καταδύω: Difference between revisions

|Definition=or κατα-δύνω: <span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> intr., in Act. pres. <b class="b3">καταδύνω</b> and Med. <b class="b3">καταδύομαι</b>: fut. <b class="b3">-δύσομαι</b>: aor. <b class="b3">-εδῡσάμην</b>, Ep. 2 and 3sg. <b class="b3">-δύσεο, -δύσετο</b>:—Act., aor. 2 <b class="b3">κατέδυν</b>: pf. <b class="b3">καταδέδῡκα</b>:—<b class="b2">go down, sink, set</b>, esp. of the sun (as Hom. always in aor. 2 Act.), ἠέλιος κατέδυ <span class="bibl">Il.1.475</span>, etc.; <b class="b3">ἅμα… ἠελίῳ καταδύντι</b> ib.<span class="bibl">592</span>; ἐς ἠέλιον καταδύντα <span class="bibl">Od.10.183</span>; ἠελίοιο -δῡομένοιο <span class="bibl"><span class="title">h.Merc.</span>197</span>; <b class="b3">καταδεδυκέναι τὴν</b> [<b class="b3">νῆσον</b>] κατὰ θαλάσσης <span class="bibl">Hdt.7.235</span>; also of ships, <b class="b2">to be sunk</b> or <b class="b2">disabled</b>, <span class="bibl">Id.8.90</span>, <span class="bibl">Th.2.92</span>, <span class="bibl">7.34</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.6.35</span>, etc.; also οἱ ἱππεῖς καταδύνοντες ἐν τέλμασιν <span class="bibl">Plb. 5.47.2</span>; <b class="b3">κ. ὑφ' ὕδατι</b> <b class="b2">duck</b> under water, <span class="bibl">Batr.89</span>; <b class="b3">καταδεδυκώς</b> <b class="b2">having popped down</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>140</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">go down, plunge into</b>, c. acc., καταδῦναι ὅμιλον <span class="bibl">Il.10.231</span>, etc.; <b class="b3">κατεδύσετο πουλὺν ὅμιλον</b> ib.<span class="bibl">517</span>; καταδύσεο μῶλον Ἄρηος <span class="bibl">18.134</span>; so <b class="b3">μάχην, δόμον, πόλιν καταδύμεναι</b>, <span class="bibl">3.241</span>, <span class="bibl">8.375</span>, <span class="bibl">Od.4.246</span>: folld. by Prep., <b class="b3">μυῖαι καδδῦσαι</b> (Ep. for <b class="b3">καταδ-</b>) κατὰ… ὠτειλάς <span class="bibl">Il.19.25</span>; σπάργαν' ἔσω κατέδυνε <span class="bibl"><span class="title">h.Merc.</span>237</span>; <b class="b3">καταδυσόμεθ'… εἰς Ἀΐδαο δόμους</b> we <b class="b2">shall go down</b> into... <span class="bibl">Od.10.174</span>; so καταδύνειν ἐς ὕλην <span class="bibl">Hdt.9.37</span>, cf. <span class="bibl">4.76</span>; <b class="b3">εἰς φάραγγας</b>, of hares, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span>5.16</span>; <b class="b3">εἰς ἅπασαν</b> [<b class="b3">τὴν πόλιν</b>] <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>576e</span>; κατὰ τῆς γῆς <span class="bibl">Hdt.4.132</span>; κατὰ τέφρας πολλῆς <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cam.