3,274,917
edits
τρύξ: Difference between revisions
m
no edit summary
m (Text replacement - "v. l." to "v.l.") |
mNo edit summary |
||
| (18 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=tryks | |Transliteration C=tryks | ||
|Beta Code=tru/c | |Beta Code=tru/c | ||
|Definition=ἡ, gen. | |Definition=ἡ, gen. τρῠγός,<br><span class="bld">A</span> [[wine not yet fermented and racked off]], [[must]], Anacr.41, Ar.Nu.50, al.: hence, [[new]], [[raw wine]], Cratin.250, PTeb. 555 (ii A. D.): [[proverb|prov.]], [[κατ' ὀπώρην τρύξ]] = [[must]] in [[autumn]], i.e. a state of [[ferment]], Cic.Att.2.12.3.<br><span class="bld">II</span> [[lees of wine]], [[dregs]], οἶνος ἀπὸ τρυγός Archil.4; ἐπειδὴ καὶ τὸν οἶνον ἠξίους [[πίνειν]], συνεκποτἔ ἐστί σοι καὶ τὴν τρῦγα Ar.Pl.1085, cf. Pherecr.249; συὸς τρύγα προσενεγκαμένης καροῦται . . τὰ γαλουχούμενα Sor.1.88, cf. 2.41 ([[si vera lectio|s.v.l.]]); = [[στέμφυλον|στέμφυλα]], Gal.6.576; κυλίκεσσι καὶ ἐς τρύγα χεῖλος ἐρείδων Theoc.7.70; ἐν τῇ τ. τοῦ πίθου Luc.Tim.19; of other [[liquor]]s, τρὺξ [τοῦ ἄσχυ] [[Herodotus|Hdt.]]4.23; ἐλαίου Poll.1.245; ὄξευς Nic.Th.932; γῆ [[ὑπόστασις]] καὶ τρὺξ τοῦ ὕδατος Metrod. ap. Placit.3.9.5.<br><span class="bld">2</span> of metals, [[dross]], σιδηρήεσσα τρύξ Nic. Al.51; χαλκοῦ Dsc.5.103.<br><span class="bld">3</span> [[faecal matter]] in the stomach, Hp. Epid.5.79; αἵματος Gal.18(1).730.<br><span class="bld">4</span> metaph., ἠχὼ... φωνῆς τρύγα APl.4.155 (Euod.): metaph. also of an [[old man]] or [[woman]], Ar. V.1309, Pl.1086.<br><span class="bld">III</span> [[τρύγες στεμφυλίτιδες]] = [[second wine]] pressed out of the [[husk]]s, [[poor wine]], Hp.Vict.2.52; ἡ ἐκ [στεμφύλων] τρύξ Gp.6.13.2; without any addition, Gal.6.580; cf. [[τρυγηφάνιος]].<br><span class="bld">IV</span> τρὺξ οἴνου κεκαυμένη, = [[φέκλη]], [[salt of tartar]], obtained from the matter deposited on the bottom and sides of wine-vats, Dsc.5.114, Eup.2.164, Gal.12.490; τροχίσκοι τρυγὸς ᾗ ῥυπτόμεθα scouring balls of this substance, Thphr.HP9.9.3. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1156.png Seite 1156]] ἡ, 1) junger, ungegohrener Wein mit den Hefen, Most; Her. 4, 23; Cratin. bei Poll. 6, 18; Ar. oft. Sprichwörtlich τρὺξ κατ' ὀπώραν, Most im Herbste, der noch nicht gegohren hat, zur Bezeichnung einer noch unentschiedenen Sache. – 2) die Hefen selbst vom Weine, Oel u. dgl.; [[οἶνον]] ἀπὸ τρυγὸς [[ἄγρει]], Archil. 49; ἐπειδὴ καὶ τὸν [[οἶνον]] ἠξίους πίνειν, ξυνεκποτέ' ἐστί σοι καὶ τὴν τρύγα, Ar. Plut. 1085; Plut. Symp. 6, 7 u. öfter; ἐν τῇ τρυγὶ τοῦ πίθου, Luc. Tim. 19; dah. καὶ ἐς τρύγα [[χεῖλος]] ἐρείδων, Theocr. 