3,274,216
edits
ἐκεῖνος: Difference between revisions
4
(10) |
(4) |
||
| Line 36: | Line 36: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-η, -ο (AM ἐκεῑνος, -η, -ον)<br /><b>1.</b> δεικτική [[αντωνυμία]] που χρησιμοποιείται για αντικείμενα που βρίσκονται [[μακριά]] («εκείνου του τραγουδιστή τση νύκτας εθυμάτο», <b>Ερωτόκρ.</b>)<br /><b>2.</b> όταν η [[αντωνυμία]] <i>αυτός</i> ή [[ούτος]] και [[εκείνος]] αναφέρονται σε δύο προηγούμενες λέξεις, η [[εκείνος]] αναφέρεται στην πιο απομακρυσμένη ενώ η [[ούτος]] στην πλησιέστερη ([[σπανίως]] αντίστροφα)<br /><b>3.</b> (με αναφορική [[πρόταση]] δηλώνει αυτό για το οποίο γίνεται [[λόγος]] («ἐκείνων τῶν ἐν πολέμοις τελευτησάντων»)<br /><b>4.</b> (για πασίγνωστο [[πρόσωπο]] δηλώνει θαυμασμό ή [[περιφρόνηση]] («ἐκεῑνος ἡνικ' ἦν [[Θουκυδίδης]]», «εκείνα τα [[χρόνια]]»)<br /><b>5.</b> ως επαναληπτική [[αντωνυμία]]<br /><b>6.</b> ως [[αυτοπαθής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />με γενική κτητική [[αντί]] του άρθρου σε [[μίμηση]] της γαλλικής («το δωμάτιό μου κι εκείνο του [[πατέρα]] μου»)<br /><b>μσν.</b><br />ο [[ίδιος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>γεν.</b> σε [[αναφορά]] με ό,τι προηγήθηκε<br /><b>2.</b> για πράγματα που δεν θυμάται [[κανείς]] ή αποφεύγει να αναφέρει<br /><b>3.</b> <b>(φιλοσ.)</b> ο [[υπερβατός]] [[κόσμος]]<br /><b>4.</b> (ισοδυναμεί με τοπ. επίρρ. στάσης ή κίνησης)<br />αυτός που βρίσκεται [[εκεί]] ή έρχεται από [[εκεί]]<br /><b>5.</b> (για χρόνο με πρόθ.) α. «ἐξ ἐκείνου» ή «ἀπ' ἐκείνου» — από [[τότε]]<br />β. «μετ' ἐκείνου» — [[μετά]] απ' αυτά<br /><b>6.</b> (για [[τόπο]]) «κατ' ἐκεῑνα» — σ' εκείνα τα μέρη<br /><b>7.</b> (δοτ. εν. θηλ. ως επίρρ.) [[ἐκείνῃ]]<br />α) σε [[εκείνη]] τη [[θέση]]<br />β) [[προς]] εκείνο το [[μέρος]]<br />γ) μ' εκείνον τον τρόπο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Τα [[εκείνος]] και [[κείνος]] προήλθαν από το δεικτικό [[στοιχείο]] -<i>κε</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> [[εκεί]]) σε συνδυασμό με τη δεικτική [[αντωνυμία]] <i>eno</i>- που χρησιμοποιείται για να δηλώσει μακρινής αποστάσεως αντικείμενα. Το θ. <i>eno</i>- απαντά [[επίσης]] στα ελλ. <i>ένη</i> «η [[τρίτη]] [[μέρα]]», χεττ. <i>eni</i>-, <i>anni</i>- «[[εκείνος]]»]. | |mltxt=-η, -ο (AM ἐκεῑνος, -η, -ον)<br /><b>1.</b> δεικτική [[αντωνυμία]] που χρησιμοποιείται για αντικείμενα που βρίσκονται [[μακριά]] («εκείνου του τραγουδιστή τση νύκτας εθυμάτο», <b>Ερωτόκρ.</b>)<br /><b>2.</b> όταν η [[αντωνυμία]] <i>αυτός</i> ή [[ούτος]] και [[εκείνος]] αναφέρονται σε δύο προηγούμενες λέξεις, η [[εκείνος]] αναφέρεται στην πιο απομακρυσμένη ενώ η [[ούτος]] στην πλησιέστερη ([[σπανίως]] αντίστροφα)<br /><b>3.</b> (με αναφορική [[πρόταση]] δηλώνει αυτό για το οποίο γίνεται [[λόγος]] («ἐκείνων τῶν ἐν πολέμοις τελευτησάντων»)<br /><b>4.</b> (για πασίγνωστο [[πρόσωπο]] δηλώνει θαυμασμό ή [[περιφρόνηση]] («ἐκεῑνος ἡνικ' ἦν [[Θουκυδίδης]]», «εκείνα τα [[χρόνια]]»)<br /><b>5.</b> ως επαναληπτική [[αντωνυμία]]<br /><b>6.</b> ως [[αυτοπαθής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />με γενική κτητική [[αντί]] του άρθρου σε [[μίμηση]] της γαλλικής («το δωμάτιό μου κι εκείνο του [[πατέρα]] μου»)<br /><b>μσν.