σύστασις: Difference between revisions

m
no edit summary
m (Text replacement - "by Chrysipp." to "by Chrysippus")
mNo edit summary
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=systasis
|Transliteration C=systasis
|Beta Code=su/stasis
|Beta Code=su/stasis
|Definition=-εως, ἡ, ([[συνίστημι]])<br><span class="bld">A</span> [[bringing together]], [[introduction]], [[recommendation]], <b class="b3">πατρικὴν ἔχων σύστασιν</b> Plb.1.78.1; <b class="b3">ἡ πρός τινα σύστασις</b> Id.4.82.3, cf. ''SIG''591.62 (Lampsacus. ii B.C.), D.H.''Rh.''5.2, Plu.''Them.''27; σύστασις τῆς πρός τινα εὐνοίας J.''AJ''15.b.7; [[care]], [[guardianship]], <b class="b3">ἔτινηπίας οὔσας</b> ([[ἀπέδωκεν]]) εἰς σύστασιν Πτολεμαίῳ Γλαυκίου ''UPZ''20.23 (ii B.C.); [[power of attorney]], PTeb.317.14 (ii A.D.), etc.<br><span class="bld">2</span> [[communication]] between a man and a god, ταῦτα σοῦ εἰπόντος τρίς, σημεῖον ἔσται τῆς συστάσεως τόδε ''PMag.Par.''1.209, cf. 220,260, al., ''PMag.Lond.''47.1,121.505.<br><span class="bld">3</span> [[protection]], <b class="b3">ἵνα διὰ τῆς σῆς δεξιᾶς ᾖ μοι σ.</b> ''PSI''6.717.12 (ii A.D.).<br><span class="bld">II</span> [[proof]], Alex.Aphr.''in Metaph.''12.3, 409.16; [[confirmation]], <b class="b3">εἰς σύστασιν [τῶν ἀξιωμάτων] καὶ πίστιν</b> ib.271.14; σ. καὶ πίστεις τινός Hermog. ''Id.''1.10; πρὸς σύστασιν καὶ ἀσφάλειαν ἐπωμοσάμην ''PLond.''1.77.62 (vi A.D.), cf. ''BGU''1187.31 (i B.C.).<br><span class="bld">B</span> ([[συνίσταμαι]]) [[standing together]], [[close]] [[combat]], [[conflict]], ἐν τῇ συστάσει μάχεσθαι [[Herodotus|Hdt.]]6.117, cf. 7.167; <b class="b3">ἡ ἐν ταῖς συμπλοκαῖς μάχη καὶ συστάσεις</b> Pl.''Lg.''833a; ἡ ἐκ συστάσεως μάχη Hdn.4.15.3; ὅταν . . σύστασιν ὁ ἀγὼν ἔχῃ Plu.''Demetr.''16, cf. ''Aem.''20: metaph., [[disturbance]] in the [[human]] [[body]], καθάρσεων καὶ συστάσεων τοῦ σώματος ἀρίστη ἡ διὰ τῶν γυμνασίων Pl. ''Ti.''89a; καταστεῖλαι τὴν σύστασιν τὴν ἀπὸ τοῦ γυμνασίου Antyll. ap. Orib.6.26.5; <b class="b3">σύστασις ὅλου τοῦ σώματος</b> (as a plague-symptom) Ruf. ap. eund.44.17.2; <b class="b3">ξύστασις τῆς γνώμης</b> [[conflict]] of [[mind]], [[intense]] [[anxiety]], Th.7.71; μένος μὲν ξ. τε σῶν φρενῶν δεινή E.''Hipp.''983; so ἤν τις πόνος ἢ σ. γίνηται τῷ ἀνθρώπῳ Hp.''Morb.Sacr.''17 vulg. (f.l. for [[τάσις]]).<br><span class="bld">2</span> [[meeting]], [[accumulation]], e.g. of [[humour]]s, σύστασις οὑγροῦ περὶ τὴν ὑπερῴην Id.''Coac.''233; of water. Thphr.''CP''5.14.5 (pl.), cf. D.S.3.36; of winds, ib. 51, ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''1768.9 (iii A.D., dub.): metaph., λόγων Pl.''R.''457e; [[combination]], τραγῳδίαν . . εἶναι τὴν τούτων σ. πρέπουσαν ἀλλήλοις Id.''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 268d.<br><span class="bld">3</span> [[knot of men assembled]], E.''Andr.''1088 (pl.), ''Heracl.''415 (pl.); κατὰ <b class="b3">ξυστάσεις γιγνόμενοι</b> forming into [[knots]], Th.2.21, cf. X. ''Eq.''7.19.