LSJ

πήγνυμι: Difference between revisions

Page Discussion

πήγνυμι (view source)

Revision as of 07:45, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "l’" to "l'")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
Line 12: Line 12:
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0608.png Seite 608]] auch πηγνύω, fut. πήξω, aor. ἔπηξα, aor. pass. ἐπήχθην (πῆχθεν, Il. 8, 298, Eur. Cycl. 302), häufiger [[ἐπάγην]], u. fut. παγήσομαι, Theocr. 4, 92, perf. II. mit intrans. Bdtg πέπηγα, ein aor. med. ἐπηγόμην erst Sp., wie Aesop. S. auch [[πήσσω]]; – [[festmachen]]; – a) etwas Loses, Bewegliches befestigen, [[hineinstoßen]], -[[stecken]], -[[schlagen]], wie einen Nagel, eine Stoßwaffe u. dgl.; auch [[aufstecken]]; -<b class="b2">spießen, anheften </b>u. dadurch befestigen, κεφαλὴν ἀνὰ σκολόπεσσι, den Kopf auf Pfähle stecken, Il. 18, 177; ὄμματα κατὰ χθονὸς πῆξαι, die Augen fest auf die Erde richten, 3, 217, wie intrans., πρὸς ἀστρονομίαν ὄμματα πέπηγεν, Plat. Rep. VII, 530 d; u. übertr., ἡ [[σοφία]] αὐτοῦ τούτῳ ἀρέσκειν πέπηγεν, ist fest nur darauf gerichtet, X, 605 a; [[κρᾶτα]] πήξασ' ἐπ' [[ἄκρον]] θύρσον, Eur. Bacch. 1139; u. pass., ἀμφὶ βουπόροισι πηχθέντας [[μέλη]] ὀβελοῖσι, Cycl. 301; so auch πέπηγε ἐν γῇ, das Schwert steckt fest in der Erde, Soph. Ai. 806. – b) einzelne Theile unter einander befestigen und zum Ganzen verbinden, [[zusammenfügen]], zusammensetzen, dah. bauen, zimmern, νῆας πῆξαι, Il. 2, 664; auch im med., ἅμαξαν πήξασθαι, sich einen Wagen bauen, Hes. O. 457; νῆας, σκηνὰς πήξασθαι, sich Schiffe, Hütten bauen, 811; Her. 5, 83. 6, 12; u. pass., ψυχὴ καὶ [[σῶμα]] παγέν, Plat. Phaedr. 246 c; [[ὄρνις]] καλιὰν πήγνυται, der Vogel bau't sich sein Nest; auch [[παγάς]], Netze zurecht machen und aufstellen, Xen. Cyr. 1, 6, 39; σκηνὰς πήξαντες, Zelte aufschlagen, Plat. Legg. VII, 817 c, wie Andoc. 4, 30; Pol. 6, 27, 2; σχεδίας, 3, 46, 1; übtr. ὅρους, Lycurg. 73; vgl. τοὺς κακῶς παγέντας ὅρκους, Eur. I. A. 395; εἷς [[ὅρος]] ἡμῖν παγήσεται, Thuc. 4, 92. – c) Weiches, Flüssiges fest, steif od. hart machen, <b class="b2">gerinnen od. gefrieren lassen</b>; θεὸς πήγνυσι δὲ [[πᾶν]] [[ῥέεθρον]], Aesch. Pers. 488; τοὺς ποταμοὺς ἔπηξεν, Ar. Ach. 139; ὅτι ψύχοιτό τε καὶ πήγνυτο (opt.), Plat. Phaed. 118 c; πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους, Xen. An. 4, 5, 3. 7, 4, 3; pass. fest, steif, hart werden, γοῦνα πήγνυται, die Glieder werden steif, erstarren, Il. 22, 453; u. im intrans. perfect., [[τίτας]] [[φόνος]] πέπηγεν, Aesch. Ch. 67; auch ἄρθρα πέπηγέ μου, Eur. Herc. f. 1395, die Glieder sind steif; πέπηγεν αὐτοῦ τὰ πολλά, Luc. D. Mar. 14, 3. Bei Antiphan. (Ath. VI, 224 c) ist πήγνυμαι »zu Stein werden«, dem voranstehenden [[λίθινος]] [[γίγνομαι]] eutsprechend. – Von der Milch, Diosc. u. a. Sp., [[γάλα]] πεπ ηγός, geronnene Milch; auch ἅλες πήγνυνται, das Salz wird fest, Her. 4, 53. – d) übtr., befestigen, festsetzen, feststellen, Bestand geben, u. in den intrans. tempp. Bestand, Festigkeit bekommen haben, μὴ γὰρ ὡς θεῷ νομίζετ' ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματα ἀθάνατα, Dem. 4, 8, u. öfter, u. Sp.; [[διάνοια]] πεπηγυῖα καὶ [[ἄτολμος]], Plut. Symp. 7, 10, 2.