ἄξιος: Difference between revisions

|Definition=[[ἀξία]], [[ἄξιον]] (ος, ον [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 8.314), for *ἄγτιος,<br><span class="bld">A</span> [[counterbalancing]], cf. [[ἄγω]] v1: hence prop. [[weigh]]ing as [[much]], of like [[value]], [[worth]] as [[much]] as, c. gen., βοὸς ἄξιος Il.23.885; <b class="b3">νῦν δ' οὐδ' ἑνὸς ἄξιοί εἰμεν Ἕκτορος</b> we are not—all together—[[worth]] one [[Hector]], 8.234, cf. Hdt. 1.32, 7.21; πάντων Ζεὺς ἄξιον ἦμαρ ἔδωκεν Il.15.719; so <b class="b3">πολλοῦ ἄξιος</b> [[worth]] [[much]], X.''An.''4.1.28, [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 185b, etc.; πλείονος ἄξιος Id.''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 235b, etc.; πλείστου ἄξιος Th.2.65, [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 464d, etc.; <b class="b3">παντός, τοῦ παντὸς ἄ.</b>, E.''Fr.''275, Pl.''Sph.''216c; <b class="b3">παντὸς ἄξιος</b>, c. inf., Ar.''Av.''797; [[λόγου ἄξιος]] = [[ἀξιόλογος]], Hdt.1.133, Th.1.73, etc.; <b class="b3">σπουδῆς, μνήμης ἄξιος</b>, Plu.2.35a,172e:—opp. to these are οὐδενὸς ἄξιος Thgn.456; ἢ παντὸς ἢ τὸ παράπαν οὐδενός [[Plato|Pl.]]''[[Philebus|Phlb.]]'' 64d; ὀλίγου Id.''Grg.''497b, etc.; σμικροῦ Id.''R.''504d, etc.; βραχέος Id.''Lg.''692c; <b class="b3">μείονος, ἐλάττονος ἄ.</b>, X. ''Vect.''4.50, ''Cyr.''2.2.14; πολλαπλασίου τιμήματος ἄ. κτήσεις Arist.''Pol.''1306b12; also <b class="b3">εἰς ὀγδοήκοντα μνᾶς ἄ.</b> [[worth]] up to a sum of... D.27.10.<br><span class="bld">2</span> c. dat. pers., <b class="b3">σοὶ δ' ἄξιόν ἐστιν ἀμοιβῆς</b> 'tis [[worth]] a return to thee, i.e. will bring thee a return, Od.1.318; πολέος δέ οἱ ἄξιος ἔσται Il.23.562; βασιλεῖ ἂν πολλοῦ ἄξιοι γένοιντο X.''An.''2.1.14.<br><span class="bld">3</span> abs., [[worthy]], [[goodly]], ἄξια δῶρα Il.9.261; <b class="b3">ἄξιος ὦνος</b> a [[goodly]] [[price]], Od.15.429; <b class="b3">ὅθεν κέ τοι ἄξιον ἄλφοι</b> it would [[bring]] [[thee]] a [[good]] [[price]], 20.383; φέροντες ὅ τι ἕκαστος ἄξιον εἶχε [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.3.2.<br><span class="bld">b</span> in Att. in an exactly opposite sense, 'good value for the money', i.e. [[cheap]], [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''672,895: Comp., ib.645; ὡς ἀξιώτατον πρίασθαι Lys.22.18; ὡς ἄ. γεγόνασιν οἱ πυροὶ ἐν τῇ ἀγορᾷ [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Characters|Char.]]''3.3, cf. X.''Vect.''4.6.<br><span class="bld">4</span> [[deserved]], [[meet]], [[due]], δίκη S.''El.''298, X.''Oec.''12.19; [[χάρις]] Id.''HG''1.6.11; <b class="b3">ἄξια δράσας ἄξια πάσχων</b> [[fit]] [[suffer]]ing for [[fit]] [[deed]]s, A.''Ag.''1527, cf. E.''Ion''735.