LSJ

κτίζω: Difference between revisions

Page Discussion

κτίζω (view source)

Revision as of 21:05, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1")
Line 16: Line 16:
|btext=<i>f.</i> κτίσω, <i>ao.</i> [[ἔκτισα]], <i>pf.</i> κέκτικα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐκτίσθην, <i>pf.</i> [[ἔκτισμαι]];<br /><b>1</b> bâtir (des maisons, des villes) ; asseoir des constructions : Δαρδανίην IL, χώρην HDT en Dardanie, dans un pays;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> fonder <i>en gén.</i> : κτίζειν πόλιν HDT bâtir une ville ; Θήβης [[ἕδος]] OD jeter les fondements de Thèbes ; ἀποικίαν ESCHL fonder une colonie ; τάφον τινί SOPH élever un tombeau à qqn;<br /><b>3</b> <i>p. anal.</i> fonder, instituer : ἵπποισιν τὸν χαλινόν SOPH inventer le frein pour les chevaux ; avec un part. : Κύρνον κτίζειν ἥρων ἐόντα HDT instituer le culte de Kyrnos comme héros;<br /><b>4</b> <i>p. ext.</i> créer, produire : γόνῳ τινά ESCHL donner le jour à qqn ; ἐλεύθερόν τινα πημάτων ESCHL délivrer qqn de ses souffrances;<br /><b>5</b> accomplir, faire <i>en gén.</i><br />'''Étymologie:''' R. Κτι, <i>skr.</i> Kshi « établir ».
|btext=<i>f.</i> κτίσω, <i>ao.</i> [[ἔκτισα]], <i>pf.</i> κέκτικα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐκτίσθην, <i>pf.</i> [[ἔκτισμαι]];<br /><b>1</b> bâtir (des maisons, des villes) ; asseoir des constructions : Δαρδανίην IL, χώρην HDT en Dardanie, dans un pays;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> fonder <i>en gén.</i> : κτίζειν πόλιν HDT bâtir une ville ; Θήβης [[ἕδος]] OD jeter les fondements de Thèbes ; ἀποικίαν ESCHL fonder une colonie ; τάφον τινί SOPH élever un tombeau à qqn;<br /><b>3</b> <i>p. anal.</i> fonder, instituer : ἵπποισιν τὸν χαλινόν SOPH inventer le frein pour les chevaux ; avec un part. : Κύρνον κτίζειν ἥρων ἐόντα HDT instituer le culte de Kyrnos comme héros;<br /><b>4</b> <i>p. ext.</i> créer, produire : γόνῳ τινά ESCHL donner le jour à qqn ; ἐλεύθερόν τινα πημάτων ESCHL délivrer qqn de ses souffrances;<br /><b>5</b> accomplir, faire <i>en gén.</i><br />'''Étymologie:''' R. Κτι, <i>skr.</i> Kshi « établir ».
