θέλγω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> Ion. impf. θέλγεσκεν Od.3.264: fut. θέλξω 16.298,A.''Pr.''865, Dor. -ξῶ Theoc.''Ep.''5.3: aor. ἔθελξα Il. (v. infr.):—Med., Alc.''Supp.'' 11.7:—Pass., fut. θελχθήσομαι Luc.''Salt.''85: aor. ἐθέλχθην Od.10.326, Ep. 3pl. -χθεν 18.212:—poet. Verb (used by Pl.''Smp.''197e, and in late Prose, as Phld.''Mus.''p.72K., Jul.''Or.''4.150c, etc.), [[enchant]], [[bewitch]], [Ἑρμῆς] ἀνδρῶν ὄμματα θέλγει Od.5.47, al.; τὸν… Ποσειδάων ἐδάμασσε θέλξας ὄσσε φαεινά Il.13.435; [Κίρκη] οὐδ' ὣς θέλξαι σε δυνήσεται Od.10.291, cf. 326 (Pass.); [Σειρῆνες] πάντας ἀνθρώπους θέλγουσιν, ὅτις σφέας εἰσαφίκηται 12.40; [<b class="b3">θύελλα] θέλγε νόον</b> [[spell-bound]] their senses, Il.12.255.<br><span class="bld">2</span> [[cheat]], [[cozen]], Od.16.195,298, S.''Tr.''710: c. dat. modi, μήτε τί μοι ψεύδεσσι χαρίζεο μήτε τι θέλγε Od.14.387; μαλακοῖσι καὶ αἱμυλίοισι λόγοισι 1.57; [[ψεύδεσσι]], [[δόλῳ]], Il.21.276,604; ἔπεσσιν Od.3.264.<br><span class="bld">3</span> metaph., [[charm]], [[beguile]], 17.521; <b class="b3">οἱ ἐλπὶς</b> ἔθελγε νόον ''h.Cer.''37, cf. Pi.''P.''1.12, D.Chr.45.5; καί μ' οὔτι μελιγλώσσοις πειθοῦς ἐπαοιδαῖσιν θέλξει A.''Pr.''174: σὺ δὲ θέλγοις ἂν ἄθελκτον Id.''Supp.''1055; θέλγει ἔρως E.''Hipp.''1274 (lyr.); ᾠδῆς... ἣν ᾄδει θέλγων… νόημα Pl.''Smp.''197e:—Pass., μήθ' ὕπνῳ θελχθῇς E.''IA''142 (lyr.); τὰ δ' οὔτι θέλγεται A.''Ch.''420 (lyr.); ἔρῳ δ' ἄρα θυμὸν ἔθελχθεν Od.18.212; <b class="b3">Μούσαισιν… τὴν φρένα θελγομένη</b> (which may be Med.) ''IG''14.1960.<br><span class="bld">4</span> c. inf., <b class="b3">ἵμερος θέλξει τὸ μὴ κτεῖναι</b> will [[persuade]] her not to [[kill]], A.''Pr.'' 865; ἔρως δέ νιν… θέλξειεν αἰχμάσαι τάδε S.''Tr.''355; <b class="b3">ἕπεσθαι θ</b>. Ael. ''NA''10.14.<br><span class="bld">5</span> [[produce by spells]], <b class="b3">ἀοιδαὶ θέλξαν νιν</b> (''[[sc.]]'' [[εὐφροσύναν]]) Pi.''N.''4.3; [Γαλήνη] θ. ἀνηνεμίην ''AP''9.544 (Adaeus). (Perh. cf. Lith. žuelgiù 'look', 'glance'.)

|lsmtext='''θέλγω:''' Ιων. παρατ. <i>θέλγεσκε</i>, σε Ομήρ. Οδ.· μέλ. <i>θέλξω</i>, Δωρ. <i>-ξῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ἔθελξα</i>· Παθ., αόρ. αʹ [[ἐθέλχθην]], Επικ. γʹ πληθ. <i>-χθεν</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[κυρίως]], [[χτυπώ]] ή [[ακουμπώ]] με μαγική [[δύναμη]], Λατ. mulcere, και [[επομένως]] [[μαγεύω]], [[θέλγω]], [[σαγηνεύω]], «[[δένω]]» με μάγια, λέγεται για τον Ερμή, αυτός που με το μαγικό του [[ραβδί]] [[ἀνδρῶν]] ὄμματα θέλγει, ρίχνει τους άνδρες σε μαγεμένο ύπνο, σε Όμηρ.· λέγεται για τη [[μάγισσα]] [[Κίρκη]], σε Ομήρ. Οδ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> με αρνητική [[σημασία]], [[εξαπατώ]], [[παραπλανώ]], [[ξεγελώ]], σε Όμηρ., Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[δημιουργώ]], [[προκαλώ]] με ξόρκια, <i>ἀοιδαὶ θέλξαν νιν</i> (ενν. <i>εὐφροσύναν</i>), σε Πίνδ.· ([[γαλήνη]]) [[θέλγω]] ἀνηνεμίην, σε Ανθ. Π.

