Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

πήγνυμι: Difference between revisions

From LSJ

πήγνυμι (view source)

Revision as of 23:35, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elnl.*}}\n)({{elru.*}}\n)" to "$3$4$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elnl.*}}\n)({{elru.*}}\n)" to "$3$4$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=<b>A.</b> <i>tr. aux temps suiv. : prés., impf.</i> ἐπήγνυν, <i>f.</i> πήξω, <i>ao.</i> [[ἔπηξα]] ; <i>Pass. prés.</i> πήγνυμαι, <i>impf.</i> ἐπηγνύμην, <i>f.2</i> παγήσομαι, <i>ao.2</i> [[ἐπάγην]], <i>ao.</i> ἐπήχθην, <i>pf.</i> πέπηγμαι;<br /><b>I.</b> fixer en enfonçant :<br /><b>1</b> ficher, enfoncer : [[ἐν]] μετώπῳ IL clouer (le casque) sur le front (avec la pointe de l'arme) ; ἐρετμὸν γαίῃ OD, [[ἐν]] γαίῃ OD enfoncer une rame dans la terre ; τύμβῳ OD, ἐπὶ τύμβῳ OD fixer sur un tombeau ; <i>abs.</i> ficher dans le sol, enfoncer en terre : [[σκῆπτρον]] SOPH un sceptre ; <i>Pass.</i> [[ὅρος]] παγήσεται THC une borne sera plantée;<br /><b>2</b> ficher, empaler, embrocher ; ἀνὰ σκολόπεσσι IL, σκόλοψι EUR sur des pieux;<br /><b>3</b> <i>p. anal.</i> fixer : κατὰ χθονὸς ὄμματα IL les yeux sur le sol;<br /><b>II.</b> fixer en assemblant, assembler, ajuster, construire : [[νῆας]] IL des vaisseaux;<br /><b>III.</b> fixer en rendant compact ; faire fixer, faire coaguler, faire geler, acc. ; <i>Pass.</i> se solidifier, se cristalliser, geler ; <i>en parl. des articulations</i> se raidir;<br /><b>IV.</b> <i>en gén.</i> fixer solidement, rendre ferme, consistant : [[ὅρκος]] [[παγείς]] EUR serment confirmé solennellement ; ὅρκου [[πῆγμα]] [[παγέν]] ESCHL fixité d'un serment confirmé solennellement;<br /><b>B.</b> <i>intr. (au pf.2</i> [[πέπηγα]] <i>et au pqp.</i> [[ἐπεπήγειν]]) s'enfoncer, être enfoncé, <i>avec</i> ἔν τινι;<br /><i><b>Moy.</b></i> πήγνυμαι;<br /><b>1</b> assembler <i>ou</i> construire pour soi, acc.;<br /><b>2</b> faire coaguler pour soi : τυρούς LUC se faire du fromage.<br />'''Étymologie:''' R. Παγ, ficher, fixer, rendre consistant ; cf. <i>lat.</i> pango.
|btext=<b>A.</b> <i>tr. aux temps suiv. : prés., impf.</i> ἐπήγνυν, <i>f.</i> πήξω, <i>ao.</i> [[ἔπηξα]] ; <i>Pass. prés.</i> πήγνυμαι, <i>impf.</i> ἐπηγνύμην, <i>f.2</i> παγήσομαι, <i>ao.2</i> [[ἐπάγην]], <i>ao.</i> ἐπήχθην, <i>pf.</i> πέπηγμαι;<br /><b>I.</b> fixer en enfonçant :<br /><b>1</b> ficher, enfoncer : [[ἐν]] μετώπῳ IL clouer (le casque) sur le front (avec la pointe de l'arme) ; ἐρετμὸν γαίῃ OD, [[ἐν]] γαίῃ OD enfoncer une rame dans la terre ; τύμβῳ OD, ἐπὶ τύμβῳ OD fixer sur un tombeau ; <i>abs.</i> ficher dans le sol, enfoncer en terre : [[σκῆπτρον]] SOPH un sceptre ; <i>Pass.</i> [[ὅρος]] παγήσεται THC une borne sera plantée;<br /><b>2</b> ficher, empaler, embrocher ; ἀνὰ σκολόπεσσι IL, σκόλοψι EUR sur des pieux;<br /><b>3</b> <i>p. anal.</i> fixer : κατὰ χθονὸς ὄμματα IL les yeux sur le sol;<br /><b>II.</b> fixer en assemblant, assembler, ajuster, construire : [[νῆας]] IL des vaisseaux;<br /><b>III.</b> fixer en rendant compact ; faire fixer, faire coaguler, faire geler, acc. ; <i>Pass.</i> se solidifier, se cristalliser, geler ; <i>en parl. des articulations</i> se raidir;<br /><b>IV.</b> <i>en gén.