καθίστημι: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> in causal sense:—Act., in pres., impf., fut., and pf. καθέστᾰκα Hyp.''Eux.''28, [[LXX]] ''Je.''1.10, D.H.''Dem.''54, [[Diodorus Siculus|D.S.]]32.11, etc.; once καθέστηκα ''PHib.''1.82i14 (iii B. C.): plpf. -εστάκει Demetr. Sceps. ap. Ath.15.697d:—also in Med., fut. (Paus.3.5.1), aor. 1, more rarely pres. (infr. A. 11.2):—[[set down]], κρητῆρα καθίστα Il.9.202; <b class="b3">νῆα κατάστησον</b> [[bring]] it to [[land]], Od.12.185; <b class="b3">κ. δίφρους</b> [[place]], [[station]] them, before starting for the [[race]], S.''El.''710; [[ποῖ]] ([[δεῖ]]) <b class="b3">καθιστάναι πόδα</b>; E.''Ba.''184; κ. τινὰ εἰς τὸ φανερόν X.''An.''7.7.22; [[set up]], [[erect]], of [[stone]]s, ''Inscr.Cypr.''94, 95 H.:—Med., [[λαῖφος]] <b class="b3">κατεστήσαντο βοεῦσι</b> [[steady|steadied]] it, ''h.Ap.''407.<br><span class="bld">2</span> [[bring down]] to a place, τούς μ' ἐκέλευσα Πύλονδε καταστῆσαι Od.13.274: generally, [[bring]], κ. τινὰ ἐς Νάξον [[Herodotus|Hdt.]]1.64, cf. Th.4.78; esp. [[bring back]], πάλιν αὐτὸν κ. ἐς τὸ τεῖχος σῶν καὶ ὑγιᾶ Id.3.34; κ. τοὺς Ἕλληνας εἰς Ἰωνίαν πάλιν X.''An.''1.4.13; without [[πάλιν]], [[replace]], [[restore]], ἐς φῶς σὸν κ. βίον [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''362; ἃς (''[[sc.]]'' τὰς κόρας) οὐδ' ὁ [[Μελάμπους]]… καταστήσειεν ἄν = [[cure]] their [[squint]], Alex.112.5; <b class="b3">ἰκτεριῶντας κ.</b> Dsc.4.1; τὸ [[σῶμα]] = [[restore]] the [[general]] [[health]], Hp.''Mul.'' 2.133:—Med., [[κατεστήσαντο]] ([[varia lectio|v.l.]] for [[κατεκτήσαντο]]) [[εὐδαιμονία]]ν Isoc. 4.62:—Pass., οὐκ ἂν ἀντὶ πόνων [[Χάρις]] καθίσταιτο = [[would]] be [[return]]ed, Th. 4.86.<br><span class="bld">3</span> [[bring before]] a [[ruler]] or [[magistrate]], [[Herodotus|Hdt.]]1.209, ''PRyl.''65.10 (i B. C.), etc.; τινὰ ἐπί τινα ''PCair.Zen.''202.6 (iii B. C.), ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''281.24 (i A. D.).<br><span class="bld">II</span> [[set in order]], [[array]], of [[soldier]]s, X.''An.''1.10.10; [[set]] as [[guard]]s, [[προφυλακή|προφυλακάς]] ib.3.2.1, etc.<br><span class="bld">2</span> [[ordain]], [[appoint]], κατέστησε τύραννον εἶναι παῖδα τὸν ἑωυτοῦ [[Herodotus|Hdt.]]5.94, cf. 25: usually without the inf., κ. τινὰ ὕπαρχον Id.7.105; [[ἄλλον]] [[ἄρχοντα]] ἀντὶ αὐτοῦ [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.1.12, etc.; βασιλέα ἐπί τινας [[LXX]] ''1 Ki.''8.5, al.; τινὰ ἐς μοναρχίαν [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]'' 352; ἐπὶ τὰς ἀρχάς Isoc.12.132; τινὰ τύραννον [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1672; κ. ἐγγυητάς [[Herodotus|Hdt.]]1.196, Ar.''Ec.''1064; [[δικαστής|δικαστάς]], [[ἐπιμελητής|ἐπιμελητάς]], [[νομοθέτης|νομοθέτας]], Id.''Pl.'' 917, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.1.9, D.3.10 (sed leg. [[καθίσατε]], cf. [[καθίζω]] 1.4); of games, etc., <b class="b3">γυμνικοὺς ἀγῶνας κ.