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0608.png Seite 608]] auch πηγνύω, fut. πήξω, aor. ἔπηξα, aor. pass. ἐπήχθην (πῆχθεν, Il. 8, 298, Eur. Cycl. 302), häufiger [[ἐπάγην]], u. fut. παγήσομαι, Theocr. 4, 92, perf. II. mit intrans. Bdtg πέπηγα, ein aor. med. ἐπηγόμην erst Sp., wie Aesop. S. auch [[πήσσω]]; – [[festmachen]]; – a) etwas Loses, Bewegliches befestigen, [[hineinstoßen]], -[[stecken]], -[[schlagen]], wie einen Nagel, eine Stoßwaffe u. dgl.; auch [[aufstecken]]; -<b class="b2">spießen, anheften </b>u. dadurch befestigen, κεφαλὴν ἀνὰ σκολόπεσσι, den Kopf auf Pfähle stecken, Il. 18, 177; ὄμματα κατὰ χθονὸς πῆξαι, die Augen fest auf die Erde richten, 3, 217, wie intrans., πρὸς ἀστρονομίαν ὄμματα πέπηγεν, Plat. Rep. VII, 530 d; u. übertr., ἡ [[σοφία]] αὐτοῦ τούτῳ ἀρέσκειν πέπηγεν, ist fest nur darauf gerichtet, X, 605 a; [[κρᾶτα]] πήξασ' ἐπ' [[ἄκρον]] θύρσον, Eur. Bacch. 1139; u. pass., ἀμφὶ βουπόροισι πηχθέντας [[μέλη]] ὀβελοῖσι, Cycl. 301; so auch πέπηγε ἐν γῇ, das Schwert steckt fest in der Erde, Soph. Ai. 806. – b) einzelne Theile unter einander befestigen und zum Ganzen verbinden, [[zusammenfügen]], zusammensetzen, dah. bauen, zimmern, νῆας πῆξαι, Il. 2, 664; auch im med., ἅμαξαν πήξασθαι, sich einen Wagen bauen, Hes. O. 457; νῆας, σκηνὰς πήξασθαι, sich Schiffe, Hütten bauen, 811; Her. 5, 83. 6, 12; u. pass., ψυχὴ καὶ [[σῶμα]] παγέν, Plat. Phaedr. 246 c; [[ὄρνις]] καλιὰν πήγνυται, der Vogel bau't sich sein Nest; auch [[παγάς]], Netze zurecht machen und aufstellen, Xen. Cyr. 1, 6, 39; σκηνὰς πήξαντες, Zelte aufschlagen, Plat. Legg. VII, 817 c, wie Andoc. 4, 30; Pol. 6, 27, 2; σχεδίας, 3, 46, 1; übtr. ὅρους, Lycurg. 73; vgl. τοὺς κακῶς παγέντας ὅρκους, Eur. I. A. 395; εἷς [[ὅρος]] ἡμῖν παγήσεται, Thuc. 4, 92. – c) Weiches, Flüssiges fest, steif od. hart machen, <b class="b2">gerinnen od. gefrieren lassen</b>; θεὸς πήγνυσι δὲ [[πᾶν]] [[ῥέεθρον]], Aesch. Pers. 488; τοὺς ποταμοὺς ἔπηξεν, Ar. Ach. 139; ὅτι ψύχοιτό τε καὶ πήγνυτο (opt.), Plat. Phaed. 118 c; πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους, Xen. An. 4, 5, 3. 7, 4, 3; pass. fest, steif, hart werden, γοῦνα πήγνυται, die Glieder werden steif, erstarren, Il. 22, 453; u. im intrans. perfect., [[τίτας]] [[φόνος]] πέπηγεν, Aesch. Ch. 67; auch ἄρθρα πέπηγέ μου, Eur. Herc. f. 1395, die Glieder sind steif; πέπηγεν αὐτοῦ τὰ πολλά, Luc. D. Mar. 14, 3. Bei Antiphan. (Ath. VI, 224 c) ist πήγνυμαι »zu Stein werden«, dem voranstehenden [[λίθινος]] [[γίγνομαι]] eutsprechend. – Von der Milch, Diosc. u. a. Sp., [[γάλα]] πεπ ηγός, geronnene Milch; auch ἅλες πήγνυνται, das Salz wird fest, Her. 4, 53. – d) übtr., befestigen, festsetzen, feststellen, Bestand geben, u. in den intrans. tempp. Bestand, Festigkeit bekommen haben, μὴ γὰρ ὡς θεῷ νομίζετ' ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματα ἀθάνατα, Dem. 4, 8, u. öfter, u. Sp.; [[διάνοια]] πεπηγυῖα καὶ [[ἄτολμος]], Plut. Symp. 7, 10, 2.