</i> fixer solidement, rendre ferme, consistant : [[ὅρκος]] [[παγείς]] EUR serment confirmé solennellement ; ὅρκου [[πῆγμα]] [[παγέν]] ESCHL fixité d'un serment confirmé solennellement;<br /><b>B.</b> <i>intr. (au pf.2</i> [[πέπηγα]] <i>et au pqp.</i> [[ἐπεπήγειν]]) s'enfoncer, être enfoncé, <i>avec</i> ἔν τινι;<br /><i><b>Moy.</b></i> πήγνυμαι;<br /><b>1</b> assembler <i>ou</i> construire pour soi, acc.;<br /><b>2</b> faire coaguler pour soi : τυρούς LUC se faire du fromage.<br />'''Étymologie:''' R. Παγ, ficher, fixer, rendre consistant ; cf. <i>lat.</i> pango.
}}
{{elnl
|elnltext=πήγνυμι en πηγνύω, praes. 3 plur. πηγνύουσι en πηγνῦσι, poët. imperf. πήγνυον, med.-pass. 3 sing. πήγνυτο; aor. ἔπηξα, ep. πῆξα, Aeol. ptc. πάξαις, Dor. med. 2 sing. ἐπάξα, aor. pass. ἐπήχθην en ἐπᾰ́γην, ep. 3 plur. πῆχθεν en πάγεν, Dor. conj. παχθῇ; perf. intrans. πέπηγα en πέπηχα (meestal in compos. ), Aeol. 3 plur. πεπᾱ́γαισιν, opt. πεπαγοίην, med.-pass. πέπηγμαι; fut. πήξω, Dor. 1 plur. πάξομεν, pass. πᾰγήσομαι en πηχθήσομαι. met acc. vastzetten:; ἐν γαίῃ π. ἐρετμόν een roeiriem in de aarde slaan Od. 23.276; κεφαλὴν δέ ἑ θυμὸς ἄνωγε πῆξαι ἀνὰ σκολόπεσσι zijn hart spoorde hem aan het hoofd op palen te spietsen Il. 18.177; ὑπὸ ῥάχιν παγέντες onder in de rug gespietst Aeschl. Eum. 190; σταύρωμα ἔπηξαν zij zetten een palissade vast in de grond Thuc. 6.66.2; ook med..; σκηνάς π. de tenten vastzetten Hdt. 6.12.4; overdr. fixeren, vaststellen:. κατὰ χθονὸς ὄμματα π. de ogen strak op de grond fixeren Il. 3.217; εἷς ὅρος... παγήσεται er zal slechts een enkele grens vastgesteld worden Thuc. 4.92.4; κακῶς παγέντας ὅρκους ongeldig vastgelegde eden Eur. IA 395. in elkaar zetten, samenstellen, bouwen:; νῆας schepen Il. 2.664; ook med..; πήξασθαι ἄμαξαν een wagen in elkaar zetten Hes. Op. 455; pass., met ἐκ + gen.. εἴπερ ἐκ πεύκης γε κἀγὼ καὶ ξύλων ἐπηγνύμην zo waar als ook ik gemaakt ben van pijnboomhout Aristoph. Eq. 1310. stijf maken, doen bevriezen:; θεός... πήγνυσι πᾶν ῥέεθρον de godheid laat de hele stroom bevriezen Aeschl. Pers. 496; ἄνεμος βορρᾶς... πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους een noordenwind die de mensen deed bevriezen Xen. An. 4.5.3; spec.. π. τυρούς kazen maken (het stremmen van melk) Luc. 13.24. intrans. pass. stijf worden, stremmen, bevriezen:; νέρθε δὲ γοῦνα πήγνυται van onder worden mijn knieën stijf Il. 22.453; ἅλες... αὐτόματοι πήγνυνται ἄπλετοι zout kristalliseert er vanzelf in geweldige hoeveelheden Hdt. 4.53.3; τὸ ὕδωρ... ἐπήγνυτο het water bevroor Xen. An. 7.4.3; perf. πέπηγα vastzitten, stijf staan, bevroren zijn:; δόρυ δ’ ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει de speer stond onwrikbaar in zijn hart Il. 13.442; πεπάγαισιν δ’ ὐδάτων ῤόαι de waterstromen zijn stijf bevroren Alc. 338.2; τὰ δ’ αἵματα... τίτας φόνος πέπηγεν het bloed is geronnen tot een wrekende bloedkoek Aeschl. Ch. 67; ἄρθρα... πέπηγέ μου mijn ledematen zijn verstard Eur. HF 1395; κρύσταλλος... ἐπεπήγει οὐ βέβαιος het ijs (in de gracht) was niet hard bevroren Thuc. 3.23.5; overdr.. μή... νομίζετε ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματ’ ἀθάνατα jullie moeten niet menen dat zijn huidige macht voor eeuwig vaststaat Dem. 4.8.
