ἔμβολος: Difference between revisions

ἔμβολος (view source)

Revision as of 15:36, 9 September 2022

4,285 bytes added , 9 September 2022

m

no edit summary

Spiros

Bureaucrats, Interface administrators, Administrators

3,274,741

edits

@@ Line 10: / Line 10: @@
 |Definition=ὁ, or [[ἔμβολον]], τό, <span class="sense"><span class="bld">A</span> anything [[pointed]] so as to be easily [[thrust]] in, a [[peg]], [[stopper]], <span class="title">CIG</span>2855.27, <span class="bibl">Poll.1.145</span>; [[linch-pin]] (masc.), <span class="bibl">Pherecyd. 37</span>(a) J.: Com. for [[πέος]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>317</span> (masc.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">τῆς χώρης ἔμβολον</b> [[tongue]] of [[land]], <span class="bibl">Hdt.4.53</span>; <b class="b3">Ἀσίας ἔμβολον</b> prob. the [[headland]] of <b class="b3">Κυμὸς σῆμα</b> in [[Caria]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.19</span> (<b class="b3">ἔμβολος Ἀσίας ἡ Λυκία</b> Sch.ad loc.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[brazen]] [[beak]], [[ram]], masc. in <span class="bibl">Hdt.1.166</span>, <span class="title">Tab.Heracl.</span>1.166,182; neut. in <span class="title">AP</span>6.236 (Phil.), Paus <span class="bibl">6.20.10</span>; gender doubtful in <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.191</span>, <span class="bibl">Th.7.36</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> <b class="b3">οἱ ἔμβολοι</b> = Lat. [[rostra]], [[tribune]] of the Roman [[forum]], <span class="bibl">Plb.6.53.1</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cat.Mi.</span>44</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[wedge-shaped order of battle]], neut. in <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>7.5.22</span>, <span class="bibl">Plb.1.26.16</span>; of a march-formation, <span class="bibl">Ael.<span class="title">Tact.</span>37.6</span>, <span class="bibl">Arr.<span class="title">Tact.</span>29.5</span>; τὸ τρίγωνον σχῆμα ἔμβολόν τε καὶ σφηνοειδὲς ὀνομάζεται Ascl.<span class="title">Tact.</span>7.6; <b class="b3">ἡ ὅλη [τάξις] λέγεται ἔμβολος</b> ib.11.5. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[ἔμβολον]], [[τό]], [[half]] a [[ῥόμβος]] ([[quod vide|q.v.]]) [[of cavalry]], ib.7.3, <span class="bibl">Ael.<span class="title">Tact.</span> 19.5</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[bolt]], [[bar]], <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>114</span> (neut., anap.). </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> <b class="b3">λάϊνα κίοσιν ἔμβολα</b> prob.= <b class="b3">τὰ κίοσιν ἐμβεβλημένα</b>, [[architrave]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ba.