7, 70, bis auf den Grund; – übertr. vom Metall, die Schlacken, τρὺξ σιδηρήεσσα, Eisenschlacken, Nic. Al. 51; vgl. Lob. Phryn. 73; Euod. 2 (Plan. 155) nennt das Echo φωνῆς τρύγα. – 3) τρύγες στεμφυλίτιδες, auch ἡ ἀπὸ στεμφύλων [[τρύξ]], aus den Trestern gepreßter Nachwein, Lauer, sonst [[τρυγηφάνιος]], Hippocr., Geopon. u. a. Sp.; – τρὺξ οἴνου ὀπτή, od. πεφρυγμένη, gebrannter Weinstein, Weinsteinsalz; bei Theophr. sind τροχίσκοι τρυγός, ᾗ ῥυπτόμεθα, Fleckkügelchen; Sp. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1156.png Seite 1156]] ἡ, 1) junger, ungegohrener Wein mit den Hefen, Most; Her. 4, 23; Cratin. bei Poll. 6, 18; Ar. oft. Sprichwörtlich τρὺξ κατ' ὀπώραν, Most im Herbste, der noch nicht gegohren hat, zur Bezeichnung einer noch unentschiedenen Sache. – 2) die Hefen selbst vom Weine, Oel u. dgl.; [[οἶνον]] ἀπὸ τρυγὸς [[ἄγρει]], Archil. 49; ἐπειδὴ καὶ τὸν [[οἶνον]] ἠξίους πίνειν, ξυνεκποτέ' ἐστί σοι καὶ τὴν τρύγα, Ar. Plut. 1085; Plut. Symp. 6, 7 u. öfter; ἐν τῇ τρυγὶ τοῦ πίθου, Luc. Tim. 19; dah. καὶ ἐς τρύγα [[χεῖλος]] ἐρείδων, Theocr. 7, 70, bis auf den Grund; – übertr. vom Metall, die Schlacken, τρὺξ σιδηρήεσσα, Eisenschlacken, Nic. Al. 51; vgl. Lob. Phryn. 73; Euod. 2 (Plan. 155) nennt das Echo φωνῆς τρύγα. – 3) τρύγες στεμφυλίτιδες, auch ἡ ἀπὸ στεμφύλων [[τρύξ]], aus den Trestern gepreßter Nachwein, Lauer, sonst [[τρυγηφάνιος]], Hippocr., Geopon. u. a. Sp.; – τρὺξ οἴνου ὀπτή, od. πεφρυγμένη, gebrannter Weinstein, Weinsteinsalz; bei Theophr. sind τροχίσκοι τρυγός, ᾗ ῥυπτόμεθα, Fleckkügelchen; Sp. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{bailly | ||
| | |btext=[[τρυγός]] (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[vin nouveau]], [[vin doux]];<br /><b>II.</b> [[marc]] <i>ou</i> lie de vin <i>ou</i> d'huile ; <i>◊ [[proverb|prov.]]</i> τρὺξ κατ' ὀπώραν la lie à l'époque du raisin, <i>càd</i> avant la vendange <i>en parl. d'une chose ou d'une entreprise prématurée ; p. ext.</i> :<br /><b>1</b> sédiment, dépôt d'un liquide;<br /><b>2</b> <i>comiq. en parl. d'un vieil homme ou d'une vieille femme</i> vieux résidu.<br />'''Étymologie:''' R. Τρυ allongée en Τρυγ, user, épuiser ; cf. [[τρύω]], [[τρύχω]]. | ||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=τρύξ, τρυγός, ἡ [[most]], [[ongegiste wijn]]. [[droesem]], [[bezinksel]]:. ἐς τρύγα χεῖλος ἐρείδων mijn lip drukkend tot in de droesem (ad fundum drinken) Theocr. Id. 7.70. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''τρύξ:''' [[τρυγός|τρῠγός]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> молодое (неперебродившее) вино Her., Arph.;<br /><b class="num">2)</b> [[осадок]], [[отстой]], преимущ. [[вина]] Her., Arph., Theocr., Plut., Luc.; перен. (о дряхлых людях) [[старая перечница]] Arph. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