}}
{{elru
|elrutext='''πήγνῡμι:''' редко [[πηγνύω]] (fut. πήξω, aor. [[ἔπηξα]] - дор. πᾶξα, pf. 1 [[transitive|trans.]] πέπηχα, pf. 2 intrans. [[πέπηγα]], ppf. [[ἐπεπήγειν]] - эп. πεπήγειν; pass.: aor. [[ἐπάγην]] с ᾰ, тж. ἐπήχθην - эп. [[πάγην]], 3 л. pl. [[πάγεν]], тж. [[πῆχθεν]], fut. πᾰγήσομαι, pf. πέπηγμαι) тж. med.<br /><b class="num">1)</b> [[вонзать]], [[всаживать]] (τὴν κἰχμὴν ἐν μετώπῳ Hom.; [[ξίφος]] διὰ φρενῶν Pind.; [[δόρυ]] ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[втыкать]], [[вбивать]], [[вколачивать]] ([[σκῆπτρον]] Soph.; [[σταύρωμα]] Thuc.; κεφαλὴν ἀνὰ σκολόπεσσι Hom.): σχηνὴ πεπηγυῖα Her. воткнутая (кольями в землю), т. е. готовая палатка; ὑπὸ ῥάχιν παγέντες Aesch. посаженные на кол; στέρνοις [[πόδα]] π. Anth. наступить ногой на грудь;<br /><b class="num">3)</b> [[вперять]], [[устремлять]] (ὄμματα κατὰ χθονός Hom. и ἐπὶ χθονός Theocr.; πρός τι [[παγῆναι]] Plat.): [[παγῆναι]] ἀρέσκειν τινί Plat. стремиться понравиться кому-л.; ἐν ἀλλήλοις χείλεα πηξάμενοι Anth. прильнув губами друг к другу;<br /><b class="num">4)</b> сбивать, сплачивать, сколачивать, тж. строить ([[νῆας]] Hom., Her.; ἅμαξαν Hes.): ψυχὴ καὶ [[σῶμα]] [[παγέν]] Plat. связанная с телом душа;<br /><b class="num">5)</b> [[сковывать]] (льдом), замораживать ([[πᾶν]] [[ῥέεθρον]] Aesch.; τοὺς ποταμούς Arph.): [[ὕδωρ]] ἐπήγνυτο Xen. вода замерзала; [[ἄνεμος]] βορρᾶς πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους Xen. северный ветер, леденивший людей;<br /><b class="num">6)</b> [[делать твердым]], [[уплотнять]], [[свертывать]]: τυροὺς πήγνυσθαι Luc. приготовлять себе сыры; [[ἅλες]] ἐπὶ τῷ στόματι πήγνυνται Her. у устья (Борисфена) затвердевает, т. е. отлагается соль; ἄρθρα πέπηγέ μου Eur. члены мои онемели; τὸ [[γάλα]] πήγνυται Arst. молоко свертывается;<br /><b class="num">7)</b> [[устанавливать]], [[утверждать]]: ὅρχος [[παγείς]] Eur. (торжественно) подтвержденная клятва; [[ὅρος]] [[ἡμῖν]] παγήσεται Thuc. граница наша будет незыблема.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 33: Line 39:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''πήγνῡμι:''' και -ύω, μέλ. <i>-πήξω</i>, Δωρ. [[πάξω]]· αόρ. αʹ [[ἔπηξα]], Επικ. <i>πῆξα</i>, Δωρ. μτχ. [[πάξαις]] — Μέσ., μέλ. <i>πήξομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπηξάμην</i>, Παθ. μέλ. <i>πᾰγήσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπήχθην</i>, Επικ. γʹ πληθ. <i>πῆχθειν</i>, Δωρ. υποτ. [[παχθῇ]], μτχ. <i>πηχθείς</i>· συνηθέστ. αόρ. βʹ [[ἐπάγην]] [ᾰ], Επικ. <i>πάγην</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[πάγεν]], μτχ. [[παγείς]], μτχ. [[παγείς]]· παρακ. <i>πέπηγμαι</i>, [[πέπηγα]], γενικά χρησιμ. ως Παθ. παρακ.