<br><span class="bld">b</span> [[political]] [[union]], more general than [[ἑταιρεία]] or [[σύνοδος]], Isoc.3.54, cf. D.45.67; <b class="b3">ἐθνικαὶ συστάσεις</b> [[national]] [[union]]s, Plb.23.1.3; κατὰ συστάσεις κωμάζειν D.C.''Fr.''39.7.<br><span class="bld">c</span> [[contingent]] of four [[light]]-[[arm]]ed [[λόχος|λόχοι]] (32 men), Ascl.''Tact.''6.3, Arr.''Tact.''14.3, Ael.''Tact.''16.1.<br><span class="bld">4</span> [[friendship]] or [[alliance]], Plb.1.78.2; πρός τινας Id.3.78.2; [[conspiracy]], ἐπί τινα Plu.''Pyrrh.''23.<br><span class="bld">II</span> [[composition]], [[structure]], [[constitution]] of a person or a thing, τῶ κόσμω Ti.Locr.99d, cf. Pl.''Ti.''32c; <b class="b3">τῶν ὡρῶν, τῆς ψυχῆς</b>, Id.''Smp.''188a, ''Ti.''36d; of the parts of an animal, [[Aristotle|Arist.]]''[[De Partibus Animalium|PA]]''646a20, ''GA''744b28, al.; σώματος Sor.1.111; τῶν ἀτόμων Epicur.''Nat.''35 G.; <b class="b3">ἡ περὶ τὴν κεφαλὴν σύστασις</b> Pl.''Ti.''75b; <b class="b3">φυσικὴ σύστασις</b> Arist. ''Cat.''9b18; ἡ σύστασις τῆς πόλεως Id.''Pol.''1295b28, cf. 1332a30; τῶν πραγμάτων Id.''Po.''1450a15; <b class="b3">τοῦ μύθου</b> ib.1452a18; abs., [[plot]] of a [[drama]], ib. 1453a31; τὴν σύστασιν ἔχειν ἐκ τοῦ ψεύδους Phld.''Rh.''1.361 S.; <b class="b3">περὶ τρόπων συστάσεως</b>, title of work by [[Chrysippus]]; <b class="b3">προσώπου σύστασις</b> [[expression]] of [[face]], Plu.''Per.''5.<br><span class="bld">b</span> abs., [[political]] [[constitution]], Pl.''R.''546a, ''Lg.'' 702d, etc.<br><span class="bld">c</span> <b class="b3">χωρίον ἀμπελικὸν ἐν συστάσει ἀρουρῶν ὅσων ἐστίν</b> [[consist]]ing of... ''PGiss.''56.7 (vi A.D.).<br><span class="bld">2</span> [[coming into existence]], [[formation]], νόσων Pl.''Ti.''89b, cf. c; πόλεων σ. καὶ φθοράς Id.''Lg.''782a; <b class="b3">ἡ ἐξ ἀρχῆς τῶν ὅλων σύστασις</b> D.S.1.7, cf. Plu.2.427b; τὴν σύστασιν λαμβάνειν [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''547b14, Plb.6.4.13, etc.; of a river, τὴν ἀρχὴν τῆς συστάσεως λαμβάνειν Id.9.43.1; σύστασις ἐπιβουλῆς Id.6.7.8.<br><span class="bld">3</span> of bodies, [[density]] or [[consistency]], <b class="b3">πυκνότης καὶ σύστασις</b>, opp. <b class="b3">ὑγρότης καὶ διάχυσις</b>, Thphr.''Vent.'' 58; σύστασις καὶ [[πῆξις]] Plu.2.130b; [[degree]] of [[solidity]], [[consistency]], [[σπέρμα]] . . τρυφερὰν ἔτι καὶ νεοπαγῆ τὴν σύστασιν ἔχον Sor.1.46, cf. 58; [[solid]] [[knot]] or [[lump]], <b class="b3">[μαστοὶ] θρομβώδεις συστάσεις ἔχοντες</b> ib.88; μέχρι συστάσεως ἐμπλαστρώδους ἑψηθέν Gal.11.134, cf. 6.249, Dsc.3.7; τὰ ὑδατωδῶς ὑγρὰ πάχος καὶ σύστασιν μηδεμίαν ἔχοντα Gal.16.761; <b class="b3">λεαίνεται μέχρι συστάσεως</b> Orib.''Fr.''55.<br><span class="bld">4</span> a [[substance]], <b class="b3">πλάττειν ἐκ πηλοῦ ζῷον ἤ τινος ἄλλης ὑγρᾶς συστάσεως</b> [[Aristotle|Arist.]]''[[De Partibus Animalium|PA]]''654b30, cf. Plu.2.696a; <b class="b3">ξηραὶ συστάσεις</b> [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''519b19.
