LSJ

καταδύω: Difference between revisions

Page Discussion

καταδύω (view source)

Revision as of 23:32, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elnl.*}}\n)({{elru.*}}\n)" to "$3$4$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elnl.*}}\n)({{elru.*}}\n)" to "$3$4$1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=<b>I.</b> <i>tr. (aux prés., impf.</i> κατέδυον, <i>f.</i> καταδύσω, <i>ao.</i> κατέδυσα) enfoncer, plonger, submerger : <i>fig.</i> τινα [[τῷ]] [[ἄχει]] XÉN plonger qqn dans la douleur;<br /><b>II.</b> <i>intr. (à l'ao.2</i> [[κατέδυν]], <i>au pf.</i> καταδέδυκα <i>et au Moy.</i> καταδύομαι, <i>f.</i> καταδύσομαι, <i>etc.</i>);<br /><b>1</b> s'enfoncer, se plonger dans l'eau, <i>en parl. du soleil qui se couche, d'ord. à l'ao.2</i> : [[ἠέλιος]] κατέδυ IL le soleil s'enfonça (dans l'Océan) ; ἅμ’ ἠελίῳ καταδύντι IL en même temps que le soleil se plongeait (dans l'Océan) ; ἡ [[νῆσος]] καταδέδυκε κατὰ θαλάσσης HDT l'île s'est enfoncée dans la mer;<br /><b>2</b> s'enfoncer (sous terre, dans un trou, <i>etc.</i>) : [[εἰς]] Ἀΐδαο δόμους OD dans la demeure d'Hadès ; <i>p. anal.</i> ὅμιλον OD, μάχην IL, πόλιν OD s'enfoncer dans la foule, dans la mêlée, dans la ville, <i>etc.</i><br /><b>3</b> se couvrir de, se revêtir de : τεύχεα IL de ses armes;<br /><b>4</b> <i>fig.</i> se cacher : ὑπὸ τῆς αἰσχύνης XÉN de honte (<i>cf. franç. rentrer sous terre</i>) ; [[ἐς]] ὕλην HDT aller se cacher dans les bois.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[δύω]].
|btext=<b>I.</b> <i>tr. (aux prés., impf.</i> κατέδυον, <i>f.</i> καταδύσω, <i>ao.</i> κατέδυσα) enfoncer, plonger, submerger : <i>fig.</i> τινα [[τῷ]] [[ἄχει]] XÉN plonger qqn dans la douleur;<br /><b>II.</b> <i>intr. (à l'ao.2</i> [[κατέδυν]], <i>au pf.</i> καταδέδυκα <i>et au Moy.</i> καταδύομαι, <i>f.</i> καταδύσομαι, <i>etc.</i>);<br /><b>1</b> s'enfoncer, se plonger dans l'eau, <i>en parl. du soleil qui se couche, d'ord. à l'ao.2</i> : [[ἠέλιος]] κατέδυ IL le soleil s'enfonça (dans l'Océan) ; ἅμ’ ἠελίῳ καταδύντι IL en même temps que le soleil se plongeait (dans l'Océan) ; ἡ [[νῆσος]] καταδέδυκε κατὰ θαλάσσης HDT l'île s'est enfoncée dans la mer;<br /><b>2</b> s'enfoncer (sous terre, dans un trou, <i>etc.</i>) : [[εἰς]] Ἀΐδαο δόμους OD dans la demeure d'Hadès ; <i>p. anal.</i> ὅμιλον OD, μάχην IL, πόλιν OD s'enfoncer dans la foule, dans la mêlée, dans la ville, <i>etc.</i><br /><b>3</b> se couvrir de, se revêtir de : τεύχεα IL de ses armes;<br /><b>4</b> <i>fig.</i> se cacher : ὑπὸ τῆς αἰσχύνης XÉN de honte (<i>cf. franç. rentrer sous terre</i>) ; [[ἐς]] ὕλην HDT aller se cacher dans les bois.<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[δύω]].