</b> Isoc.4.1: rarely c. inf., οἱ καθιστάντες μουσικῇ… παιδεύειν [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 410b:—so in Pass., [[κυβερνᾶν]] κατασταθείς [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''1.7.3: aor. Med., [[appoint for oneself]], τύραννον καταστησάμενοι παρὰ. σφίσι αὐτοῖσι [[Herodotus|Hdt.]]5.92.á; ἄρχοντας X.''An.''3.1.39, etc.<br><span class="bld">b</span> especially of [[law]]s, [[constitution]]s, ceremonies, etc., [[establish]], [[νόμους]], [[τελετάς]], [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''892, ''Ba.''21, etc.; [[πολιτεία]]ν, [[δημοκρατία]]ν, Arist.''Ath.''7.1, Decr.ib. 29.3; ὀλιγαρχίαν Lys.12.42; also, [[set in order]], [[arrange]], πολιτείαν Pl. ''R.''590e:—also in Med., τοῦτο [[βουλευτήριον]] [[φρούρημα]] γῆς καθίσταμαι A.''Eu.''706; τὴν Ἱππίου καθίσταμαι [[τυραννίδα]] Ar.''V.''502; καθίστατο τὰ περὶ τὴν Μυτιλήνην ᾗ αὐτῷ ἐδόκει Th.3.35; πόλεις ἐπὶ τὸ ὠφέλιμον Id.1.76; [[Εὔβοια]]ν [[ὁμολογίᾳ]] ib.114; <b class="b3">πρὸς ἐμὲ τὸ πρᾶγμα καταστήσασθαι</b> [[settle]] it with me, D.21.90.<br><span class="bld">3</span> [[bring into a certain state]], τινὰ ἐς [[ἀπόνοια|ἀπόνοιαν]] Th.1.82; ἐς ἀπορίαν Id.7.75; εἰς ἀνάγκην Lys.3.3; εἰς αἰσχύνην Pl.''Sph.''230d; εἰς [[ἐρημία]]ν φίλων Id.''[[Phaedrus|Phdr.]]''232d; εἰς ἀγῶνα Id.''Ap.''24c; τινὰ εἰς ἀσφάλειαν Isoc.5.123; <b class="b3">τίνας εἰς ἀγῶνα καθέστακα</b>; Hyp.''Eux.'' 28, cf. Lycurg.2; κ. τινὰ ἐν ἀγῶνι καὶ κινδύνῳ Antipho 5.61; τὴν πόλιν ἐν πολέμῳ Pl.''Mx.''242a; τοὺς φίλους ἐν ἀκινδύνῳ [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''4.5.28; <b class="b3">κ. ἑαυτὸν ἐς κρίσιν</b> [[present]] himself for [[trial]], Th.1.131, cf. Lycurg.6; <b class="b3">κ. τινὰ εἰς τοὺς ἀρχικούς</b> [[reckon]] him as one of... [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.1.9.<br><span class="bld">4</span> c. dupl. acc., [[make]], [[render so and so]], ψευδῆ γ' ἐμαυτόν [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''657; ἡ [[ἐπιθυμία]] κ. τινὰ ἀμνήμονα Antipho 2.1.7; <b class="b3">τὸ πιστὸν ὑμᾶς ἀπιστοτέρους κ.</b> Th.1.68; <b class="b3">κ. τι φανερόν, σαφές</b>, Id.2.42, 1.32; <b class="b3">τινὸς ἐπίπονον τὸν βίον κ.</b> Isoc.10.17: c. part., [[κλαίοντα καθιστάναι τινά]] = [[bring one to tears]], [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''635: rarely c. inf., <b class="b3">κ. τινὰ φεύγειν</b> [[make]] him [[fly]], Th.2.84, cf. [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''283, Luc.''Charid.''8:—Pass., ἀνάγκη τὴν [[ναυμαχία]]ν [[πεζομαχία]]ν καθίστασθαι Th.2.89.