evolvo: Difference between revisions

No change in size ,  19 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2"
(2)
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2")
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=evolvo evolvere, evolvi, evolutus V :: roll out, unroll; disclose, unfold; extricate; pursue; explain
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>ē-volvo</b>: volvi, vŏlūtum, 3 (<br /><b>I</b> per diaeresin ēvŏlŭam, Cat. 66, 74: ēvŏlŭisse, Ov. H. 12, 4), v. a., to [[roll]] [[out]], [[roll]] [[forth]]; to [[unroll]], [[unfold]] ([[class]].).<br /><b>I</b> Lit.: (vis venti) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis, Lucr. 6, 141; cf. silvas, Ov. M. 12, 519: cadavera turribus, Luc. 6, 171: montes corpore, Ov. M. 5, 355: saxa nudis lacertis, Luc. 3, 481: [[intestina]], Cels. 7, 16 et saep.: vestes, to [[open]], [[unfold]], Ov. M. 6, 581: [[volumen]] epistolarum, to [[open]], Cic. Att. 9, 10, 4: [[panicum]] furfure, i. e. to [[cleanse]], [[purge]], Col. 2, 9 fin.: quae [[postquam]] evolvit, unfolds, evolves, Ov. M. 1, 24 et saep.: [[amnis]] prorutam in [[mare]] evolvendo terram praealtas voragines facit, Liv. 44, 8; cf. aquas ([[Araxes]]), Curt. 5, 4, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Evolvere se, or [[mid]]. evolvi, to [[roll]] [[out]], [[roll]] [[forth]], [[glide]] [[away]]: evolvere posset in [[mare]] se [[Xanthus]], [[discharge]] itself, Verg. A. 5, 807; cf.: Danubius in Pontum vastis [[sex]] fluminibus evolvitur, empties, Plin. 4, 12, 24, § 79: [[species]] ([[anguis]]) evoluta [[repente]], Liv. 26, 19, 7: per humum evolvuntur, [[roll]] [[themselves]] [[along]], Tac. G. 39.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[unroll]] and [[read]] a [[book]]: [[evolve]] [[diligenter]] ejus eum librum qui est de [[animo]], Cic. Tusc. 1, 11, 24: volumina, Quint. 2, 15, 24: fastos, Hor. S. 1, 3, 112; Ov. F. 1, 657: [[versus]], id. Tr. 2, 307: jocos, id. ib. 2, 238; cf. transf.: poëtas, Cic. Fin. 1, 21, 72; cf. auctores, Suet. Aug. 89: auctores [[penitus]], Quint. 12, 2, 8: antiquitatem, Tac. Or. 29 fin.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[draw]] [[out]] a [[thread]], i. e. to [[spin]], said of the Fates: quae seriem fatorum pollice ducunt Longaque ferratis evolvunt saecula pensis, Claud. Rapt. Pros. 1, 53; and pregn., to [[spin]] [[out]], i. e. to [[spin]] to an [[end]], said of the Fates: [[tunc]], quae dispensant mortalia fata, sorores Debuerant fusos evoluisse meos, Ov. H. 12, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[obtain]], [[raise]]: in hoc triduo Aut [[terra]] aut mari [[alicunde]] [[aliqua]] evolvam [[argentum]] [[tibi]], Plaut. Ps. 1, 3, 83.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: si qui voluerit animi sui complicatam notionem evolvere, to [[unroll]], i. e. to [[clear]] up (the [[figure]] [[being]] taken from a [[book]]), Cic. Off. 3, 19, 76; cf.: exitum criminis, id. Cael. 23: promissa evolvit somni, i. e. turns [[over]], revolves, Sil. 3, 216; cf.: [[secum]] femineos dolos, Sen. Agam. 116: [[evolutus]] integumentis dissimulationis ([[with]] nudatus), unwrapped, stripped, Cic. de Or. 2, 86, 350: [[evolutus]] bonis, robbed, Sen. Ep. 74; cf.: sede [[patria]] rebusque summis, Tac. A. 13, 15: ex [[praeda]] clandestina, driven [[away]], Liv. 6, 15: nullo [[possum]] [[remedio]] me evolvere ex his turbis, Ter. Ph. 5, 4, 5: se omni [[turba]], id. Eun. 4, 4, 56.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic., to [[unfold]], [[disclose]], [[narrate]]: naturam rerum omnium, Cic. Ac. 2, 36: oras belli, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 178 ed. Vahl.): totam deliberationem accuratius, Cic. Att. 9, 10, 7: rem propositam, Quint. 1, 1, 20: condita pectoris, Cat. 66, 74: seriem fati, Ov. M. 15, 152: haec, Verg. G. 4, 509 et saep.; cf. [[with]] a rel.-[[clause]], Lucr. 1, 954.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> To [[roll]] [[away]], of [[time]], i. e. to [[pass]], [[elapse]]: evolutis multis diebus, Vulg. Gen. 38, 12: cum [[evolutus]] esset [[annus]], id. 2 Par. 24, 23: evoluto tempore, id. Esth. 2, 15.
