κλάδος: Difference between revisions

|mltxt=<b>(I)</b><br />ο (AM [[κλάδος]])<br />[[βλαστός]] δέντρου ή θάμνου, [[κλαδί]], [[κλαρί]], [[κλώνος]] («ἀπὸ δὲ τῆς ἐλαίης τοὺς κλάδους γῆν πᾱσαν ἐπισχεῖν», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[καθετί]] που αποτελεί [[υποδιαίρεση]] ή [[τμήμα]] ενός συνόλου (α. «η [[γεωμετρία]] [[είναι]] [[κλάδος]] τών μαθηματικών», β. «[[επαγγελματικός]] [[κλάδος]]»)<br /><b>2.</b> [[εποχή]] κλαδέματος<br /><b>3.</b> [[κλάδεμα]]<br /><b>4.</b> [[διακλάδωση]] αιμοφόρου αγγείου ή νεύρου<br /><b>5.</b> <b>μαθ.</b> ένα από τα τμήματα μιας καμπύλης το οποίο εκτείνεται στο [[άπειρο]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «[[γενεαλογικός]] [[κλάδος]]» — [[σειρά]] οικογενειών που κατάγονται από κοινό γενάρχη<br /><b>μσν.</b><br />[[απόγονος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σανίδα]], [[μαδέρι]]<br /><b>2.</b> [[βραχίονας]] («ἀπὸ νώτοιο δύο κλάδοι ἀΐσσονται», Εμπ.)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «[[κλάδος]] ἐλαίας» — νέα [[κοπέλα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>klă</i> της ΙΕ ρίζας <i>kel</i>(<i>ә</i>)- «[[χτυπώ]]», όπως και το [[κλάω]] / -<i>ῶ</i>. Εμφανίζει οδοντική [[παρέκταση]] -<i>δ</i>-, όπως το [[κλαδαρός]] [[αλλά]] και τύποι άλλων ΙΕ γλωσσών ([[πρβλ]]. αγγλοσαξ. <i>holt</i> «[[ξύλο]]», γερμ. <i>Holz</i> «[[ξύλο]]», λατ. <i>cl</i><i>ā</i><i>d</i><i>ē</i><i>s</i> «[[καταστροφή]]», αρχ. σλαβ. <i>klada</i> «[[δοκός]]»).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κλαδεύω]], [[κλαδί]](<i>ον</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[κλαδεών]], [[κλάδινος]], [[κλάδιον]], [[κλαδίσκος]], [[κλαδώ]](-<i>άω</i>), [[κλαδώδης]], <i>κλάδων</i><br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[κλαδώ]](-<i>έω</i>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κλαδικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[κλαδοειδής]], [[κλαδοτομία]], [[κλαδοτομώ]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[κλαδηφόρος]], [[κλαδηφορώ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[κλαδοκοπώ]], [[κλαδοξεσκισμένος]], [[κλαδοτρυπολόγος]], <i>κλαδοφυλλαδόφυλλον</i>, [[κλαδοφορώ]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[κλαδόφυλλος]]. (Β' συνθετικό) [[ακρόκλαδος]], [[μονόκλαδος]], [[ολιγόκλαδος]], [[πολύκλαδος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αυτόκλαδος]], [[εύκλαδος]], [[κατάκλαδος]], [[πεντάκλαδος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[άκλαδος]], [[ακανθόκλαδος]]].<br /><b>(II)</b><br />και [[κλάδο]], το (Μ [[κλάδος]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[εποχή]] για [[κλάδεμα]]<br /><b>2.</b> [[κλάδεμα]]<br /><b>μσν.</b><br />[[γέννημα]], [[γόνος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Υποχωρητικό παρ. του [[κλαδεύω]] [[κατά]] τα [[θέρος]], [[τρύγος]].<br /><b>(III)</b><br />[[κλάδος]], τὸ (Α)<br />[[κλαδί]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Μεταπλασμένος τ. του [[κλάδος]] (Ι) [[κατά]] τα τριτόκλιτα ουδ. σε -<i>ος</i>].