}}
}}
{{ls
{{elnl
|lstext='''κτίζω''': μέλλ. -ίσω, Αἰσχύλ. Χο. 1060: ἀόρ. ἔκτῐσα, Ὀδ., Ἀττ., Ἐπικ. [[ὡσαύτως]] ἔκτισσα, κτίσσα Ἰλ., Πίνδ.· πρκμ. κέκτῐκα Διοδ. Ἀποσπ. 7. 3 Bekk., [[ἀλλά]], ἔκτικα ὁ αὐτ. 15. 13 ― Μέσ., ποιητ. ἀόρ. ἐκτίσσαντο Πινδ. Ο. 11 (10). 31, πρβλ. Ἀποσπ. 4. 4. ― Παθ., μέλλ. κτισθήσομαι Χρηστομ. Στράβ. 4. 483 Κραμῆρ., Διον. Ἁλ. 1. 56· ἀόρ. ἐκτίσθην Θουκ., κτλ. ·πρκμ. ἔκτισμαι Ἡρόδ. 4. 46, Ἱππ. 810C, Εὐρ. Ἀποσπ. 362. 9. (Ἐκ τῆς √ΚΤΙ, πρβλ. [[ἀμφί]]-κτίονες, περικτίονες, εὐκτίμενος· [[ὡσαύτως]] Σανσκρ. kshi, kshi-yâmi (habito), kshi-tis (habitatio)· [[ἴσως]] τὸ [[κτάομαι]] [[εἶναι]] συγγενές, ἴδε Κουρτ. Gr. Et. ἀρ. 78). Συνοικίζω χώραν, οἰκοδομῶ οἰκίας καὶ πόλεις ἐν αὐτῇ, [[ἐγκαθίστημι]] οἰκήτορας, κτίσσε δὲ Δαρδανίην Ἰλ. Υ. 216· κτ. χώρην, νῆσον Ἡρόδ. 1. 149., 3. 49, πρβλ. Θουκ. 1. 7. 2) ἐπὶ πόλεως, ὡς καὶ νῦν, [[κτίζω]], [[ἱδρύω]], θεμελιώνω, οἰκοδομῶ, [[ἀνεγείρω]], Θήβης [[ἕδος]] ἔκτισαν Ὀδ. Λ. 263, Ἡρόδ. 1. 167, 168, Θουκ. 6. 4· ἀποικίαν Αἰσχύλ. Πρ. 815. ― Παθ., ἱδρύομαι, κτίζομαι, Σμύρνην τὴν ἀπὸ Κολοφῶνος κτισθεῖσαν, ἱδρυθεῖσαν ὑπὸ μετοίκων ἐκ Κολοφῶνος, Ἡρόδ. 1. 16, πρβλ. 7. 153., 8. 62· [[μήτε]] ἄστεα [[μήτε]] τείχεα ἐκτισμένα ὁ αὐτ. 4. 46. 3) κτ. [[ἄλσος]], φυτεύειν [[ἄλσος]], Πινδ. Π. 5. 120· κτ. βωμόν, ἱδρύειν, ὁ αὐτ. ἐν Ο. 7. 74· κτ. ἑορτήν, ἀγῶνα, [[ἱδρύω]], [[αὐτόθι]] 116., 10 (11). 32 (ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ)· τὸν Κύρνον... κτίσαι ἥρωα ἐόντα, πιθ., ἵδρυσε, καθιέρωσε τὴν λατρείαν [[αὐτοῦ]], Ἡρόδ. 1. 167· κτ. δαῖτάς τινι Αἰσχύλ. Χο. 484· τάφον τινὶ Σοφ. Ἀντ. 1101. 4) [[παράγω]], δημιουργῶ, [[φέρω]] εἰς ὕπαρξιν, κτ. γόνῳ τινὰ Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 171· [[φέρω]], [[ἐπιφέρω]], τελευτὴν [[αὐτόθι]] 140, πρβλ. Χο. 441· ἐπὶ ζωγραφίας, πρῶτος [[παριστάνω]], Ἐμπεδ. 139· ἵπποισι τόν... χαλινὸν κτίσας, ἐφευρών, Σοφ. Ο. Κ. 715. 5) [[κάμνω]] τινὰ τοιοῦτον ἢ τοιοῦτον, ἐλεύθερον κτ. τινα Αἰσχύλ. Χο. 1060· ἔνθεον φρένα κτίσας ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 17, πρβλ. 714· ποτανὰν εἴ μέ τις θεῶν κτίσαι Εὐρ. Ἱκέτ. 621· ἴδε Blomf. Pers. 294 (289). 6) ἐκτελῶ [[ἔργον]] τι, Σοφ. Τρ. 898.