}}
{{elnl
|elnltext=κατα-δύω of κατα-δύνω ep. aor. mixtus 2 en 3 sing. καταδύσεο en κατεδύσετο, inf. stamaor. καταδύμεναι act. met acc., causat., meestal in sigm. aor., zelden praes. onderdompelen, doen zinken:; κατεδύσαμέν γε ναῦς wij hebben schepen tot zinken gebracht Aristoph. Ran. 49; overdr.: ἐμὲ καταδύουσι τῷ ἄχει zij dompelen mij onder in verdriet Xen. Cyr. 6.1.37. act. en med.-pass., met stamaor. κατέδυν; perf. καταδέδυκα zonder acc. ondergaan:; ἠέλιος κατέδυ de zon ging onder Il. 1.475; ἅμα δ’ ἠελίῳ καταδύντι bij zonsondergang Il. 1.592; zinken:; ἡ... Ἀττικὴ κατεδύετο het Attische schip zonk Hdt. 8.90.2; κατὰ θαλάσσης καταδεδυκέναι in zee verdwijnen Hdt. 7.235.2; onderduiken, zich verbergen:. κ. ἐς ὕλην zich verbergen in het bos Hdt. 9.37.3; κ. ὑπὸ τῆς αἰσχύνης zich verbergen uit schaamte Xen. Cyr. 6.1.35. met acc. of prep. bep. zich begeven in, binnendringen:; καταδύμεναι μάχην zich in de strijd begeven Il. 3.241; μυῖαι καδδῦσαι κατά... ὠτειλάς vliegen die in de wonden kropen Il. 19.25; doordringen:; καταδύεται εἰς τὸ ἐντὸς τῆς ψυχῆς ὅ τε ῥυθμὸς καὶ ἁρμονία het ritme en de harmonie dringen door tot diep in de ziel Plat. Resp. 401d; aantrekken, met acc.: κατέδυ κλυτὰ τεύχεα hij trok zijn beroemde wapenrusting aan Il. 6.504.
}}
{{elru
|elrutext='''καταδύω:''' и [[κατα]]-[[δύνω]] (в неперех. знач. тж. med. - aor. 2 [[κατέδυν]], pf. καταδέδυκα)<br /><b class="num">1)</b> [[погружать в воду]], [[пускать ко дну]], [[топить]] (τοὺς γαυλούς Her.; [[ναῦς]] Thuc.; τὸ [[σκάφος]] Luc.): ἥλιον κ. λέσχῃ Anth. топить солнце в своей беседе, т. е. проговорить до вечера;<br /><b class="num">2)</b> [[повергать]] (τινὰ τῷ [[ἄχει]] Xen.);<br /><b class="num">3)</b> погружаться, (о небесных телах) садиться ([[ἠέλιος]] κατέδυ Hom.): ἐς ἠέλιον καταδύντα Hom. до захода солнца;<br /><b class="num">4)</b> [[зарываться]] (εἰς τὴν γῆν Arst.);<br /><b class="num">5)</b> [[погружаться в воду]], [[тонуть]] (ἡ [[νῆσος]] καταδέδυκε κατὰ θαλάσσης Her.; πλοῖα καταδυόμενα Plat.): ἡ [[ναῦς]] κατεδύετο Her. корабль стал тонуть;<br /><b class="num">6)</b> [[вторгаться]], [[врываться]]: καταδῦναι ὅμιλον Τρώων Hom. ворваться в толпу троянцев; μάχην καταδύμεναι Hom. ринуться в бой;<br /><b class="num">7)</b> [[углубляться]], [[забираться]], [[проникать]], [[входить]] (πόλιν, Διὸς δόμον, εἰς Ἀΐδαο δόμους, κατὰ ὠτειλάς Hom.; εἰς ὕλην Her.; εἰς τὸ ἐντὸς τῆς ψυχῆς Plat.; εἰς [[βάθος]] Plut.);<br /><b class="num">8)</b> [[прятаться]], [[укрываться]], [[скрываться]] (εἰς [[ἄπορον]] τόπον, ἐν τῇ οἰκίᾳ Plat.; εἰς φάραγγας, ὑπὸ τῆς αἰσχύνης Xen.);<br /><b class="num">9)</b> [[надевать на себя]] (κλυτὰ τεύχεα Hom.).
