πίστις: Difference between revisions

|Definition=ἡ, gen. εως, Ion. ιος <span class="bibl">Parm.8.12</span>, <span class="bibl">Emp.114</span>; dat. [[πίστει]], Ion. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> πίστῑ <span class="bibl">Hdt.3.74</span>, <span class="bibl">9.106</span> : Ion. nom. and acc. pl. [[πίστῑς]] v.l. in <span class="bibl">Id.3.8</span> ; dat. πίστισι <span class="bibl">Id.4.172</span>: ([[πείθομαι]]):—[[trust]] in others, [[faith]], first in Hes., πίστιες καὶ ἀπιστίαι ὤλεσαν ἄνδρας <span class="bibl"><span class="title">Op.</span>372</span>; πίστει χρήματ' ὄλεσσα, ἀπιστίῃ δ' ἐσάωσα <span class="bibl">Thgn.831</span> ; π. ἴσχειν τινί <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>950</span> ; τῷ θεῷ πίστιν φέροις <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>1445</span>, etc.: generally, [[persuasion]] of a thing, [[confidence]], [[assurance]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>8.44</span> ([[πιστόν]] Sch.), etc.; ἡ βεβαιοτάτη πίστις, [[ἀταραξία]] καὶ πίστις [[βέβαιος]], <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Ep.</span>1p.19</span>, <span class="bibl">2p.36U.</span>; [[σωφροσύνης πίστην ἔχειν περί τινος]] = to [[be persuaded of one's probity]], <span class="bibl">D.18.215</span> ; π. περὶ θεῶν ἔχειν Plu.2.1101c. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in subjective sense, [[good faith]], [[trustworthiness]], [[honesty]], <span class="bibl">Thgn.1137</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>443</span>, <span class="bibl">Hdt.8.105</span> ; θνῄσκει δὲ πίστις, βλαστάνει δ' ἀπιστία = [[loyalty dies and disloyalty is born]] <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>611</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> of things, [[credence]], [[credit]], τὰν π. σμικρὰν παρ' ἔμοιγ' ἔχει <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>737</span> (lyr.); πίστιν τὰ τοιαῦτα ἔχει τινά <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1179a17</span>; π. λαβεῖν <span class="bibl">Plb.1.35.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> [[καλῇ πίστει]] = Lat. [[bona fide]], PGnom.180 (ii A.D.), etc.; [[αἱ κατὰ πίστιν γεινόμεναι κληρονομίαι]] = Lat. [[hereditates fideicommissariae]], ib.56. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> in a commercial sense, [[credit]], [[π. τοσούτων χρημάτων ἐστί τινι παρά τισι]] he has [[credit]] for so much money with them, <span class="bibl">D.36.57</span>, cf. 44; εἰς πίστιν διδόναι [τί τινι] <span class="bibl">Id.32.16</span>; εἰ ἕξω ἐλπίδα πίστεως <span class="bibl">Astramps.<span class="title">Orac.</span>68p.6H.</span> </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> [[position of trust]] or [[trusteeship]], [[ἐν πίστει κληρονόμος ἀπολειφθείς]] = [[left in trust as guardian]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cic.</span>41</span>, cf. <span class="bibl">2c</span> supr.; ἐν πίστει ὤν τῷ βασιλεῖ <span class="title">IG</span>22.646.11. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> Theol., [[faith]], opp. sight and knowledge, <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Cor.</span>13.13</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> [[that which gives confidence]] : hence, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> [[assurance]], [[pledge of good faith]], [[guarantee]], οὐκ ἀνδρὸς ὅρκοι π. ἀλλ' ὅρκων ἀνήρ <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>394</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>887</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span> 1055</span>; ὅρκοις καὶ πίστεσιν ἀναγκάξειν <span class="bibl">Antipho 6.25</span> : distd. from [[ὅρκοι]] and [[δεξιαί]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1375a10</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>22</span>; ἔμβαλλε χειρὸς πίστιν <span class="bibl">S. <span class="title">Ph.</span>813</span> ; [[δός μοι χερὸς σῆς π]]. <span class="bibl">Id.<span class="title">OC</span>1632</span> ; ὅρκους παρασχών, πίστιν οὐ σμικράν, θεῶν <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>1037</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Med.</span>414</span> (lyr.); [[πίστιν καὶ ὅρκια ποιέεσθαι]] = [[make a treaty by exchange of assurances and oaths]], <span class="bibl">Hdt.9.92</span>, cf. <span class="bibl">And.1.107</span>; οἷσιν… οὔτε π. ὄθ' ὅρκος μένει <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>308</span> ; [[ποιέεσθαι τὰς πίστῑς]] (Ion. for [[πίστεις]]) <span class="bibl">Hdt.3.8</span> ; πίστεις ποιήσασθαι πρός τινας <span class="bibl">Th.4.51</span> ; ἀλλήλοις <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.3.12</span> ; [[πίστιν δοῦναι]] to give [[assurances]], <span class="bibl">Hdt.9.91</span>, cf. <span class="bibl">Th.4.86</span>, <span class="bibl">5.45</span> ; ὅρκους καὶ πίστιν ἀλλήλοις δότε <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span> 1185</span>; [[ἔδοσαν πίστιν καὶ ἔλαβον]] interchanged [[them]], <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.1.44</span>; πίστεις ἀλλήλοιν δεδωκέναι τε καὶ δεδέχθαι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>256d</span> ; π. παρά τινος λαβεῖν <span class="bibl">Lys.12.9</span> ; [[π. πρός τινας δοῦναι]] c. inf., <span class="bibl">Id.19.32</span> ; [[πίστι τε λαβεῖν]] (or [[καταλαβεῖν]]) <b class="b3"> καὶ ὁρκίοισί τινα</b> bind by [[assurances]] and oaths, <span class="bibl">Hdt.3.74</span>, <span class="bibl">9.106</span>; θεῶν πίστεις ὀμόσαι <span class="bibl">Th.5.30</span>; [[πίστιν ἐπιθεῖναι]] or [[προσθεῖναι]], <span class="bibl">D.29.26</span>, <span class="bibl">49.42</span>, <span class="bibl">54.42</span> : c. gen. objecti, [[φόβων π]]. [[an assurance against]]... <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>627</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[means of persuasion]], [[argument]], [[proof]], φρὴν παρ' ἡμέων (sc. τῶν αἰσθήσεων) λαβοῦσα τὰς πίστεις <span class="bibl">Democr.125</span>; τοὺς δεομένους πίστεως αἰσθήσει κεκραμένης <span class="bibl">Plot. 4.7.15</span> ; esp. of proofs used by orators, <span class="bibl">Antipho 5.84</span>, <span class="bibl">6.28</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span> 70b</span>, <span class="bibl">Isoc.3.8</span>, etc.: in Arist., opp. a demonstrative proof (ἀπόδειξις) <b class="b3">, π. ἔντεχνοι, ἄτεχνοι</b>, <span class="bibl"><span class="title">Rh.