| Line 25: | Line 28: | ||
|lsmtext='''τρύξ:''' ἡ, γεν. <i>τρῠγός</i> (συγγενές προς το [[τρύγη]]),<br /><b class="num">I.</b> καινούριο [[κρασί]] που δεν έχει [[ακόμα]] ζυμωθεί, [[κρασί]] αδιήθητο, [[μούστος]], Λατ. [[mustum]], σε Ηρόδ., Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[υποστάθμη]] οίνου, Λατ. [[faex]], σε Ηρόδ., Αριστοφ.· μεταφ., λέγεται για ηλικιωμένο άντρα ή [[γυναίκα]], σε Αριστοφ. | |lsmtext='''τρύξ:''' ἡ, γεν. <i>τρῠγός</i> (συγγενές προς το [[τρύγη]]),<br /><b class="num">I.</b> καινούριο [[κρασί]] που δεν έχει [[ακόμα]] ζυμωθεί, [[κρασί]] αδιήθητο, [[μούστος]], Λατ. [[mustum]], σε Ηρόδ., Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[υποστάθμη]] οίνου, Λατ. [[faex]], σε Ηρόδ., Αριστοφ.· μεταφ., λέγεται για ηλικιωμένο άντρα ή [[γυναίκα]], σε Αριστοφ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''τρύξ''': ἡ, γεν. τρῠγός, (συγγενὲς τῷ [[τρύγη]])· - [[νέος]] [[οἶνος]] [[μήπω]] ὑποστὰς τὴν ζύμωσιν καὶ μὴ στραγγισθείς, [[οἶνος]] μετὰ τῆς τρυγός, [[γλεῦκος]] ἀδιήθητον, Λατ. mustum, Ἀνακρ. 39, Ἡρόδ. 4. 23, Ἀριστοφ. Νεφ. 50, κ. ἀλλ.· [[ὅθεν]], καὶ [[ἁπλῶς]] [[οἶνος]], «τὸν [[οἶνον]] καὶ τρύγα ἐκάλουν, ὡς ἐν ὥραις Κρατῖνος λέγει» Πολυδ. ϛʹ, 18 (Κρατῖνος ἐν ὥραις 4)· - παροιμ., τρὺξ κατ’ ὀπώραν, [[γλεῦκος]] τὸ [[φθινόπωρον]], δηλ. [[ὑπόθεσις]] [[μήπω]] τελειωθεῖσα, Κικ. Ἀττ. 2. 12, 3. ΙΙ. ἡ [[ὑποστάθμη]], τοῦ οἴνου, ἡ «λάσπη τοῦ κρασιοῦ», Λατ. faex, [[οἶνος]] ἀπὸ τρυγὸς Ἀρχίλ. 4· [[ἐπειδὴ]] καὶ τὸν [[οἶνον]] ἠξίους πίνειν, ξυνεκποτέ’ ἐστί σοι καὶ τὴν τρύγα Ἀριστοφ. Πλ. 1085· κυλίκεσσι καὶ ἐς τρύγα [[χεῖλος]] ἐρείδων Θεόκρ. 7. 70· ἐν τῇ τρυγὶ τοῦ πίθου Λουκ. Τίμ. 19, οὕτω, τὰ καθιζήματα ἄλλων ὑγρῶν, «μοῦργα», τρ. τοῦ ἄσχυ Ἡρόδ. 4. 23· ἐλαίου Πολυδ. Α΄, 245· ὄξους Νικ. Θηρ. 933· ὕδατος Πλούτ. 2. 895C. 2) ἐπὶ μετάλλων, ἡ [[σκωρία]], Λατ. scoria, τρὺξ σιδηρήεσσα Νικ. Ἀλ. 51· χαλκοῦ Διοσκ. 5. 120. 3) ὕλη τις ὁμοία τρυγὶ ἐν τῷ στομάχῳ, Ἱππ. 1159F· τοῦ αἵματος Γαλην. 4) μεταφ., ἠχώ..., φωνῆς τρύγα Ἀνθ. Πλαν. 155· - μεταφ., ἐπὶ γέροντος ἢ γραίας, Ἀριστοφ. Σφ. 1309, Πλ. 1086. ΙΙΙ. αἱ τρύγες στεμφυλίτιδες, [[δεύτερος]] [[οἶνος]] ἐκθλιβόμενος ἐκ τῶν στεμφύλων, [[ἀδύνατος]] [[οἶνος]], Λατ. lora, Ἱππ. 359. 8· ἡ ἀπὸ στεμφύλων τρὺξ Γεωπ. 6. 13, 2· [[οὕτως]] [[ἄνευ]] προσδιορισμοῦ τινος, Γαλην.