|elnltext=κτίζω, aor. ἔκτισα, poët. ook ἔκτισσα, Dor. aor. med. ἐκτισάμᾱν; perf. med.-pass. ἔκτισμαι stichten, bevolken, zich vestigen in (van een gebied):. κτίσσε δὲ Δαρδανίην en hij stichtte Dardanië Il. 20.216; χώρην μὲν ἔτυχον κτίσαντες ἀμείνω Ἰώνων het geval wilde dat ze zich in een beter gebied hadden gevestigd dan de Ioniërs Hdt. 1.149.2; κτίσαντες ἢ κτησάμενοι χώραν door zich te vestigen in het gebied of het zich toe te eigenen Aristot. Pol. 1310b38. stichten (van een stad):; ἔκτισαν πόλιν Ἄβδηρα zij stichtten de stad Abdera Hdt. 1.168, μακρὰν ἀποικίαν κτίσαι een verre kolonie stichten Aeschl. PV 815; pass.: ἐπ’ αὐτοῖς τοῖς αἰγιαλοῖς τείχεσιν ἐκτίζοντο (de steden) werden met muren op de kust zelf gebouwd Thuc. 1.7.1. instellen (van feesten, rituelen):. τὸν Κύρνον κτίσαι ἥρων ἐόντα de cultus van Cyrnus als held instellen Hdt. 1.167.4. maken, creëren, scheppen:; τὸν αὐτός ποτ’ ἔκτισεν γόνωι die hij zelf ooit verwekt had Aeschl. Suppl. 172; κτίσον δὲ τῷ προκειμένῳ τάφον maak een graf voor degene die hier ligt Soph. Ant. 1101; ἵπποισιν τὸν ἀκεστῆρα χαλινὸν κτίσας door voor paarden het temmende bit uit te vinden Soph. OC 715; met dubbele acc. maken tot:. ἐλεύθερόν σε τῶνδε πημάτων κτίσει hij zal je bevrijden van dit leed Aeschl. Ch. 1060. tot stand brengen, volbrengen;. καὶ ταῦτ’ ἔτλη τις χεὶρ γυναικεία κτίσαι; en heeft een vrouwenhand het gewaagd dit te volbrengen? Soph. Tr. 898.
}}
{{elru
|elrutext='''κτίζω:''' (aor. ἔκτῐσα - эп. [[κτίσσα]], дор. [[ἔκτισσα]], эп. part. pf. [[κτίμενος]] с ῐ)<br /><b class="num">1)</b> [[заселять]], [[колонизовать]] (Δαρδανίην Hom.; χώρην, νῆσον Her.);<br /><b class="num">2)</b> [[закладывать]], [[основывать]], [[строить]] (βωμόν Pind.; ἀποικίαν Aesch.; ἄστεα καὶ τείχεα ἐκτισμένα Her.);<br /><b class="num">3)</b> [[насаждать]] ([[ἄλσος]] Pind.);<br /><b class="num">4)</b> [[устраивать]], [[учреждать]] (ἑορτήν, ἀγῶνα Pind.): κ. δαῖτάς τινι Aesch. задавать пиры в честь кого-л.; κ. τάφον τινί Soph. предавать погребению кого-л.; Κύρνον κτίσαι ἥρων ἐόντα Her. установить почитание Кирна как героя;<br /><b class="num">5)</b> [[изобретать]], [[вводить]] (τὸν χαλινὸν ἵπποισι Soph.);<br /><b class="num">6)</b> [[производить на свет]], [[порождать]] (παῖδα γόνῳ Aesch.): ὁ κτίσας NT создатель, творец;<br /><b class="num">7)</b> [[делать]] ([[ἐλεύθερον]] κ. τινά τινος Aesch.);<br /><b class="num">8)</b> [[совершать]], [[исполнять]]: καὶ ταῦτ᾽ ἔτλη τις χεὶρ γυναικεία κτίσαι; Soph. и это дерзнула совершить чья-то женская рука?
