ἐκεῖνος: Difference between revisions

|mltxt=-η, -ο (AM ἐκεῑνος, -η, -ον)<br /><b>1.</b> δεικτική [[αντωνυμία]] που χρησιμοποιείται για αντικείμενα που βρίσκονται [[μακριά]] («εκείνου του τραγουδιστή τση νύκτας εθυμάτο», <b>Ερωτόκρ.</b>)<br /><b>2.</b> όταν η [[αντωνυμία]] <i>αυτός</i> ή [[ούτος]] και [[εκείνος]] αναφέρονται σε δύο προηγούμενες λέξεις, η [[εκείνος]] αναφέρεται στην πιο απομακρυσμένη ενώ η [[ούτος]] στην πλησιέστερη ([[σπανίως]] αντίστροφα)<br /><b>3.</b> (με αναφορική [[πρόταση]] δηλώνει αυτό για το οποίο γίνεται [[λόγος]] («ἐκείνων τῶν ἐν πολέμοις τελευτησάντων»)<br /><b>4.</b> (για πασίγνωστο [[πρόσωπο]] δηλώνει θαυμασμό ή [[περιφρόνηση]] («ἐκεῑνος ἡνικ' ἦν [[Θουκυδίδης]]», «εκείνα τα [[χρόνια]]»)<br /><b>5.</b> ως επαναληπτική [[αντωνυμία]]<br /><b>6.</b> ως [[αυτοπαθής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />με γενική κτητική [[αντί]] του άρθρου σε [[μίμηση]] της γαλλικής («το δωμάτιό μου κι εκείνο του [[πατέρα]] μου»)<br /><b>μσν.</b><br />ο [[ίδιος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>γεν.</b> σε [[αναφορά]] με ό,τι προηγήθηκε<br /><b>2.</b> για πράγματα που δεν θυμάται [[κανείς]] ή αποφεύγει να αναφέρει<br /><b>3.</b> <b>(φιλοσ.)</b> ο [[υπερβατός]] [[κόσμος]]<br /><b>4.</b> (ισοδυναμεί με τοπ. επίρρ. στάσης ή κίνησης)<br />αυτός που βρίσκεται [[εκεί]] ή έρχεται από [[εκεί]]<br /><b>5.</b> (για χρόνο με πρόθ.) α. «ἐξ ἐκείνου» ή «ἀπ' ἐκείνου» — από [[τότε]]<br />β. «μετ' ἐκείνου» — [[μετά]] απ' αυτά<br /><b>6.</b> (για [[τόπο]]) «κατ' ἐκεῑνα» — σ' εκείνα τα μέρη<br /><b>7.</b> (δοτ. εν. θηλ. ως επίρρ.) [[ἐκείνῃ]]<br />α) σε [[εκείνη]] τη [[θέση]]<br />β) [[προς]] εκείνο το [[μέρος]]<br />γ) μ' εκείνον τον τρόπο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Τα [[εκείνος]] και [[κείνος]] προήλθαν από το δεικτικό [[στοιχείο]] -<i>κε</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> [[εκεί]]) σε συνδυασμό με τη δεικτική [[αντωνυμία]] <i>eno</i>- που χρησιμοποιείται για να δηλώσει μακρινής αποστάσεως αντικείμενα. Το θ. <i>eno</i>- απαντά [[επίσης]] στα ελλ. <i>ένη</i> «η [[τρίτη]] [[μέρα]]», χεττ. <i>eni</i>-, <i>anni</i>- «[[εκείνος]]»].