</span>591</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[graft]], [[Gp]] <span class="bibl">10.77.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">8</span> [[portico]], IG11 (2).161 <span class="title">D</span> 118 (Delos, iii B. C.), <span class="title">Ephes.</span>3 No.8, <span class="title">CIG</span>4662b (Gerasa), interpol. in <span class="bibl">Hld.2.26</span>; <b class="b3">ἔ. τῆς</b> κρατίστης βουλῆς <span class="title">BCH</span>11.474 (Lydia). </span><span class="sense"><span class="bld">9</span> <b class="b3">ἔμβολος· εἶδος θηρίου ἐν λαχάνοις</b>, Hsch.</span>
 }}
-{{ls
+{{DGE
-|lstext='''ἔμβολος''': ὁ, ἢ ἔμβολον, τό, ([[ἐμβάλλω]]) ὡς τὸ [[ἐμβολεύς]], πᾶν [[πρᾶγμα]] λῆγον εἰς ὀξύ, εὐκόλως νὰ ἐμβάλληται, νὰ ὠθῆται ἐντὸς ἄλλου πράγματος, ὡς π.χ. ὁ [[πάσσαλος]], Συλλ. Ἐπιγρ. 2855. 27, παραξόνιον, Πολυδ. Α΄, 145, Κωμ. ἀντὶ τοῦ [[πέος]], Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 301 (ἀρσ.). 2) τῆς χώρας ἔμβολον, [[γλῶσσα]] γῆς, ξηρᾶς, Ἡροδ. 4. 53˙ οὕτω πιθαν. τὸ Ἀσίας ἔμβολον (ἐν Πινδ. Ο. 7. 35) σημαίνει τὴν προέχουσαν εἰς τὴν θάλασσαν ἄκραν τῆς Περαίας ἐν Καρίᾳ. 3) ἐν πολεμικοῖς πλοίοις, τὸ χαλκοῦν ἔμβολον [[ὅπερ]] εἰσωθεῖτο μεθ’ ὁρμῆς εἰς τὸ ἐχθρικὸν [[πλοῖον]], Λατ. rostrum navis, ἀρσ. ἐν Ἡροδ. 1. 166, Πινδ. Π. 4. 341, Συλλ. Ἐπιγρ. 5774. 165˙ οὐδ. ἐν Θουκ. 7. 36, Ἀνθ. Π. 6. 236˙ πρβλ. Παυσ. 6. 20, 10 (πρβλ. [[ἐμβάλλω]] ΙΙ. 2, ἐμβολὴ ΙΙ. 2). β) οἱ ἔμβολοι (Λατ. rostra), τὸ βῆμα τῆς Ρωμαϊκῆς ἀγορᾶς, [[ὅπερ]] τοῖς ἐκ τῆς πρὸς Ἀντιάτας ναυμαχίας ἐμβόλοις ἐκεκόσμητο, Πολύβ. 6. 53, 1, Πλουτ. Κάτ. Νεώτ. 44˙ οὕτω καθ’ ἑνικ., Συλλ. Ἐπιγρ. 4662b. 4) ἡ ἐμβολοειδὴς πρὸς μάχην [[παράταξις]], ἡ cuneus, ἢ acies cuneata τῶν Ρωμαίων, οὐδέτ. ἐν Ξεν. Ἑλλην. 7. 5, 22, Πολυβ. 1. 26. 16, ἀρσ. ἐν Αἰλ. Τακτ. 19. 5) μοχλὸς τῆς θύρας, οὐδ. Εὐρ. ἐν Φοιν. 114. 6) τὸ ἐν Εὐρ. Βάκχ. 591, λάϊνα κίοσιν ἔμβολα, φαίνεται ὅτι [[εἶναι]] = τὰ κίοσιν ἐμβεβλημένα, δηλ. τὰ επιστύλια, ἴδε Elmsl. ἐν τόπῳ. 7) τὸ ἐν τῷ ἐγκεντρίζειν ἐμβαλλόμενον, «μπόλι», Γεωπ. 10. 77, 4. 8) παρὰ μεταγ., [[στοά]], [[προστῷον]], Συλλ. Ἐπιγρ. 8641, ἴδε Dorv. εἰς Χαρίτ. 7. 6. 9) «[[ἔμβολος]]˙ [[εἶδος]] θηρίου ἐν λαχάνοις» Ἡσύχ.
+|dgtxt=[[ἔμβολον]], -ου, τό<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> [[ἔμβολος]], -ου, ὁ Ar.<i>Fr</i>.334, <i>TEracl</i>.1.166 (IV a.C.), Plb.6.53.1<br /><b class="num">I</b> náut. [[espolón de la nave]] ὄφιν ... ἀπ' ἐμβόλου φεύγοντα πρὸς κυβερνήτην a una [[serpiente]] que corre desde el [[espolón]] hasta el [[gobernalle]]</i> Hippon.39.3, cf. Pi.