εύξεινος: Difference between revisions

|mltxt=-ο(ν) (Α εὔξεινος, -ον, ιων. τ. του [[εὔξενος]], -ον)<br /><b>φρ.</b> «Εύξεινος Πόντος» ή «Εύξεινος»<br />(κατ' ευφ. [[αντί]] [[άξενος]]) Μαύρη Θάλασσα («ἐξίει πρὸς βορεὴν ἄνεμον ἐς τὸν Εὔξεινον καλεόμενον Πόντον», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br />(και με τα ουσ. [[πέλαγος]], [[οἶδμα]]) [[φιλικός]] [[προς]] τους ξένους, [[φιλόξενος]] (για τον Εύξεινο Πόντο) (α. «ἐν δ' Εὐξείνῳ πελάγει νᾱσον», <b>Πίνδ.</b><br />β. «ἔβα δι' Εὔξεινον [[οἶδμα]] λίμνας», <b>Ευρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η [[καταγωγή]] της ονομασίας δεν [[είναι]] ελληνική. Οφείλεται σε [[παρετυμολογία]] ενός ιρανικής προελεύσεως επιθέτου ([[πρβλ]]. αβεστ. <i>axša</i><i>ē</i><i>na</i>, περσ. <i>axšaina</i>) με [[σημασία]] «[[σκουρόχρωμος]]», το οποίο ηχητικά πλησίαζε πολύ [[προς]] το ελλ. [[άξεινος]] (<span style="color: red;"><</span> <i>α</i>- στερητικό <span style="color: red;">+</span> -[[ξείνος]] «[[ξένος]], φιλοξενούμενος»). Οι γνωστές τρικυμίες αυτής της θάλασσας καθιστούσαν την [[ονομασία]] <i>Άξεινος Πόντος</i> («Αφιλόξενη Θάλασσα») πολύ κατάλληλη. Αντ' αυτής όμως επικράτησε τελικά λόγω ευφημισμού η αντίθετή της <i>Εύ</i>-<i>ξεινος</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ευ</i> <span style="color: red;">+</span> [[ξείνος]] «[[ξένος]], φιλοξενούμενος») δηλ. «Φιλόξενη Θάλασσα»].