|Definition=συστάσεως, ἡ, ([[συνίστημι]])<br><span class="bld">A</span> [[bringing together]], [[introduction]], [[recommendation]], <b class="b3">πατρικὴν ἔχων σύστασιν</b> Plb.1.78.1; <b class="b3">ἡ πρός τινα σύστασις</b> Id.4.82.3, cf. ''SIG''591.62 (Lampsacus. ii B.C.), D.H.''Rh.''5.2, Plu.''Them.''27; σύστασις τῆς πρός τινα εὐνοίας J.''AJ''15.b.7; [[care]], [[guardianship]], <b class="b3">ἔτινηπίας οὔσας</b> ([[ἀπέδωκεν]]) εἰς σύστασιν Πτολεμαίῳ Γλαυκίου ''UPZ''20.23 (ii B.C.); [[power of attorney]], PTeb.317.14 (ii A.D.), etc.<br><span class="bld">2</span> [[communication]] between a man and a god, ταῦτα σοῦ εἰπόντος τρίς, σημεῖον ἔσται τῆς συστάσεως τόδε ''PMag.Par.''1.209, cf. 220,260, al., ''PMag.Lond.''47.1,121.505.<br><span class="bld">3</span> [[protection]], <b class="b3">ἵνα διὰ τῆς σῆς δεξιᾶς ᾖ μοι σ.</b> ''PSI''6.717.12 (ii A.D.).<br><span class="bld">II</span> [[proof]], Alex.Aphr.''in Metaph.''12.3, 409.16; [[confirmation]], <b class="b3">εἰς σύστασιν [τῶν ἀξιωμάτων] καὶ πίστιν</b> ib.271.14; σ. καὶ πίστεις τινός Hermog. ''Id.''1.10; πρὸς σύστασιν καὶ ἀσφάλειαν ἐπωμοσάμην ''PLond.''1.77.62 (vi A.D.), cf. ''BGU''1187.31 (i B.C.).<br><span class="bld">B</span> ([[συνίσταμαι]]) [[standing together]], [[close]] [[combat]], [[conflict]], ἐν τῇ συστάσει μάχεσθαι [[Herodotus|Hdt.]]6.117, cf. 7.167; <b class="b3">ἡ ἐν ταῖς συμπλοκαῖς μάχη καὶ συστάσεις</b> Pl.''Lg.''833a; ἡ ἐκ συστάσεως μάχη Hdn.4.15.3; ὅταν . . σύστασιν ὁ ἀγὼν ἔχῃ Plu.''Demetr.''16, cf. ''Aem.''20: metaph., [[disturbance]] in the [[human]] [[body]], καθάρσεων καὶ συστάσεων τοῦ σώματος ἀρίστη ἡ διὰ τῶν γυμνασίων Pl. ''Ti.''89a; καταστεῖλαι τὴν σύστασιν τὴν ἀπὸ τοῦ γυμνασίου Antyll. ap. Orib.6.26.5; <b class="b3">σύστασις ὅλου τοῦ σώματος</b> (as a plague-symptom) Ruf. ap. eund.44.17.2; <b class="b3">ξύστασις τῆς γνώμης</b> [[conflict]] of [[mind]], [[intense]] [[anxiety]], Th.7.71; μένος μὲν ξ. τε σῶν φρενῶν δεινή E.''Hipp.''983; so ἤν τις πόνος ἢ σ. γίνηται τῷ ἀνθρώπῳ Hp.''Morb.Sacr.''17 vulg. (f.l. for [[τάσις]]).<br><span class="bld">2</span> [[meeting]], [[accumulation]], e.g. of [[humour]]s, σύστασις οὑγροῦ περὶ τὴν ὑπερῴην Id.''Coac.''233; of water. Thphr.''CP''5.14.5 (pl.), cf. D.S.3.36; of winds, ib. 51, ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''1768.9 (iii A.D., dub.): metaph., λόγων Pl.''R.''457e; [[combination]], τραγῳδίαν . . εἶναι τὴν τούτων σ. πρέπουσαν ἀλλήλοις Id.''