παύω: Difference between revisions

|lstext='''παύω''': Ὅμηρ., Ἀττ.: Ἰων. παρατατ. παύεσκον Ὀδ. Χ. 315, Σοφ. Ἀντ. 963 (λυρ.)· μέλλ. παύσω καὶ ἀόρ. ἔπαυσα Ὅμ., Ἀττ.· πρκμ. πέπαυκα Δημ. 478. 6, Ἀντισθέν. σ. 61 Reisk. ― Μέσ. καὶ Παθ., Ἰων. παρατ. παυέσκετο Ἰλ. Ω 17 μέλλ. παύσομαι Ὅμηρ., Σοφ. Ο. Κ. 1040, Φιλ. 1424, Εὐρ., κλ.· πεπαύσομαι μόνον ἐν Σοφ. Ἀντ. 91, Τρ. 587 (ἄν καὶ θεωρεῖται ὡς ὁ [[γνήσιος]] Ἀττ. [[τύπος]] ὑπὸ Μοίριδ. σ. 293)· [[ὡσαύτως]] παυθήσομαι Θουκ. 1. 81 ἀόρ. ἐπαυσάμην Ὅμηρ., Ἀττ., [[ὡσαύτως]] ἐπαύθην Ἡσ. Θεογ. 533, Ἡρόδ., Ἀττ.· πρκμ. πέπαυμαι Ὅμ., Ἡρόδ., Ἀττ. ― Μεταγενέστεροι συγγραφεῖς καὶ Ἀντιγραφεῖς [[συχνάκις]] προτιμῶσι τοὺς ἡμαρτημένους τύπους ἐπαύσθην, πέπαυσμαι, ἴδε Λοβέκ. εἰς Σοφ. Αἴ. σ. 266, ἔκδ. 2, Δινδόρφ ἐν Θησ. Στεφάν., Cobet LL. σ. 448, 778· [[τύπος]] τις ἐπάην, μνημονευόμενος ὑπὸ τοῦ Χοιροβ. ἐν Α. Β. 1324, εὕρηται παρὰ τῷ Γρηγ. Νύσσ. καὶ Μακαρ., πρβλ. [[συναναπαύομαι]]· καὶ μέλλ. ἀναπαήσομαι ἐν τοῖς ἀρίστοις Ἀντιγράφ τῆς Ἀποκαλ. ιδ´, 13. (Ἐντεῦθεν [[παῦλα]], [[παῦρος]] πρβλ. Λατ. paulus, paucus, paupe Γοτθ. favai· Ἀγγλο-Σαξ. Feava (few)· πρβλ. [[ὡσαύτως]] parvus, parum, parcus.) I. μεταβατικὸν ἐνεργείας, [[κάμνω]] τι νὰ παύσῃ, [[παύω]], [[καταπαύω]]: 1) μετὰ μόνης αἰτ., [[φέρω]] εἰς [[τέλος]], «σταματῶ», [[ἀναχαιτίζω]], [[ἐνίοτε]] ἐπὶ προσώπων, ἵνα παύσομεν ἄγριον ἄνδρα (Ἐπίκ. ἀντὶ -ωμεν) Ἰλ. Φ. 314, πρβλ. Σοφ. Ἀντ. 962, Ἀριστοφ. Ἱππ. 330 [[κάμνω]] τινὰ νὰ σιωπήσῃ (φονεύων αὐτόν), τῷ κέ μιν ἤδη παύσαμεν ἐν μεγάροισι, λιγύν περ ἐόντ’ ἀγορητὴν Ὀδ. Φ. 274, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1024, Σοφ. Ο. Τ. 397. ― Παθ. καὶ μέσ., ἀναπαύομαι, παύεσθαι ἐν κλισίῃ Ἰλ. Ξ 260, πρβλ. Ἡρόδ. 9. 52, κτλ.· παύομαι, οὐ μέν τοι ὅση δύναμίς γε πάρεστι παύομαι Ἰλ. Θ. 295, Ὀδ. Δ. 103, κτλ·. ἐπὶ ἀνθρώπου ᾄδοντος ἢ λαλοῦντος, Ρ. 359, Ἡρόδ. 7. 9· καὶ [[καθόλου]] τὸ μέσ. σημαίνει ἑκουσίαν τὸ δὲ παθ. ἀκούσιον παῦσιν ἢ λῆξιν. β) κατὰ τὸ πλεῖστον ἐπὶ πραγμάτων, [[φέρω]] εἰς [[πέρας]], «σταματῶ», [[καταπαύω]], [[καταπραΰνω]], χόλον, [[μένος]], [[νεῖκος]], πόλεμον, ῥόον, ὀδύνας, κτλ.· Ὅμ.· μέριμναν Πινδ. Ι. 8 (7). 25 λύπας ᾠδαῖς παύειν Εὐρ. Μήδ. 197, κτλ.