μεταβολή: Difference between revisions

{{pape

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0145.png Seite 145]] ἡ, das Umwerfen, Umsetzen, die Veränderung; μεταβολαὶ ἱστίων, wenn der Wind sich ändert, Pind. P. 4, 292; κακῶν, Eur. Herc. Fur. 734; [[λίαν]] διδοῦσα μεταβολάς I. T. 722, öfter; αἱ μεταβολαὶ τῶν ὡρέων, bes. plötzlicher Witterungswechsel, Her. 2, 77; ἡ μεταβολὴ ἡ ἐς Ἕλληνας, 1, 57, bezieht sich auf die Veränderung der Volksnamen in den der Hellenen; κακοῦ εἰς ἀγαθόν Plat. Ax. 366 b, öfter; ἐκ φιλοτίμου εἰς φιλοχρήματον Rep. VIII, 553 d; ἐκ προστάτου ἐπὶ τύραννον 565 d, öfter, s. auch [[μεταβάλλω]]. Oft bei den Oratt.; μεταβολὴ πολλή μοι ἐγένετο, Is. 1, 1; καὶ [[μετάστασις]], Dem. 2, 13; Sp., ἡ περὶ τὸν βίον μετ., Plut. Them. 3; ἡ πρὸς τὸ βέλτιον μετ., Luc. V. H. 1, 30, wie εἰς [[τοὐναντίον]], Pol. 6, 3, 1; ἐπὶ τὸ χεῖρον, 18, 6, 6; auch ἡ πρὸς τοὺς Ῥωμαίους μετ., der Abfall zu den Römern, 9, 26, 2 u. öfter; Pol. braucht es auch oft von tactischen Bewegungen und Schwenkungen, 11, 18. 1, 50. 51; ἐκ μεταβολῆς, umgekehrt, 1, 61, 7; D. Sic. 13, 24. – Veränderlichkeit, im plur., Xen. Hell. 2, 3, 33.

}}

{{ls

|lstext='''μεταβολή''': ἡ, τὸ μεταβάλλειν, [[ἀλλαγή]], ἱστίων Πινδ. Π. 4. 520· μεταβολαὶ ἱματίων Ξεν. Λακ. 2, 1. 2) [[ἀνταλλαγή]], [[ἐμπόριον]], [[πλεῖν]] ἐπὶ μεταβολῇ Θουκ. 6. 31. ΙΙ. (ἐκ τοῦ μέσ.) ὡς καὶ νῦν, [[μετάβασις]] ἐκ μιᾶς καταστάσεως εἰς [[ἄλλην]], [[μετατροπή]], τῶν ὡρέων Ἡρόδ. 2. 77· τῆς τύχης Εὐρ. Ἀποσπ. 558· αἱ μ. [[κάτω]] τε καὶ ἄνω γιγνόμεναι Πλάτ. Φίληβ. 43Β, κτλ.· [[ὡσαύτως]] μετὰ γεν. ἀντικειμ., μεταλλαγὴ ἔκ τινος πράγματος, μ. κακῶν Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 735· σπανίως μεταλλαγὴ εἴς τι [[πρᾶγμα]], μ. ἀπραγμοσύνης Θουκ. 6. 18· ἀλλὰ τοῦτο [[καθόλου]] ἐκφέρεται διὰ προθέσεως, μ. ἐκ φιλοτίμου εἰς φιλοχρήματον Πλάτ. Πολ. 553D· ἐκ προστάτου ἐπὶ τύραννον [[αὐτόθι]] 565D, πρβλ. Εὐρ. Ὀρ. 735· ἐκ τοῦ [[εἶναι]] ἐπὶ τοῦ μὴ [[εἶναι]] Πλάτ. Παρμ. 162C· ἐπὶ τὸ [[χεῖρον]] μ. Δίφιλ. ἐν Ἀδήλ. 23· [[οὕτως]], ἡ ἐναντία μ., ἡ εἰς τὸ [[ἐναντίον]], Θουκ. 2. 43· ἅμα τῇ μ. ἐς Ἕλληνας, εὐθὺς ὡς προσεχώρησαν εἰς τοὺς Ἕλληνας, Ἡρόδ. 1. 57· ἡ πρὸς Ῥωμαίους μ. Πολύβ. 9. 26, 2· ― μεταβολὰς ἔχειν, ἐπιδέχεσθαι μεταβολάς, Εὐρ. Ἀποσπ. 553, Θουκ. 1. 2· μ. μεταβάλλειν Πλάτ. Πολ. 404Α, Ἀριστ. Ποιητ. 4, 15· ― παροιμ., μ. πάντων γλυκὺ ὁ αὐτ. ἐν Ρητ. 1. 11, 20, πρβλ. Ἀντιφάν. ἐν «Τραυματίᾳ» 1, Κωμ. Ἀνώνυμ. 327. 2) μ. τῆς ἡμέρης, [[ἔκλειψις]], Ἡρόδ. 1. 74· οὕτω, μ. ἡλίου Πλάτ. Πολιτικ. 271C. 3) μ. πολιτείας, μεταβολὴ πολιτεύματος, [[ἀνατροπή]], [[ἐπανάστασις]], Θουκ. 6. 17· [[οὕτως]] ἀπολ., Ἀντιφῶν 120. 12. 4) [[μετοίκησις]], Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 12, 2. 5) ὡς στρατιωτικὸς ὅρος ἡ μεταστροφὴ τοῦ μετώπου εἰς τὸ ἀντίθετον, οὖσα [[διπλῆ]] [[κλίσις]], Πολύβ. 18. 13, 4· ἀκολούθως μεταφορ. ἐπὶ ῥήτορος, Αἰσχίν. 29. 18· καὶ [[καθόλου]], τὸ [[ἀνάπαλιν]], Πολύβ. 18. 61, 7· ἐκ μεταβολῆς ὁ αὐτ. 1. 36, 8· [[ἐντεῦθεν]] ὡς ἐπίρρ., τἀνάπαλιν, [[αὐτόθι]] 61, 7, Διόδ. 13. 24). 6) [[μετάφρασις]], ἡ εἰς τὴν Ἑλλάδα γλῶσσαν μεταβολὴ Εὐσέβ. ΙΙΙ, 585D. 7) = [[μετάνοια]], Ὠριγέν. Ι, 988C.

}}

{{grml