<i>P</i>.4.191, utilizado en la [[batalla]] [[naval]], Hdt.1.166, Th.7.36, prob. como [[ofrenda]] en el [[inventario]] de un [[templo]] <i>ID</i> 442B.167, ἔμβολα [[χαλκογένειος|χαλκογένεια]] <i>AP</i> 6.236 (Phil.), cf. <i>Mon.Anc.Gr</i>.13.1, Polyaen.3.10.13<br /><b class="num">•</b>como n. [[emblemático]] de un [[clan]] o [[grupo]] [[familiar]] <i>TEracl</i>.1.166, 182 (IV a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[οἱ ἔμβολοι]] = [[los espolones]], lat. [[rostra]], la [[tribuna del foro romano]], Plb.l.c., D.H.1.87, D.C.74.5.1, Plu.<i>Cat.Mi</i>.44<br /><b class="num">•</b>cóm. ref. al [[pene]] ([[οἶνος]]) ὅστις ἐπεγερεῖ τὸν [[ἔμβολον]] Ar.l.c.<br /><b class="num">II</b> geog., urb.<br /><b class="num">1</b> [[lengua]] o [[punta]] de [[tierra]] que sobresale a modo de [[espolón]], esp. al estar flanqueada por dos [[río]]s τὸ μεταξὺ τῶν ποταμῶν τούτων ἐὸν [[ἔμβολον]] τῆς χώρης Hdt.4.53, cf. D.Chr.36.2, [[Ἀσίας]] εὐρυχόρου ... πέλας ἐμβόλῳ cerca de la punta de la ancha Asia</i> Pi.<i>O</i>.7.19, como topónimo designando un lugar de estas características <i>IPrusias</i> 78.3 (II d.C.?).<br /><b class="num">2</b> [[ὁ Ἔμβολος]] = [[el Espolón]], [[la Cuña]] n. de la llamada calle de los Curetes en [[Éfeso]] debido a su trazado oblícuo cortando el trazado urbano de tipo ortogonal <i>IEphesos</i> 3000.8 (I d.C.), p. ext. designa tb. todo el barrio <i>IEphesos</i> 2117 (imper.), 1300 (biz.).<br /><b class="num">III</b> milit. [[formación militar o naval en forma de espolón]] o [[cuña]] X.<i>HG</i> 7.5.22, Plb.1.26.16, Ael.<i>Tact</i>.37.6, Ascl.<i>Tact</i>.7.6, 11.5, Arr.<i>Tact</i>.29.5<br /><b class="num">•</b>como [[sistema de asalto en forma de espolón o cuña]] αἱ χελῶναι ἔμβολοι las tortugas cuña</i> Apollod.<i>Poliorc</i>.206.14, tb. [[τὰ ἔμβολα]] = [[las tortugas cuña]]</i> Apollod.<i>Poliorc</i>.141.4, 214.5.<br /><b class="num">IV</b> arq.<br /><b class="num">1</b> [[barra]] que cierra el [[portón]] de la [[muralla]], [[tranca]], [[cerrojo]] χαλκόδετ' ἔμβολα E.<i>Ph</i>.114.<br /><b class="num">2</b> [[entablamento]] λάϊνα κίοσιν ἔμβολα ... διάδρομα E.<i>Ba</i>.591.<br /><b class="num">3</b> como denominación de una constr. que recordaba la proa de un barco, [[ὁ Ἔμβολος]] = [[el Espolón]]</i> en el [[hipódromo]] de [[Olimpia]], Paus.5.15.6, 6.20.10.<br /><b class="num">4</b> [[pieza o estructura adosada]] a otra [[construcción]] <i>IG</i> 11(2).161D.118 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>esp. [[pórtico]] [[frontal]] o [[lateral]] [[adosado]] a un [[edificio]] ἔμβολον τῆς κρατίστης βουλῆς <i>TAM</i> 5.942 (Tiatira III d.C.), en iglesias cristianas frec. decorado con mosaicos ἐπλακώθη ὅλος ὁ ἔμβολος <i>SEG</i> 38.1651 (Bostra VI d.C.), cf. <i>LW</i> 1878 (Siria VI d.C.), <i>SEG</i> 41.1031.1 (Sardes IV d.C.), <i>Gerasa</i> 280.6 (VI d.C.)