</span>1355b35</span>, <span class="bibl">1375a22</span>: also, generally, π. ἐκ τῆς ἐπαγωγῆς <span class="bibl"><span class="title">APo.</span>90b14</span>, al.; π. ἡ διὰ συλλογισμοῦ <span class="bibl"><span class="title">Top.</span>103b7</span> ; [[ἡ τῶν λόγων π]]. (cf. [[λόγος]] IV. <span class="bibl">1</span>) <span class="bibl"><span class="title">Pol.</span>1326a29</span>; ὁ ἀναιρῶν ταύτην τὴν π. οὐ πολὺ πιστότερα ἐρεῖ <span class="bibl"><span class="title">EN</span>1173a1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> [[that which is entrusted]], [[a trust]], πίστιν ἐγχειρίζειν τινί <span class="bibl">Plb.5.41.2</span>, cf. <span class="bibl">16.22.2</span>, <span class="title">IG</span>7.21.12 (Megara, ii B.C.), 5 (1).26.6 (Amyclae, ii/i B.C.), <span class="title">BMus.Inscr.</span>422.7 (Priene, ii B.C.); [[σὴ πίστις]] = [[given in trust to thee]], <span class="title">IG</span>14.2012<span class="hiitalic">A</span>23 (Sulp.Max.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> political [[protection]] or [[suzerainty]], Lat. [[fides]], Αἰτωλοὶ… δόντες αὑτοὺς εἰς τὴν Ῥωμαίων π.… τῷ τῆς π. ὀνόματι πλανηθέντες <span class="bibl">Plb.20.9.10</span>, cf. <span class="bibl">3.30.1</span> ; πάντες εἰς τὴν [τῆς συγκλήτου] π. ἐνδεδεμένοι <span class="bibl">Id.6.17.8</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in Egypt, [[safe-conduct]], [[safeguard]], <span class="bibl"><span class="title">UPZ</span>119.32</span> (pl., ii B.C.); δοῦναί μοι ἔγγραπτον π. ib.<span class="bibl">124.30</span> (ii B.C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> Pythag. name for [[ten]], Theol.Ar.59, 60. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">VI</span> personified, = Lat. [[Fides]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Num.</span>16</span>, <span class="bibl">App. <span class="title">BC</span>1.16</span>, <span class="bibl">D.C.45.17</span> ; [[πίστις δημοσία]], = [[fides publica]], <span class="bibl">D.H.2.75</span>.</span>

|lstext='''πίστις''': ἡ, γεν. εως, Ἰων. ιος Ἐμπεδ. 413· δοτ. πίστει, Ἰων. πίστῑ Ἡρόδ. 3. 74· Ἰων. ὀνομ. καὶ αἰτ. πληθ. πίστῑς [[αὐτόθι]] 8· δοτ. πίστισι 4. 172· (πείθομαι). Τὸ πιστεύειν τινὶ «ἐμπιστοσύνη», Λατ. fides, fiducia, πρῶτον παρ’ Ἡσ. πίστεις καὶ ἀπιστίαι ὤλεσαν ἄνδρας, «αἱ πίστεις, αἱ πρὸς ἐκείνους [[δηλονότι]], οἷς οὐκ ἔδει πιστεύειν, καὶ αἱ ἀπιστίαι αἱ πρὸς ἐκείνους οἷς ἔδει πιστεύειν, ὤλεσαν ἄνδρας» (Μοσχόπ.), Ἔργ. κ. Ἡμ. 370· πίστει χρήματ’ ὄλεσσα, ἀπιστίῃ δ’ ἐσάωσα Θέογν. 831· π. ἔχει τινὶ Σοφ. Ο. Κ. 950, πρβλ. Ο. Τ. 1445, κτλ.· [[μετὰ]] γεν. προσ., [[πίστις]] [[περί]] τινος, εἴς τινα..., π. θεῶν Εὐρ. Μήδ. 414, Ἱππ. 1037· ― [[καθόλου]], [[πεποίθησις]] [[περί]] τινος πράγματος, [[βεβαιότης]] ὑποκειμενική, Πινδ. Ν. 8. 