<br><span class="bld">5</span> of persons, <b class="b3">οἱ ἑωυτοῦ ἄξιοι</b> those of one's own [[rank]], his [[peer]]s, Hdt.1.107.<br><span class="bld">6</span> [[sufficient for]], c. gen., ἄ. τοῦ πολέμου τὰ χρήματα D.14.27.<br><span class="bld">7</span> <b class="b3">αἰδοῦς ἀξίαν.. τὴν προθυμίαν μᾶλλον ἢ θράσους</b> more [[like]] [[modesty]] than [[rashness]], Arist.''Cael.''291b25.<br><span class="bld">II</span> after Hom., in moral relation, [[worthy]], [[estimable]], of persons and things, Hdt.7.224, etc.; <b class="b3">οὐδὲν ἀξία</b> nothing [[worth]], A.''Ch.'' 445; ἀξίαν κἀπ' ἀξίων Id.''Eu.''435; ἀξίων γεννητόρων ἤθη φυλάσσεις E. ''Ion''735.<br><span class="bld">2</span> [[worthy of]], [[deserving]], mostly c. gen. rei, <b class="b3">ἄξιον φυγῆς, ἄξια στεναγμάτων, γέλωτος</b>, Id.''Med.''1124, ''Or.''1326, ''Heracl.''507; ἐγκωμίων τί ἀξιώτερον ἤ..; X.''Ages.''10.3: c. gen. pers., ποιεῖν ἄξια οὔτε ὑμῶν οὔτε πατέρων Th.2.71; ἄξιον τοῦ πατρός Isoc.9.80; ἄξια τοῦ Μαραθῶνος διανοεῖσθαι Plu.''Cim.''5.<br><span class="bld">b</span> c. gen. rei et dat. pers., <b class="b3">ἡμῖν δ' Ἀχιλλεὺς ἄξιος τιμῆς</b> is [[worthy]] of [[honour]] [[at]] our [[hand]]s, E.''Hec.''309; πολλῶν ἀγαθῶν ἄ. ὑμῖν [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''633; ἄ. πλείστου Λακεδαιμονίοις Th. 4.81; θανάτου τῇ πόλει [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''1.1.1, cf. 1.2.62; εἰμὶ δ' οὐ τούτων ὑμῖν ἄ. D.21.217; χάριτος ἄ. τῇ πόλει Antipho 6.10; later τιμῆς ἄ. παρὰ πάντων Luc.''Tox.''3.<br><span class="bld">3</span> c. inf., <b class="b3">Προθοήνορος ἀντὶ πεφάσθαι ἄ.</b> [[worthy]] to be [[kill]]ed instead of him, Il.14.472, cf. Th.1.76; τίεσθαι δ' ἀξιώτατος A.''Ag.''531; ἄ. θρήνων [[τυχεῖν]] [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''924; <b class="b3">ἄξιοι δουλεύειν</b> only [[fit]] to be [[slave]]s, Arist.''Pol.''1254b36; also ἄ. [[σέβειν]] E.''Heracl.''315 (Elmsl.).<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">ἄξιός εἰμι</b>, like δίκαιός εἰμι, I [[deserve]] to... ἄξιός εἰμι πληγὰς λαβεῖν Ar.''Ec.''324; ἄξιός εἰμι ἀπολαῦσαι [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''5.4.19: abs., the inf. being supplied, [[authorized]] to act, And.1.132; <b class="b3">ἄ. γάρ</b>, emphatically, Pl.''Tht.''143e.<br><span class="bld">c</span> later ἄ. ἵνα ''Ev.Jo.''1.27.<br><span class="bld">4</span> [[ἄξιον]] or [[ἄξιόν ἐστι]] = [[it is meet]], [[it is fit]], [[it is due]], ἄξιον εἶναι τρεῖς ἑνὸς ἀντὶ πεφάσθαι Il.13.446; ἄ. μνήμην ἔχειν Hdt.1.14: later c. fut. inf., ἄ. διαπορήσειν Did.in D.9.15.