}}
{{bailly
|btext=<b>A.</b> <i>tr. aux temps suiv. : prés., impf.</i> ἐπήγνυν, <i>f.</i> πήξω, <i>ao.</i> [[ἔπηξα]] ; <i>Pass. prés.</i> πήγνυμαι, <i>impf.</i> ἐπηγνύμην, <i>f.2</i> παγήσομαι, <i>ao.2</i> [[ἐπάγην]], <i>ao.</i> ἐπήχθην, <i>pf.</i> πέπηγμαι;<br /><b>I.</b> fixer en enfonçant :<br /><b>1</b> ficher, enfoncer : [[ἐν]] μετώπῳ IL clouer (le casque) sur le front (avec la pointe de l'arme) ; ἐρετμὸν γαίῃ OD, [[ἐν]] γαίῃ OD enfoncer une rame dans la terre ; τύμβῳ OD, ἐπὶ τύμβῳ OD fixer sur un tombeau ; <i>abs.</i> ficher dans le sol, enfoncer en terre : [[σκῆπτρον]] SOPH un sceptre ; <i>Pass.</i> [[ὅρος]] παγήσεται THC une borne sera plantée;<br /><b>2</b> ficher, empaler, embrocher ; ἀνὰ σκολόπεσσι IL, σκόλοψι EUR sur des pieux;<br /><b>3</b> <i>p. anal.</i> fixer : κατὰ χθονὸς ὄμματα IL les yeux sur le sol;<br /><b>II.</b> fixer en assemblant, assembler, ajuster, construire : [[νῆας]] IL des vaisseaux;<br /><b>III.</b> fixer en rendant compact ; faire fixer, faire coaguler, faire geler, acc. ; <i>Pass.</i> se solidifier, se cristalliser, geler ; <i>en parl. des articulations</i> se raidir;<br /><b>IV.</b> <i>en gén.</i> fixer solidement, rendre ferme, consistant : [[ὅρκος]] [[παγείς]] EUR serment confirmé solennellement ; ὅρκου [[πῆγμα]] [[παγέν]] ESCHL fixité d'un serment confirmé solennellement;<br /><b>B.</b> <i>intr. (au pf.2</i> [[πέπηγα]] <i>et au pqp.</i> [[ἐπεπήγειν]]) s'enfoncer, être enfoncé, <i>avec</i> ἔν τινι;<br /><i><b>Moy.</b></i> πήγνυμαι;<br /><b>1</b> assembler <i>ou</i> construire pour soi, acc.;<br /><b>2</b> faire coaguler pour soi : τυρούς LUC se faire du fromage.<br />'''Étymologie:''' R. Παγ, ficher, fixer, rendre consistant ; cf. <i>lat.</i> pango.
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''πήγνῡμι''': γ΄ πληθ. πηγνύουσι (Dind. πηγνῦσι) Ἡρόδ. 4. 2, Ἱππ. 362. 46· εὐκτ. πήγνυτο (διάφ. γραφ. -ύοιτο) Πλάτ. Φαίδων 118Α· ἀπαρ. πηγνύειν Ξεν. Κυν. 6. 7· παρατ. πήγνυον Ὀρφ., Νόνν.· μεταγεν. [[τύπος]] τοῦ ἐνεστ. [[πήσσω]] (ἴδε ἐν λ.)· ― μέλλ. πήξω Ἰλ. Χ. 283, Δωρ. πάξω Πίνδ.· ― ἀόρ. [[ἔπηξα]], Ἐπικ. πῆξα, Ὁμ. καὶ Ἀττ.· Δωρ. μετοχ. πάξαις, Πινδ. Ο. 10 (11). 55· ― πρκμ. πέπηχα, γνωστὸς μόνον ἐκ τοῦ ὑπερσυντ. ἐμπεπήχεσαν, Δίων Κ. 40. 40· ― Μέσ. ἐπὶ μεταβατ. σημασ., πήγνῠμαι Ἠσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 807· μέλλ. πήξομαι Γαλην., ἴδε κατωτ. ἀόρ. ἐπηξάμην, ἴδε κατωτ. ΙΙ. ― Παθ., πήγνῠμαι· μέλλ. πᾰγήσομαι, Ἀριστοφ. Σφ. 437, Θουκ. 4. 