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 268d.<br><span class="bld">3</span> [[knot of men assembled]], E.''Andr.''1088 (pl.), ''Heracl.''415 (pl.); κατὰ <b class="b3">ξυστάσεις γιγνόμενοι</b> forming into [[knots]], Th.2.21, cf. X. ''Eq.''7.19.<br><span class="bld">b</span> [[political]] [[union]], more general than [[ἑταιρεία]] or [[σύνοδος]], Isoc.3.54, cf. D.45.67; <b class="b3">ἐθνικαὶ συστάσεις</b> [[national]] [[union]]s, Plb.23.1.3; κατὰ συστάσεις κωμάζειν D.C.''Fr.''39.7.<br><span class="bld">c</span> [[contingent]] of four [[light]]-[[arm]]ed [[λόχος|λόχοι]] (32 men), Ascl.''Tact.''6.3, Arr.''Tact.''14.3, Ael.''Tact.''16.1.<br><span class="bld">4</span> [[friendship]] or [[alliance]], Plb.1.78.2; πρός τινας Id.3.78.2; [[conspiracy]], ἐπί τινα Plu.''Pyrrh.''23.<br><span class="bld">II</span> [[composition]], [[structure]], [[constitution]] of a person or a thing, τῶ κόσμω Ti.Locr.99d, cf. Pl.''Ti.''32c; <b class="b3">τῶν ὡρῶν, τῆς ψυχῆς</b>, Id.''Smp.''188a, ''Ti.''36d; of the parts of an animal, [[Aristotle|Arist.]]''[[De Partibus Animalium|PA]]''646a20, ''GA''744b28, al.; σώματος Sor.1.111; τῶν ἀτόμων Epicur.''Nat.''35 G.; <b class="b3">ἡ περὶ τὴν κεφαλὴν σύστασις</b> Pl.''Ti.''75b; <b class="b3">φυσικὴ σύστασις</b> Arist. ''Cat.''9b18; ἡ σύστασις τῆς πόλεως Id.''Pol.''1295b28, cf. 1332a30; τῶν πραγμάτων Id.''Po.''1450a15; <b class="b3">τοῦ μύθου</b> ib.1452a18; abs., [[plot]] of a [[drama]], ib. 1453a31; τὴν σύστασιν ἔχειν ἐκ τοῦ ψεύδους Phld.''Rh.''1.361 S.; <b class="b3">περὶ τρόπων συστάσεως</b>, title of work by [[Chrysippus]]; <b class="b3">προσώπου σύστασις</b> [[expression]] of [[face]], Plu.''Per.''5.<br><span class="bld">b</span> abs., [[political]] [[constitution]], Pl.''R.''546a, ''Lg.'' 702d, etc.<br><span class="bld">c</span> <b class="b3">χωρίον ἀμπελικὸν ἐν συστάσει ἀρουρῶν ὅσων ἐστίν</b> [[consist]]ing of... ''PGiss.''56.7 (vi A.D.).<br><span class="bld">2</span> [[coming into existence]], [[formation]], νόσων Pl.''Ti.''89b, cf. c; πόλεων σ. καὶ φθοράς Id.''Lg.''782a; <b class="b3">ἡ ἐξ ἀρχῆς τῶν ὅλων σύστασις</b> D.S.1.7, cf. Plu.2.427b; τὴν σύστασιν λαμβάνειν [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''547b14, Plb.6.4.13, etc.; of a river, τὴν ἀρχὴν τῆς συστάσεως λαμβάνειν Id.9.43.1; σύστασις ἐπιβουλῆς Id.6.7.8.