73, καὶ [[συχν]]. παρ’ Ἀττ., σωφροσύνης πίστιν ἔχειν [[περί]] τινος, ἔχειν πεποίθησιν περὶ τῆς σωφροσύνης [[αὐτοῦ]], Δημ. 300. 11· π. [[περί]] τινος ἔχειν Πλούτ. 2. 1101C. 2) [[μετὰ]] σημασίας ὑποκειμενικῆς, καλὴ [[πίστις]], ἐμπιστοσύνη, [[τιμιότης]], Λατ. fides, Θέογν. 1133, Ἡρόδ. 8. 105, Αἰσχύλ. Πέρσ. 443· θνήσκει δὲ [[πίστις]], βλαστάνει δ’ [[ἀπιστία]] Σοφ. Ο. Κ. 611· ― ἐπὶ πραγμάτων, τὸ ἀξιόπιστον, «[[ὑπόληψις]]», τὰν π. σμικρὰν παρ’ ἔμοιγ’ ἔχει Εὐρ. Ἠλ. 737· πρβλ. Ἀριστ. Ἠθικ. Νικ. 10. 8, 12, Πολύβ. 1. 35, 4. 3) ἐπὶ ἐμπορικῆς σημασίας, [[πίστις]], [[ὑπόληψις]] ἐμπορική, ὡς τὸ Λατ. fides, [[πίστις]] τοσούτων χρημάτων ἐστί μοι [[παρά]] τινι Δημ. 962. 4, πρβλ. 958. 3· εἰς πίστιν διδόναι τί τινι ὁ αὐτ. 886. 25· [[οὕτως]], ἐν πίστει [[κληρονόμος]] ἀπολειφθεὶς Πλουτ. Κικ. 41, [[ἔνθα]] (τ. 5, σ. 428) ἴδε ἐκτενῆ σημείωσιν Κοραῆ, ἴδε καὶ Σουΐδ. ἐν λ. φεδεϊκόμισσα. 4) Θεολογικῶς, [[πίστις]] ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὴν ὄψιν καὶ τὴν γνῶσιν, Καιν. Διαθ., Ἐκκλ. ΙΙ. τὸ παρέχον ἐμπιστοσύνην, 1) ὡς τὸ [[πιστόν]], [[βεβαιότης]], [[πεποίθησις]], [[ἐγγύησις]], οὐκ ἀνδρὸς [[ὅρκος]] [[πίστις]] ἀλλ’ ὅρκων ἀνὴρ Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 290, πρβλ. Σοφ. Ἠλ. 887, Εὐρ. Ἱππ. 1055, Ἀντιφῶν 144. 18· διακρινόμενον ἀπὸ τοῦ [[ὅρκος]] καὶ [[δεξιά]], Ἀριστ. Ρητ. 1. 14, 5, πρβλ. Πόρσ. εἰς Εὐρ. Μήδ. 21· ἔμβαλε χειρὸς πίστιν Σοφ. Φιλ. 813· δός μοι χερὸς σῆς π. ὁ αὐτ. ἐν Ο. Κ. 1632· πίστιν καὶ ὅρκια ποιοῦμαι, [[κάμνω]] συνθήκην ἀνταλλάσσων ἀμοιβαίας διαβεβαιώσεις καὶ ὅρκους, Ἡρόδ. 9. 92, πρβλ. Ἀνδοκ. 14. 39· οἶσιν... [[οὔτε]] π. οὔθ’ [[ὅρκος]] μένει Ἀριστοφ. Ἀχ. 308· οὕτω, [[πίστις]] (Ἰων. ἀντὶ πίστεις) ποιεῖσθαι Ἡρόδ. 3. 8· [[πρός]] τινα Θουκ. 4. 51· ἀλλήλοις Ξεν. Ἑλ. 1. 3, 12· [[πίστις]] διδόναι, παρέχειν διαβεβαιώσεις, Ἡρόδ. 9. 94, πρβλ. Θουκ. 4. 86· ὅρκους καὶ πίστιν ἀλλήλοις δοῦναι Ἀριστοφ. Λυσ. 1185· π. δοῦναί τινι Θουκ. 5. 45· π. διδόναι καὶ λαμβάνειν, ἀνταλλάσσειν, Ξεν. Κύρ. 7. 1, 44· διδόναι καὶ δέχεσθαι ἀλλήλοιν Πλάτ. Φαῖδρ. 256D, πρβλ. Λυσίαν 121. 4., 154. 40· πίστι λαβεῖν ἢ καταλαβεῖν τινα, δέχεσθαί τινα εἰς φιλίαν ἐπὶ διαβεβαιώσει, Ἡρόδ. 3. 74., 9. 106· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ ὅρκου, θεῶν πίστεις ὀμνύναι Θουκ. 5. 30· πίστιν ἐπιτιθέναι ἢ προστιθέναι τινὶ Δημ. 852. 15., 1270. 9, πρβλ. 1196, 16· ― [[μετὰ]] γεν. τοῦ ἀντικειμ., φόβων π., [[βεβαίωσις]] [[ἐναντίον]] φόβων, παραθάρρυνσις, Εὐρ. Ἱκέτ. 627. 2) [[μέσον]] καταπείσεως, [[ἐπιχείρημα]], οἵοις χρῶνται οἱ ῥήτορες, Ἀντιφῶν 139. 18., 144. 34, Πλάτ. Φαίδων 70Β, Ἰσοκρ. 28Β, κτλ.· ― παρ’ Ἀριστ., [[τοὐναντίον]] τῷ ἀποδεικτικῷ ἐπιχειρήματι ([[ὅπερ]] καλεῖ ἀπόδειξιν), Ρητορ. 1. 1, 11., 1. 15, 1., 2, 20, 1· ἀλλὰ χρῆται ὁ αὐτ. τῇ λέξει καὶ ἐπὶ τῆς γενικῆς σημασίας, π. ἐκ τῆς ἐπαγωγῆς Ἀναλυτ. Ὕστ. 2. 3, 2, κτλ.· ἡ διὰ συλλογισμοῦ π. ὁ αὐτ. ἐν Τοπ. 1. 8, 4. ΙΙΙ. τὸ παραδιδόμενον πρὸς φύλαξιν, [[παρακαταθήκη]], Λατ. fideicommissum, πίστιν ἐγχειρίζειν τινὶ Ἐπιγρ. Βοιωτ. IVb. 42, Πολύβ. 5. 41, 2., 16. 22, 2· σὴ π., παραδεδομένη εἰς σὲ ὡς [[παρακαταθήκη]], Ἑλληνικ. Ἐπιγράμματα 2618. 23.