92· πήξομαι (ὡς παθ.) Ἱππ. 285. 50· ― ἀόρ. α΄ ἐπήχθην, Ἐπικ. γ΄ πληθ. πῆχθεν Ἰλ. Θ. 298, Δωρ. ὑποτ. παχθῇ Θεόκρ. 23. 31, μετοχ. πηχθεὶς Εὐρ. Κύκλ. 302· ἀλλὰ συνηθέστερος ὁ ἀόρ. β΄ [[ἐπάγην]] [ᾰ], Ἐπικ. πάγην, Ὅμ. καὶ Ἀττ., Ἐπικ. γ΄ πληθ. [[πάγεν]] Ἰλ. Λ. 572· μετοχ. [[παγείς]], Αἰσχύλ. Εὐμ. 190, Εὐρ. Ι. Α. 395 ― πρκμ. πέπηγμαι (κατα-, συμ-) Διον. Ἁλ. 5. 46, Ἀρρ.· ἀλλὰ παρὰ τοῖς ἀρίστοις συγγραφ. πέπηγα [[εἶναι]] ἐν χρήσει ὡς παθ. πρκμ., Ἰλ. Γ. 135, καὶ Ἀττ., Δωρ. πέπᾱγα Ἀλκαῖ., 34· ὑπερσ. ἐπεπήγειν Ἰλ., Ἀττ. ― (Ἐκ τῆς √ΠΑΓ, ἥτις φαίνεται καὶ ἐν τῷ παγῆναι, πάγος, πάγη, πάχνη, πάσσαλος (ὅ ἐστι πάγσαλος), ἐκτεταμ. πήγνυμι, πηγός, πῆγμα· πρβλ. Σανσκρ. pa←, pa←-ayâmi (ligo)· Λατ. pac-iscor, pax (pac-is), pang-o, pe-pig-i, pig-nus· Γοτθ. fah-an (πιάζειν)· ga-fahs ([[ἄγρα]])· κτλ. Ριζικὴ [[σημασία]], ποιῶ τι ἰσχυρὸν ἢ στερεόν· ἀμετάβ. καὶ παθ., [[γίνομαι]] ἢ εἶμαι [[στερεός]]. Ι. ἐμπήγω, ἐν δὲ μετώπῳ πῆξε [τὴν αἰχμὴν] Ἰλ. Δ. 460, κτλ.· [[ἔνθα]] οἱ [[ἔγχος]] ἔπηξε Ν. 570· ἐν γαίῃ π. ἐρετμὸν Ὀδ. Ψ. 276 (ἢ [[ἁπλῶς]] γαίῃ Λ. 129)· οὕτω, π. ἐπὶ τύμβῳ ἐρετμὸν Λ. 77 (ἢ [[ἁπλῶς]] τύμβῳ Μ. 15)· γύην ἐν ἐλύματι π. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 428· ἔπαξε διὰ φρενῶν [[ξίφος]] Πινδ. Ν. 7. 38 ― ἐμπήγω εἰς τὴν γῆν, στήνω, [[σκῆπτρον]] Σοφ. Ἠλ. 420, πρβλ. Αἴ. 821· σκηνὴν π., στερεώνω, στήνω, Ἀνδοκ. 33. 9, Πλάτ. Νόμ. 817C, ([[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, σκηνὰς πήξασθαι, νὰ στήσωσι τὰς σκηνὰς των, Ἡρόδ. 6. 12)· π. [[σταύρωμα]] Θουκ. 6. 66· τὰς σχαλίδας π. ὑπτίας Ξεν. Κυν. 6. 7· ― ἀμετάβ. πρκμ. καὶ παθ., [[δόρυ]] δ’ ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει Ἰλ. Ν. 442· ἐν χροῒ δοῦρα πήγνυτο Ο. 315· ὀϊστοὶ πῆχθεν ἐν χροῒ Θ. 298 δοῦρα ἐν σάκεϊ [[πάγεν]] Λ. 572· ([[ξίφος]]) πέπηγεν ἐν γῇ Σοφ. Αἴ. 819· σκηνὴ [[ἔσκε]] πεπηγυῖα ἑτοίμη Ἡρόδ. 7. 119· οὕτω, κυρβασίας ὀρθὰς πεπηγυίας (ἴδε [[κυρβασία]]) Ἡρόδ. 7. 64, πρβλ. 70. ― Μέσ., χείλεα ἐν ἀλλήλοις πηξάμενοι, ἐπὶ κλήματος, Ἀνθ. Π. 5. 255. 2) ἐμπήγω, κεφαλὴν πῆξαι ἀνὰ σκολόπεσσι, «ἀνασκολοπίσαι» (Σχόλ.), Ἰλ. Σ. 177· ὅτω, σκόλοψι πήξωμεν [[δέμας]] Εὐρ. Ι. Τ. 1430· [[κρᾶτα]] πήξασ’ ἐπ’ [[ἄκρον]] θύρσον φέρει διὰ Κιθαιρῶνος μέσου ὁ αὐτ. ἐν Βακχ. 1141. ― Παθ., πηχθέντας [[μέλη]] ὀβελοῖσι ὁ αὐτ. ἐν Κύκλ. 302· ὑπὸ ῥάχιν παγέντες, ἀνασκολοπισθέντες, Αἰσχύλ. Εὐμ. 190. 