δεξιόομαι: Difference between revisions

|Definition=impf. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> ἐδεξιούμην <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.3.38</span>, Ep. 3pl. δεξιόωντο <span class="bibl"><span class="title">h.Hom.</span>6.16</span>, <span class="bibl">A.R.2.756</span>: fut. -ώσομαι <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>852</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>976</span>: aor. ἐδεξιωσάμην <span class="bibl">Lys.2.37</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.53</span>, etc.:—Pass., aor. ἐδεξιώθην <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span> 468b</span>: (δεξιά, δεξιός):—<b class="b2">greet with the right hand, welcome</b>, c. acc.pers., <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>753</span>, <span class="bibl">Lys.2.37</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.53</span>; <b class="b2">canvass</b>, τὸν δῆμον <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cat.Mi.</span> 49</span>: but also c. dat. pers., <b class="b3">δεξιοῦσθαι θεοῖς</b> <b class="b2">to raise one's right hand</b> to the gods, <b class="b2">pay greeting</b> or <b class="b2">honour to</b> them, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>852</span>: also c. dat. modi, <b class="b3">δ. χερσί</b> <span class="title">h.Hom.</span> l. c.; ἐπαίνοις <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>976</span>; δώροις <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mu.</span> 391b8</span>; λόγοις χρηστοῖς καὶ ἔργοις <span class="bibl">Paus.2.16.2</span>; στόματι <span class="bibl">Luc.<span class="title">Alex.</span> 41</span>; ὀφθαλμοῖς <span class="bibl">Lib.<span class="title">Decl.</span>4.18</span>: c. acc. rei, <b class="b3">πυκνὴν ἄμυστιν δεξιούμενοι</b> <b class="b2">pledging one in</b> many a bumper, <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>419</span>:—Pass., Pl.l.c.; ζῷα δεξιούμενα <b class="b2">with right hands joined</b>, IG2.754.33. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">δεξιώσασθαι· ἐγγίσασθαι γυναικί</b>, Hsch.</span>

{{ls

|lstext='''δεξιόομαι''': παρατ. ἐδεξιούμην, Ἐπ. γ΄ πληθ. δεξιόωνται Ὕμν. Ὁμ. ἔνθ’ ἀνωτ., Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 756, ὡς εἰ ἐκ ῥήματος δεξιάομαι· μέλ. –ώσομαι Αἰσχύλ., Σοφ.· ἀόρ. ἐδεξιωσάμην Λυσ., Ξεν.: ἀποθ. ([[δεξιά]], [[δεξιός]]). Χαιρετίζω διὰ τῆς δεξιᾶς χειρός, [[ὑποδέχομαι]], [[ἀσπάζομαι]], (πρβλ. [[δείκνυμι]] ΙΙ), μετ’ αἰτ. προσ. Ἀριστοφ. Πλ. 753, Λυσίας 194. 11, Ξεν.· ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] [[μετὰ]] δοτ. προσ., δεξιοῦσθαι θεοῖς, [[ἐγείρω]] τὴν δεξιὰν μου πρὸς τοὺς θεούς, [[χαιρετίζω]] ἢ τιμῶ αὐτούς, Αἰσχύλ. Ἀγ. 852· [[ὡσαύτως]] [[μετὰ]] δοτ. τρόπου, δ. χερσὶ Ὕμν. Ὁμ. 5. 16· ἐπαίνοις Σοφ. Ἠλ. 976· δώροις Ἀριστ. π. Κόσμ. 1, ἐν τέλ.· λόγοις χρηστοῖς Παυσ. 2. 16, 2: ἀλλὰ μετ’ αἰτ. πράγμ., πυκνὴν ἄμυστιν δεξιούμενοι, χαιρετίζοντές τινα διὰ πυκνῶν ποτηρίων, Εὐρ. Ρήσ. 419· ― ὁ Πλάτ. Πολ. 486B ἔχει ἀόρ. δεξιωθῆναι ἐπὶ παθ. σημασίας.

