χέζω: Difference between revisions

|Definition=fut. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> χεσοῦμαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>941</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pax</span>1235</span>; also κατα-χέσομαι <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>152</span>: aor. 1 ἔχεσα <span class="bibl">Id.<span class="title">Ec.</span>320</span>,<span class="bibl">808</span>, (ἐγ-) ib.<span class="bibl">347</span>, (κατ-) <span class="bibl"><span class="title">Nu.</span> 174</span>: aor. 2 <b class="b3">ἔχεσον</b> (κατ-) <span class="bibl">Alc.Com.4</span> (cf. Hdn.Gr.<span class="bibl">2.801</span>); inf. χεσεῖν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>570</span>, <span class="title">AP</span>7.683 (Pall.): pf. <b class="b3">κέχοδα</b> (only in compds. <b class="b3">ἐγ-, ἐπι-χέζω</b>): Pass., <b class="b3">κέχεσμαι</b> (v. infr.):—<b class="b2">ease oneself</b>, Ar. ll.cc., etc.: prov., εἰ μηδὲ χέσαι γε . . σχολὴ γενήσεται <span class="bibl">Stratt.51</span>; <b class="b3">οὐκ ἔχεις ὅ[ποι χέσῃς] ὑπὸ τῶν ἀγαθῶν</b> cj. in <span class="bibl">Men.530.9</span>, cf. <span class="title">Com.Adesp.</span> 491; ἐλευθέρα Κόρκυρα· χέζ' ὅπου θέλεις <span class="bibl">Str.7</span><span class="title">Fr.</span>8: c. acc., χ. σησαμίδας <span class="bibl">Eup.163</span> (lyr.):—Med. (for the sake of the pun), χέσαιτο γὰρ εἰ μαχέσαιτο <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>1057</span> (hex.):—Pass., <b class="b3">πέλεθος ἀρτίως κεχεσμένος</b> dung just <b class="b2">dropped</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ach.</span>1170</span>. (Cf. Skt. <b class="b2">hádati</b> (same sense).)</span>

|lsmtext='''χέζω:''' (√<i>ΧΕΔ</i>), μέλ. <i>χεσοῦμαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἔχεσα</i>, αόρ. βʹ <i>ἔχεσον</i>, παρακ. <i>κέχοδα</i> — Παθ., <i>κέχεσμαι</i>· ανακουφίζομαι, κάνω την [[ανάγκη]] μου, σε Αριστοφ.· [[πέλεθος]] [[ἀρτίως]] κεχεσμένος, [[απλώς]], [[ρίχνω]] τον κόπρο, σε Αριστοφ.

|ftr='''χέζω''': {khézō}<br />'''Forms''': Perf. -κέχοδα, Aor. χέσαι, auch χεσεῖν (zu χεσοῦμαι nach πεσοῦμαι : πεσεῖν Schwyzer 746 A. 6 und 786 m. Lit.), Fut. χεσοῦμαι, auch χέσομαι, Perf. Ptz. Pass. κεχεσμένος,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[scheißen]] (Ar. u.a.).<br />'''Composita''' : auch m. ἐν-, ἐπι-, κατα-, ἐκ-. Als Vorderglied in [[χεζανάγκη]] f. [[Purgiermittel]] (sp. Mediz.).<br />'''Derivative''': Davon die Desider. [[χεσείω]] (Ar.) und [[χεζητιάω]] (Ar.; wie [[πασχητιάω]] u.a., Schwyzer 732). Nomina: [[χεσᾶς]] m. (Poll., Sch., Suid.), -μα n. (Mediz.); [[πολύχεσος]] (''Kom''. ''Adesp''.); zur Bildung Schwyzer 461 u. 516. Vom Verbalstamm χόδανον· τὴν ἕδραν H., [[χοδιτεύειν]]· ἀποπατεῖν H. ( : *χοδίτης), [[μυόχοδον]] n. [[Mäusekot]] (sp.), als Schimpfwort [[μυόχοδος]] ([[γέρων]]) = οὐδενὸς [[ἄξιος]] (Men. 363 Kce.).<br />'''Etymology''' : Altererbtes volkstümliches Wort. Zum Jotpräsens [[χέζω]] stimmt alb. ''dhjes'' [[scheiße]]: idg. *''ĝhed''-''i̯ō''; daneben das Wurzelpräs. aind. ''hadati'' ib.. Mit -κέχοδα (nur mit Präfix belegt) läßt sich aind. (Gramm.) ''jahade'' (Med.) gleichsetzen; das Muster war ja uralt ebenso wie in χόδανον: aind. (Lex.) ''hadanam'' n. [[Kot]]. Auch in anderen Sprachen ist das Wort vertreten: arm. ''jet'', -''oy'' [[Schwanz]] : idg. *''ĝhedos''- (od. *''ĝhedo''-''m''); ein ''s''-Stamm ebenfalls in aw. ''zadaŋha'' Akk. du. [[die beiden Hinterbacken]], [[Steiß]], ''apa''-''zaδah''- ‘den Steiß nach hinten gerichtet (?)’. Unsicher phryg. ζέτνα = [[πύλη]] (Phot.), leg. [[πυγή]]? (s. Solmsen KZ 34, 70 f.). — Weitere hypothetische Anknüpfungen bei Bq, WP. 1, 571f., Pok. 423.<br />'''Page''' 2,1078-1079