</b><br />ο [[ίδιος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>γεν.</b> σε [[αναφορά]] με ό,τι προηγήθηκε<br /><b>2.</b> για πράγματα που δεν θυμάται [[κανείς]] ή αποφεύγει να αναφέρει<br /><b>3.</b> <b>(φιλοσ.)</b> ο [[υπερβατός]] [[κόσμος]]<br /><b>4.</b> (ισοδυναμεί με τοπ. επίρρ. στάσης ή κίνησης)<br />αυτός που βρίσκεται [[εκεί]] ή έρχεται από [[εκεί]]<br /><b>5.</b> (για χρόνο με πρόθ.) α. «ἐξ ἐκείνου» ή «ἀπ' ἐκείνου» — από [[τότε]]<br />β. «μετ' ἐκείνου» — [[μετά]] απ' αυτά<br /><b>6.</b> (για [[τόπο]]) «κατ' ἐκεῑνα» — σ' εκείνα τα μέρη<br /><b>7.</b> (δοτ. εν. θηλ. ως επίρρ.) [[ἐκείνῃ]]<br />α) σε [[εκείνη]] τη [[θέση]]<br />β) [[προς]] εκείνο το [[μέρος]]<br />γ) μ' εκείνον τον τρόπο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Τα [[εκείνος]] και [[κείνος]] προήλθαν από το δεικτικό [[στοιχείο]] -<i>κε</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> [[εκεί]]) σε συνδυασμό με τη δεικτική [[αντωνυμία]] <i>eno</i>- που χρησιμοποιείται για να δηλώσει μακρινής αποστάσεως αντικείμενα. Το θ. <i>eno</i>- απαντά [[επίσης]] στα ελλ. <i>ένη</i> «η [[τρίτη]] [[μέρα]]», χεττ. <i>eni</i>-, <i>anni</i>- «[[εκείνος]]»]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἐκεῖνος:''' ποιητ. [[κεῖνος]], <i>-η</i>, <i>-ο</i>, Αιολ. [[κῆνος]], Δωρ. [[τῆνος]]· Αττ. επιτετ. [[ἐκεινοσί]]· δεικτ. αντων. ([[ἐκεῖ]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[εκείνος]] [[εκεί]], το [[πρόσωπο]] ή το [[πράγμα]] που βρίσκεται [[εκεί]], σε Όμηρ. κ.λπ.· όταν το [[οὗτος]] και το [[ἐκεῖνος]] αναφέρονται σε [[δύο]] πράγματα που έχουν αναφερθεί ήδη, το [[ἐκεῖνος]], [[ille]], ανήκει στο πιο απομακρυσμένο, δηλ. το πρώτο, ενώ το [[οὗτος]], [[hic]], στο πιο κοντινό (στο πλησιέστερο), δηλ. το δεύτερο.<br /><b class="num">2.</b> όπως το [[ille]], χρησιμοποιείται για να δηλωθούν γνωστά πρόσωπα, [[ἐκεῖνος]] [[Θουκυδίδης]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">3.</b> με δεικτική [[δύναμη]], [[Ἶρος]] [[ἐκεῖνος]] [[ἧσται]], ο [[Ίρος]] βρίσκεται [[εκεί]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">4.</b> στην Αττ. το ουσ. με το [[ἐκεῖνος]] έχει [[κυρίως]] το [[άρθρο]], και το [[ἐκεῖνος]] μπορεί να προηγείται ή να έπεται του ουσ., [[ἐκείνῃ]] τῇ ἡμέρᾳ, τῇ ἡμέρᾳ [[ἐκείνῃ]]· όταν το [[άρθρο]] παραλείπεται στον πεζό λόγο το [[ἐκεῖνος]] ακολουθεί [[μετά]] το ουσ., [[νῆες]] ἐκεῖναι, σε Θουκ.<br /><b class="num">II.</b> επίρρ. [[ἐκείνως]], με εκείνο τον τρόπο, σε [[εκείνη]] την [[περίπτωση]], στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> δοτ. θηλ., [[ἐκείνῃ]], ως επίρρ.,<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για [[τόπο]] (ενν. <i>ὁδῷ</i>), [[εκεί]], σ' ἐκείνο τον [[τόπο]], σ' [[εκείνη]] την οδό, σε Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για τρόπο, κατά τον τρόπο εκείνο, σε Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">IV.</b> με προθέσεις, <i>ἐξ ἐκείνου</i>, από εκείνο το χρόνο, σε Ξεν.· ομοίως και, <i>ἀπ' ἐκείνου</i>, σε Λουκ.· <i>κατ' ἐκεῖνα</i>, σε εκείνα τα μέρη, [[εκεί]], σε Ξεν.· <i>μετ' ἐκεῖνα</i>, [[έπειτα]], σε Θουκ. | |||
}} | }} | ||