|lshtext=<b>ē-volvo</b>: volvi, vŏlūtum, 3 (<br /><b>I</b> per diaeresin ēvŏlŭam, Cat. 66, 74: ēvŏlŭisse, Ov. H. 12, 4), v. a., to [[roll]] [[out]], [[roll]] [[forth]]; to [[unroll]], [[unfold]] ([[class]].).<br /><b>I</b> Lit.: (vis venti) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis, Lucr. 6, 141; cf. silvas, Ov. M. 12, 519: cadavera turribus, Luc. 6, 171: montes corpore, Ov. M. 5, 355: saxa nudis lacertis, Luc. 3, 481: [[intestina]], Cels. 7, 16 et saep.: vestes, to [[open]], [[unfold]], Ov. M. 6, 581: [[volumen]] epistolarum, to [[open]], Cic. Att. 9, 10, 4: [[panicum]] furfure, i. e. to [[cleanse]], [[purge]], Col. 2, 9 fin.: quae [[postquam]] evolvit, unfolds, evolves, Ov. M. 1, 24 et saep.: [[amnis]] prorutam in [[mare]] evolvendo terram praealtas voragines facit, Liv. 44, 8; cf. aquas ([[Araxes]]), Curt. 5, 4, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Evolvere se, or [[mid]]. evolvi, to [[roll]] [[out]], [[roll]] [[forth]], [[glide]] [[away]]: evolvere posset in [[mare]] se [[Xanthus]], [[discharge]] itself, Verg. A. 5, 807; cf.: Danubius in Pontum vastis [[sex]] fluminibus evolvitur, empties, Plin. 4, 12, 24, § 79: [[species]] ([[anguis]]) evoluta [[repente]], Liv. 26, 19, 7: per humum evolvuntur, [[roll]] [[themselves]] [[along]], Tac. G. 39.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[unroll]] and [[read]] a [[book]]: [[evolve]] [[diligenter]] ejus eum librum qui est de [[animo]], Cic. Tusc. 1, 11, 24: volumina, Quint. 2, 15, 24: fastos, Hor. S. 1, 3, 112; Ov. F. 1, 657: [[versus]], id. Tr. 2, 307: jocos, id. ib. 2, 238; cf. transf.: poëtas, Cic. Fin. 1, 21, 72; cf. auctores, Suet. Aug. 89: auctores [[penitus]], Quint. 12, 2, 8: antiquitatem, Tac. Or. 29 fin.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[draw]] [[out]] a [[thread]], i. e. to [[spin]], said of the Fates: quae seriem fatorum pollice ducunt Longaque ferratis evolvunt saecula pensis, Claud. Rapt. Pros. 1, 53; and pregn., to [[spin]] [[out]], i. e. to [[spin]] to an [[end]], said of the Fates: [[tunc]], quae dispensant mortalia fata, sorores Debuerant fusos evoluisse meos, Ov. H. 12, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[obtain]], [[raise]]: in hoc triduo Aut [[terra]] aut mari [[alicunde]] [[aliqua]] evolvam [[argentum]] [[tibi]], Plaut. Ps. 1, 3, 83.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: si qui voluerit animi sui complicatam notionem evolvere, to [[unroll]], i. e. to [[clear]] up (the [[figure]] [[being]] taken from a [[book]]), Cic. Off. 3, 19, 76; cf.: exitum criminis, id. Cael. 23: promissa evolvit somni, i. e. turns [[over]], revolves, Sil. 3, 216; cf.: [[secum]] femineos dolos, Sen. Agam. 116: [[evolutus]] integumentis dissimulationis ([[with]] nudatus), unwrapped, stripped, Cic. de Or. 2, 86, 350: [[evolutus]] bonis, robbed, Sen. Ep. 74; cf.: sede [[patria]] rebusque summis, Tac. A. 13, 15: ex [[praeda]] clandestina, driven [[away]], Liv. 6, 15: nullo [[possum]] [[remedio]] me evolvere ex his turbis, Ter. Ph. 5, 4, 5: se omni [[turba]], id. Eun. 4, 4, 56.