<br><span class="bld">3</span> of bodies, [[density]] or [[consistency]], <b class="b3">πυκνότης καὶ σύστασις</b>, opp. <b class="b3">ὑγρότης καὶ διάχυσις</b>, Thphr.''Vent.'' 58; σύστασις καὶ [[πῆξις]] Plu.2.130b; [[degree]] of [[solidity]], [[consistency]], [[σπέρμα]] . . τρυφερὰν ἔτι καὶ νεοπαγῆ τὴν σύστασιν ἔχον Sor.1.46, cf. 58; [[solid]] [[knot]] or [[lump]], <b class="b3">[μαστοὶ] θρομβώδεις συστάσεις ἔχοντες</b> ib.88; μέχρι συστάσεως ἐμπλαστρώδους ἑψηθέν Gal.11.134, cf. 6.249, Dsc.3.7; τὰ ὑδατωδῶς ὑγρὰ πάχος καὶ σύστασιν μηδεμίαν ἔχοντα Gal.16.761; <b class="b3">λεαίνεται μέχρι συστάσεως</b> Orib.''Fr.''55.<br><span class="bld">4</span> a [[substance]], <b class="b3">πλάττειν ἐκ πηλοῦ ζῷον ἤ τινος ἄλλης ὑγρᾶς συστάσεως</b> [[Aristotle|Arist.]]''[[De Partibus Animalium|PA]]''654b30, cf. Plu.2.696a; <b class="b3">ξηραὶ συστάσεις</b> [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''519b19.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1044.png Seite 1044]] ἡ, 1) das Zusantmenstellen, Zusammenbringen, Versammeln, Vereinigen. – 2) das Zusammensetzen, Verfertigen, Anordnen; ἡ τῶν ὡρῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ [[σύστασις]], Plat. Conv. 188 a; πραγμάτων, im Gedicht, Arist. poet. 14; προσώπου, das Zurechtlegen des Gesichts, wenn man es in Falten legt, um ihm eine unveränderlich ernste Haltung zu geben, Plut. Pericl. 5; τῆς ἐπιβουλῆς, der zur Nachstellung entworfene Plan, Pol. 6, 7, 8. – Auch das Zusammenführen mit einem Andern, Vorstellung, Empfehlung, Plut. Them. 27. – 3) das Zusammentreten, die Versammlung, Verbindung, sowohl durch Freundschaft, als in böser Absicht, Zusammenrottung, Aufstand, Dem. 45, 67; [[πρός]] τινα, Pol. 3, 78, 2 u. öfter. – Auch das Zusammentreffen im Kampfe, die Schlacht selbst, Her. 6, 117. 7, 167; ἡ ἐν ταῖς συμπλοκαῖς [[μάχη]] καὶ [[σύστασις]], Plat. Legg. VIII, 833 a; auch γνώμης, Aufregung, Bangigkeit, Thuc. 7, 71, wie φρενῶν, Eur. Hipp. 983 (s. [[συνίστημι]]). – 4) das Bestehen, Beschaffenheit, Zustand, bes. dauernder, von Staaten, οὐδ' ἡ [[τοιαύτη]] ξύστασις ἅπαντα μενεῖ χρόνον, Plat. Rep. VIII, 546 a; τοῦ κόσμου, Tim. 32 e; [[πόλεων]], Legg. VI, 782 a; τῆς πολιτείας, Verfassung, Pol. 6, 43, 5 u. oft; die nach einem Aufruhr wieder hergestellte Einigkeit der Bürger, Isocr. u. sonst; Pol. vrbdt εἰληφέναι τήν τε σύστασιν καὶ τὴν αὔξησιν, 6, 4, 13.