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[enchant]], [[beguile]], [[cheat]] (Il.)<br />Other forms: Aor. [[θέλξαι]], pass. [[θελχθῆναι]], fut. [[θέλξω]] (Od.),<br />Compounds: rarely with prefix, <b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">ἐπι-</b>, [[κατα]], <b class="b3">παρα-</b>, iter. ipf. [[θέλγεσκ]]' (γ 264). <b class="b3">θέλξι-</b> as 1. member in governing compp., e. g. <b class="b3">θελξι-επής</b> [[with enchanting word]] (B.), <b class="b3">θελξί-φρων</b> [[enchanting the mind]] (E. in lyr.); s. Schwyzer 443.<br />Derivatives: [[θελκτήρ]] <b class="b2">enchanter etc.</b> (h. Hom. 16, 4) with [[θελκτήριον]] [[charm]] (Il.), adj. [[θελκτήριος]] [[enchanting]] (A., E.); [[θέλκτωρ]] <b class="b2">id.</b> (A. Supp. 1040 [lyr.]; on semantic differences Benveniste Noms d'agent 31 a. 39; s. also Fraenkel Nom. ag. 2, 10 and 49); [[θέλκτρον]] = [[θελκτήριον]] (S. Tr. 585), [[θέλγητρον]] [[charm]], [[spell]] (E.); [[θέλγμα]] <b class="b2">id.</b> (sch., H.); [[θέλκταρ]] (cod. [[θέρκαλ]]) [[θέλγμα]] H. (s. Fraenkel Glotta 32, 29); (<b class="b3">κατά-)θέλξις</b> [[charm]] (Plu., Luc., Ael.). - On [[Τελχῖνες]] s. v.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Unexplained. Several hypotheses: to Lith. <b class="b2">žvelgiù</b> [[look at]] (de Saussure MSL 8, 443 A., Thumb IF, Anz. 11, 23; enchanting through he evil eye); to Skt. <b class="b2">hvárate</b> [[go oblique]] from <b class="b2">ǵhu̯el-gō</b> (?, Ehrlich Sprachgesch. 29); to Germ., e. g. OE [[dolg]], OHG [[tolc]] [[wound]] (Havers IF 28, 190ff.; s. also [[ἀσελγής]]).

|ftr='''θέλγω''': {thélgō}<br />'''Forms''': Aor. θέλξαι (poet. seit Il.), Pass. θελχθῆναι, Fut. θέλξω (poet. seit Od.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[bezaubern]], [[betören]], [[täuschen]], [[beschwichtigen]].<br />'''Composita''': vereinzelt mit Präfix, δια-, ἐπι-, κατα, παρα-, Iter. Ipf. θέλγεσκ’ (γ 264)<br />'''Derivative''': Davon [[θελκτήρ]] [[Bezauberer]] (''h''. ''Hom''. 16, 4) mit [[θελκτήριον]] [[Zaubermittel]] (seit Il.), Adj. [[θελκτήριος]] [[bezaubernd]] (A., E. u. a.); [[θέλκτωρ]] ib. (A. ''Supp''. 1040 [lyr.]; Versuch einer semantischen Differenzierung von Benveniste Noms d'agent 31 u. 39; s. auch Fraenkel Nom. ag. 2, 10 und 49); [[θέλκτρον]] = [[θελκτήριον]] (S. ''Tr''. 585), [[θέλγητρον]] [[Zauber]], [[Beschwichtigung]], [[Erquickung]] (E., Ath. u. a.); [[θέλγμα]] ib. (Sch., H.); [[θέλκταρ]] (cod. θέρκαλ)· [[θέλγμα]] H. (vgl. Fraenkel Glotta 32, 29); ([[κατά]]-)[[θέλξις]] [[Bezauberung]] (Plu., Luk., Ael.); θέλξι- als Vorderglied in verbalen Rektionskompp., z. B. [[θελξιεπής]] [[mit bezaubernden Worten]] (B.), [[θελξίφρων]] [[sinnberückend]] (E. in lyr. u. a.); vgl. Schwyzer 443. — Zu [[Τελχῖνες]] s. bes.<br />'''Etymology''': Unerklärt. Mehrere Hypothesen: zu lit. ''žvelgiù'' [[blicken]] (de Saussure MSL 8, 443 A., Thumb IF, Anz. 11, 23; Bezauberung durch den bösen Blick); zu aind. ''hvárate'' [[schief gehen]] usw. aus ''ĝhu̯el''-''gō'' (?, Ehrlich Sprachgesch. 29); zu germ., z. B. ags. ''dolg'', ahd. ''tolc'' [[Wunde]] (eig. *[[Schlag]]; Havers IF 28, 190ff.; s. auch [[ἀσελγής]]).<br />'''Page''' 1,658-659