· πρβλ. [[τρυγηφάνιος]]. IV. τρὺξ οἴνου ὀπτὴ ἢ πεφρυγμένη, «κρεμόρι» ἢ «κρεμοτάρταρον», μεταγ. [[φέκλη]] (Λατ. faecula), λαμβανόμενον ἐκ τῆς ξηρᾶς τρυγὸς ἥτις ἀπομένει ἐπὶ τοῦ πυθμένος καὶ τῶν πλευρῶν οἰνοφόρου πίθου, τροχίσκοι τρυγὸς ᾗ ῥυπτόμεθα, καθαριστικὸς [[τροχίσκος]] ἐκ τοιαύτης οὐσίας ἐν χρήσει ἀντὶ σάπωνος, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 9. 9, 3. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 35: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''τρύξ''': -γός<br />{trúks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[junger ungegorener Wein mit den Hefen]], [[Most]] (ion. seit Archil., Kom., Theok., Thphr. usw.).<br />'''Composita''' : Als Vorderglied in [[τρύγοιπος]], s. bes. Als Hinterglied u.a. in [[ὑπότρυγος]] [[hefig]] (Hp.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[τρυγία]] f. ‘Hefe (des Weines), junger Wein’ (Ph. ''Bel''., Mediz., Pap. I<sup>p</sup>), vgl. [[ἀντλία]] u.a. (Scheller Oxytonierung 49), -ίας ([[οἶνος]]) ib. (LXX, Pap.III<sup>p</sup> u.a.). 2. - | |ftr='''τρύξ''': -γός<br />{trúks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[junger ungegorener Wein mit den Hefen]], [[Most]] (ion. seit Archil., Kom., Theok., Thphr. usw.).<br />'''Composita''': Als Vorderglied in [[τρύγοιπος]], s. bes. Als Hinterglied u.a. in [[ὑπότρυγος]] [[hefig]] (Hp.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[τρυγία]] f. ‘Hefe (des Weines), junger Wein’ (Ph. ''Bel''., Mediz., Pap. I<sup>p</sup>), vgl. [[ἀντλία]] u.a. (Scheller Oxytonierung 49), -ίας ([[οἶνος]]) ib. (LXX, Pap.III<sup>p</sup> u.a.). 2. -ιος· [[τρυγία]] οἴνου ἢ ἐλαίου H. 3. -ινον n. [[aus Hefe bereiteter Farbstoff]] (auct. ap. Plin.). 4. -ώδης [[hefeähnlich]], [[hefig]] (Arist., Mediz. u.a.). 5. -ερός ib. (Polyzel. Kom. V-IV<sup>a</sup>).<br />'''Etymology''': Ohne sichere Etymologie. Die seit Fick 1, 447 (WP. 2, 642, Pok. 1032) übliche Anknüpfung an [[τάργανον]] [[verdorbener Wein]], [[Weinessig]] ist weder lautlich noch begrifflich ganz befriedigend. Die formale Identität mit [[τρυγάω]] fällt auf, um so mehr als sich beide Wörter auf Weinbau und Weinbereitung beziehen. Wurde mit [[τρυγάω]] ursprünglich nicht nur die Weinlese sondern auch die erste Bereitung der geernteten Trauben gemeint? Hat sich sodann, weil [[τραπέω]] als besonderer Ausdruck des Kelterns eintrat, [[τρυγάω]] auf die Weinlese beschränkt und sekundär auch auf andere Feldfrüchte bezogen ? — Für vorgriech. Herkunft sowohl von [[τάργανον]] und [[τρύξ]] wie von dem damit verbundenen [[τρύγη]] Porzig ZII 5, 271 f.<br />'''Page''' 2,936-937 | ||
}} | }} | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[lees]], [[lees of wine]], [[must of wine]], [[of wine]] | |woodrun=[[lees]], [[lees of wine]], [[must of wine]], [[of wine]] | ||
}} | }} | ||