<br /><b class="num">•</b>p. ext. [[galería porticada]], <i>SEG</i> 26.1318 (Sardes V d.C.?)<br /><b class="num">•</b>[[galería]] Procop.<i>Aed</i>.3.5.11.<br /><b class="num">V</b> partes de objetos<br /><b class="num">1</b> [[clavija]], [[perno]] en el [[eje]] de la [[rueda]], Pherecyd.37a, Eratosth. en Poll.1.145.<br /><b class="num">2</b> dud. [[pico]] o [[boca de plata de un incensario de oro]] <i>Didyma</i> 463.27 (II a.C.).<br /><b class="num">3</b> mec. [[émbolo]], [[pistón de una bomba de agua]], Vitr.10.7.3.<br /><b class="num">VI</b> seres vivos<br /><b class="num">1</b> agr. [[injerto]], <i>Gp</i>.10.77.4.<br /><b class="num">2</b> entom., quizá un [[escarabajo]] [[parásito]] de las [[verdura]]s, Hsch., cf. Phot.ε 703.
 }}
 {{bailly
 |btext=ου (ὁ) :<br /><i>c.</i> [[ἔμβολον]], <i>particul.</i><br /><b>1</b> éperon de navire;<br /><b>2</b> ordre de bataille en forme de coin;<br /><b>3</b> [[οἱ]] ἔμβολοι les éperons de la tribune aux harangues ; la tribune elle-même <i>à Rome</i>;<br /><b>4</b> <i>c.</i> [[πέος]].<br />'''Étymologie:''' [[ἐμβάλλω]].
+}}
+{{ls
+|lstext='''ἔμβολος''': ὁ, ἢ ἔμβολον, τό, ([[ἐμβάλλω]]) ὡς τὸ [[ἐμβολεύς]], πᾶν [[πρᾶγμα]] λῆγον εἰς ὀξύ, εὐκόλως νὰ ἐμβάλληται, νὰ ὠθῆται ἐντὸς ἄλλου πράγματος, ὡς π.χ. ὁ [[πάσσαλος]], Συλλ. Ἐπιγρ. 2855. 27, παραξόνιον, Πολυδ. Α΄, 145, Κωμ. ἀντὶ τοῦ [[πέος]], Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 301 (ἀρσ.). 2) τῆς χώρας ἔμβολον, [[γλῶσσα]] γῆς, ξηρᾶς, Ἡροδ. 4. 53˙ οὕτω πιθαν. τὸ Ἀσίας ἔμβολον (ἐν Πινδ. Ο. 7. 35) σημαίνει τὴν προέχουσαν εἰς τὴν θάλασσαν ἄκραν τῆς Περαίας ἐν Καρίᾳ. 3) ἐν πολεμικοῖς πλοίοις, τὸ χαλκοῦν ἔμβολον [[ὅπερ]] εἰσωθεῖτο μεθ’ ὁρμῆς εἰς τὸ ἐχθρικὸν [[πλοῖον]], Λατ. rostrum navis, ἀρσ. ἐν Ἡροδ. 1. 166, Πινδ. Π. 4. 341, Συλλ. Ἐπιγρ. 5774. 165˙ οὐδ. ἐν Θουκ. 7. 36, Ἀνθ. Π. 6. 236˙ πρβλ. Παυσ. 6. 20, 10 (πρβλ. [[ἐμβάλλω]] ΙΙ. 2, ἐμβολὴ ΙΙ. 2). β) οἱ ἔμβολοι (Λατ. rostra), τὸ βῆμα τῆς Ρωμαϊκῆς ἀγορᾶς, [[ὅπερ]] τοῖς ἐκ τῆς πρὸς Ἀντιάτας ναυμαχίας ἐμβόλοις ἐκεκόσμητο, Πολύβ. 6. 53, 1, Πλουτ. Κάτ. Νεώτ. 44˙ οὕτω καθ’ ἑνικ., Συλλ. Ἐπιγρ. 4662b. 4) ἡ ἐμβολοειδὴς πρὸς μάχην [[παράταξις]], ἡ cuneus, ἢ acies cuneata τῶν Ρωμαίων, οὐδέτ. ἐν Ξεν. Ἑλλην. 7. 5, 22, Πολυβ. 1. 26. 16, ἀρσ. ἐν Αἰλ. Τακτ. 19. 5) μοχλὸς τῆς θύρας, οὐδ. Εὐρ. ἐν Φοιν. 114. 6) τὸ ἐν Εὐρ. Βάκχ. 591, λάϊνα κίοσιν ἔμβολα, φαίνεται ὅτι [[εἶναι]] = τὰ κίοσιν ἐμβεβλημένα, δηλ. τὰ επιστύλια, ἴδε Elmsl. ἐν τόπῳ. 7) τὸ ἐν τῷ ἐγκεντρίζειν ἐμβαλλόμενον, «μπόλι», Γεωπ. 10. 77, 4. 8) παρὰ μεταγ., [[στοά]], [[προστῷον]], Συλλ. Ἐπιγρ. 8641, ἴδε Dorv. εἰς Χαρίτ. 7. 6. 9) «[[ἔμβολος]]˙ [[εἶδος]] θηρίου ἐν λαχάνοις» Ἡσύχ.
 }}
 {{lsm