· π. [[τόξον]], ἀφίνω τὸ [[τόξον]] μου νὰ ἀναπαυθῇ, Ὀδ. Φ. 279· π. τοὺς γάμους Σοφ. Ἀντ. 575· πόντου σάλον Εὐρ. Ἠλ. 1242· π. τὸν νόμον, καταργῶ, ὁ αὐτ. ἐν Ὀρ. 571· π. τὸν λόγον, [[φέρω]] εἰς [[πέρας]], [[καταλήγω]], Ξεν. Κύρ. 8. 6, 7, π. τυραννίδα, [[καταλύω]], Δημ. 478, 6· π. τείχη, [[κατεδαφίζω]], [[κρημνίζω]], Δίων Κ. 69. 9. ― Παθ., Θουκ. 1. 6, κτλ. 2) μετ’ αἰτ. προσ. καὶ γεν. πράγμ., [[κάμνω]] τινὰ νὰ παύσῃ, [[ἐμποδίζω]], σταματῶ, [[ἀποκωλύω]] τινὰ ἀπό τινος, π. Ἕκτορα μάχης, Ἀχιλῆα πόνοιο, Θάμυριν ἀοιδῆς, Πηνελόπειαν κλαυθμοῖο Ὅμ.· π. τινὰ ἀλκῆς, ἄλης, καμάτου, ὀδυνάων, κτλ., ὁ αὐτ.· οὕτω, π. χεῖρας πολέμοιο Ἰλ.· πόδας ὀρχηθμοῖο Ὀδ.· π. τινὰ τῆς βοῆς Σοφ. Ἠλ. 798· τῆς ὕβρεως Ἀριστοφ. Ὄρν. 1259· τῆς λυγγὸς Πλάτ. Συμπ. 185D τῆς ἁμαρτίας καὶ ἀμαθίας ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 784C· τῶν ἐπιθυμιῶν ὁ αὐτ.· κτλ.· ― π. τινὰ τῆς βασιλείας, ἐκθρονίζω αὐτόν, Ἡρόδ. 1. 123· τινὰ τῆς ἀρχῆς, τῆς στρατηγίας Ξεν. Κύρ. 8. 6, 3, κτλ.· τινὰ τῆς ἔξω ξυμμαχίας Θουκ. 3. 65· οὕτω καί, π. τινὰ ἐκ κακῶν, [[ἀπαλλάσσω]], Σοφ. Ἠλ. 987· τινὰ ἀπὸ παιδαγωγῶν Ξεν. Λάκ. 3, 1· ― Παθ. καὶ μέσ, παύομαι, [[ἡσυχάζω]], πλέμου, μάχης, ἔργων, πόνου, γόου, κλαυθμοῦ, ὀδυνάων, κλαγγῆς κτλ., Ὅμ., κλ.· τῆς μάχης, τοῦ δρόμου Ἡρόδ. 1. 74., 4. 124· θρήνων, γόων, λόγων Εὐρ. Μήδ. 1211, Πλάτ. Φαῖδρ. 257Β, κτλ.· τῆς ὀργῆς Λυσ. 152. 25· φιλανθρώπου τρόπου Αἰσχύλ. Πρ. 11· παύεσθαι ἀρχῆς, ἀπολύομαι τῆς ἀρχῆς, παύομαι ἀπὸ τοῦ ἀξιώματος, Ἡρόδ. 1. 56, πρβλ. 6. 66· [[ὡσαύτως]], παύεσθαι ἐκ μεγάλων ἀχέων Ἀριστοφ. Βάτρ. 1531, πρβλ. Εὐρ. Ἠλ. 1108· ἐκ τρόχων πεπαυμένοι ὁ αὐτ. ἐν Μηδ. 46. 3) σπανίως μόνον μετὰ γεν. πράγμ., αἴ κέ ποθι [[Ζεὺς]] ... παύσῃ ὀϊζύος Ὀδ. Δ. 35· φάρμαχ᾿ ἅ κεν παύσῃσι ... ὀδυνάων Ἰλ. Δ. 191. 4) μετὰ μετοχ. ἐνεστ., [[παύω]] τινὰ ἀπὸ τοῦ νὰ πράξῃ ἢ τοῦ νὰ [[εἶναι]] τι, π. τινὰ ἀριστεύοντα, [[ἐμποδίζω]] τινὰ ἀπὸ τοῦ νὰ [[εἶναι]] ὁ ἄριστος, Ἰλ. Λ. 506· τὸν ἄνδρα παῦσον [[ταῦτα]] ποιεῦντα Ἡρόδ. 5. 23· καὶ συχν. παρ᾿ Ἀττ., π. γελῶντας ἐχθροὺς Σοφ. Ἠλ. 1295· παύσω δὲ σ᾿ ὄντ᾿ ἄπαιδα Εὐρ. Μήδ. 717. ― Παθ. καὶ μέσ., παύομαι ἀπὸ τοῦ νὰ εἶμαι ἢ [[πράττω]] τι, ὅθ᾿ [[ὕπνος]] ἕλοι, παύσαιτό τε νηπιαχεύων, εὔδεσκ᾿ ἐν λέκτροισιν Ἰλ. Χ. 502, πρβλ. Ἡρόδ. 1. 133, Αἰσχύλ. Προμ. 615, Ἀγ. 1047, κτλ.· ἴδε ἐν τέλ.