</span>32</span>; of souls, <b class="b3">εἰς βυθὸν κ</b>. Plu.2.943d: c. dat., <b class="b2">sink into</b>, ταῖς ὁμοιοπαθείαις Metrod.<span class="title">Fr.</span>38: freq. with a notion of secrecy, <b class="b2">insinuate oneself, steal into</b>, καταδύεται εἰς τὸ ἐντὸς τῆς ψυχῆς ὅ τε ῥυθμὸς καὶ ἁρμονία <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>401d</span>; <b class="b3">ἡ ἀναρχία εἰς τὰς ἰδίας οἰκίας κ</b>. ib. <span class="bibl">562e</span>; <b class="b3">κ. ἡ ψῦξις ἕως πλείστου</b> the cold <b class="b2">penetrates</b> most, Gal.15.90, cf. 6.178. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">slink away and lie hid</b>, καταδύεσθαι ὑπὸ τῆς αἰσχύνης <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>6.1.35</span>, cf. <span class="bibl">D.21.199</span> (so abs., <b class="b2">to be overcome with shame</b>, ἐπὶ τῇ ἀγνοίᾳ <span class="bibl">Zos.5.40</span>); καταδεδυκὼς ἐν τῇ οἰκίᾳ <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>579b</span>; εἰς ἄπορον ὁ σοφιστὴς τόπον καταδέδυκεν <span class="bibl">Id.<span class="title">Sph.</span>239c</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">get into, put on</b>, κατέδυ κλυτὰ τεύχεα <span class="bibl">Il.6.504</span>, cf. <span class="bibl">Od.12.228</span>; κατεδύσετο τεύχεα καλά <span class="bibl">Il.7.103</span>; εἵματα <span class="bibl">Mosch.4.102</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> causal, <b class="b2">make to sink</b>, rare in pres., ἐμπίπτων καὶ καταδύων <span class="bibl">Pherecr.12</span>; ἐμὲ καταδύουσι τῷ ἄχει <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>6.1.37</span>: mostly in aor. 1, γαύλους καταδύσας <span class="bibl">Hdt.6.17</span>; in naval warfare, <b class="b3">καταδῦσαι ναῦν</b> <b class="b2">cut</b> it <b class="b2">down to the water's edge, disable</b> it, <span class="bibl">Id.8.87</span>, al., <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>49</span>, <span class="bibl">Th.1.50</span>; <b class="b3">ἥλιον ἐν λέσχῃ κατεδύσαμεν</b> we <b class="b2">let</b> the sun <b class="b2">go down</b> in talk, <span class="bibl">Call.<span class="title">Epigr.</span>2</span>, cf. <span class="bibl">Aristaenet.1.24</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">duck</b>, <b class="b3">τὴν κεφαλήν</b>, in a bath, Herod.Med. ap. <span class="bibl">Orib.10.37.13</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1347.png Seite 1347]] (s. δύω), 1) praes., impf., fut. u. aor. I. in trans. Bdtg, untergehen lassen, untertauchen, versenken; τοὺς γαυλοὺς καταδύσας Her. 6, 17; τὴν νῆα 8, 87; [[ναῦς]] Ar. Ran. 49; Thuc. 1, 54 u. öfter; Pol. 1, 25, 4; εἰ δέ τινα ὑμῶν λήψομαι ἐν τῇ θαλάττῃ, καταδύσω, Xen. An. 7, 2, 13; ein Schiff leck machen, daß es sinkt, Thuc. 1, 50; Xen. Hell. 1, 6, 35. 