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Line 40: Line 43:
|lsmtext='''κτίζω:''' μέλ. <i>-ίσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔκτῐσα</i>, Επικ. επίσης [[ἔκτισσα]], [[κτίσσα]] — Μέσ., ποιητ. γʹ πληθ. αορ. αʹ <i>ἐκτίσσαντο</i> — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐκτίσθην</i>, παρακ. [[ἔκτισμαι]]·<br /><b class="num">1.</b> [[επανδρώνω]] μια [[χώρα]], [[χτίζω]] σπίτια και πόλεις, [[εποικίζω]] αυτήν, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ. κ.λπ. — Παθ., ιδρύομαι, θεμελιώνομαι, <i>Σμύρνην τὴν ἀπὸ Κολοφῶνος κτισθεῖσαν</i>, έχοντας ιδρυθεί από μετανάστες που ήρθαν από την Κολοφώνα, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> κτ. [[ἄλσος]], [[φυτεύω]] αλσύλιο, σε Πίνδ.· <i>κτ. βωμόν</i>, [[στήνω]] βωμό, στον ίδ.· <i>τὸν Κύρνον κτίσαι</i>, [[εγκαθιδρύω]] τη [[λατρεία]] του, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[δημιουργώ]], [[επιφέρω]], [[προκαλώ]], [[προξενώ]], σε Αισχύλ.· <i>τὸν χαλινὸν κτίσας</i>, έχοντας εφεύρει αυτόν, σε Σοφ.<br /><b class="num">5.</b> [[καθιστώ]] ως τέτοιον, <i>ἐλεύθερον κτ. τινά</i>, σε Αισχύλ. κ.λπ.<br /><b class="num">6.</b> [[διαπράττω]], [[εκτελώ]] [[κατόρθωμα]], σε Σοφ.
|lsmtext='''κτίζω:''' μέλ. <i>-ίσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔκτῐσα</i>, Επικ. επίσης [[ἔκτισσα]], [[κτίσσα]] — Μέσ., ποιητ. γʹ πληθ. αορ. αʹ <i>ἐκτίσσαντο</i> — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐκτίσθην</i>, παρακ. [[ἔκτισμαι]]·<br /><b class="num">1.</b> [[επανδρώνω]] μια [[χώρα]], [[χτίζω]] σπίτια και πόλεις, [[εποικίζω]] αυτήν, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ. κ.λπ. — Παθ., ιδρύομαι, θεμελιώνομαι, <i>Σμύρνην τὴν ἀπὸ Κολοφῶνος κτισθεῖσαν</i>, έχοντας ιδρυθεί από μετανάστες που ήρθαν από την Κολοφώνα, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> κτ. [[ἄλσος]], [[φυτεύω]] αλσύλιο, σε Πίνδ.· <i>κτ. βωμόν</i>, [[στήνω]] βωμό, στον ίδ.· <i>τὸν Κύρνον κτίσαι</i>, [[εγκαθιδρύω]] τη [[λατρεία]] του, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[δημιουργώ]], [[επιφέρω]], [[προκαλώ]], [[προξενώ]], σε Αισχύλ.· <i>τὸν χαλινὸν κτίσας</i>, έχοντας εφεύρει αυτόν, σε Σοφ.<br /><b class="num">5.</b> [[καθιστώ]] ως τέτοιον, <i>ἐλεύθερον κτ. τινά</i>, σε Αισχύλ. κ.λπ.<br /><b class="num">6.</b> [[διαπράττω]], [[εκτελώ]] [[κατόρθωμα]], σε Σοφ.