3) προσηλώνω, κατὰ χθονὸς ὄμματα π. Ἰλ. Γ. 217· ― ἀμεταβ. πρκμ., ὄμματα [[πέπηγε]] [[πρός]] τι Πλάτ. Πολ. 530D· μετ’ ἀπαρεμφ., ἀρέσκειν [[πέπηγε]], [[εἶναι]] προσηλωμένος εἰς τὸ ἀρέσκειν, Λατιν. in eo defixus est ut..., [[αὐτόθι]] 605Α. ΙΙ. συνενώνω, [[συναρμόζω]], [[ἑπομένως]], [[κτίζω]], [[κατασκευάζω]], νῆας πῆξαι Ἰλ. Β. 664 ([[ὅθεν]] τὸ ναυπηγέομαι), πρβλ. Ὀδ. Ε. 163· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, ἅμαξαν πήγνυμαι, [[κατασκευάζω]] δι’ ἑαυτόν, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 453· νῆας πήξασθαι Ἡρόδ. 5. 83· ― Παθ., [[συνδέομαι]] ἢ συνάπτομαι, ψυχὴ καὶ [[σῶμα]] παγὲν Πλάτ. Φαῖδρ. 246C· οὕτω, [[σῶμα]] διὰ τῶν νεύρων [[πέπηγε]], [[εἶναι]] συνηρμοσμένον διὰ τῶν νεύρων, Ἰω. Χρυσ. ΙΙΙ. ἐπὶ ὑγρῶν, [[κάμνω]] τι νὰ παγώσῃ, νὰ πήξῃ, [[θεός]]... πήγνυσι πᾶν ῥεέθρον Αἰσχύλ. Πέρσ. 496· ἔπηξε (ἐξυπακ. ὁ θεὸς) τοὺς ποταμοὺς Ἀριστοφ. Ἀχ. 139· [[οὕτως]], ἐπὶ ἀνθρώπων καὶ τῶν μελῶν αὐτῶν, καὶ ἐπὶ ἄλλων πραγμάτων, βορρᾶς πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους Ξεν. Ἀναβ. 4. 5, 3· τυροὺς πήγνυμαι, [[κατασκευάζω]] δι’ ἐμαυτὸν (διὰ τῆς συμπήξεως τοῦ γάλακτος), Λουκ. π. Ἀληθ. Ἱστ. 1. 24· ― ἀμεταβ. πρκμ. καὶ παθ., στερεοποιοῦμαι, σκληρύνομαι, τραχύνομαι, [[γοῦνα]] πήγνυται, γίνονται δυσκίνητα, δύσκαμπτα, Ἰλ. Χ. 453· ἄρθρα πέπηγέ μοι Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1395· ἐπὶ ὑγρῶν, παγώνω, πήζω, Ἡρόδ. 4. 28· ἅλες πήγνυνται, τὸ [[ἅλας]] κρυσταλλοῦται, Ἡρόδ. 4. 53., 6. 119· [[φόνος]] πέπηγεν Αἰσχύλ. Χο. 67· πεπάγασιν ὕδατος ῥοαὶ Ἀλκαῖ. 34, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 7. 4, 3· [[κρύσταλλος]] ἐπεπήγει οὐ [[βέβαιος]], ὄχι τόσον ὅσον νὰ ἀντέχῃ, Θουκ. 3. 23· [[ἁνίκα]] [χθὼν] παχθῇ Θεόκρ. 23. 31· ᾠὸν π. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 2, 5· [[γάλα]] π. ὁ αὐτ. π. Ζ. Μορ. 3. 15, 2· ὀφθαλμοὶ οἱ μὲν ὑγιεῖς, οἱ δὲ πεπηγότες, ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν (μπουμπουκιῶν) τῶν δένδρων, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 5. 12, 10· [[γάλα]] πεπηγός, πεπηγμένον, Διοσκ.· ― πρβλ. [[πάγος]], παγετός, [[πάχνη]], [[πηγάς]], [[πηγυλίς]], [[πηκτός]], [[ἄπηκτος]]. IV. μεταφορ., [[ὁρίζω]], [[διορίζω]], Λατ. pangere (foedus, κτλ.), ὅρους τινὶ Λυκοῦργ. 157. 7. ― Μέσ., [[ὄφρα]] [τι] ἐν φρεσὶ [[πάξαιτο]], [[ὅπως]] τηρῇ σταθερῶς ἐν τῇ καρδίᾳ του, Πινδ. Ν. 3. 108: ― ἐν τῷ ἀμεταβ. πρκμ., εἶμαι σταθερῶς καὶ ἀμετακλήτως ὡρισμένος, τεταγμένος, μὴ γὰρ ὡς θεῷ νομίζετ’ ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματα ἀθάνατα Δημ. 42. 15, πρβλ. 797. 10. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρήσεις ἐν Ἀθηνᾶς τ. Β΄, σ. 131, 327.