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 27: Line 33:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''καταδύω:''' ή -[[δύνω]][ῡ]·<br /><b class="num">I.</b> αμτβ., με Ενεργ. ενεστ., [[καταδύνω]] και Μέσ. <i>καταδύομαι</i>· μέλ. -[[δύσομαι]], Μέσ. αόρ. αʹ <i>-εδῡσάμην</i>, Επικ. βʹ και γʹ ενικ. -[[δύσεο]], -[[δύσετο]]· Ενεργ. αορ. βʹ [[κατέδυν]], παρακ. <i>καταδέδῡκα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[κατεβαίνω]], βυθίζομαι, [[δύω]], λέγεται για τον ήλιο, [[ἠέλιος]] κατέδυ, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἐς ἠέλιον καταδύντα</i>, [[μέχρι]] που έδυσε ο [[ήλιος]], σε Ομήρ. Οδ.· λέγεται για πλοία, βυθίζομαι ή καλύτερα ακινητοποιούμαι, αχρηστεύομαι (βλ. κατωτ. II), σε Ηρόδ., Θουκ.· λέγεται για πρόσωπα, <i>καταδεδυκώς</i>, αυτός που έχει χωθεί μέσα, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[διεισδύω]], [[εισέρχομαι]], με αιτ., <i>καταδῦναι ὅμιλον</i>, <i>μάχην δόμον</i>, <i>πόλιν</i>, σε Όμηρ.· ακολουθ. από πρόθ., <i>καταδυσόμεθ' εἰς Ἀΐδαο δόμους</i>, θα κατέλθουμε, θα κατέβουμε στον Άδη, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· με την [[έννοια]] της μυστικότητας, [[διεισδύω]] δόλια σε, χώνομαι [[κρυφά]] σε, [[τρυπώνω]] σε, σε Πλάτ.<br /><b class="num">3.</b> [[μπαίνω]] [[κρυφά]] και κρύβομαι, <i>καταδύομαι ὑπὸτῆς αἰσχύνης</i>, σε Όμηρ.<br /><b class="num">II.</b> Μεταβατικό, κάνω [[κάτι]] να βυθιστεί, [[καταβυθίζω]], Λατ. submergere, ἐμὲ καταδύουσι τῷ [[ἄχει]], σε Ξεν.· [[κυρίως]] σε αόρ. αʹ, <i>τοὺς γαυλοὺς καταδύσας</i>, σε Ηρόδ.· <i>καταδῦσαι ναῦν</i>, [[καταστρέφω]] το [[καράβι]] [[μέχρι]] το [[σημείο]] επιφάνειας της θάλασσας, δηλ. το [[καθιστώ]] [[εξολοκλήρου]] άχρηστο προς [[πλεύση]], στον ίδ., σε Θουκ.
|lsmtext='''καταδύω:''' ή -[[δύνω]][ῡ]·<br /><b class="num">I.</b> αμτβ., με Ενεργ. ενεστ., [[καταδύνω]] και Μέσ. <i>καταδύομαι</i>· μέλ. -[[δύσομαι]], Μέσ. αόρ. αʹ <i>-εδῡσάμην</i>, Επικ. βʹ και γʹ ενικ. -[[δύσεο]], -[[δύσετο]]· Ενεργ. αορ. βʹ [[κατέδυν]], παρακ. <i>καταδέδῡκα</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[κατεβαίνω]], βυθίζομαι, [[δύω]], λέγεται για τον ήλιο, [[ἠέλιος]] κατέδυ, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἐς ἠέλιον καταδύντα</i>, [[μέχρι]] που έδυσε ο [[ήλιος]], σε Ομήρ. Οδ.· λέγεται για πλοία, βυθίζομαι ή καλύτερα ακινητοποιούμαι, αχρηστεύομαι (βλ. κατωτ. II), σε Ηρόδ., Θουκ.· λέγεται για πρόσωπα, <i>καταδεδυκώς</i>, αυτός που έχει χωθεί μέσα, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[διεισδύω]], [[εισέρχομαι]], με αιτ., <i>καταδῦναι ὅμιλον</i>, <i>μάχην δόμον</i>, <i>πόλιν</i>, σε Όμηρ.· ακολουθ. από πρόθ., <i>καταδυσόμεθ' εἰς Ἀΐδαο δόμους</i>, θα κατέλθουμε, θα κατέβουμε στον Άδη, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· με την [[έννοια]] της μυστικότητας, [[διεισδύω]] δόλια σε, χώνομαι [[κρυφά]] σε, [[τρυπώνω]] σε, σε Πλάτ.<br /><b class="num">3.</b> [[μπαίνω]] [[κρυφά]] και κρύβομαι, <i>καταδύομαι ὑπὸτῆς αἰσχύνης</i>, σε Όμηρ.<br /><b class="num">II.</b> Μεταβατικό, κάνω [[κάτι]] να βυθιστεί, [[καταβυθίζω]], Λατ. submergere, ἐμὲ καταδύουσι τῷ [[ἄχει]], σε Ξεν.· [[κυρίως]] σε αόρ. αʹ, <i>τοὺς γαυλοὺς καταδύσας</i>, σε Ηρόδ.· <i>καταδῦσαι ναῦν</i>, [[καταστρέφω]] το [[καράβι]] [[μέχρι]] το [[σημείο]] επιφάνειας της θάλασσας, δηλ. το [[καθιστώ]] [[εξολοκλήρου]] άχρηστο προς [[πλεύση]], στον ίδ., σε Θουκ.