}}
}}
{{elru
{{ls
|elrutext='''κτίζω:''' (aor. ἔκτῐσα - эп. [[κτίσσα]], дор. [[ἔκτισσα]], эп. part. pf. [[κτίμενος]] с ῐ)<br /><b class="num">1)</b> [[заселять]], [[колонизовать]] (Δαρδανίην Hom.; χώρην, νῆσον Her.);<br /><b class="num">2)</b> [[закладывать]], [[основывать]], [[строить]] (βωμόν Pind.; ἀποικίαν Aesch.; ἄστεα καὶ τείχεα ἐκτισμένα Her.);<br /><b class="num">3)</b> [[насаждать]] ([[ἄλσος]] Pind.);<br /><b class="num">4)</b> [[устраивать]], [[учреждать]] (ἑορτήν, ἀγῶνα Pind.): κ. δαῖτάς τινι Aesch. задавать пиры в честь кого-л.; κ. τάφον τινί Soph. предавать погребению кого-л.; Κύρνον κτίσαι ἥρων ἐόντα Her. установить почитание Кирна как героя;<br /><b class="num">5)</b> [[изобретать]], [[вводить]] (τὸν χαλινὸν ἵπποισι Soph.);<br /><b class="num">6)</b> [[производить на свет]], [[порождать]] (παῖδα γόνῳ Aesch.): ὁ κτίσας NT создатель, творец;<br /><b class="num">7)</b> [[делать]] ([[ἐλεύθερον]] κ. τινά τινος Aesch.);<br /><b class="num">8)</b> [[совершать]], [[исполнять]]: καὶ ταῦτ᾽ ἔτλη τις χεὶρ γυναικεία κτίσαι; Soph. и это дерзнула совершить чья-то женская рука?
|lstext='''κτίζω''': μέλλ. -ίσω, Αἰσχύλ. Χο. 1060: ἀόρ. ἔκτῐσα, Ὀδ., Ἀττ., Ἐπικ. [[ὡσαύτως]] ἔκτισσα, κτίσσα Ἰλ., Πίνδ.· πρκμ. κέκτῐκα Διοδ. Ἀποσπ. 7. 3 Bekk., [[ἀλλά]], ἔκτικα ὁ αὐτ. 15. 13 ― Μέσ., ποιητ. ἀόρ. ἐκτίσσαντο Πινδ. Ο. 11 (10). 31, πρβλ. Ἀποσπ. 4. 4. ― Παθ., μέλλ. κτισθήσομαι Χρηστομ. Στράβ. 4. 483 Κραμῆρ., Διον. Ἁλ. 1. 56· ἀόρ. ἐκτίσθην Θουκ., κτλ. ·πρκμ. ἔκτισμαι Ἡρόδ. 4. 46, Ἱππ. 810C, Εὐρ. Ἀποσπ. 362. 9. (Ἐκ τῆς √ΚΤΙ, πρβλ. [[ἀμφί]]-κτίονες, περικτίονες, εὐκτίμενος· [[ὡσαύτως]] Σανσκρ. kshi, kshi-yâmi (habito), kshi-tis (habitatio)· [[ἴσως]] τὸ [[κτάομαι]] [[εἶναι]] συγγενές, ἴδε Κουρτ. Gr. Et. ἀρ. 78). Συνοικίζω χώραν, οἰκοδομῶ οἰκίας καὶ πόλεις ἐν αὐτῇ, [[ἐγκαθίστημι]] οἰκήτορας, κτίσσε δὲ Δαρδανίην Ἰλ. Υ. 216· κτ. χώρην, νῆσον Ἡρόδ. 1. 149., 3. 49, πρβλ. Θουκ. 1. 7. 2) ἐπὶ πόλεως, ὡς καὶ νῦν, [[κτίζω]], [[ἱδρύω]], θεμελιώνω, οἰκοδομῶ, [[ἀνεγείρω]], Θήβης [[ἕδος]] ἔκτισαν Ὀδ. Λ. 263, Ἡρόδ. 1. 167, 168, Θουκ. 6. 4· ἀποικίαν Αἰσχύλ. Πρ. 815. ― Παθ., ἱδρύομαι, κτίζομαι, Σμύρνην τὴν ἀπὸ Κολοφῶνος κτισθεῖσαν, ἱδρυθεῖσαν ὑπὸ μετοίκων ἐκ Κολοφῶνος, Ἡρόδ. 1. 16, πρβλ. 7. 153., 8. 62· [[μήτε]] ἄστεα [[μήτε]] τείχεα ἐκτισμένα ὁ αὐτ. 4. 46. 3) κτ. [[ἄλσος]], φυτεύειν [[ἄλσος]], Πινδ. Π. 5. 120· κτ. βωμόν, ἱδρύειν, ὁ αὐτ. ἐν Ο. 7. 