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic., to [[unfold]], [[disclose]], [[narrate]]: naturam rerum omnium, Cic. Ac. 2, 36: oras belli, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 178 ed. Vahl.): totam deliberationem accuratius, Cic. Att. 9, 10, 7: rem propositam, Quint. 1, 1, 20: condita pectoris, Cat. 66, 74: seriem fati, Ov. M. 15, 152: haec, Verg. G. 4, 509 et saep.; cf. [[with]] a rel.-[[clause]], Lucr. 1, 954.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> To [[roll]] [[away]], of [[time]], i. e. to [[pass]], [[elapse]]: evolutis multis diebus, Vulg. Gen. 38, 12: cum [[evolutus]] esset [[annus]], id. 2 Par. 24, 23: evoluto tempore, id. Esth. 2, 15.
Line 7: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=ē-[[volvo]], volvī, volūtum, ere, I) [[hervor]]-, hinauswälzen, -[[winden]], -[[wickeln]], -[[rollen]], A) eig.: a) im allg., [[arcano]] membra cubili (v. [[einer]] [[Schlange]]), Sil.: cadavera plenis turribus, Lucan.: arbusta, [[ausdrehen]] (v. [[Sturm]]), Lucr.: per humum evolvi, Tac.: [[nach]] [[oben]] = emporwälzen, -[[rollen]], ex aequore rotantes equos (v. [[Titan]]), Ov.: bildl., tales evolvit pectore [[questus]], Val. Flacc. 4, 117: u. im [[Passiv]] = [[aufwirbeln]], [[aufsteigen]], v. Rauche, ex tuguriis, Curt. – b) [[einer]] [[Hülle]] [[entkleiden]], [[opertum]] amiculo, jmdm. die [[Decke]] ([[mit]] der er verhüllt ist) [[wegziehen]], Petron. 11, 2: bildl., [[evolutus]] illis integumentis dissimulationis, entlarvt, Cic. de or. 2, 350. – c) v. Gewässern = [[entströmen]] [[lassen]], aquas per campos, Curt.: crebros ex [[alto]] [[fluctus]] in [[litus]], Curt.: dah. se ev., [[entströmen]], in [[mare]], Verg.: [[extra]] munimenta, Curt. – d) prägn., [[von]] etw. [[reinigen]], [[säubern]], [[panicum]] pinsitum et evolutum furfure, Col. 2, 9, 19. – B) übtr.: a) [[auswirken]], [[auftreiben]], [[ego]] in [[hoc]] triduo [[aut]] terrā [[aut]] mari evolvam id [[argentum]] [[tibi]], Plaut. Pseud. 