<br><span class="bld">5</span> Med., [[get for oneself]], τὴν ζόην καταστήσασθαι ἀπ' ἔργων ἀνοσιωτάτων [[Herodotus|Hdt.]]8.105.<br><span class="bld">6</span> [[make]], in periphrases, πάννυχοι… διάπλοον καθίστασαν [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''382:—Med., <b class="b3">κρυφαῖον ἔκπλουν οὐδαμῇ καθίστατο</b> ib.385.<br><span class="bld">B</span> intr. in aor. 2, pf. [[καθέστηκα]], and plpf. of Act. (also fut. καθεστήξω Th.3.37, 102), and all tenses of Med. (exc. aor. 1) and Pass.: pf. [[καθέσταμαι]] in later Greek, ''IG''22.1006.24 (ii B. C.), [[LXX]] ''Nu.''3.32, etc.:—to [[be set]], [[set oneself down]], [[settle]], ἐς [[Αἴγινα]]ν [[Herodotus|Hdt.]]3.131, cf. Th.4.75; [[ὀδύναι]] καθίσταντο ἐς ὑπογάστριον Hp.''Epid.''7.97; of [[joint]]s, <b class="b3">ἐξίσταται ἀνωδύνως καὶ κ.</b> goes out of joint and [[in again]], Id.''Art.''8; κ. ἐς [[Ῥήγιον]] = to [[make]] [[Rhegium]] a [[base]] of [[operation]]s, Th.3.86; simply, to [[be come to]] a [[place]], ὅποι καθέσταμεν [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''23.<br><span class="bld">b</span> [[come before]] another, [[stand in]] his [[presence]], Pi.''P.''4.135; λέξον καταστάς [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]'' 295 (unless it be taken in signf. 4), cf. [[Herodotus|Hdt.]]1.152; κ. ἐς ὄψιν τινός Id.7.29; καταστάντες ἐπὶ τοὺς [[ἄρχων|ἄρχοντας]] ἔλεγον Id.3.46, cf.156; καταστὰς ἐπὶ τὸ πλῆθος ἔλεγε Th.4.84.<br><span class="bld">2</span> to [[be set]] as guard, ὑπό τινος [[Herodotus|Hdt.]]7.59, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''356, X.''An.''4.5.19, etc.; to [[be appointed]], δεσπότης… καθέστηκα E.''HF''142; στρατηλάτης νέος καταστάς Id.''Supp.''1216; <b class="b3">κ. Χορηγὸς εἰς Θαργήλια, στρατηγός</b>, etc., Antipho 6.11, Isoc.4.35, etc.; οἱ πρόβουλοι καθεστᾶσιν ἐπὶ τοῖς βουλευταῖς [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1299b37; [[δικτάτωρ]]… καθεστάμενος τὸ [[τέταρτον]] = Lat. [[dictator]] [[designatus]] [[quartum]], of [[Caesar]], ''IG''12(2).35b7 (Mytil.).<br><span class="bld">3</span> [[deposit a sediment]], Hp. ''Epid.''1.2, 7.<br><span class="bld">4</span> also, [[stand]] or [[become quiet]] or [[become calm]], of [[water]], ὅταν ἡ [[λίμνη]] καταστῇ [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''865, cf. ''PHolm.''16.3; <b class="b3">θάλασσα γαληνὴ καὶ κ.</b> Plb.21.31.10; <b class="b3">πνεῦμα λεῖον καὶ καθεστηκός</b> calm and [[settled]], Ar.''Ra.'' 1003; <b class="b3">ὁ θόρυβος κατέστη</b> [[subside]]d, [[Herodotus|Hdt.]]3.80; of laughter, Philostr. ''VA''3.4; of a [[swelling]], Hp.''Prog.''7; ἕως τὰ πράγματα κατασταίη Lys. 13.25; also of persons, [[καταστάς]] [[composedly]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''295 (but v. supr. 1b); [ἡ ψυχὴ] καθίσταται καὶ ἠρεμίζεται