}}
{{elnl
|elnltext=κατα-δύω of κατα-δύνω ep. aor. mixtus 2 en 3 sing. καταδύσεο en κατεδύσετο, inf. stamaor. καταδύμεναι act. met acc., causat., meestal in sigm. aor., zelden praes. onderdompelen, doen zinken:; κατεδύσαμέν γε ναῦς wij hebben schepen tot zinken gebracht Aristoph. Ran. 49; overdr.: ἐμὲ καταδύουσι τῷ ἄχει zij dompelen mij onder in verdriet Xen. Cyr. 6.1.37. act. en med.-pass., met stamaor. κατέδυν; perf. καταδέδυκα zonder acc. ondergaan:; ἠέλιος κατέδυ de zon ging onder Il. 1.475; ἅμα δ’ ἠελίῳ καταδύντι bij zonsondergang Il. 1.592; zinken:; ἡ... Ἀττικὴ κατεδύετο het Attische schip zonk Hdt. 8.90.2; κατὰ θαλάσσης καταδεδυκέναι in zee verdwijnen Hdt. 7.235.2; onderduiken, zich verbergen:. κ. ἐς ὕλην zich verbergen in het bos Hdt. 9.37.3; κ. ὑπὸ τῆς αἰσχύνης zich verbergen uit schaamte Xen. Cyr. 6.1.35. met acc. of prep. bep. zich begeven in, binnendringen:; καταδύμεναι μάχην zich in de strijd begeven Il. 3.241; μυῖαι καδδῦσαι κατά... ὠτειλάς vliegen die in de wonden kropen Il. 19.25; doordringen:; καταδύεται εἰς τὸ ἐντὸς τῆς ψυχῆς ὅ τε ῥυθμὸς καὶ ἁρμονία het ritme en de harmonie dringen door tot diep in de ziel Plat. Resp. 401d; aantrekken, met acc.: κατέδυ κλυτὰ τεύχεα hij trok zijn beroemde wapenrusting aan Il. 6.504.
}}
{{elru
|elrutext='''καταδύω:''' и [[κατα]]-[[δύνω]] (в неперех. знач. тж. med. - aor. 2 [[κατέδυν]], pf. καταδέδυκα)<br /><b class="num">1)</b> [[погружать в воду]], [[пускать ко дну]], [[топить]] (τοὺς γαυλούς Her.; [[ναῦς]] Thuc.; τὸ [[σκάφος]] Luc.): ἥλιον κ. λέσχῃ Anth. топить солнце в своей беседе, т. е. проговорить до вечера;<br /><b class="num">2)</b> [[повергать]] (τινὰ τῷ [[ἄχει]] Xen.);<br /><b class="num">3)</b> погружаться, (о небесных телах) садиться ([[ἠέλιος]] κατέδυ Hom.): ἐς ἠέλιον καταδύντα Hom. до захода солнца;<br /><b class="num">4)</b> [[зарываться]] (εἰς τὴν γῆν Arst.);<br /><b class="num">5)</b> [[погружаться в воду]], [[тонуть]] (ἡ [[νῆσος]] καταδέδυκε κατὰ θαλάσσης Her.; πλοῖα καταδυόμενα Plat.): ἡ [[ναῦς]] κατεδύετο Her. корабль стал тонуть;<br /><b class="num">6)</b> [[вторгаться]], [[врываться]]: καταδῦναι ὅμιλον Τρώων Hom. ворваться в толпу троянцев; μάχην καταδύμεναι Hom. ринуться в бой;<br /><b class="num">7)</b> [[углубляться]], [[забираться]], [[проникать]], [[входить]] (πόλιν, Διὸς δόμον, εἰς Ἀΐδαο δόμους, κατὰ ὠτειλάς Hom.; εἰς ὕλην Her.; εἰς τὸ ἐντὸς τῆς ψυχῆς Plat.; εἰς [[βάθος]] Plut.);<br /><b class="num">8)</b> [[прятаться]], [[укрываться]], [[скрываться]] (εἰς [[ἄπορον]] τόπον, ἐν τῇ οἰκίᾳ Plat.; εἰς φάραγγας, ὑπὸ τῆς αἰσχύνης Xen.);<br /><b class="num">9)</b> [[надевать на себя]] (κλυτὰ τεύχεα Hom.).