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1044.png Seite 1044]] ἡ, 1) das [[Zusantmenstellen]], [[Zusammenbringen]], [[Versammeln]], [[Vereinigen]]. – 2) das [[Zusammensetzen]], [[Verfertigen]], [[Anordnen]]; ἡ τῶν ὡρῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ [[σύστασις]], Plat. Conv. 188 a; πραγμάτων, im Gedicht, Arist. poet. 14; προσώπου, das Zurechtlegen des Gesichts, wenn man es in Falten legt, um ihm eine unveränderlich ernste Haltung zu geben, Plut. Pericl. 5; τῆς ἐπιβουλῆς, der zur Nachstellung entworfene Plan, Pol. 6, 7, 8. – Auch das Zusammenführen mit einem Andern, Vorstellung, Empfehlung, Plut. Them. 27. – 3) das [[Zusammentreten]], die [[Versammlung]], [[Verbindung]], sowohl durch Freundschaft, als in böser Absicht, Zusammenrottung, Aufstand, Dem. 45, 67; [[πρός]] τινα, Pol. 3, 78, 2 u. öfter. – Auch das Zusammentreffen im Kampfe, die Schlacht selbst, Her. 6, 117. 7, 167; ἡ ἐν ταῖς συμπλοκαῖς [[μάχη]] καὶ [[σύστασις]], Plat. Legg. VIII, 833 a; auch γνώμης, Aufregung, Bangigkeit, Thuc. 7, 71, wie φρενῶν, Eur. Hipp. 983 (s. [[συνίστημι]]). – 4) das [[Bestehen]], [[Beschaffenheit]], [[Zustand]], bes. dauernder, von Staaten, οὐδ' ἡ [[τοιαύτη]] ξύστασις ἅπαντα μενεῖ χρόνον, Plat. Rep. VIII, 546 a; τοῦ κόσμου, Tim. 32 e; [[πόλεων]], Legg. VI, 782 a; τῆς πολιτείας, Verfassung, Pol. 6, 43, 5 u. oft; die nach einem Aufruhr wieder hergestellte Einigkeit der Bürger, Isocr. u. sonst; Pol. vrbdt εἰληφέναι τήν τε σύστασιν καὶ τὴν αὔξησιν, 6, 4, 13.
}}
}}
{{bailly
{{bailly
Line 17: Line 17:
}}
}}
{{elnl
{{elnl
|elnltext=σύστᾰσις -εως, ἡ Att. ook ξύστᾰσις [συνίστημι] Ion. gen. -ιος ~ συνίστημι: het bijeen doen staan: introductie, aanbeveling:. τὴν πρὸς αὐτόν ἔντευξιν καὶ σύστασιν zijn kennismaking met en introductie bij hem Plut. Them. 27.8. ~ συνίσταμαι: het bijeen gaan staan samenscholing, groep mensen:; κατὰ ξυστάσεις γιγνόμενοι in groepjes bijeenstaand Thuc. 2.21.3; politieke groepering; Isocr. 3.54; samenspanning:. σ.... ἐφ’ αὑτόν samenzwering tegen hem zelf Plut. Pyrrh. 23. conflict, handgemeen:; ἐν τῇ συστάσει μαχόμενον in het handgemeen meevechtend Hdt. 6.117.2; μάχη καὶ σύστασις strijd en handgemeen Plat. Lg. 833a; overdr. spanning. ξύστασιν τῆς ψυχῆς εἶχε (het leger op het land) verkeerde in grote geestelijke spanning Thuc. 7.71.1; προσώπου σύστασις een strak gelaat Plut. Per. 5.1. opeenhoping. ὕδατος ψυχροῦ καὶ ὑγροῦ σ. opeenhoping van koud water en vocht Hp. Vict. 1.10. structuur, samenstelling:. ἡ τοῦ κόσμου σύστασις de structuur van de kosmos Plat. Tim. 32c; σ. τοῦ σώματος lichamelijke constitutie Plat. Tim. 89a; ἡ σ. τῆς πόλεως de structuur van de staat Aristot. Pol. 1295b28; ποίαν τινὰ δεῖ τὴν σύστασιν εἶναι τῶν πραγμάτων hoe de structuur van de gebeurtenissen moet zijn Aristot. Poët. 1450b22. ontstaan, vorming:. σ. νόσων ontstaan van ziekten Plat. Tim. 89b; πόλεων συστάσεις καὶ φθοραί het ontstaan en verval van steden Plat. Lg. 782a.