{{bailly

|btext=-οῦμαι;<br /><i>impf.</i> ἐδεξιούμην, <i>f.</i> δεξιώσομαι, <i>ao.</i> ἐδεξιωσάμην, <i>et, au sens Pass.</i> ἐδεξιώθην, <i>pf. inus.</i><br />tendre <i>ou</i> lever la main droite pour saluer <i>ou</i> pour prier, <i>d’où</i><br /><b>1</b> saluer <i>ou</i> accueillir amicalement : τινα qqn ; <i>p. ext.</i> accueillir à bras ouverts ; δ. στόματι LUC accueillir en embrassant ; δ. ἐπαίνοις SOPH accueillir avec des éloges;<br /><b>2</b> prier, invoquer ; honorer : θεοῖς ESCHL les dieux.<br />'''Étymologie:''' [[δεξιά]].

{{DGE

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> tard. -όω Gr.Ant.<i>Exerc</i>.M.88.1884B<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [ép. impf. 3^a plu. ἐδεξιόωντο <i>h.Hom</i>.6.16, δεξιόωντο A.R.2.756, 3.258]<br /><b class="num">I</b> c. ac. de pers.<br /><b class="num">1</b> <b class="num">a)</b>gener. [[dar la mano derecha]], [[tender la mano derecha]] αὐτόν X.<i>Cyr</i>.7.3.8, μητέρα A.R.3.258, τὴν μὲν ὁ πρόεδρος δεξιωσάμενος ἐκ τοῦ ὕδατος ἐξάγει Ach.Tat.8.14.4, cf. 1.2.3, Arr.<i>An</i>.2.18.1, ζῷα δεξιούμενα prob. figuras que se dan la mano derecha o con las manos derechas entrelazadas</i>, <i>IG</i> 2².1514.33 (IV a.C.);<br /><b class="num">b)</b> [[dar la mano derecha]], [[tender la diestra]] a alguien en señal de amistad, saludo, reverencia o despedida τὸν Πλοῦτον Ar.<i>Pl</i>.753, αὐτούς X.<i>Cyr</i>.4.2.18, cf. X.<i>Cyr</i>.6.3.15, Plb.13.7.8, Arr.<i>An</i>.7.4.7, θεάσασθαι ... τοὺς μὲν ἄνδρας δεξιουμένους [[ἀλλήλους]] se podía ver a los hombres que se estrechan la mano</i> X.<i>HG</i> 7.2.9, cf. Lys.2.37, Arr.<i>An</i>.2.7.9, τοὺς μὲν δεξιούμενος, τοὺς δὲ καὶ περιπτύσσων Plb.26.1.5, πάντας δεξιωσάμενος ... ἐτελεύτησε X.<i>Cyr</i>.8.7.28, ἀρκεσθεὶς τὸν τε Μανάημον ἀφῆκεν δεξιωσάμενος I.<i>AI</i> 15.378, c. dat. instrum. χερσί τ' ἐδεξιόωντο <i>h.Hom</i>.l.c.<br /><b class="num">•</b>tb. c. dat. de pers. [[saludar tendiendo la mano derecha]] θεοῖσι ... δεξιώσομαι elevaré la mano derecha hacia los dioses, e.e. los reverenciaré</i> A.<i>A</i>.852<br /><b class="num">•</b>en v. pas. [[ser saludado con la mano derecha]] un soldado victorioso, Pl.<i>R</i>.468b, δεξιωθεῖσαν τρὶς ... ὑπὸ θεοῦ Ἀντωνίνου de una sacerdotisa <i>IP</i> 525.14 (III d.C.).<br /><b class="num">2</b> por ext. c. ac. de pers. gener. [[saludar]], [[dar la bienvenida]], [[abrazar]], [[acoger cordial o benévolamente]] τοὺς πρεσβευτάς Plb.30.18.4, Arr.<i>An</i>.7.19.1, τὸν βασιλέα I.<i>BI</i> 2.336, τοὺς προσιόντας I.<i>BI</i> 2.324, τὸ πλῆθος I.<i>BI</i> 2.2, τοὺς ἐπιστρέφοντας Eus.<i>HE</i> 4.23.6, τοὺς δ' Ὀλύμπιοι πλάκες ... δεξιώσονται ξένους Lyc.565, ὥς τε θεὸν Πολυδεύκεα δεξιόωντο acogían a Polideuces como a un dios</i> A.R.2.756, δεξιωσάμενος ὡς μάλιστ' εὔνους καὶ φίλος lo saludó con las mayores muestras de cordialidad y amistad</i> I.<i>AI</i> 7.34, cf. Plb.15.6.4, D.Chr.48.2, 51.9, D.C.57.73, Hld.7.18.1, 10.6.1, Eus.