μνήμη: Difference between revisions

|mltxt=η (ΑΜ [[μνήμη]], Α δωρ. τ. μνᾱμα)<br /><b>1.</b> [[ενθύμηση]], [[ανάμνηση]] προσώπου ή πράγματος («τῶν δὲ κακῶν [[μνήμη]] γίγνεται οὐδεμία», <b>Θέογν.</b>)<br /><b>2.</b> η πνευματική [[ικανότητα]] του ανθρώπου να διατηρεί στη διάνοιά του ό,τι έμαθε, ό,τι γνωρίζει, [[μνημονικό]], θυμητικό («ταῡτα ξύμπαντα ἀναμνήσεις καὶ μνήμας που λέγομεν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «από μνήμης» — απ' έξω, [[χωρίς]] τη [[χρησιμοποίηση]] σημειώσεων ή άλλου γραπτού κειμένου(«εἰπεῖν τι μνήμης ἄπο», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>βιολ.</b> [[ψυχικό]] [[φαινόμενο]] που κατευθύνει τη [[συμπεριφορά]] ενός ατόμου σε [[συνάρτηση]] με ένα παλαιότερο βίωμά του<br /><b>2.</b> <b>(πληροφ.)</b> [[τμήμα]] ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, μεγάλου ή μικρού, [[μέσα]] στο οποίο αποθηκεύονται τόσο τα δεδομένα, δηλ. αριθμοί ή πληροφορίες, όσο και οι εντολές που ελέγχουν τη [[λειτουργία]] του υπολογιστή και την [[επεξεργασία]] τών δεδομένων<br /><b>3.</b> <b>(φιλοσ.)</b> η [[ικανότητα]] του ανθρώπου να διατηρεί εντυπώσεις, εικόνες, παραστάσεις από το [[παρελθόν]] και να τίς αναπλάθει συνειρμικά, δηλ. σε [[σύνθεση]] με σχετικά γεγονότα ή καταστάσεις<br /><b>4.</b> <b>(ψυχολ.)</b> η συνειδητή [[επανεμφάνιση]] μιας λειτουργίας ή μιας εμπειρίας που έχει διδαχθεί ή βιωθεί [[κατά]] το [[παρελθόν]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «ανοσολογική [[μνήμη]]»<br /><b>βιολ.</b> [[μηχανισμός]] ο [[οποίος]] χαρακτηρίζει την [[ιδιότητα]] ορισμένων ανοσοκυττάρων να παρεμβαίνουν με πιο γρήγορο, πιο έντονο και πιο αποτελεσματικό τρόπο στη δευτερογενή ανοσολογική [[απόκριση]], δηλ. [[κατά]] τη συνάντησή τους με το [[αντιγόνο]] με το οποίο έχουν ήδη συναντηθεί<br />β) «[[μηχανική]] [[μνήμη]]» — [[απομνημόνευση]] λέξεων ή και φράσεων [[χωρίς]] [[ενδιαφέρον]] για το εννοιολογικό τους [[περιεχόμενο]] εκ μέρους εκείνου ο [[οποίος]] μνημονεύει<br />γ) «[[δωρεά]] εις μνήμην...» — [[δωρεά]] που γίνεται προκειμένου να μνημονεύεται το όνομα νεκρού<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[τελετή]] που γίνεται για [[ανάμνηση]] προσώπου ή γεγονότος, [[εορτασμός]] επετείου, [[μνημόσυνο]]<br /><b>2.</b> [[σκέψη]], [[ιδέα]], [[λογισμός]]<br /><b>3.</b> [[υπόμνηση]], [[σημείωση]], [[καταχώριση]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «ἐπὶ μνήμης [[φέρω]]» — [[θυμάμαι]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[αρχείο]], [[μητρώο]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μνημείο]]<br /><b>2.</b> [[μνημόνευση]], [[αναφορά]] ή [[μνεία]] πράγματος ή γεγονότος<br /><b>3.</b> [[τάφος]], [[μνήμα]]<br /><b>4.</b> [[απεικόνιση]], [[παρουσίαση]]<br /><b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>αἱ μνῆμαι</i><br />οι ενέργειες και δυνάμεις της μνήμης<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «μνῆμαι ἐν μέτροις καὶ [[ἄνευ]] μέτρων» — επιγραφές<br />β) «[[μνήμη]] [[μυθολόγος]]» — μυθολογική [[ιστορία]]<br />γ) «[[μνήμη]] [[βασίλειος]]» — αυτοκρατορικά δωμάτια ή αυτοκρατορικά αρχεία<br />δ) «ὁ τῆς βασιλείου μνήμης [[προεστώς]]» — ο [[έφορος]] του βασιλικού γραφείου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>μνή</i>-<i>μ</i>-<i>η</i> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>μνη</i>- του <i>μι</i>-<i>μνή</i>-<i>σκω</i> <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>η</i>. Το -<i>μ</i>- του τύπου αναλογικά [[προς]] τα [[μνήμα]], [[μνήμων]].