316 sq. – b) [[herauswickeln]],-[[helfen]], se ex his turbis, Tac.: hāc re se omni turbā, Tac.: [[evolutus]] [[periculo]], Amm. – c) jmd. aus etw. [[verdrängen]], [[einer]] [[Sache]] [[berauben]], illos ex [[praeda]] clandestina, Liv.: evolutum [[eum]] sede patriā rebusque summis, Tac.: alqm avitis patrimoniis, Pacat.: evoluti bonis, Sen. – d) evolvi, aus einem engern Kreise [[sich]] fortwälzen, [[weiter]] [[dringen]], v. Nachrichten, ad aures [[quoque]] militum icta [[ferocia]] evolvebantur, Liv. 22, 14, 15. – II) [[auseinander]] [[rollen]], -[[wickeln]], -[[schlagen]], A) eig.: 1) im allg.: vestes, Ov.: [[volumen]] epistularum, Cic.: u. (bildl.) [[secum]] oras belli, poet. = den [[Schauplatz]] [[des]] Kr. [[entrollen]], Verg.: [[anguis]] [[repente]] evoluta, Liv.: [[quae]] [[postquam]] evolvit, entwirrte, Ov. – 2) prägn.: a) v. den Parzen, den [[Faden]] [[aufwickeln]], [[abspinnen]], fusos meos, Ov.: ferratis saecula pensis, Claud.: [[quod]] nolim nostros evolvisse deos, [[bestimmt]] hätten, Prop. – b) [[aufschlagen]] – [[lesen]], [[studieren]], [[librum]], Cic.: libellos, Suet.: [[versus]] molles, Ov.: poëtas, Cic.: auctores, Quint. u. Suet.: antiquitatem, Tac. dial. – B) übtr.: a) [[abwickeln]] = [[zurücklegen]], α) räuml., [[prius]] [[tamen]] [[quam]] [[medium]] viae [[spatium]] evolveret, Sulp. Sev. dial. 1 (2), 2, 3. – β) zeitl., ex ([[seit]]) [[Adam]] [[multi]] anni evoluti sunt, Augustin. serm. 9, 2. – b) [[entwickeln]], α) = [[klar]] [[machen]], animi [[sui]] complicatam notionem, Cic.: alqd accuratius in litteris, Cic. – β) [[klar]] [[darstellen]], [[darlegen]], ingentes causas belli, Enn.: seriem fati, Ov.: id exputando, Cornif. rhet. – c) [[ermitteln]], exitum criminis, Cic. Cael. 56. – d) [[Punkt]] [[für]] [[Punkt]] [[genau]] [[überdenken]], [[überlegen]], [[haec]] (d.i. [[sein]] [[Geschick]] [[sub]] antris, Verg. georg. 4, 509: promissa evolvit somni, Sil. 3, 216: [[dum]] [[istaec]] [[apud]] me [[tacitus]] [[evolvo]], Min. Fel. 40, 1: [[tecum]] ipsa [[nunc]] evolve femineos dolos, Sen. Agam. 117. – III) herabwälzen, [[von]] [[sich]] [[abwälzen]], iactas silvas, Ov. [[met]]. 12, 519. – / [[evoluam]] (viersilb.), Catull. 66, 75: evoluisse (fünfsilb.), Prop. 1, 7, 16. Ov. her. 12, 4.
|georg=ē-[[volvo]], volvī, volūtum, ere, I) [[hervor]]-, hinauswälzen, -[[winden]], -[[wickeln]], -[[rollen]], A) eig.: a) im allg., [[arcano]] membra cubili (v. [[einer]] [[Schlange]]), Sil.: cadavera plenis turribus, Lucan.: arbusta, [[ausdrehen]] (v. [[Sturm]]), Lucr.: per humum evolvi, Tac.: [[nach]] [[oben]] = emporwälzen, -[[rollen]], ex aequore rotantes equos (v. [[Titan]]), Ov.: bildl., tales evolvit pectore [[questus]], Val. Flacc. 4, 117: u. im [[Passiv]] = [[aufwirbeln]], [[aufsteigen]], v. Rauche, ex tuguriis, Curt. – b) [[einer]] [[Hülle]] [[entkleiden]], [[opertum]] amiculo, jmdm. die [[Decke]] ([[mit]] der er verhüllt ist) [[wegziehen]], Petron. 