|lstext='''πήγνῡμι''': γ΄ πληθ. πηγνύουσι (Dind. πηγνῦσι) Ἡρόδ. 4. 2, Ἱππ. 362. 46· εὐκτ. πήγνυτο (διάφ. γραφ. -ύοιτο) Πλάτ. Φαίδων 118Α· ἀπαρ. πηγνύειν Ξεν. Κυν. 6. 7· παρατ. πήγνυον Ὀρφ., Νόνν.· μεταγεν. [[τύπος]] τοῦ ἐνεστ. [[πήσσω]] (ἴδε ἐν λ.)· ― μέλλ. πήξω Ἰλ. Χ. 283, Δωρ. πάξω Πίνδ.· ― ἀόρ. [[ἔπηξα]], Ἐπικ. πῆξα, Ὁμ. καὶ Ἀττ.· Δωρ. μετοχ. πάξαις, Πινδ. Ο. 10 (11). 55· ― πρκμ. πέπηχα, γνωστὸς μόνον ἐκ τοῦ ὑπερσυντ. ἐμπεπήχεσαν, Δίων Κ. 40. 40· ― Μέσ. ἐπὶ μεταβατ. σημασ., πήγνῠμαι Ἠσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 807· μέλλ. πήξομαι Γαλην., ἴδε κατωτ. ἀόρ. ἐπηξάμην, ἴδε κατωτ. ΙΙ. ― Παθ., πήγνῠμαι· μέλλ. πᾰγήσομαι, Ἀριστοφ. Σφ. 437, Θουκ. 4. 92· πήξομαι (ὡς παθ.) Ἱππ. 285. 50· ― ἀόρ. α΄ ἐπήχθην, Ἐπικ. γ΄ πληθ. πῆχθεν Ἰλ. Θ. 298, Δωρ. ὑποτ. παχθῇ Θεόκρ. 23. 31, μετοχ. πηχθεὶς Εὐρ. Κύκλ. 302· ἀλλὰ συνηθέστερος ὁ ἀόρ. β΄ [[ἐπάγην]] [ᾰ], Ἐπικ. πάγην, Ὅμ. καὶ Ἀττ., Ἐπικ. γ΄ πληθ. [[πάγεν]] Ἰλ. Λ. 572· μετοχ. [[παγείς]], Αἰσχύλ. Εὐμ. 190, Εὐρ. Ι. Α. 395 ― πρκμ. πέπηγμαι (κατα-, συμ-) Διον. Ἁλ. 5. 46, Ἀρρ.· ἀλλὰ παρὰ τοῖς ἀρίστοις συγγραφ. πέπηγα [[εἶναι]] ἐν χρήσει ὡς παθ. πρκμ., Ἰλ. Γ. 135, καὶ Ἀττ., Δωρ. πέπᾱγα Ἀλκαῖ., 34· ὑπερσ. ἐπεπήγειν Ἰλ., Ἀττ. ― (Ἐκ τῆς √ΠΑΓ, ἥτις φαίνεται καὶ ἐν τῷ παγῆναι, πάγος, πάγη, πάχνη, πάσσαλος (ὅ ἐστι πάγσαλος), ἐκτεταμ. πήγνυμι, πηγός, πῆγμα· πρβλ. Σανσκρ. pa←, pa←-ayâmi (ligo)· Λατ. pac-iscor, pax (pac-is), pang-o, pe-pig-i, pig-nus· Γοτθ. fah-an (πιάζειν)· ga-fahs ([[ἄγρα]])· κτλ. Ριζικὴ [[σημασία]], ποιῶ τι ἰσχυρὸν ἢ στερεόν· ἀμετάβ. καὶ παθ., [[γίνομαι]] ἢ εἶμαι [[στερεός]]. Ι. ἐμπήγω, ἐν δὲ μετώπῳ πῆξε [τὴν αἰχμὴν] Ἰλ. Δ. 460, κτλ.· [[ἔνθα]] οἱ [[ἔγχος]] ἔπηξε Ν. 570· ἐν γαίῃ π. ἐρετμὸν Ὀδ. Ψ. 276 (ἢ [[ἁπλῶς]] γαίῃ Λ. 129)· οὕτω, π. ἐπὶ τύμβῳ ἐρετμὸν Λ. 77 (ἢ [[ἁπλῶς]] τύμβῳ Μ. 15)· γύην ἐν ἐλύματι π. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 428· ἔπαξε διὰ φρενῶν [[ξίφος]] Πινδ. Ν. 7. 38 ― ἐμπήγω εἰς τὴν γῆν, στήνω, [[σκῆπτρον]] Σοφ. Ἠλ. 420, πρβλ. Αἴ. 821· σκηνὴν π., στερεώνω, στήνω, Ἀνδοκ. 33. 9, Πλάτ. Νόμ. 817C, ([[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, σκηνὰς πήξασθαι, νὰ στήσωσι τὰς σκηνὰς των, Ἡρόδ. 6. 12)· π. [[σταύρωμα]] Θουκ. 6. 66· τὰς σχαλίδας π. ὑπτίας Ξεν. Κυν. 6. 7· ― ἀμετάβ. πρκμ. καὶ παθ., [[δόρυ]] δ’ ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει Ἰλ. Ν. 442· ἐν χροῒ δοῦρα πήγνυτο Ο. 315· ὀϊστοὶ πῆχθεν ἐν χροῒ Θ. 298 δοῦρα ἐν σάκεϊ [[πάγεν]] Λ. 572· ([[ξίφος]]) πέπηγεν ἐν γῇ Σοφ. Αἴ. 819· σκηνὴ [[ἔσκε]] πεπηγυῖα ἑτοίμη Ἡρόδ. 7. 