3,277,301
edits
πλῆθος: Difference between revisions
6
(33) |
(6) |
||
| Line 33: | Line 33: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=το / [[πλῆθος]], ΝΜΑ, και βοιωτ. τ. πλεῑθος και δωρ. και αιολ. τ. πλᾱθος, Α<br /><b>1.</b> [[μεγάλος]] [[αριθμός]] ανθρώπων, ζώων ή ομοειδών πραγμάτων συγκεντρωμένων στο ίδιο [[μέρος]] (α. «[[πλήθος]] πουλιών» β. «τα πλήθη τών τουριστών» γ. «η [[βόμβα]] εξερράγη [[ανάμεσα]] στο συγκεντρωμένο [[πλήθος]]» δ. «ἐσέβαλον ἐς γῆν τὴν Ἀττικὴν σὺν στρατοῡ πλήθει», Ηροδ.)<br /><b>2.</b> ο [[λαός]], οι κάτοικοι μιας περιοχής (α. «σειέται του χωριού το [[πλήθος]], κυματίζεται», Κρυστάλλ.)<br />β. «σμικρὸν τὸ [[πλῆθος]] τῆσδε γῆς», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> το μεγαλύτερο [[μέρος]] του λαού, οι λαϊκές μάζες (α. «το [[πλήθος]] βοά [[κατά]] της δικτατορίας» β. «τὸν μὲν ἕνα ἐκ τῶν πατρικίων αἱρεῑσθαι, τὸν δ' ἕνα [[πάντως]] ἀπὸ τοῡ πλήθους καθίστασθαι», <b>Διόδ.</b>)<br /><b>4.</b> η [[ποσότητα]], ο [[αριθμός]], η [[πληθώρα]] (α. «[[πλήθος]] αριθμών»<br /><b>8.</b> «νεῶν πόσον δὴ [[πλῆθος]] ἦν Ελληνίδων;» Αισχύλ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>(κοινων.)</b> [[συνάθροιση]] ατόμων ανοργάνωτη και πρόσκαιρη, που όμως σχηματίζεται για μια ιδιαίτερη συνεργατική [[δραστηριότητα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />η [[πολλαπλότητα]] («τὴν [[τριάδα]] τῆς Θεότητος εἰς πλήθους ὑποψίαν προσῆγεν», Δίδυμ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> οι περισσότεροι, η [[πλειονότητα]] («τὸ [[πλῆθος]] ἐψηφίσαντο πολεμεῑν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> η λαϊκή [[κυριαρχία]], η [[δημοκρατία]] («ἡ τοῡ πλήθους [[αρχή]], [[δημοκρατία]] [[οὔνομα]] κληθεῑσα», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> ο όχλος, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τον δήμο<br /><b>4.</b> [[μέγεθος]], [[έκταση]] («[[ὄρος]] πλήθεϊ μέγιστον καὶ μεγάθεϊ ὑψηλότατον», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>5.</b> χρονική [[έκταση]], [[μήκος]] χρόνου («...σαφῶς εὑρεῑν διὰ χρόνου [[πλῆθος]] ἀδύνατα ἦν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «ἐς [[πλῆθος]]» — σε μεγάλο αριθμό<br />β) (η δοτ. ως επίρρ.) «πλήθει» — γενικά, συνολικά<br />γ) «ὡς ἐπὶ τὸ [[πλῆθος]]» ή «ὡς κατὰ τὸ [[πλῆθος]]» — ως επί το πλείστον, [[συνήθως]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. έχει σχηματιστεί από το θ. <i>πλη</i>- του <i>πίμ</i>-<i>πλη</i>-<i>μι</i> και εμφανίζει [[μόρφημα]] -<i>θ</i>- (<b>βλ. λ.</b> [[πλήθω]]). Για το [[ζεύγος]] [[πλῆθος]]: [[πλήθω]] <b>πρβλ.</b> [[βρῖθος]]: [[βρίθω]]. | |mltxt=το / [[πλῆθος]], ΝΜΑ, και βοιωτ. τ. πλεῑθος και δωρ. και αιολ. τ. πλᾱθος, Α<br /><b>1.</b> [[μεγάλος]] [[αριθμός]] ανθρώπων, ζώων ή ομοειδών πραγμάτων συγκεντρωμένων στο ίδιο [[μέρος]] (α. «[[πλήθος]] πουλιών» β. «τα πλήθη τών τουριστών» γ. «η [[βόμβα]] εξερράγη [[ανάμεσα]] στο συγκεντρωμένο [[πλήθος]]» δ. «ἐσέβαλον ἐς γῆν τὴν Ἀττικὴν σὺν στρατοῡ πλήθει», Ηροδ.)<br /><b>2.</b> ο [[λαός]], οι κάτοικοι μιας περιοχής (α. «σειέται του χωριού το [[πλήθος]], κυματίζεται», Κρυστάλλ.)<br />β. «σμικρὸν τὸ [[πλῆθος]] τῆσδε γῆς», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>3.