περιβάλλω: Difference between revisions

|btext=<b>I.</b> <i>tr.</i> jeter autour :<br /><b>1</b> <i>abs.</i> [[πεῖσμα]] κίονος ἐξάψας περίβαλλε OD il fixa une corde à une colonne et la passa autour (du cou des servantes);<br /><b>2</b> <i>avec</i> l'acc. <i>de la chose que l'on jette autour et le</i> dat. <i>de la <i>pers.</i> ou de la chose autour de laquelle on jette</i> : χεῖρας περιβάλλειν τινί EUR jeter les mains autour de qqn, embrasser qqn;<br /><b>3</b> <i>avec</i> l'acc. de la pers. <i>ou de la chose que l'on entoure et le</i> dat. de l'objet <i>dont on entoure</i> : περιβάλλειν τινὰ χαλκεύματι ESCHL frapper qqn d'une épée ; τὸν αὐχένα βρόχῳ HDT entourer le cou d'un lacet ; <i>d'où sans dat.</i> περιβάλλειν ἰχθύων [[πλῆθος]] HDT prendre dans des filets une multitude de poissons ; περιβάλλειν τινὰ φυγῇ PLUT jeter qqn en exil;<br /><b>4</b> <i>avec</i> l'acc. <i>de la chose que l'on jette et une</i> prép. : ναῦν περιβάλλειν περὶ [[ἕρμα]] THC pousser un vaisseau sur un banc de sable, échouer avec le navire;<br /><b>II.</b> <i>intr. en appar. (s.e.</i> ἑαυτόν, ἵππον, [[νῆα]], <i>etc.</i>) s'élancer autour : τὸν Ἄθων περιβάλλειν HDT tourner autour de l'Athos avec la flotte, doubler le mt Athos ; περιβάλλειν [[Σούνιον]] THC doubler le cap Sounion ; <i>fig.</i> faire le tour de, <i>càd</i> dépasser, surpasser : τινά τινι surpasser qqn en qch ; <i>abs.</i> περιβάλλειν ἀρετῇ IL être supérieur en vaillance;<br /><i><b>Moy.</b></i> περιβάλλομαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> jeter autour de soi : τεύχεα OD ses armes, revêtir son armure ; τείχεα HDT <i>ou</i> [[τεῖχος]] THC élever des murs, un mur tout autour pour se protéger ; <i>avec deux rég.</i> [[τεῖχος]] τὴν πόλιν HDT élever un mur autour de la ville ; ταῖς πόλεσι ἐρύματα XÉN élever des retranchements autour des villes;<br /><b>2</b> jeter autour de <i>en gén.</i> : περιεβάλοντο [[οἱ]] πτεροφόρον [[δέμας]] θεοί ESCHL les dieux l'entourèrent (le rossignol) d'un corps couvert de plumes;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> se jeter autour de ; cerner, entourer;<br /><b>2</b> s'emparer de, acc. ; <i>fig.</i> embrasser par la pensée, considérer, acc..<br />'''Étymologie:''' [[περί]], [[βάλλω]].