7, 32; übertr., ἐμὲ δὲ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι καταδύουσι τῷ [[ἄχει]], sie versenken mich in Kummer, Cyr. 6, 1, 38, vgl. 2 c; ἥλιον κατεδύσαμεν λέσχῃ, wir ließen über unser Geschwätz die Sonne untergehen, Callim. 47 (VII, 80), wie Aristaen. 1, 24 καταδύσειν μοι δοκῶ τὸν ἥλιον ἐπὶ μήκει τοῦ λόγου. – 2) Häufiger im aor. II. u. perf. mit intrans. Bdtg, wozu als Präsens καταδύομαι u. [[καταδύνω]] gehört, bei Hom. auch καταδύσεο, καταδύσετο, <b class="b2">untergehen</b>, untertauchen, versinken; – a) von der Sonne, aor. II., Il. 1, 475 u. öfter; ἀσπασίως δ' ἄρα τῷ κατέδυ [[φάος]] ἠελίοιο Od. 13, 53; ἅμα ἠελίῳ καταδύντι Il. 1, 592; [[πρόπαν]] [[ἦμαρ]] ἐς ἠέλιον καταδύντα, bis zum Untergang der Sonne, Od. 10, 183; H. h. Merc. 197 [[ἥλιος]] καταδυόμενος. Aehnlich καταδεδυκέναι τὴν νῆσον κατὰ θαλάττης Her. 2, 174; ἡ [[ναῦς]] κατεδύετο 8, 90; πλοῖα καταδυόμενα Plat. Polit. 302 a; [[ναῦς]] κατέδυσαν Pol. 1, 61, 6, öfter. – b) sich unter Etwas, in Etwas hineinbegeben,<b class="b2"> hineindringen</b>, -<b class="b2">schleichen</b>; κατα δῦναι ὅμιλον Il. 10, 231 Od. 15, 327 u. öfter, sowohl sich in die Schaar hineinschleichen, um sich zu verbergen, als hineindringen, μάχην καταδύμεναι ἀνδρῶν Il. 3, 241; κατεδύσατο (Bekker κατεδύσετοπουλὺν ὅμιλον 10, 517, καταδύσεο μῶλον Ἄρηος, gehe in das Schlachtgetümmel, 18, 134. Aehnl. ἀνδρῶν [[δυσμενέων]] κατέδυ πόλιν Od. 4, 246, er begab sich heimlich hinein; καταδῦσα Διὸς δόμον Il. 8, 375; μυῖαι καταδῦσαι κατὰ ὠτειλάς 19, 25; καταδυσόμεθ' εἰς Ἀΐδαο δόμους, wir werden in die Unterwelt hinabgehen, Od. 10, 174; καταδύνων εἰς ὕλην Her. 9, 37; übertr., καταδύεται εἰς τὸ ἐντὸς τῆς ψυχῆς ὅ τε ῥυθμὸς καὶ [[ἁρμονία]] Plat. Rep. III, 401 d, er dringt ein, wie καταδύεσθαι εἰς τὰς ἰδίας οἰκίας τὴν ἀναρχίαν VIII, 562 e. Auch Sp., καταδύσης αἰχμῆς εἰς [[βάθος]] Plut. Rom. 20. – c) <b class="b2">sich verbergen</b>, verstecken, gew. mit dem Nebenbegriffe der Schaam; καταδύομαι ὑπὸ τῆς αἰσχύνης Xen. Cyr. 6, 1, 35; οὐκ ἂν ἐπὶ τούτῳ κατέδυ καὶ μέτριον παρέσχεν ἑαυτόν Dem. 21, 199, vgl. παρακάθηται, οὐ καταδύεται τοῖς πεπραγμένοις Dem. 24, 182; ähnlich καταδεδυκὼς ἐν τῇ οἰκίᾳ τὰ πολλὰ ὡς γυνὴ ζῇ Plat. Rep. IX, 579 b; εἰς ἄπορον ὁ σοφιστὴς τόπον καταδέδυκεν, er hat sich zurückgezogen, versteckt, Soph. 239 c; καταδύνοντες ἐν τοῖς τέλμασι Pol. 5, 47, 2; καταδύονται εἰς φάραγγας Xen. Cyn. 5, 16; Sp., ἐν μυχῷ τοῦ συμποσίου ὑπ' αἰδοῦς καταδεδυκώς Luc. de merc. cond. 27. – d) <b class="b2">sich anziehen</b>, anlegen; κατέδυ κλυτὰ τεύχεα Il. 6, 504; καταδύς Od. 12, 228; κατεδύσετο (so Bekk., Wolf κατεδύσατο) Il. 7, 103; σπάργαν' ἔσω κατέδυνε θυήεντα H. h. Merc. 237; καταδῦναι ἃ καὶ [[πάρος]] εἵματα [[ἕστο]] Mosch. 4, 102.