<br><span class="bld">b</span> c. dat. pers. et inf., <b class="b3">τῇ πόλει γὰρ ἄξιον ξυλλαβεῖν τὸν ἄνδρα τοῦτον</b> it'll be a [[worthy]] thing for the [[city]] to [[arrest]] this man / 'tis [[meet]] for the [[city]] / is [[worth]] her [[while]].., [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''205; τί σοι ζῆν ἄξιον; Id.''Nu.''1074, cf. ''Av.''548; ἄξιόν γε πᾶσιν ἐπολολύξαι Id.''Eq.''616; freq. in X. as <b class="b3">ὡς οὐκ ἄξιον εἴη βασιλεῖ ἀφεῖναι κτλ</b>. that it was not [[meet]] for him... ''An.''2.3.25.<br><span class="bld">c</span> the inf. is sometimes omitted, <b class="b3">ἄξιον γὰρ Ἑλλάδι</b> 'tis [[meet]] in the eyes of Hellas [so to do], [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''8; and sometimes the dat., [[ἄξιόν ἐστι]] = [[it is meet]], [[it is fit]], [[it is due]], [[it is worth while]], Lat. [[operae pretium est]], ἐνθυμηθῆναι D.1.21; [[γαμεῖν]] οὐκ [[ἄξιον]] E.''Alc.''628.<br><span class="bld">III</span> Adv. [[ἀξίως]], c. gen., ἐμάχοντο [[ἀξίως]] λόγου Hdt.6.112; οὔτε ἑωυτοῦ [[ἀξίως]] Id.3.125; <b class="b3">οὐκ ἀ. ἀπηγήσιος</b> ibid.; τῆς [[ἀσικία]]ς Th.3.39; [[ἀξίως]] τοῦ θεοῦ, [[ἀξίως]] τῆς θεᾶς, ''OGI''331.9 (Pergam.), ''Inscr.Magn.''33.30, cf. ''1 Ep.Thess.''2.12: abs., S.''OT''133, etc.; <b class="b3">κολάσετε ἀξίως</b> [[as]] they [[deserve]], Th.3.40.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0270.png Seite 270]] α, ον ([[ἄγω]], eigtl. aufwiegend, an Gewicht gleich), 1) gleichgeltend, eben so viel werth, z. B. βοὸς [[ἄξιος]], eben so viel werth als ein Rind, ein Rind werth, Il. 23, 885; οὐδ' ἑνὸς ἄξιοί εἰμεν Ἕκτορος, wir alle sind nicht einmal so viel werth, wie der eine Hektor, 8, 234; vgl. 15, 719 u. Her. 7, 21. 104; οὐδὲ ἰδιωτέων ἀνδρῶν ἀξίους ἡμέας ἐποίησας, du achtest uns nicht einmal Privatleuten gleich, 1, 32; σοὶ δ' ἄξιον ἔσται ἀμοιβῆς, es wird eines Gegengeschenks werth sein, eine Gabe von gleichem Werthe dir eintragen, Od. 1, 318. Aehnl. στολὴ πολλοῦ χρυσοῦ [[ἀξία]] Xen. Hell. 4, 1, 13; πολλῶν χρημάτων Plat. Theaet. 167 c; ἀρχὴ [[πεντήκοντα]] ταλάντων [[ἀξία]] Xen. An. 7, 7, 25. Dah. die Verbdgn πολλοῦ, πλέονος, πλείστου, ὀλιγου, οὐδενός, παντός, auch τοῦ παντὸς [[ἄξιος]], von Menschen u. Sachen sehr häufig: viel u. s. w., wenig, alles, d. i. sehr werth. Auch ein dat. tritt dazu, πολέος οἱ [[ἄξιος]] ἔσται, wird für ihn von hohem Werthe sein, Il. 23, 562; ἡμῖν Ἀχιλλεὺς [[ἄξιος]] τιμῆς, uns ist Achilleus ehrenwerth, Eur. Hec. 309; πολλοῦ ἄξιοί ἐσμεν τῷ βασιλεῖ Xen. An. 2, 1, 16; ὁπόσου τοῖς φίλοις [[ἄξιος]] εἴη Mem. 2. 