|elnltext=σύστᾰσις -εως, ἡ Att. ook [[ξύστασις|ξύστᾰσις]] [συνίστημι] Ion. gen. -ιος ~ [[συνίστημι]]: [[het bijeen doen staan]]: [[introductie]], [[aanbeveling]]:. τὴν πρὸς αὐτόν ἔντευξιν καὶ σύστασιν zijn kennismaking met en introductie bij hem Plut. Them. 27.8. ~ συνίσταμαι: het bijeen gaan staan samenscholing, groep mensen:; κατὰ ξυστάσεις γιγνόμενοι in groepjes bijeenstaand Thuc. 2.21.3; politieke groepering; Isocr. 3.54; samenspanning:. σ.... ἐφ’ αὑτόν samenzwering tegen hem zelf Plut. Pyrrh. 23. conflict, handgemeen:; ἐν τῇ συστάσει μαχόμενον in het handgemeen meevechtend Hdt. 6.117.2; μάχη καὶ σύστασις strijd en handgemeen Plat. Lg. 833a; overdr. spanning. ξύστασιν τῆς ψυχῆς εἶχε (het leger op het land) verkeerde in grote geestelijke spanning Thuc. 7.71.1; προσώπου σύστασις een strak gelaat Plut. Per. 5.1. [[opeenhoping]]. ὕδατος ψυχροῦ καὶ ὑγροῦ σ. opeenhoping van koud water en vocht Hp. Vict. 1.10. structuur, samenstelling:. ἡ τοῦ κόσμου σύστασις de structuur van de kosmos Plat. Tim. 32c; σ. τοῦ σώματος lichamelijke constitutie Plat. Tim. 89a; ἡ σ. τῆς πόλεως de structuur van de staat Aristot. Pol. 1295b28; ποίαν τινὰ δεῖ τὴν σύστασιν εἶναι τῶν πραγμάτων hoe de structuur van de gebeurtenissen moet zijn Aristot. Poët. 1450b22. [[ontstaan]], [[vorming]]:. σ. νόσων ontstaan van ziekten Plat. Tim. 89b; πόλεων συστάσεις καὶ φθοραί het ontstaan en verval van steden Plat. Lg. 782a.
}}
}}
{{elru
{{elru
Line 29: Line 29:
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=-άσεως, ἡ, ΜΑ<br /><b>βλ.</b> [[σύσταση]].
|mltxt=η / [[σύστασις]], ΝΜΑ, και αττ. τ. [[ξύστασις]] Α [[συνίστημι]]<br /><b>1.</b> [[σύνθεση]], [[κατασκευή]]<br /><b>2.</b> [[συγκρότηση]], [[συναρμολόγηση]]<br /><b>3.</b> [[ίδρυση]], [[σχηματισμός]] (α. «[[σύσταση]] ανώνυμης εταιρείας» β. «[[σύστασις]] ἐπιβουλῆς», <b>Πολ.</b>)<br /><b>4.</b> [[φυσική]] [[σύνθεση]], υφή, [[υπόσταση]] (α. «υδαρούς συστάσεως» β. «[[σπέρμα]]... τρυφερὸν ἔτι καὶ νεοπαγῆ τὴν σύστασιν ἔχον», Σωρ.)<br /><b>5.</b> συστατική [[εισαγωγή]] ενός προσώπου από κάποιον, [[παρουσίαση]] (α. «έγιναν οι συστάσεις και άρχισε η [[συζήτηση]]» β. «τῷ Θεμιστοκλεῖ τὴν πρὸς αὐτὸν [τὸν [[βασιλέα]]] ἔντευξιν [[γενέσθαι]] καὶ σύστασιν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>6.</b> γραπτή ή προφορική [[βεβαίωση]] για τις καλές ή κακές ιδιότητες ενός ατόμου ή για την προηγούμενη [[επίδοση]] κάποιου στις σπουδές ή στο επάγγελμά του (α. «δεν μπορεί να βρει δουλειά [[γιατί]] δεν έχει συστάσεις» β. «πατρικὴν ἔχων σύστασιν», <b>Πολ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[υπόδειξη]], [[νουθεσία]], [[συμβουλή]] («δεν άκουσε τη [[σύσταση]] του γιατρού και άρχισε [[πάλι]] το [[κάπνισμα]]»)<br /><b>2.</b> [[παρατήρηση]] που γίνεται σε κάποιον για τη [[συμπεριφορά]] του («[[αφού]] τους έγιναν συστάσεις, σταμάτησαν να ενοχλούν»)<br /><b>3.</b> η [[διεύθυνση]] του παραλήπτη επιστολής η οποία αναγράφεται στον [[φάκελο]] ή, γενικά, η [[διεύθυνση]] κατοικίας<br /><b>4.