· υπερσ. [[ἐπεπήγειν]]. Ριζική [[σημασία]], κάνω [[κάτι]] στερεό, αμτβ. και Παθ., είμαι [[στερεός]].<br /><b class="num">I. 1.</b> [[μπήγω]] ή [[στερεώνω]], ἐν δὲ μετώπῳ [[πῆξε]] (<i>τὴν αἰχμήν</i>), σε Ομήρ. Ιλ.· [[πήγνυμι]] ἐπὶ τύμβῳ [[ἐρετμόν]], σε Ομήρ. Οδ.· [[μπήγω]] στη γη, [[στηλώνω]], [[καρφώνω]], σε Σοφ.· σκηνὴν [[πήγνυμι]], [[στήνω]] [[σκηνή]], σε Πλάτ.· (ομοίως Μέσ., σκηνὰς [[πήξασθαι]], στήνουν τις σκηνές τους, σε Ηρόδ.)· αμτβ. παρακ. και Παθ., [[δόρυ]] δ' ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει, το [[δόρυ]] χώθηκε [[σταθερά]], [[σφιχτά]] στην [[καρδιά]] του, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ὀϊστοὶ πῆχθεν ἐν χροΐ</i>, στο ίδ.· ([[ξίφος]]) <i>πέπηγεν ἐν γῇ</i>, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[μπήγω]] ή [[χώνω]], κεφαλὴν ἀνὰ σκολόπεσσι [[πήγνυμι]], [[μπήγω]] το [[κεφάλι]] σε πασσάλους, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ. — Παθ., πηχθέντας [[μέλη]] ὀβελοῖσι, τα [[μέλη]] του σώματός τους σφηνώθηκαν σε [[σούβλα]], σε Ευρ.· <i>παγέντες</i>, ανασκολοπισθέντες, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> [[στερεώνω]] το [[βλέμμα]] πάνω σ' ένα [[αντικείμενο]], κατὰ χθονὸς ὄμματα [[πήγνυμι]], σε Ομήρ. Ιλ.· ὄμματα [[πέπηγε]] [[πρός]] τι, σε Πλάτ.<br /><b class="num">II.</b> [[στερεώνω]] μαζί, [[συναρμολογώ]], [[χτίζω]], [[κατασκευάζω]], [[νῆας]] [[πῆξαι]], σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως Μέσ., ἄμαξαν [[πήξασθαι]], [[κατασκευάζω]] για τον εαυτό μου μια [[άμαξα]], σε Ησίοδ.<br /><b class="num">III.</b> κάνω [[κάτι]] σταθερό, στερεό, σκληρό, λέγεται για υγρά, [[παγώνω]], θεὸς πήγνυσι [[πᾶν]] [[ῥέεθρον]], σε Αισχύλ.· <i>ἔπηξε</i> (ενν. <i>ὁ Θεός</i>) <i>τοὺς ποταμούς</i>, σε Αριστοφ.· αμτβ. παρακ. και Παθ., [[γίνομαι]] [[στερεός]], [[σταθερός]] ή [[σκληρός]], [[γοῦνα]] πήγνυται, τα [[μέλη]] γίνονται δύσκαμπτα, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για υγρά, καταψύχομαι, [[πήζω]], [[παγώνω]], σε Ηρόδ.· [[ἅλες]] πήγνυνται, το [[αλάτι]] κρυσταλλώνεται, στον ίδ.· [[κρύσταλλος]] ἐπεπήγει οὐ [[βέβαιος]], δεν πάγωσε τόσο ώστε να αντέχει, σε Θουκ.<br /><b class="num">IV.</b> μεταφ., [[ορίζω]], Λατ. pangere [[foedus]], αμτβ. παρακ. και Παθ., είμαι στερεωμένος αμετάκλητα, είμαι εδραιωμένος, εἷς [[ὅρος]] [[ἡμῖν]] παγήσεται, στον ίδ.· <i>μὴ γὰρ ὡς Θεῷ νομίζετ' ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματα ἀθάνατα</i>, σε Δημ.
