λόγος: Difference between revisions

{{lsm

|lsmtext='''λόγος:''' ὁ ([[λέγω]] Γ) (Α), [[έναρθρος]] [[λόγος]] ή λέξεις με τις οποίες εκφράζεται η εσώτερη [[σκέψη]], Λατ. [[oratio]]· (<b>Β)</b> ο [[ίδιος]] ο [[ενδιάθετος]] [[λόγος]], η [[ίδια]] η ενδόμυχη [[σκέψη]], Λατ. [[ratio]].<br /><b class="num">Α.</b> Λατ. [[vox]], [[oratio]], αυτό που λέγεται ή συζητείται·<br /><b class="num">I.</b> [[λέξη]], στον πληθ., λέξεις, δηλ. [[ομιλία]], [[λόγος]], [[γλώσσα]], σε Όμηρ., κ.λπ.· λόγου [[ἕνεκα]], Λατ. [[dicis]] [[causa]], [[απλώς]], [[χάριν]] λόγου, [[χάριν]] ομιλίας, σε Πλάτ.· <i>λόγῳ</i>, με [[πρόφαση]], αντίθ. προς το <i>ἔργῳ</i>([[πράγματι]], στην [[πραγματικότητα]]), σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[λόγος]], [[ισχυρισμός]], σε Θουκ.· [[χρησμός]], σε Πίνδ., Πλάτ.· [[λόγος]], [[απόφθεγμα]], [[παροιμία]], σε Πίνδ., Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> [[διαβεβαίωση]], [[υπόσχεση]], σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[απόφαση]], <i>κοινῷ λόγῳ</i>, [[κοινή]] συναινέσει, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> όρος, [[προϋπόθεση]], <i>ἐπὶ λόγῳ τοιῷδε</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">5.</b> [[διαταγή]], [[εντολή]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[ομιλία]], [[συνδιάλεξη]], εἰς λόγους [[ἐλθεῖν]], [[συνελθεῖν]], [[ἀφικέσθαι]] τινί, σε Ηρόδ., Αττ.· λόγου [[μεῖζον]], <i>κρεῖσσον</i>, πέρα από τα [[λόγια]], σε Ηρόδ., Θουκ.· <i>λόγου ἄξιον</i>, αξιοσημείωτο, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[δικαίωμα]] λόγου, [[άδεια]] να μιλήσει [[κάποιος]], <i>λόγον αἰτεῖσθαι</i>, σε Θουκ.· <i>διδόναι λόγον</i>, σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> [[ομιλία]], [[λόγος]] για κάποιον, [[φήμη]], Λατ. [[fama]], [[λόγος]], σε Ηρόδ., Αττ.· [[λόγος]] [[ἐστί]], [[λόγος]] [[ἔχει]], <i>κατέχει</i>, <i>φέρεται</i>, με αιτ. και απαρ. έτσι έχει η [[φήμη]], έτσι διαδίδεται, φημολογείται, Λατ. [[fama]] fert, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">4.</b> [[λόγος]], [[ομιλία]], [[γλώσσα]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">IV. 1.</b> [[λόγος]], [[διήγηση]], [[ιστορία]], αντίθ. προς τον απλό μύθο ([[μῦθος]]), και την κανονική [[ιστορία]] ([[ἱστορία]]), σε Ηρόδ., Θουκ., κ.λπ.· [[έπειτα]], [[πλαστή]] [[διήγηση]], [[ιστορία]], [[μύθος]], όπως αυτοί του Αισώπου, σε Ηρόδ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[διήγηση]], και στον πληθ., ιστορίες, διηγήσεις, σε Ηρόδ.· στον ενικ., [[μέρος]] ή [[τμήμα]] παρόμοιου συγγράμματος, στον ίδ.<br /><b class="num">V.</b> γενικά, [[πεζός]] [[λόγος]], [[πεζογραφία]], σε Ξεν., κ.λπ.<br /><b class="num">VI.</b>[[ρητορικός]] [[λόγος]], [[ρητορεία]], σε Ρήτ.<br /><b class="num">VII.</b> όπως το [[ῥῆμα]], [[πράγμα]] για το οποίο γίνεται [[λόγος]], [[υποκείμενο]] ή [[υπόθεση]] <i>λόγου</i>, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">VIII.</b> αυτό που δηλώνεται, [[πρόταση]], [[θέση]], [[αρχή]], σε Πλάτ.· επίσης = [[ὁρισμός]], [[ορισμός]], στον ίδ. <b>Β. I. 1.</b> Λατ. [[ratio]], [[σκέψη]], [[συλλογισμός]], οὐκ [[ἔχει]] λόγον, δεν επιδέχεται [[λογική]], [[σκέψη]], σε Σοφ.· <i>ὀρθὸςλόγος</i>, σε Πλάτ.· ὡς [[ἔχει]] λόγον = ὡς ἔοικεν, σε Δημ.· <i>κατὰ λόγον</i>, σύμφωνα με τη [[λογική]], λογικά, σε Πλάτ.· [[μετὰ]] λόγου, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[γνώμη]], [[προσδοκία]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> [[λόγος]], [[δικαιολογία]], [[ισχυρισμός]], [[πρόφαση]], σε Σοφ., κ.λπ.<br /><b class="num">4.</b> ὁ [[λόγος]] αἱρέει, με αιτ. και απαρ., είναι [[λογικό]] ότι..., Λατ. [[ratio]] evincit, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[λογισμός]], [[θεωρία]], [[εκτίμηση]], <i>λόγον βροτῶν οὐκ ἔσχεν οὐδένα</i>, σε Αισχύλ.· <i>Μαρδονίου λόγου οὐδεὶς γίγνεται</i>, σε Ηρόδ.· λόγου οὐδενὸς [[γενέσθαι]], θεωρούμαι ως [[ανάξιος]] λόγου, στον ίδ.· <i>λόγου ποιεῖσθαί τινα</i> ή <i>τι</i>, [[θεωρώ]] κάποιον ή [[κάτι]] άξιο λόγου, στον ίδ.· ομοίως, <i>ἐν οὐδενὶ λόγῳ ποιεῖσθαι</i>, στον ίδ.· ἐν ἀνδρὸς λόγῳ [[εἶναι]], λογίζεται ως [[άνδρας]], στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[λογαριασμός]], [[λογοδοσία]], <i>λόγον διδόναι τινός</i>, [[δίνω]] λογαριασμό για [[κάτι]], στον ίδ., Αττ.· ομοίως, <i>λόγον παρέχειν</i>, σε Πλάτ.· λόγον λαμβάνειν [[παρά]] τινος, σε Δημ.· <i>λόγον ἀπαιτεῖν</i>, στον ίδ.· <i>λόγον ὑπέχειν</i>, σε Πλάτ., Δημ., κ.λπ.· <i>λόγον ἐγγράφειν</i>, σε Δημ., κ.λπ.· <i>λόγον ἀποφέρειν</i>, σε Αισχίν.· πρβλ. [[λογιστής]].<br /><b class="num">III.</b> η προσήκουσα [[σχέση]], [[συμμετρία]], [[αναλογία]], <i>κατὰλόγον τινός</i> ή <i>τινί</i>, σε Ηρόδ., Αττ. <b>Γ.</b> <i>Ὁ Λόγος</i>, κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη και τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς, περιλαμβάνει και τις [[δύο]] [[παραπάνω]] σημασίες, Λόγου και Σκέψης, σε Καινή Διαθήκη

}}