· ― καὶ ἐπὶ πραγμάτων [[ἄνεμος]] μὲν ἐπαύσατο .. θύων Ὀδ. Μ. 400· ἀλλὰ [[συχνάκις]] ἡ μετοχὴ παραλείπεται ὡς νοουμένη, [[οἷον]] [[αἷμα]], [[φλόξ]], [[ἄνεμος]] ἐπαύσατο, τὸ [[αἷμα]] ἐπαύσατο ([[ῥέον]]), τὸ πῦρ [καῖον], ὁ [[ἄνεμος]] [πνέων], Ἰλ. Λ. 267, Ψ. 228, Ὀδ. Μ. 168, κτλ.· οὕτω Ροδώπης πέρι πέπαυμαι [λέγων] Ἡρόδ. 2. 135, πρβλ. 7. 9, ἐν τέλει.· ἴδε κατωτέρ. ΙΙ. 5) [[ἐνίοτε]], ἂν καὶ σπανίως, τὸ ἀπαρέμφ. λαμβάνει τὸν τόπον τῆς μετοχῆς, ἔμ᾿ ἔπαυσας ἐπὶ Τρώεσσι μάχεσθαι Ἰλ. Λ. 442, πρβλ. Ἡρόδ. 5. 67., 7. 54, Θουκ. 7. 53, Πλάτ. Πολ. 416C· [[ἐνίοτε]] παρεμβαλλομένου τοῦ μή, θνητούς γ᾿ ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι [[μόρον]] Αἰσχύλ. Πρ. 248· παύσας ὑμᾶς μὴ [[λίαν]] ἐξαπατᾶσθαι Ἀριστοφ. Ἀχ. 634· ― τὴν σύνταξιν τοῦ μέσου μετ᾿ ἀπαρεμφ. ἀποδοκιμάζει ὁ Θωμ. Μάγιστρ. 696· ἀπαντᾷ δὲ ἐν τῇ Βατραχομυομ. 194, ἐν τῇ Ἀνθ. Π. 6. 21, καὶ παρὰ τοῖς μεταγεν. πεζογράφοις, [[οἷον]] Πλουτ. 2. 216Α, D. ΙΙ. ἀμετάβ. ἐν τῇ προστ. παῦε, παῦσαι, ἄπεχε, ἄφες ([[μάλιστα]] τὸ παύου [[εἶναι]] σπάνιον, ψυχρὸν τουτὶ παύου φυσῶν Ἔφιππος ἐν «Γηρυόνῃ» 1. 20, Λουκ. Εἰκόν. 2), παῦε μάχης Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 449, πρβλ. Ἕρμανν. εἰς Ὁμηρ. Ὕμν. εἰς Δήμ. 351· παρ᾿ Ἀττικ. κατὰ τὸ πλεῖστον ἀπολύτ. παῦε, στάσου! τελείωνε! ἡσύχασον! παῦε, μὴ λέξῃς [[πέρα]] Σοφ. Φιλ. 1275, πρβλ. Ἀριστοφ. Σφ. 1208, Βάτρ. 122, 269, Πλάτ. Φαῖδρ. 228Ε· παῦε, παῦε, μὴ βόα Ἀριστοφ. Ὄρν. 1501, πρβλ. Σφ. 1194· ἀλλὰ καί, παῦε, παῦε τοῦ λόγου Βάτρ. 580· παῦε, παῦ᾿ ὀρχούμενος Εἰρ. 326· οὕτω, παῦ᾿ ἐς κόρακας Ἀχ. 864, [[ἔνθα]] τὰ λοιπὰ ῥήματα [[εἶναι]] πληθ.· παῦ, κατ᾿ ἀποκοπὴν ἀντὶ παῦε, μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Φωτ. («παῦ· τὸ παῦσαι [[[μᾶλλον]] δὲ παῦε] λέγουσι μονοσυλλάβως») καὶ Εὐστάθ. 1408. 26, καὶ ἐκ διορθώσεως τοῦ Elsml. ἐν Ἀριστοφ. Ἱππ. 821· παῦ παῦ᾿ [[οὗτος]], [[χάριν]] τοῦ μέτρου ἀντὶ παῦ᾿ οὑτοσί· ― παῦε γόοιο Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 320. 5· ― ἀλλὰ τὸ παῦσαι δὲν [[εἶναι]] ἐνεργ. ἀπαρ., ἀλλὰ προστ. τοῦ μέσ. ἀορ., παῦσαι λέγουσα Εὐρ. Ἱππ. 706· παῦσαι φαρμακοπωλῶν Ἀριστοφάν. Ἀποσπ. 95· π. μελῳδοῦσ᾿ [[αὐτόθι]] 713· π. δυσωνῶν Πλάτ. Κωμ. ἐν Ἀδήλ. 49, πρβλ. Θεόπομπ. ἐν «Φινεῖ» 1, Φιλέταιρ. ἐν «Κυναγίδι» 2, Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 1· πρβλ. παύσασθε νοῦν ἔχοντες Μένανδρ. ἐν «Ὑποβολιμαίῳ» 3· ― ἐν Ὀδ. Δ. 659, ἡ πιθαν. γραφὴ [[εἶναι]] μνηστῆρας (οὐχὶ -ες) .. κάθισαν καὶ παῦσαν ἀέθλων. ― Ἴδε Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολογικὰ τ. Α΄, σ. 540 κἑξ., 548.