|lsmtext='''πήγνῡμι:''' και -ύω, μέλ. <i>-πήξω</i>, Δωρ. [[πάξω]]· αόρ. αʹ [[ἔπηξα]], Επικ. <i>πῆξα</i>, Δωρ. μτχ. [[πάξαις]] — Μέσ., μέλ. <i>πήξομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπηξάμην</i>, Παθ. μέλ. <i>πᾰγήσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπήχθην</i>, Επικ. γʹ πληθ. <i>πῆχθειν</i>, Δωρ. υποτ. [[παχθῇ]], μτχ. <i>πηχθείς</i>· συνηθέστ. αόρ. βʹ [[ἐπάγην]] [ᾰ], Επικ. <i>πάγην</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[πάγεν]], μτχ. [[παγείς]], μτχ. [[παγείς]]· παρακ. <i>πέπηγμαι</i>, [[πέπηγα]], γενικά χρησιμ. ως Παθ. παρακ.· υπερσ. [[ἐπεπήγειν]]. Ριζική [[σημασία]], κάνω [[κάτι]] στερεό, αμτβ. και Παθ., είμαι [[στερεός]].<br /><b class="num">I. 1.</b> [[μπήγω]] ή [[στερεώνω]], ἐν δὲ μετώπῳ [[πῆξε]] (<i>τὴν αἰχμήν</i>), σε Ομήρ. Ιλ.· [[πήγνυμι]] ἐπὶ τύμβῳ [[ἐρετμόν]], σε Ομήρ. Οδ.· [[μπήγω]] στη γη, [[στηλώνω]], [[καρφώνω]], σε Σοφ.· σκηνὴν [[πήγνυμι]], [[στήνω]] [[σκηνή]], σε Πλάτ.· (ομοίως Μέσ., σκηνὰς [[πήξασθαι]], στήνουν τις σκηνές τους, σε Ηρόδ.)· αμτβ. παρακ. και Παθ., [[δόρυ]] δ' ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει, το [[δόρυ]] χώθηκε [[σταθερά]], [[σφιχτά]] στην [[καρδιά]] του, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ὀϊστοὶ πῆχθεν ἐν χροΐ</i>, στο ίδ.· ([[ξίφος]]) <i>πέπηγεν ἐν γῇ</i>, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[μπήγω]] ή [[χώνω]], κεφαλὴν ἀνὰ σκολόπεσσι [[πήγνυμι]], [[μπήγω]] το [[κεφάλι]] σε πασσάλους, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ. — Παθ., πηχθέντας [[μέλη]] ὀβελοῖσι, τα [[μέλη]] του σώματός τους σφηνώθηκαν σε [[σούβλα]], σε Ευρ.· <i>παγέντες</i>, ανασκολοπισθέντες, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> [[στερεώνω]] το [[βλέμμα]] πάνω σ' ένα [[αντικείμενο]], κατὰ χθονὸς ὄμματα [[πήγνυμι]], σε Ομήρ. Ιλ.· ὄμματα [[πέπηγε]] [[πρός]] τι, σε Πλάτ.<br /><b class="num">II.</b> [[στερεώνω]] μαζί, [[συναρμολογώ]], [[χτίζω]], [[κατασκευάζω]], [[νῆας]] [[πῆξαι]], σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως Μέσ., ἄμαξαν [[πήξασθαι]], [[κατασκευάζω]] για τον εαυτό μου μια [[άμαξα]], σε Ησίοδ.<br /><b class="num">III.</b> κάνω [[κάτι]] σταθερό, στερεό, σκληρό, λέγεται για υγρά, [[παγώνω]], θεὸς πήγνυσι [[πᾶν]] [[ῥέεθρον]], σε Αισχύλ.· <i>ἔπηξε</i> (ενν. <i>ὁ Θεός</i>) <i>τοὺς ποταμούς</i>, σε Αριστοφ.· αμτβ. παρακ. και Παθ., [[γίνομαι]] [[στερεός]], [[σταθερός]] ή [[σκληρός]], [[γοῦνα]] πήγνυται, τα [[μέλη]] γίνονται δύσκαμπτα, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για υγρά, καταψύχομαι, [[πήζω]], [[παγώνω]], σε Ηρόδ.· [[ἅλες]] πήγνυνται, το [[αλάτι]] κρυσταλλώνεται, στον ίδ.· [[κρύσταλλος]] ἐπεπήγει οὐ [[βέβαιος]], δεν πάγωσε τόσο ώστε να αντέχει, σε Θουκ.<br /><b class="num">IV.</b> μεταφ., [[ορίζω]], Λατ. pangere [[foedus]], αμτβ. παρακ. και Παθ., είμαι στερεωμένος αμετάκλητα, είμαι εδραιωμένος, εἷς [[ὅρος]] [[ἡμῖν]] παγήσεται, στον ίδ.· <i>μὴ γὰρ ὡς Θεῷ νομίζετ' ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματα ἀθάνατα</i>, σε Δημ.