74· κτ. ἑορτήν, ἀγῶνα, [[ἱδρύω]], [[αὐτόθι]] 116., 10 (11). 32 (ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ)· τὸν Κύρνον... κτίσαι ἥρωα ἐόντα, πιθ., ἵδρυσε, καθιέρωσε τὴν λατρείαν [[αὐτοῦ]], Ἡρόδ. 1. 167· κτ. δαῖτάς τινι Αἰσχύλ. Χο. 484· τάφον τινὶ Σοφ. Ἀντ. 1101. 4) [[παράγω]], δημιουργῶ, [[φέρω]] εἰς ὕπαρξιν, κτ. γόνῳ τινὰ Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 171· [[φέρω]], [[ἐπιφέρω]], τελευτὴν [[αὐτόθι]] 140, πρβλ. Χο. 441· ἐπὶ ζωγραφίας, πρῶτος [[παριστάνω]], Ἐμπεδ. 139· ἵπποισι τόν... χαλινὸν κτίσας, ἐφευρών, Σοφ. Ο. Κ. 715. 5) [[κάμνω]] τινὰ τοιοῦτον ἢ τοιοῦτον, ἐλεύθερον κτ. τινα Αἰσχύλ. Χο. 1060· ἔνθεον φρένα κτίσας ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 17, πρβλ. 714· ποτανὰν εἴ μέ τις θεῶν κτίσαι Εὐρ. Ἱκέτ. 621· ἴδε Blomf. Pers. 294 (289). 6) ἐκτελῶ [[ἔργον]] τι, Σοφ. Τρ. 898.
}}
{{elnl
|elnltext=κτίζω, aor. ἔκτισα, poët. ook ἔκτισσα, Dor. aor. med. ἐκτισάμᾱν; perf. med.-pass. ἔκτισμαι stichten, bevolken, zich vestigen in (van een gebied):. κτίσσε δὲ Δαρδανίην en hij stichtte Dardanië Il. 20.216; χώρην μὲν ἔτυχον κτίσαντες ἀμείνω Ἰώνων het geval wilde dat ze zich in een beter gebied hadden gevestigd dan de Ioniërs Hdt. 1.149.2; κτίσαντες ἢ κτησάμενοι χώραν door zich te vestigen in het gebied of het zich toe te eigenen Aristot. Pol. 1310b38. stichten (van een stad):; ἔκτισαν πόλιν Ἄβδηρα zij stichtten de stad Abdera Hdt. 1.168, μακρὰν ἀποικίαν κτίσαι een verre kolonie stichten Aeschl. PV 815; pass.: ἐπ’ αὐτοῖς τοῖς αἰγιαλοῖς τείχεσιν ἐκτίζοντο (de steden) werden met muren op de kust zelf gebouwd Thuc. 1.7.1. instellen (van feesten, rituelen):. τὸν Κύρνον κτίσαι ἥρων ἐόντα de cultus van Cyrnus als held instellen Hdt. 1.167.4. maken, creëren, scheppen:; τὸν αὐτός ποτ’ ἔκτισεν γόνωι die hij zelf ooit verwekt had Aeschl. Suppl. 172; κτίσον δὲ τῷ προκειμένῳ τάφον maak een graf voor degene die hier ligt Soph. Ant. 1101; ἵπποισιν τὸν ἀκεστῆρα χαλινὸν κτίσας door voor paarden het temmende bit uit te vinden Soph. OC 715; met dubbele acc. maken tot:. ἐλεύθερόν σε τῶνδε πημάτων κτίσει hij zal je bevrijden van dit leed Aeschl. Ch. 1060. tot stand brengen, volbrengen;. καὶ ταῦτ’ ἔτλη τις χεὶρ γυναικεία κτίσαι; en heeft een vrouwenhand het gewaagd dit te volbrengen? Soph. Tr. 898.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2666093"