5, 1; πολλοῦ ἄξ. τῇ στρατιᾷ εἰς τὰ τοιαῦτα ἐγένετο An. 4, 1, 28, er hatte sich in solchen Fällen sehr verdient gemacht; τί σοι ζῆν ἄξιον, was liegt dir am Leben, Ar. Nub. 1057; ἄξιον τῇ πόλει συλλαβεῖν τὸν ἄνδρα Ach. 205, es verlohnt sich der Stadt, es liegt der Stadt daran. – 2) übh. werth, eine Sache verdienend, nicht bloß Gutes, ἐπαίνου, τιμῆς, auch Schlimmes, κακοῦ, ζημίας, θανάτου u. dgl. Bes. λόγου [[ἄξιος]], der Rede, Erwähnung werth. Auch τιμῆς [[μᾶλλον]] ἢ θανάτου τῇ πόλει, er verdient Ehre vielmehr als den Tod von Seiten der Stadt; ἄξια τοῦ δείπνου ἐργάσασθαι, sich das Mahl verdienen, Xen. Symp. 6. 10. Dah. auch allein, wie unser würdig, verdient, [[τιμή]] Xen. An. 1, 9, 29; δίκην ἀξίαν ἐπιθεῖναι Oec. 12. 19; ἀξίαν [[χάριν]] ἀποδοῦναι Hell. 1, 6, 7; [[ἄξιος]] [[ὦνος]], ein der Sache angemessener Preis, Od. 15. 429; vgl. ἄξια δῶρα, [[ἄποινα]] Il. 9, 261. 11, 131; οἱ ἄξιοι, die Würdigen, d. i. angesehenen Männer, Her. 7, 224; τὰ ἄξια, verdiente Belohnungen, Xen. Cyr. 5, 3. 1; [[ὅθεν]] κέ τοι ἄξιον ἄλφοι Od. 20, 383, würde dir einen angemessenen Preis einbringen. – 3) οὐκ ἄξιόν ἐστι, a) es ist nicht der Mühe werth, κινδυνεῦσαι Plat. Phaed. 119 d; ἣν ἄξιον θεάσασθαι Rep. I, 378 a; vgl. Xen. An. 6, 3, 13. – b) es schickt sich, es ist recht, mit dem dat., βασιλεῖ ἀφιέναι αὐτούς Xen. An. 2, 3, 25; vgl. Mem. 2, 1, 34 Hell. 6, 4, 22. – 4) daran schließt sich die Construction mit dem inf., wobei gew. eine Attraction eintritt. Man vgl. Προθοήνορος ἀντὶ [[πεφάσθαι]] [[ἄξιος]], werth, an des Proth. Start getödtet zu sein, Il. 14, 472; vgl. 13, 446; ἄξιός εἰμι, ich verdiene, οὐδεὶς ἄξ. συμβληθῆναί ἐστι, verdient verglichen zu werden, Her. 2, 10. 3, 125; ἄξ. ἐπαινεῖσθαι Thuc. 1, 76; ἄξ. συμβαλέειν, werth, daß man ihn vergleiche, Her. 4, 42; ἄξ. ζημιῶσαι, werth, daß man ihn bestrafe, 9, 77; ἄξ. θαυμάσαι Thuc. 1, 138; ἄξ. σέβειν Eur. Alc. 1060 u. sonst; [[ἄξιος]] θρήνων τυχεῖν Soph. Ant. 932; ἄξιός εἰμι πληγὰς [[λαβεῖν]] Ar. Eccl. 324; τί εἴη [[ἄξιος]] [[παθεῖν]] Xen. Hell. 2, 1, 22; ἄξιοί ἐσμεν ἀπολαῦσαί τι Cyr. 5, 4, 19; ἄξιοι βιοτεύειν [[ὥσπερ]] [[Τάνταλος]] Oec. 21, 12. Aehnl. τί δ' ἄξιόν μοι τῆσδε τυγχάνει φυγῆς; womit hab' ich dies Exil verdient? warum soll ich fliehen? Eur. Mad. 1124. – 5) würdig, angemessen, τῶν προγόνων Plat. ep. XII, 359 d; τῶν προγεγονότων ἔργων Pol. 1, 75; vgl. ἄξια τοῦ Μαραθῶνος διανοεῖσθαι, auf Thaten sinnen, die Marathons würdig sind, Plut. Cim. 6; ἄξιόν ἐστιν c. inf., es lohnt sich, ist billig, geziemt sich, oft Att.; worauf auch acc. c. inf. folgt, [[ἤδη]] καὶ οἰκίας σε τυχεῖν ἄξιον Xen. Cyr. 7, 5, 56. – 6) preiswürdig, bei den Kaufleuten, wohlfeil, nach den Atticisten attisch für εὕωνος, Ar. Equ. 643. 670 Vesp. 491; Lys. 22, 11. – Adv., ἀξίως ἔχειν Isocr. 4, 38.