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=or -[[δύνω]] act. pres. [[καταδύνω]] mid. καταδύομαι fut. -[[δύσομαι]] aor1 mid. -εδῡσάμην epic 2nd sg. -[[δύσεο]] 3rd sg. -[[δύσετο]] aor2 act. [[κατέδυν]] perf. καταδέδῡκα<br /><b class="num">I.</b> intr., in act. pres. [[καταδύνω]] and mid. καταδύομαι:— to go [[down]], [[sink]], set, of the sun, [[ἠέλιος]] κατέδυ Il.; ἐς ἠέλιον καταδύντα [[till]] sun set, Od.; of ships, to be sunk or [[rather]] to be [[disabled]] (v. infr. II), Hdt., Thuc.:—of persons, καταδεδυκώς having popped [[down]], Ar.<br /><b class="num">2.</b> to go [[down]] [[into]], [[plunge]] [[into]], c. acc., καταδῦναι ὅμιλον, μάχην, δόμον, πόλιν Hom.; foll. by a prep., καταδυσόμεθ' εἰς Ἀΐδαο δόμους we [[will]] go [[down]] [[into]]…, Od., etc.:—with a [[notion]] of secresy, to [[insinuate]] [[oneself]], [[steal]] [[into]], Plat.<br /><b class="num">3.</b> to [[slink]] [[away]] and lie hid, καταδύομαι ὑπὸ τῆς αἰσχύνης Xen.<br /><b class="num">4.</b> to get [[into]], put on, τεύχεα Hom.<br /><b class="num">II.</b> Causal, to make to [[sink]], Lat. submergere, ἐμὲ καταδύουσι τῷ [[ἄχει]] Xen.; [[mostly]] in aor1, τοὺς γαυλοὺς καταδύσας Hdt.; καταδῦσαι ναῦν to cut it [[down]] to the [[water]]'s [[edge]], [[disable]] it, Hdt., Thuc.
|mdlsjtxt=or -[[δύνω]] act. pres. [[καταδύνω]] mid. καταδύομαι fut. -[[δύσομαι]] aor1 mid. -εδῡσάμην epic 2nd sg. -[[δύσεο]] 3rd sg. -[[δύσετο]] aor2 act. [[κατέδυν]] perf. καταδέδῡκα<br /><b class="num">I.</b> intr., in act. pres. [[καταδύνω]] and mid. καταδύομαι:— to go [[down]], [[sink]], set, of the sun, [[ἠέλιος]] κατέδυ Il.; ἐς ἠέλιον καταδύντα [[till]] sun set, Od.; of ships, to be sunk or [[rather]] to be [[disabled]] (v. infr. II), Hdt., Thuc.:—of persons, καταδεδυκώς having popped [[down]], Ar.<br /><b class="num">2.</b> to go [[down]] [[into]], [[plunge]] [[into]], c. acc., καταδῦναι ὅμιλον, μάχην, δόμον, πόλιν Hom.; foll. by a prep., καταδυσόμεθ' εἰς Ἀΐδαο δόμους we [[will]] go [[down]] [[into]]…, Od., etc.:—with a [[notion]] of secresy, to [[insinuate]] [[oneself]], [[steal]] [[into]], Plat.<br /><b class="num">3.</b> to [[slink]] [[away]] and lie hid, καταδύομαι ὑπὸ τῆς αἰσχύνης Xen.<br /><b class="num">4.</b> to get [[into]], put on, τεύχεα Hom.<br /><b class="num">II.</b> Causal, to make to [[sink]], Lat. submergere, ἐμὲ καταδύουσι τῷ [[ἄχει]] Xen.; [[mostly]] in aor1, τοὺς γαυλοὺς καταδύσας Hdt.; καταδῦσαι ναῦν to cut it [[down]] to the [[water]]'s [[edge]], [[disable]] it, Hdt., Thuc.
}}
}}
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2671116"