Arist.''Ph.''248a2; [[ὁρῶμεν]] [τοὺς ἐνθουσιαστικοὺς]… καθισταμένους Id.''Pol.''1342a10; καθεστηκυίας τῆς διανοίας Ocell.4.13; <b class="b3">καθεστῶτι προσώπῳ</b> with [[composed]], [[calm]] countenance, Plu.''Fab.''17; μαίνεσθαι καὶ ἔξω τοῦ καθεστηκότος εἶναι Luc.''Philops.''5; <b class="b3">τίς ἂν καθεστηκὼς φήσαιε</b>; what [[person]] of [[mature]] [[judgement]] would [[say]]… ? Phld.''Po.''5.15; ἡ [[καθεστηκυία|καθεστηκυῖα]] [[ἡλικία]] = [[middle]] [[age]], Th.2.36; <b class="b3">ἡλικία μέση καὶ καθεστηκυῖα</b> Pl.''Ep.''316c; [[οἱ καθεστηκότες]] = [[those of middle age]], Hp.''Aph.''1.13: also, with metaphor from wine, [[mellow]], of persons, Alex.45.8.<br><span class="bld">5</span> [[come into a certain state]], [[become]], and in pf. and plpf., to [[have]] [[become]], [[be]], ἀντὶ φίλου πολέμιόν τινι κ. [[Herodotus|Hdt.]] 1.87; οἱ μὲν ὀφθαλμῶν ἰητροὶ κατεστέασι, οἱ δὲ κεφαλῆς Id.2.84; ἔμφρων καθίσταται [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''306; τῶν ἄνωθεν ὑπόπτων καθεστώτων Epicur. ''Sent.''13; ἐς μάχην [[Herodotus|Hdt.]]3.45; ἐς πόλεμον ὑμῖν καὶ μάχην κ. E.''HF'' 1168; ἐς πάλην καθίσταται δορὸς τὸ πρᾶγμα Id.''Heracl.''159; ἐς τὴν ἴησιν Hp.''Prorrh.''2.12; <b class="b3">ἐς τὸ αὐτό</b> they [[recover]], Id.''Coac.''160 (later abs., καταστῆναι καὶ μηδενὸς ἔτι φαρμάκου δεηθῆναι Gal.''Vict.Att.''1); ἐς τοὺς κινδύνους Antipho 2.3.1; ἐς φόβον [[Herodotus|Hdt.]]8.12, Th.2.81; <b class="b3">ἐς δέος, λύπην</b>, Id.4.108,7.75; ἐς φυγήν Id.2.81; ἐς ἔχθραν τινί Isoc.9.67; <b class="b3">εἰς ὁμόνοιαν, εἰς πολλὴν ἀθυμίαν</b>, Lys.18.18, 12.3; <b class="b3">καταστῆναι ἐς συνήθειάν τινος τὴν πόλιν ποιεῖν</b> [[make]] the [[city]] [[become]] [[accustomed]] to it, Aeschin.1.165; ἀντιστασιώτης κατεστήκεε [[had]] [[been]], [[Herodotus|Hdt.]]1.92, cf. 9.37; ἐν δείματι μεγάλῳ κατέστασαν Id.7.138; <b class="b3">καταστάντων σφι εὖ τῶν πρηγμάτων</b> ib.132; <b class="b3">τίνι τρόπῳ καθέστατε</b>; in [[what]] [[case]] [[are]] [[ye]]? [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''10; <b class="b3">φονέα με φησὶ… καθεστάναι</b> ib.703; ἄπαρνος δ' οὐδενὸς καθίστατο Id.''Ant.''435; [[κρυπτός|κρυπτὸς]] καταστάς [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''1064; οἱ ἐν τούτῳ τῆς ἡλικίας καθεστῶτες ἐν ᾧ… Antipho 2.1.1; <b class="b3">ἐν οἵῳ τρόπῳ [ἡ τῶν Ἀθηναίων ἀρχὴ] κατέστη</b> how it [[come into being|came into being]], Th.1.97, cf. 96; <b class="b3">ἀρξάμενος εὐθὺς καθισταμένου</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τοῦ πολέμου</b>) from its [[first]] [[commencement]], Id.1.1.