|lsmtext='''παύω:''' Ιων. παρατ. [[παύεσκον]], μέλ. <i>παύσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔπαυσα</i>, παρακ. <i>πέπαυκα</i> — Μέσ. και Παθ., γʹ ενικ. Ιων. παρατ. [[παυέσκετο]], μέλ. <i>παύσομαι</i>, <i>πεπαύσομαι</i>, <i>παυθήσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπαυσάμην</i>, [[ἐπαύθην]], παρακ. [[πέπαυμαι]]· Ενεργ.,<br /><b class="num">I.</b> [[διακόπτω]]·<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για ανθρώπους, [[φέρνω]] σ' ένα [[τέλος]], [[ανακόπτω]], [[τελειώνω]] [[κάτι]] (με το θάνατο), σε Όμηρ. κ.λπ. — Παθ. και Μέσ., [[ανακουφίζω]], [[ανακόπτω]], [[σταματώ]], [[διακόπτω]], [[παύω]], σε Ομήρ. Ιλ.· επίσης λέγεται για πράγματα, [[τελειώνω]], [[σταματώ]], [[ελαττώνω]], στο ίδ. κ.λπ.· [[παύω]] [[τόξον]], [[αφήνω]] το [[τόξο]] μου να ξεκουραστεί, σε Ομήρ. Οδ.· [[παύω]] τὸν νόμον, τον [[καταργώ]], σε Ευρ.· [[παύω]] [[τυραννίδα]], την [[καταστέλλω]], σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. προσ. και γεν. πράγμ., κάνω [[κάτι]] να παύσει, [[σταματώ]], [[εμποδίζω]], [[απωθώ]] κάποιον από [[κάτι]], [[παύω]] Ἕκτορα μάχης κ.λπ., σε Όηρ.· [[παύω]] τινὰ τῆς βασιλείας, [[εκθρονίζω]], σε Ηρόδ. κ.λπ. — Παθ. και Μέσ., [[σταματώ]] από, <i>πολέμου</i>, σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>τῆς μάχης</i>, σε Ηρόδ. κ.λπ.· <i>ἐκ τρόχων πεπαυμένοι</i>, στην [[ανάπαυση]] από το [[παιχνίδι]], σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> [[σπανίως]] με γεν. πράγμ. μόνο, αἴ κέ ποθι [[Ζεὺς]] παύσῃ ὀϊζύος, ο Δίας θα δώσει [[τέλος]] στη [[συμφορά]]! σε Ομήρ. Οδ.· φάρμαχ' ἅ κεν [[παύσῃσι]] ὀδυνάων, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">4.</b> με μτχ. ενεστ., [[παύω]] κάποιον από το να κάνει ή να είναι, [[παύω]] τινὰ ἀριστεύοντα, [[σταματώ]] κάποιον από το να είναι [[πρώτος]], στο ίδ., Αττ. — Παθ. και Μέσ., [[διακόπτω]] από το να κάνω ή να είμαι, [[ἄνεμος]] μὲν ἐπαύσατο θύων, σταμάτησε να φυσά, σε Ομήρ. Οδ.