|mdlsjtxt=[ἄγω IV, and so [[properly]] [[weighing]] as [[much]].]<br /><b class="num">I.</b> [[weighing]] as [[much]], of like [[value]], [[worth]] as [[much]] as, c. gen., Il., Hdt.; οὐδ' ἑνὸς ἄξιοί εἰμεν Ἕκτορος we are not [[worth]] one [[Hector]], Il.; πάντων ἄξιον [[ἦμαρ]], Lat. [[instar]] omnium, Il.; [[πολλοῦ]] [[ἄξιος]] [[worth]] [[much]], Xen.; πλείστου ἄξιον, quantivis pretii, Thuc.; so, παντός, τοῦ παντὸς ἄξιον Plat.; λόγου [[ἄξιος]], = [[ἀξιόλογος]], Hdt., etc.:—opp. to these are οὐδενὸς ἄξ. Theogn.; ὀλίγου, σμικροῦ ἄξ. Plat., etc.<br /><b class="num">2.</b> c. dat. pers., σοὶ δ' ἄξιόν ἐστιν ἀμοιβῆς 'tis [[worth]] a [[return]] to thee, i. e. [[will]] [[bring]] thee a [[return]], Od.; [[πολλοῦ]] or πλείστου ἄξιον εἶναί τινι Xen., etc.<br /><b class="num">3.</b> absol. [[worthy]], [[goodly]], of persons and things, Od., etc.; in [[attic]] it [[sometimes]] has an [[opposite]] [[sense]], of a [[proper]] [[value]], [[cheap]], Ar.<br />b. of things, [[deserved]], [[meet]], due, [[δίκη]] Soph.; [[χάρις]] Xen.<br /><b class="num">4.</b> [[sufficient]] for, c. gen., Dem.<br /><b class="num">II.</b> [[worthy]] of, [[deserving]], [[meet]] for, c. gen. rei, φυγῆς, γέλωτος Eur.; c. gen. pers., ποιεῖν ἄξια [[οὔτε]] [[ὑμῶν]] [[οὔτε]] πατέρων Thuc.:—c. gen. rei et dat. pers., [[ἡμῖν]] δ' Ἀχιλλεὺς [[ἄξιος]] [[τιμῆς]] is [[worthy]] of [[honour]] at our hands, Eur.; πολλῶν ἀγαθῶν [[ἄξιος]] [[ὑμῖν]] Ar.<br /><b class="num">2.</b> c. inf., [[πεφάσθαι]] [[ἄξιος]] [[worthy]] to be killed, Il.; ἄξιός εἰμι πληγὰς [[λαβεῖν]] I [[deserve]] a [[flogging]], Ar.<br /><b class="num">3.</b> ἄξιόν [ἐστι] 'tis [[meet]], fit, due, Il., Hdt.; c. dat. pers. et inf., τῆι πόλει ἄξιον ξυλλαβεῖν τὸν ἄνδρα 'tis [[meet]] for the [[city]], is her [[duty]], to [[arrest]] the man, Ar.:—the inf. is [[sometimes]] omitted, ἄξιον γὰρ Ἑλλάδι 'tis [[meet]] in the eyes of [[Hellas]] [so to do], Ar.<br /><b class="num">III.</b> adv. [[ἀξίως]], c. gen., [[worthily]] of, Hdt.:—absol., Soph.