11, 2: bildl., [[evolutus]] illis integumentis dissimulationis, entlarvt, Cic. de or. 2, 350. – c) v. Gewässern = [[entströmen]] [[lassen]], aquas per campos, Curt.: crebros ex [[alto]] [[fluctus]] in [[litus]], Curt.: dah. se ev., [[entströmen]], in [[mare]], Verg.: [[extra]] munimenta, Curt. – d) prägn., [[von]] etw. [[reinigen]], [[säubern]], [[panicum]] pinsitum et evolutum furfure, Col. 2, 9, 19. – B) übtr.: a) [[auswirken]], [[auftreiben]], [[ego]] in [[hoc]] triduo [[aut]] terrā [[aut]] mari evolvam id [[argentum]] [[tibi]], Plaut. Pseud. 316 sq. – b) [[herauswickeln]],-[[helfen]], se ex his turbis, Tac.: hāc re se omni turbā, Tac.: [[evolutus]] [[periculo]], Amm. – c) jmd. aus etw. [[verdrängen]], [[einer]] [[Sache]] [[berauben]], illos ex [[praeda]] clandestina, Liv.: evolutum [[eum]] sede patriā rebusque summis, Tac.: alqm avitis patrimoniis, Pacat.: evoluti bonis, Sen. – d) evolvi, aus einem engern Kreise [[sich]] fortwälzen, [[weiter]] [[dringen]], v. Nachrichten, ad aures [[quoque]] militum icta [[ferocia]] evolvebantur, Liv. 22, 14, 15. – II) [[auseinander]] [[rollen]], -[[wickeln]], -[[schlagen]], A) eig.: 1) im allg.: vestes, Ov.: [[volumen]] epistularum, Cic.: u. (bildl.) [[secum]] oras belli, poet. = den [[Schauplatz]] [[des]] Kr. [[entrollen]], Verg.: [[anguis]] [[repente]] evoluta, Liv.: [[quae]] [[postquam]] evolvit, entwirrte, Ov. – 2) prägn.: a) v. den Parzen, den [[Faden]] [[aufwickeln]], [[abspinnen]], fusos meos, Ov.: ferratis saecula pensis, Claud.: [[quod]] nolim nostros evolvisse deos, [[bestimmt]] hätten, Prop. – b) [[aufschlagen]] – [[lesen]], [[studieren]], [[librum]], Cic.: libellos, Suet.: [[versus]] molles, Ov.: poëtas, Cic.: auctores, Quint. u. Suet.: antiquitatem, Tac. dial. – B) übtr.: a) [[abwickeln]] = [[zurücklegen]], α) räuml., [[prius]] [[tamen]] [[quam]] [[medium]] viae [[spatium]] evolveret, Sulp. Sev. dial. 1 (2), 2, 3. – β) zeitl., ex ([[seit]]) [[Adam]] [[multi]] anni evoluti sunt, Augustin. serm. 9, 2. – b) [[entwickeln]], α) = [[klar]] [[machen]], animi [[sui]] complicatam notionem, Cic.: alqd accuratius in litteris, Cic. – β) [[klar]] [[darstellen]], [[darlegen]], ingentes causas belli, Enn.: seriem fati, Ov.: id exputando, Cornif. rhet. – c) [[ermitteln]], exitum criminis, Cic. Cael. 56. – d) [[Punkt]] [[für]] [[Punkt]] [[genau]] [[überdenken]], [[überlegen]], [[haec]] (d.i. [[sein]] [[Geschick]] [[sub]] antris, Verg. georg. 4, 509: promissa evolvit somni, Sil. 3, 216: [[dum]] [[istaec]] [[apud]] me [[tacitus]] [[evolvo]], Min. Fel. 40, 1: [[tecum]] ipsa [[nunc]] evolve femineos dolos, Sen. Agam. 117. – III) herabwälzen, [[von]] [[sich]] [[abwälzen]], iactas silvas, Ov. [[met]]. 12, 519. – / [[evoluam]] (viersilb.), Catull. 66, 75: evoluisse (fünfsilb.), Prop. 1, 7, 16. Ov. her. 12, 4.
}}
{{LaEn
|lnetxt=evolvo evolvere, evolvi, evolutus V :: roll out, unroll; disclose, unfold; extricate; pursue; explain
}}
}}