<i>DE</i> 8.proem.p.318, tb. en v. pas. φιλοφρόνως ἐδεξιώθη Phot.<i>Bibl</i>.8b10, frec. c. dat. instrum. ἐπαίνοις S.<i>El</i>.976, cf. <i>IEphesos</i> 1391.5 (ap. crít.), Phot.<i>Bibl</i>.269a37, δώροις Arist.<i>Mu</i>.391^b8, Tz.<i>H</i>.6.449, Chrys.M.60.184, χρήμασι Tz.<i>H</i>.7.395, λόγοις τε χρηστοῖς καὶ ἔργοις Paus.2.16.2, στόματι Luc.<i>Alex</i>.41, cf. Gr.Nyss.M.44.1144D, τῷ μειδιάματι πρὸς τὸ συνήδεσθαι δεξιούμενος (τὸν Ὑδάσπην) invitando con la sonrisa (a Hidaspes) a compartir su alegría</i> Hld.10.30.5, ὀφθαλμοῖς Lib.<i>Decl</i>.4.18, δεξιώσασθαι τὸν ἡγημόνα ... τῷ κατὰ τὸν οἶκον ὄλβῳ recibir al general con toda la riqueza de su casa</i> I.<i>BI</i> 3.443, ἡ γῆ ὑμᾶς ταῖς οἰκείαις βλάσταις ἐδεξιώσατο Basil.<i>Hex</i>.8.8 (p.476), [[δέκα]] ἄρτοις ... ἑκατὸν ... ἄνδρας Nil.M.79.932A<br /><b class="num">•</b>c. doble ac., de pers. e int. Εὔδρομον ... ἐδεξιοῦντο πᾶσαν δεξίωσιν ofrecieron a Eudromo la acogida más amable</i> Longus 4.5.2<br /><b class="num">•</b>abs. [[acoger a la gente]] c. adv. φιλοφρονώτερον τοῦ καιροῦ Hp.<i>Epid</i>.7.10.<br /><b class="num">3</b> en cont. de banquete [[alzar la mano para brindar]], [[invitar a beber]], [[brindar]] c. ac. de pers. τοὺς δὲ δεξιουμένους [[ἀλλήλους]] ταῖς προπόσεσι διέφθειρεν a otros mató mientras brindaban los unos a la salud de los otros a la hora de beber sus copas</i> I.<i>AI</i> 6.363, αὐτὴν δεπάεσσιν Eust.1007.13, c. ac. int. πυκνὴν ἄμυστιν ... δεξιούμενοι brindando con largos tragos</i> E.<i>Rh</i>.419, c. dat. de pers. ἐδεξιοῦτ' αὐτοῖς ... καὶ ταῖς γυναιξίν Men.<i>Dysc</i>.948.<br /><b class="num">4</b> [[predisponer favorablemente]], [[satisfacer]] δεξιοῦσθαι τὸν δῆμον para ganarse su voto, Plu.<i>Cat.Mi</i>.49, a Dios, I.<i>AI</i> 8.112, τοῖς ... χρηστοῖς πολλάκις δεξιοῦται τὸ θεῖον τοὺς εὐσεβεῖς Gr.Naz.M.35.881C<br /><b class="num">•</b>tb. abs. [[estar en buena disposición]], [[ser favorable]] ὁ δὲ δεξιούμενος τὸ ὅσιον ἀντέλεγεν él aun estando dispuesto, objetó el respeto a la ley de hospitalidad</i> Asclep.Tragil.13<br /><b class="num">•</b>en sent. pas. [[recibir honras]], [[ser honrado]] (Σατανᾶς) πολλοὺς σπεύδει λυπῆσαι τοῦ δεξιώσασθαι Ephr.Syr.3.80A.<br /><b class="num">5</b> en sent. neg. [[alzar la mano derecha contra alguien]], de donde [[vencer]] τὸν ᾍδην δεξιούμενον πάλαι al que antaño domeñó a Hades</i> Lyc.51.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>c. ac. de cosa o abstr. [[aceptar]], [[recibir]] δεξιώσονται τάφους recibirán sus tumbas</i>, e.e. morirán</i> Lyc.416, τῆς πενίας ... τὴν τιμὴν ... δεξιοῦται acepta (Dios) el homenaje de la pobreza</i> I.<i>AI</i> 6.149, πρὸ τῶν ὠφελούντων δεξιοῦσθαι τὰ βλάπτοντα Nil.M.79.1016D<br /><b class="num">•</b>[[aceptar un compromiso matrimonial]] Hsch.s.u. δεξιώσασθαι.<br /><b class="num">2</b> en v. act., c. dat. de cosa [[aligerar]], [[aliviar]] τοῖς ἐπιτηδείοις Gr.Ant.<i>Exerc</i>.M.88.1884B.