}}
{{elnl
|elnltext=πήγνυμι en πηγνύω, praes. 3 plur. πηγνύουσι en πηγνῦσι, poët. imperf. πήγνυον, med.-pass. 3 sing. πήγνυτο; aor. ἔπηξα, ep. πῆξα, Aeol. ptc. πάξαις, Dor. med. 2 sing. ἐπάξα, aor. pass. ἐπήχθην en ἐπᾰ́γην, ep. 3 plur. πῆχθεν en πάγεν, Dor. conj. παχθῇ; perf. intrans. πέπηγα en πέπηχα (meestal in compos. ), Aeol. 3 plur. πεπᾱ́γαισιν, opt. πεπαγοίην, med.-pass. πέπηγμαι; fut. πήξω, Dor. 1 plur. πάξομεν, pass. πᾰγήσομαι en πηχθήσομαι. met acc. vastzetten:; ἐν γαίῃ π. ἐρετμόν een roeiriem in de aarde slaan Od. 23.276; κεφαλὴν δέ ἑ θυμὸς ἄνωγε πῆξαι ἀνὰ σκολόπεσσι zijn hart spoorde hem aan het hoofd op palen te spietsen Il. 18.177; ὑπὸ ῥάχιν παγέντες onder in de rug gespietst Aeschl. Eum. 190; σταύρωμα ἔπηξαν zij zetten een palissade vast in de grond Thuc. 6.66.2; ook med..; σκηνάς π. de tenten vastzetten Hdt. 6.12.4; overdr. fixeren, vaststellen:. κατὰ χθονὸς ὄμματα π. de ogen strak op de grond fixeren Il. 3.217; εἷς ὅρος... παγήσεται er zal slechts een enkele grens vastgesteld worden Thuc. 4.92.4; κακῶς παγέντας ὅρκους ongeldig vastgelegde eden Eur. IA 395. in elkaar zetten, samenstellen, bouwen:; νῆας schepen Il. 2.664; ook med..; πήξασθαι ἄμαξαν een wagen in elkaar zetten Hes. Op. 455; pass., met ἐκ + gen.. εἴπερ ἐκ πεύκης γε κἀγὼ καὶ ξύλων ἐπηγνύμην zo waar als ook ik gemaakt ben van pijnboomhout Aristoph. Eq. 1310. stijf maken, doen bevriezen:; θεός... πήγνυσι πᾶν ῥέεθρον de godheid laat de hele stroom bevriezen Aeschl. Pers. 496; ἄνεμος βορρᾶς... πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους een noordenwind die de mensen deed bevriezen Xen. An. 4.5.3; spec.. π. τυρούς kazen maken (het stremmen van melk) Luc. 13.24. intrans. pass. stijf worden, stremmen, bevriezen:; νέρθε δὲ γοῦνα πήγνυται van onder worden mijn knieën stijf Il. 22.453; ἅλες... αὐτόματοι πήγνυνται ἄπλετοι zout kristalliseert er vanzelf in geweldige hoeveelheden Hdt. 4.53.3; τὸ ὕδωρ... ἐπήγνυτο het water bevroor Xen. An. 7.4.3; perf. πέπηγα vastzitten, stijf staan, bevroren zijn:; δόρυ δ’ ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει de speer stond onwrikbaar in zijn hart Il. 13.442; πεπάγαισιν δ’ ὐδάτων ῤόαι de waterstromen zijn stijf bevroren Alc. 338.2; τὰ δ’ αἵματα... τίτας φόνος πέπηγεν het bloed is geronnen tot een wrekende bloedkoek Aeschl. Ch. 67; ἄρθρα... πέπηγέ μου mijn ledematen zijn verstard Eur. HF 1395; κρύσταλλος... ἐπεπήγει οὐ βέβαιος het ijs (in de gracht) was niet hard bevroren Thuc. 3.23.5; overdr.. μή... νομίζετε ἐκείνῳ τὰ παρόντα πεπηγέναι πράγματ’ ἀθάνατα jullie moeten niet menen dat zijn huidige macht voor eeuwig vaststaat Dem. 4.8.