}}

}}

{{Autenrieth

|lsmtext='''περιβάλλω:''' μέλ. <i>-βᾰλῶ</i>, αόρ. βʹ <i>-έβᾰλον</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ρίχνω]] [[ολόγυρα]], περὶ [[χαῖρε]] βαλών, έχοντας βάλει τα χέρια του [[ολόγυρα]] του, σε Ομήρ. Οδ.· [[χέρας]] [[περιβάλλω]] τινί, σε Ευρ.· <i>περὶ δι' ὠλένας δέρᾳ βάλοιμι</i>, στον ίδ.· [[περιβάλλω]] τινὶ [[δεσμά]], σε Αισχύλ.· [[περιβάλλω]], ναῦν περὶ [[ἕρμα]], [[προσαράζω]] σε ξέρα, σε Θουκ. — Μέσ., [[βάζω]] [[κάτι]] [[επάνω]] μου, φορώ, με αιτ. πράγμ., <i>τεύχεα περιβαλλόμενοι</i>, φόρεσαν τα όπλα τους, σε Ομήρ. Οδ.· [[περιβάλλω]] [[ἔρυμα]], [[ἕρκος]], <i>τείχεα</i>, [[περιβάλλω]] κάποιον για να τον υπερασπίσω, [[περιτειχίζω]], σε Ηρόδ.· με [[διπλή]] αιτ., [[τεῖχος]] περιβάλλεσθαι πόλιν, [[χτίζω]] [[τείχος]] γύρω της, στον ίδ.· σε Παθ. παρακ., έχω τοποθετήσει ένα [[πράγμα]] γύρω από κάποιον, σε Πλάτ.· περιβεβλημένος το [[τεῖχος]], έχει το [[τείχος]] γύρω του, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[τοποθετώ]] [[κάτι]] γύρω από ένα [[πρόσωπο]], δηλ. τον [[περιβάλλω]] μ' αυτό, [[περιβάλλω]] τινὶ βασιληΐην, <i>[[τυραννίδα]]</i>, στον ίδ., Ευρ.· <i>δουλείαν Μυκήναις</i>, σε Ευρ.· [[περιβάλλω]] ἀνανδρίαν τινί, δηλ. κάνω κάποιον άτολμο, δειλό, στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> αντιστρόφως με δοτ. πράγμ., [[περιβάλλω]], [[περιστοιχίζω]], [[περιτριγυρίζω]], <i>περιβάλλειν βρόχῳ τὸν αὐχένα</i>, στον ίδ.· μεταφ., [[περιβάλλω]] τινὰ [[χερσί]], [[εναγκαλίζομαι]], στον ίδ.· μεταφ., [[περιβάλλω]] τινὰ συμφοραῖς, <i>κακοῖς</i>, [[εμπλέκω]] κάποιον σε συμφορές, δυστυχίες κ.λπ., στον ίδ.· ομοίως στη Μέσ., [[περικλείω]] ή [[περιβάλλω]] για την υπεράσπισή μου, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> [[περιβάλλω]] τινὰ χαλκεύματι, [[περιβάλλω]] κάποιον με το [[ξίφος]] μου, δηλ. τον [[διαπερνώ]] με αυτό, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III. 1.</b> με αιτ. μόνο, [[περικυκλώνω]], [[περικλείω]], περιβάλλει με [[σκότος]], σε Ευρ.· [[περιβάλλω]] τινά, [[αγκαλιάζω]] αυτόν, σε Ξεν.· [[αλλά]] επίσης και [[ενδύω]], [[ντύνω]], σε Καινή Διαθήκη — Παθ., <i>τὸ περιβεβλημένον</i>, [[περίβολος]], [[περίφρακτος]] [[χώρος]], σε Ηρόδ. — Μέσ. <i>ἤλαυνον περιβαλλόμενοι</i> (<i>τὰ ὑποζύγια</i>), περιτριγυρίζοντας, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[φέρνω]] την [[πυξίδα]] γύρω-γύρω, [[αναστρέφω]], με αιτ., ἵπποι περὶ [[τέρμα]] βαλοῦσαι, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για πλοία, [[περιβάλλω]] τὸν Ἄθων, σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[συχνάζω]], [[αγαπώ]] ένα [[μέρος]], σε Ξεν.<br /><b class="num">IV. 1.</b> Μέσ., [[προσπαθώ]] να κερδίσω προς όφελός μου, [[στοχεύω]], Λατ. affectare, [[καθώς]] λέμε «[[μηχανεύομαι]]» ένα [[πράγμα]], [[περιβάλλω]] ἑωυτῷ κέρδεα, σε Ηρόδ.· σωφροσύνης [[δόξαν]] [[περιβάλλω]], σε Ξεν.· Παθ. παρακ., έχω την [[κατοχή]] ενός πράγματος, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[καλύπτω]] ή [[σκεπάζω]] με [[λόγια]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">V.</b> [[υπερβάλλω]], και [[επομένως]] γενικά, [[υπερέχω]], [[υπερβαίνω]], <i>μνηστῆρας δώροισι</i>, σε Ομήρ. Οδ.· [[απλώς]], [[περιβάλλω]] ἀρετῇ, [[υπερέχω]] στην [[αρετή]], σε Ομήρ. Ιλ.

}}

}}

{{mdlsj