</b> η [[μεταξύ]] δύο ή περισσότερων προσώπων συναπτόμενη [[συμφωνία]] για [[εκτέλεση]] ορισμένης αξιόποινης πράξης<br /><b>5.</b> <b>στρ.</b> άτακτη και ταχύτατη [[συγκέντρωση]] τών [[ανδρών]] μικρής μονάδας [[γύρω]] από τον διοικητή της, με σκοπό την [[απόκρουση]] αιφνιδιαστικής εχθρικής προσβολής<br /><b>6.</b> καλή [[εμφάνιση]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «χημική [[σύσταση]]»<br /><b>χημ.</b> το [[σύνολο]] τών επιμέρους συστατικών από τα οποία αποτελείται μια [[ουσία]]<br />β) «επί συστάσει»<br />(σχετικά με ταχυδρομική [[αποστολή]]) με [[απόδειξη]] για την ασφαλή [[αποστολή]] και [[παραλαβή]] από τον παραλήπτη<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μάχη]] εκ του [[συστάδην]], [[συμπλοκή]] («ἡ ἐκ συστάσεως [[μάχη]]», <b>Ηρωδιαν.</b>)<br /><b>2.</b> σωματική [[ενόχληση]] («καταστεῖλαι τὴν σύστασιν τὴν ἀπὸ τοῦ γυμνασίου», Ορειβ.)<br /><b>3.</b> [[μεγάλη]] [[ανησυχία]] και [[συνεχής]] [[φροντίδα]] και [[μέριμνα]] («[[μένος]] μὲν ξυστάσεώς τε σῶν φρενῶν δεινή», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>4.</b> (κυριολ. και μτφ.) [[συνάντηση]], [[συμβολή]], [[συνένωση]] (α. «[[σύστασις]] ὑγροῦ περὶ τὴν ὑπερῴην», Ιπποκρ.<br />β. «λέγεις, ἦν δ' ἐγώ, λόγων ξύστασιν», Πλατ.)<br /><b>5.</b> [[συνδυασμός]] («τραγῳδίαν... [[εἶναι]] τὴν τούτων σύστασιν πρέπουσαν ἀλλήλοις», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>6.</b> [[ομάδα]] ανθρώπων («κατὰ ξυστάσεις τε γιγνόμενοι ἐν [[πολλῇ]] ἔριδι [[ἦσαν]]», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>7.</b> [[πολιτική]] [[ένωση]], με γενικότερη [[έννοια]] από τη σύνοδο και την [[εταιρεία]] («κατὰ συστάσεις κωμάζειν», Δίων Κάσσ.)<br /><b>8.</b> [[φιλία]] ή [[συμμαχία]]<br /><b>9.</b> [[συνωμοσία]] («ἀποστάσεις δὲ ὁρῶν ἅπαντα καὶ νεωτερισμοὺς καὶ σύστασιν ἰσχυρὰν ἐφ' αὑτόν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>10.</b> [[πολίτευμα]] («οὐδ' τοιαύτη ξύστασις τὸν ἅπαντα μενεῖ χρόνον», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>11.</b> [[αρχή]] υπάρξεως («[[πόλεων]] ξυστάσεις καὶ φθοράς», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>12.</b> (για τις πηγές ποταμού) [[αφετηρία]]<br /><b>13.</b> υλικό («πλάττειν ἐκ πηλοῦ [[ζῷον]] ἤ τινος ἄλλης ὑγρᾱς συστάσεως», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>14.</b> [[επιμέλεια]], [[κηδεμονία]] («ἔτι νηπίας οὔσας [ἀπέδωκεν] εἰς σύστασιν Πτολεμαίῳ Γλαυκίου», πάπ.)<br /><b>15.</b> [[προστασία]], [[υπεράσπιση]]<br /><b>16.</b> [[γνωριμία]] [[μεταξύ]] δύο προσώπων («ταῦτα σοῦ εἰπόντος τρεῖς, σημεῖον ἔσται τῆς συστάσεως [[τόδε]]», πάπ.)<br /><b>17.</b> [[τεκμήριο]], [[απόδειξη]]<br /><b>18.</b> [[διαβεβαίωση]]<br /><b>19.</b> πληρεξούσιο<br /><b>20.</b> <b>φρ.</b> α) «προσώπου [[σύστασις]]» — [[έκφραση]] του προσώπου («ἀλλὰ καὶ προσώπου [[σύστασις]] [[ἄθρυπτος]] εἰς γέλωτα», <b>Πλούτ.</b>)<br />β) «ἐθνικαὶ συστάσεις» — εθνικές συνελεύσεις.
}}
}}
{{lsm
{{lsm