119· οὕτω, κυρβασίας ὀρθὰς πεπηγυίας (ἴδε [[κυρβασία]]) Ἡρόδ. 7. 64, πρβλ. 70. ― Μέσ., χείλεα ἐν ἀλλήλοις πηξάμενοι, ἐπὶ κλήματος, Ἀνθ. Π. 5. 255. 2) ἐμπήγω, κεφαλὴν πῆξαι ἀνὰ σκολόπεσσι, «ἀνασκολοπίσαι» (Σχόλ.), Ἰλ. Σ. 177· ὅτω, σκόλοψι πήξωμεν [[δέμας]] Εὐρ. Ι. Τ. 1430· [[κρᾶτα]] πήξασ’ ἐπ’ [[ἄκρον]] θύρσον φέρει διὰ Κιθαιρῶνος μέσου ὁ αὐτ. ἐν Βακχ. 1141. ― Παθ., πηχθέντας [[μέλη]] ὀβελοῖσι ὁ αὐτ. ἐν Κύκλ. 302· ὑπὸ ῥάχιν παγέντες, ἀνασκολοπισθέντες, Αἰσχύλ. Εὐμ. 190. 3) προσηλώνω, κατὰ χθονὸς ὄμματα π. Ἰλ. Γ. 217· ― ἀμεταβ. πρκμ., ὄμματα [[πέπηγε]] [[πρός]] τι Πλάτ. Πολ. 530D· μετ’ ἀπαρεμφ., ἀρέσκειν [[πέπηγε]], [[εἶναι]] προσηλωμένος εἰς τὸ ἀρέσκειν, Λατιν. in eo defixus est ut..., [[αὐτόθι]] 605Α. ΙΙ. συνενώνω, [[συναρμόζω]], [[ἑπομένως]], [[κτίζω]], [[κατασκευάζω]], νῆας πῆξαι Ἰλ. Β. 664 ([[ὅθεν]] τὸ ναυπηγέομαι), πρβλ. Ὀδ. Ε. 163· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, ἅμαξαν πήγνυμαι, [[κατασκευάζω]] δι’ ἑαυτόν, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 453· νῆας πήξασθαι Ἡρόδ. 5. 83· ― Παθ., [[συνδέομαι]] ἢ συνάπτομαι, ψυχὴ καὶ [[σῶμα]] παγὲν Πλάτ. Φαῖδρ. 246C· οὕτω, [[σῶμα]] διὰ τῶν νεύρων [[πέπηγε]], [[εἶναι]] συνηρμοσμένον διὰ τῶν νεύρων, Ἰω. Χρυσ. ΙΙΙ. ἐπὶ ὑγρῶν, [[κάμνω]] τι νὰ παγώσῃ, νὰ πήξῃ, [[θεός]]... πήγνυσι πᾶν ῥεέθρον Αἰσχύλ. Πέρσ. 496· ἔπηξε (ἐξυπακ. ὁ θεὸς) τοὺς ποταμοὺς Ἀριστοφ. Ἀχ. 139· [[οὕτως]], ἐπὶ ἀνθρώπων καὶ τῶν μελῶν αὐτῶν, καὶ ἐπὶ ἄλλων πραγμάτων, βορρᾶς πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους Ξεν. Ἀναβ. 4. 5, 3· τυροὺς πήγνυμαι, [[κατασκευάζω]] δι’ ἐμαυτὸν (διὰ τῆς συμπήξεως τοῦ γάλακτος), Λουκ. π. Ἀληθ. Ἱστ. 1. 24· ― ἀμεταβ. πρκμ. καὶ παθ., στερεοποιοῦμαι, σκληρύνομαι, τραχύνομαι, [[γοῦνα]] πήγνυται, γίνονται δυσκίνητα, δύσκαμπτα, Ἰλ. Χ. 453· ἄρθρα πέπηγέ μοι Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1395· ἐπὶ ὑγρῶν, παγώνω, πήζω, Ἡρόδ. 4. 28· ἅλες πήγνυνται, τὸ [[ἅλας]] κρυσταλλοῦται, Ἡρόδ. 4. 53., 6. 119· [[φόνος]] πέπηγεν Αἰσχύλ. Χο. 67· πεπάγασιν ὕδατος ῥοαὶ Ἀλκαῖ. 34, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 7. 4, 3· [[κρύσταλλος]] ἐπεπήγει οὐ [[βέβαιος]], ὄχι τόσον ὅσον νὰ ἀντέχῃ, Θουκ. 3. 23· [[ἁνίκα]] [χθὼν] παχθῇ Θεόκρ. 23. 31· ᾠὸν π. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 2, 5· [[γάλα]] π. ὁ αὐτ. π. Ζ. Μορ. 3. 15, 2· ὀφθαλμοὶ οἱ μὲν ὑγιεῖς, οἱ δὲ πεπηγότες, ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν (μπουμπουκιῶν) τῶν δένδρων, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 5. 