}}
{{elru
|elrutext='''πήγνῡμι:''' редко [[πηγνύω]] (fut. πήξω, aor. [[ἔπηξα]] - дор. πᾶξα, pf. 1 [[transitive|trans.]] πέπηχα, pf. 2 intrans. [[πέπηγα]], ppf. [[ἐπεπήγειν]] - эп. πεπήγειν; pass.: aor. [[ἐπάγην]] с ᾰ, тж. ἐπήχθην - эп. [[πάγην]], 3 л. pl. [[πάγεν]], тж. [[πῆχθεν]], fut. πᾰγήσομαι, pf. πέπηγμαι) тж. med.<br /><b class="num">1)</b> [[вонзать]], [[всаживать]] (τὴν κἰχμὴν ἐν μετώπῳ Hom.; [[ξίφος]] διὰ φρενῶν Pind.; [[δόρυ]] ἐν κραδίῃ ἐπεπήγει Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[втыкать]], [[вбивать]], [[вколачивать]] ([[σκῆπτρον]] Soph.; [[σταύρωμα]] Thuc.; κεφαλὴν ἀνὰ σκολόπεσσι Hom.): σχηνὴ πεπηγυῖα Her. воткнутая (кольями в землю), т. е. готовая палатка; ὑπὸ ῥάχιν παγέντες Aesch. посаженные на кол; στέρνοις [[πόδα]] π. Anth. наступить ногой на грудь;<br /><b class="num">3)</b> [[вперять]], [[устремлять]] (ὄμματα κατὰ χθονός Hom. и ἐπὶ χθονός Theocr.; πρός τι [[παγῆναι]] Plat.): [[παγῆναι]] ἀρέσκειν τινί Plat. стремиться понравиться кому-л.; ἐν ἀλλήλοις χείλεα πηξάμενοι Anth. прильнув губами друг к другу;<br /><b class="num">4)</b> сбивать, сплачивать, сколачивать, тж. строить ([[νῆας]] Hom., Her.; ἅμαξαν Hes.): ψυχὴ καὶ [[σῶμα]] [[παγέν]] Plat. связанная с телом душа;<br /><b class="num">5)</b> [[сковывать]] (льдом), замораживать ([[πᾶν]] [[ῥέεθρον]] Aesch.; τοὺς ποταμούς Arph.): [[ὕδωρ]] ἐπήγνυτο Xen. вода замерзала; [[ἄνεμος]] βορρᾶς πηγνὺς τοὺς ἀνθρώπους Xen. северный ветер, леденивший людей;<br /><b class="num">6)</b> [[делать твердым]], [[уплотнять]], [[свертывать]]: τυροὺς πήγνυσθαι Luc. приготовлять себе сыры; [[ἅλες]] ἐπὶ τῷ στόματι πήγνυνται Her. у устья (Борисфена) затвердевает, т. е. отлагается соль; ἄρθρα πέπηγέ μου Eur. члены мои онемели; τὸ [[γάλα]] πήγνυται Arst. молоко свертывается;<br /><b class="num">7)</b> [[устанавливать]], [[утверждать]]: ὅρχος [[παγείς]] Eur. (торжественно) подтвержденная клятва; [[ὅρος]] [[ἡμῖν]] παγήσεται Thuc. граница наша будет незыблема.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2671137"