</b> το μεγαλύτερο [[μέρος]] του λαού, οι λαϊκές μάζες (α. «το [[πλήθος]] βοά [[κατά]] της δικτατορίας» β. «τὸν μὲν ἕνα ἐκ τῶν πατρικίων αἱρεῑσθαι, τὸν δ' ἕνα [[πάντως]] ἀπὸ τοῡ πλήθους καθίστασθαι», <b>Διόδ.</b>)<br /><b>4.</b> η [[ποσότητα]], ο [[αριθμός]], η [[πληθώρα]] (α. «[[πλήθος]] αριθμών»<br /><b>8.</b> «νεῶν πόσον δὴ [[πλῆθος]] ἦν Ελληνίδων;» Αισχύλ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>(κοινων.)</b> [[συνάθροιση]] ατόμων ανοργάνωτη και πρόσκαιρη, που όμως σχηματίζεται για μια ιδιαίτερη συνεργατική [[δραστηριότητα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />η [[πολλαπλότητα]] («τὴν [[τριάδα]] τῆς Θεότητος εἰς πλήθους ὑποψίαν προσῆγεν», Δίδυμ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> οι περισσότεροι, η [[πλειονότητα]] («τὸ [[πλῆθος]] ἐψηφίσαντο πολεμεῑν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> η λαϊκή [[κυριαρχία]], η [[δημοκρατία]] («ἡ τοῡ πλήθους [[αρχή]], [[δημοκρατία]] [[οὔνομα]] κληθεῑσα», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> ο όχλος, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τον δήμο<br /><b>4.</b> [[μέγεθος]], [[έκταση]] («[[ὄρος]] πλήθεϊ μέγιστον καὶ μεγάθεϊ ὑψηλότατον», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>5.</b> χρονική [[έκταση]], [[μήκος]] χρόνου («...σαφῶς εὑρεῑν διὰ χρόνου [[πλῆθος]] ἀδύνατα ἦν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «ἐς [[πλῆθος]]» — σε μεγάλο αριθμό<br />β) (η δοτ. ως επίρρ.) «πλήθει» — γενικά, συνολικά<br />γ) «ὡς ἐπὶ τὸ [[πλῆθος]]» ή «ὡς κατὰ τὸ [[πλῆθος]]» — ως επί το πλείστον, [[συνήθως]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. έχει σχηματιστεί από το θ. <i>πλη</i>- του <i>πίμ</i>-<i>πλη</i>-<i>μι</i> και εμφανίζει [[μόρφημα]] -<i>θ</i>- (<b>βλ. λ.</b> [[πλήθω]]). Για το [[ζεύγος]] [[πλῆθος]]: [[πλήθω]] <b>πρβλ.</b> [[βρῖθος]]: [[βρίθω]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''πλῆθος:''' -εος, τό, Δωρ. [[πλᾶθος]], (<i>πίμ-πλημι</i>)·<br /><b class="num">I. 1.</b> ο [[πολύ]] [[μεγάλος]] [[αριθμός]], το μεγαλύτερο [[μέρος]], η [[μάζα]], το [[κυρίως]] [[σώμα]], σε Ηρόδ., Ξεν. κ.λπ.· [[πλειοψηφία]], [[λαός]], όπως [[δῆμος]], Λατ. [[plebs]], σε Ηρόδ., Αττ.· επίσης, [[λαός]], όχλος, σε Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> [[ποσότητα]] ή [[αριθμός]], σε Ηρόδ., Αττ.· <i>πλήθει παρόντες</i>, με πολλή [[δύναμη]], σε Θουκ.· απόλ. με αιτ., πόσοιτὸ [[πλῆθος]];, σε Ηρόδ.· [[πλῆθος]] ἀνάριθμοι, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[μέγεθος]], [[διάσταση]] ή [[έκταση]], <i>ὄροςπλήθεϊ</i>· <i>μέγιστον</i>, σε Ηρόδ.· [[πεδίον]] [[πλῆθος]] ἄπειρον, στον ίδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[ποσότητα]] ή [[ποσό]], σε Θουκ., Πλάτ. κ.λπ.<br /><b class="num">IV.</b>λέγεται για το χρόνο, [[μήκος]], [[διάρκεια]], σε Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">V.</b> με πρόθ. ή με <i>ὡς</i> με επιρρ. [[σημασία]], ἐς [[πλῆθος]], σε μεγάλους αριθμούς, στον ίδ.· <i>ὡς πλήθει</i>, εξ ολοκλήρου, γενικά, σε Πλάτ.· ομοίως, ὡς ἐπὶ τὸ [[πλῆθος]], ως επί το πλείστον, [[συνήθως]], Λατ. ut [[plurimum]], στον ίδ. | |||
}} | }} | ||