12, 10· [[γάλα]] πεπηγός, πεπηγμένον, Διοσκ.· ― πρβλ. [[πάγος]], παγετός, [[πάχνη]], [[πηγάς]], [[πηγυλίς]], [[πηκτός]], [[ἄπηκτος]]. IV. μεταφορ., [[ὁρίζω]], [[διορίζω]], Λατ. pangere (foedus, κτλ.), ὅρους τινὶ Λυκοῦργ. 157. 7. ― Μέσ., [[ὄφρα]] [τι] ἐν φρεσὶ [[πάξαιτο]], [[ὅπως]] τηρῇ σταθερῶς ἐν τῇ καρδίᾳ του, Πινδ. Ν. 3. 108: ― ἐν τῷ ἀμεταβ. πρκμ., εἶμαι σταθερῶς καὶ ἀμετακλήτως ὡρισμένος, τεταγμένος, μὴ γὰρ ὡς θεῷ νομίζετ’ ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματα ἀθάνατα Δημ. 42. 15, πρβλ. 797. 10. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρήσεις ἐν Ἀθηνᾶς τ. Β΄, σ. 131, 327.
}}
{{bailly
|btext=<b>A.</b> <i>tr. aux temps suiv. : prés., impf.</i> ἐπήγνυν, <i>f.</i> πήξω, <i>ao.</i> [[ἔπηξα]] ; <i>Pass. prés.</i> πήγνυμαι, <i>impf.</i> ἐπηγνύμην, <i>f.2</i> παγήσομαι, <i>ao.2</i> [[ἐπάγην]], <i>ao.</i> ἐπήχθην, <i>pf.</i> πέπηγμαι;<br /><b>I.</b> fixer en enfonçant :<br /><b>1</b> ficher, enfoncer : [[ἐν]] μετώπῳ IL clouer (le casque) sur le front (avec la pointe de l'arme) ; ἐρετμὸν γαίῃ OD, [[ἐν]] γαίῃ OD enfoncer une rame dans la terre ; τύμβῳ OD, ἐπὶ τύμβῳ OD fixer sur un tombeau ; <i>abs.</i> ficher dans le sol, enfoncer en terre : [[σκῆπτρον]] SOPH un sceptre ; <i>Pass.</i> [[ὅρος]] παγήσεται THC une borne sera plantée;<br /><b>2</b> ficher, empaler, embrocher ; ἀνὰ σκολόπεσσι IL, σκόλοψι EUR sur des pieux;<br /><b>3</b> <i>p. anal.</i> fixer : κατὰ χθονὸς ὄμματα IL les yeux sur le sol;<br /><b>II.</b> fixer en assemblant, assembler, ajuster, construire : [[νῆας]] IL des vaisseaux;<br /><b>III.</b> fixer en rendant compact ; faire fixer, faire coaguler, faire geler, acc. ; <i>Pass.</i> se solidifier, se cristalliser, geler ; <i>en parl. des articulations</i> se raidir;<br /><b>IV.</b> <i>en gén.</i> fixer solidement, rendre ferme, consistant : [[ὅρκος]] [[παγείς]] EUR serment confirmé solennellement ; ὅρκου [[πῆγμα]] [[παγέν]] ESCHL fixité d'un serment confirmé solennellement;<br /><b>B.</b> <i>intr. (au pf.2</i> [[πέπηγα]] <i>et au pqp.</i> [[ἐπεπήγειν]]) s'enfoncer, être enfoncé, <i>avec</i> ἔν τινι;<br /><i><b>Moy.</b></i> πήγνυμαι;<br /><b>1</b> assembler <i>ou</i> construire pour soi, acc.;<br /><b>2</b> faire coaguler pour soi : τυρούς LUC se faire du fromage.<br />'''Étymologie:''' R. Παγ, ficher, fixer, rendre consistant ; cf. <i>lat.</i> pango.
}}
}}
{{eles
{{eles
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2637745"