|lsmtext='''δεξιόομαι:''' Επικ. γʹ πληθ. <i>δεξιόωνται</i> όπως αν προερχόταν από [[δεξιάομαι]]· μέλ. <i>-ώσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐδεξιωσάμην</i>, αποθ. ([[δεξιά]])· [[χαιρετώ]] κάποιον με το δεξί [[χέρι]], [[καλωσορίζω]], [[χαιρετίζω]] (πρβλ. [[δείκνυμι]] II)· με αιτ. προσ., σε Αριστοφ., Ξεν.· με δοτ. προσ., <i>δεξιοῦσθαι θεοῖς</i>, [[υψώνω]] το δεξί μου [[χέρι]] προς τους θεούς, [[αποτίνω]] [[φόρο]] [[τιμής]] σε αυτούς, σε Αισχύλ.· με αιτ. πράγμ., <i>ἄμυστιν δεξιούμενοι</i>, χαιρετίζουν κάποιον με το [[σήκωμα]] γεμάτων ποτηριών, σε Ευρ.· ο Πλάτ. έχει έναν αόρ. αʹ <i>δεξιωθῆναι</i>, με Παθ. [[σημασία]].

|elnltext=δεξιόομαι [δεξιός] met acc. van personen, de rechterhand geven, handen schudden met (meestal als groet); pregn.:; δ. τὸν δῆμον handjes schudden onder het volk (om stemmen te winnen) Plut. CMi 49.5; uitbr. begroeten, verwelkomen;. στόματι δ. kussen ter begroeting Luc. 42.41; ἐπαίνοις δ. met lovende woorden begroeten Soph. El. 976. met dat. van personen de rechterhand opsteken naar, met de rechterhand begroeten:. θεοῖσι de goden Aeschl. Ag. 852.

{{elru

|elrutext='''δεξιόομαι:''' <b class="num">1)</b> (тж. δ. [[χερσί]] HH) поднимать правую руку или обмениваться рукопожатием (в знак приветствия, прощания или поздравления), приветствовать (ἅπαντες Arph.; ἀλλήλους Lys.; τινα δώροις Arst.; φιλοφρονεῖσθαι καὶ δ. Plut.; στεφανωθῆναι καὶ δεξιωθῆναι Plat.): δ. τινα ἐπαίνοις Soph. встречать кого-л. похвалами; πυκνὴν ἄμυστιν δ. Eur. непрерывно пить за здоровье; τῷ στόματι δ. καὶ φιλήματι ἀσπάζεσθαι Luc. целоваться при встрече;<br /><b class="num">2)</b> брать за правую руку (τινα Xen.);<br /><b class="num">3)</b> молиться с поднятой рукой (θεοῖς Aesch.).