· η μτχ. παραλείπεται, [[αἷμα]] ἐπαύσατο, το [[αίμα]] σταμάτησε (να τρέχει), σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.<br /><b class="num">5.</b> απαρ. αντί μτχ., <i>ἔμ' ἔπαυσας μάχεσθαι</i>, στο ίδ.· με <i>μὴ</i> μαζί, <i>θνητοὺς γ' ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι</i>, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II.</b> αμτβ. στην προστ. <i>παῦε</i>, σταμάτα, πάψε, σε Σοφ., Αριστοφ.· ομοίως, <i>παῦε</i>, <i>παῦε τοῦ λόγου</i>, σε Αριστοφ.

|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> Causal, to make to [[cease]]:<br /><b class="num">1.</b> of persons, to [[bring]] to an end, [[check]], make an end of (by [[death]]), Hom., etc.:—Pass. and Mid. to [[take]] one's [[rest]], [[rest]], [[cease]], [[have]] done, Il.:—also of things, to make an end of, [[stop]], [[abate]], Il., etc.; π. [[τόξον]] to let one's bow [[rest]], Od.; π. τὸν νόμον to [[annul]] it, Eur.; π. τυραννίδα to put it [[down]], Dem.<br /><b class="num">2.</b> c. acc. pers. et gen. rei, to make to [[rest]], [[stop]], [[hinder]], [[keep]] [[back]] from a [[thing]], π. Ἕκτορα μάχης, etc., Hom., etc.: —π. τινὰ τῆς βασιλείας to [[depose]] one from [[being]] [[king]], Hdt., etc.:—Pass. and Mid. to [[leave]] off from, [[rest]] or [[cease]] from, πολέμου Hom., etc.; τῆς μάχης Hdt., etc.; ἐκ τρόχων πεπαυμένοι at [[rest]] from [[play]], Eur.<br /><b class="num">3.</b> [[rarely]] c. gen. rei only, αἴ κέ ποθι [[Ζεὺς]] παύσηι ὀϊζύος oh that [[Zeus]] would make an end of woe! Od.; φάρμαχ', ἅ κεν παύσηισι ὀδυνάων Il.<br /><b class="num">4.</b> c. [[part]]. [[praes]]. to [[stop]] a [[person]] from doing or [[being]], π. τινὰ ἀριστεύοντα to [[stop]] him from [[being]] [[first]], Il., [[attic]]:—Pass. and Mid. to [[leave]] off doing or [[being]], [[ἄνεμος]] μὲν ἐπαύσατο θύων [[left]] off blowing, Od.; the partic. omitted, [[αἷμα]] ἐπαύσατο the [[blood]] stopt [[flowing]], Il., etc.<br /><b class="num">5.</b> inf. for [[part]]., ἔμ' ἔπαυσας μάχεσθαι Il.; with μή inserted, θνητούς γ' ἔπαυσα μὴ προδέρκεσθαι Aesch.<br /><b class="num">II.</b> intr. in imperat., παῦε [[cease]], [[leave]] off, Soph., Ar.; so, παῦε, παῦε τοῦ λόγου Ar.