<br><span class="bld">6</span> to [[be established]] or [[be instituted]], [[prevail]], καί σφι μαντήϊον Διὸς κατέστηκε [[Herodotus|Hdt.]]2.29; <b class="b3">ἄγραι… πολλαὶ κατεστᾶσι</b> ib.70, cf. 1.200; <b class="b3">ὅδε σφι νόμος κατεστήκεε</b> ib.197; βροτοῖσιν ὃς καθέστηκεν νόμος E. ''Hipp.''91: c. inf., θεὸν Ἀμφιάραον πρώτοις Ὠρωπίοις κατέστη νομίζειν Paus.1.34.2: pf. part., [[exist]]ing, [[established]], [[prevail]]ing, <b class="b3">τὸν νῦν κατεστεῶτα κόσμον</b> Hdt 1.65; ἦν κατεστηκὸς οὐδὲν φόρου πέρι Id.3.89; <b class="b3">τοὺς κατεστεῶτας τριηκοσίους</b> the [[regular]] 300, Id.7.205; οἱ καθεστῶτες νόμοι [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''1113, Ar.''Nu.''1400; <b class="b3">τὰ καθεστῶτα</b> the [[present state of life]], [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''1160; also, [[exist]]ing [[law]]s, [[usage]]s, <b class="b3">τὰ τότε καθεστῶτα, τά ποτε καθεστῶτα</b>, [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]'' 798b, Isoc.7.56; ἐπὶ τοῖσι κατεστεῶσι ἔνεμε τὴν πόλιν [[Herodotus|Hdt.]]1.59.<br><span class="bld">7</span> of purchases, [[cost]], <b class="b3">πλέον ἢ ὅσου ἐμοὶ κατέστησαν</b> = [[more]] [[than]] [[they]] stood me in, And.2.11, cf. Plu.2.349a.<br><span class="bld">8</span> [[stand against]], [[oppose]], πρός τινα dub. l. in Plb.23.18.5:—Pass., Τιτήνεσσι κατέσταθεν Hes. ''Th.''674.<br><span class="bld">C</span> aor. 1 Med. and sometimes pres. Med. are used in trans. sense, v. supr. A. 11.2sq.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1286.png Seite 1286]] (s. [[ἵστημι]], perf. κατεστέαται Her. 1, 196), 1) trans., praes. u. impf., fut. u. aor. I, bei Sp., wie D. Hal. de vi Dem. 54 auch perf. καθέστακα, [[niedersetzen]], – a) [[hinstellen]], [[hinbringen]]; νῆα, das Schiff halten lassen, Od. 12, 185, oder an's Ufer bringen, wie τούς μ' ἐκέλευσα [[Πύλονδε]] καταστῆσαι καὶ [[ἐφέσσαι]], 13, 274, mich nach Pylos hinzuschaffen; so κατέστησαν αὐτὸν ἐς Δῖον Thuc. 4, 78; ἔςτε ἐπὶ τὰ Κόλχων [[ὅρια]] κατέστησαν τοὺς Ἕλληνας, bis sie die Griechen auf die Gränze hingebracht, Xen. An. 4, 8, 8, wie [[πάλιν]] εἰς Ἰωνίαν, zurückbringen nach, 1, 4, 13; τινὰ εἰς τοὺς ἀρχικούς, darunter rechnen, Mem. 2, 1, 9; τὰ [[ὅμηρα]] εἰς Ῥώμην Pol. 22, 15, 11; τὸν ἄνθρωπον πρὸς τὴν οἰκίαν Plut. Pericl. 5; – δίφρους, hinstellen, hinsetzen, Soph. El. 700; σὺ δέ μ' αὐτὸς ἆρον, σύ με κατάστησον Phil. 867; ποῖ δεῖ καθιστάναι πόδα Eur. Bacch. 184, wo soll ich den Fuß hinsetzen? – αὐτὴν ἐπὶ κλίμακος Plut. Num. 10; ἐς τὸ φανερόν τινα, an einen hohen Platz stellen, Xen. An. 7, 7, 22; vgl. πρὶν ἐς φῶς καταστῆσαι βίον Eur. Alc. 363. – b) Soldaten [[aufstellen]], εἰς τὸ αὐτὸ [[σχῆμα]] ἐναντίαν τὴν φάλαγγα Xen. An. 1, 10, 10; Wächter, Späher, σκοπούς 6, 1, 11, προφύλακας 3, 2, 1. – c) in ein Amt [[einsetzen]]; ὕπαρχον Her. 7, 105, τυράννους 5, 92; τύραννον εἶναι παῖδα 94; [[βασιλέα]] Xen. An. 3, 2, 5; [[πότε]] ρον ἐᾷς ἄρχειν ἢ ἄλλον καθίστης ἀντ' [[αὐτοῦ]] Cyr. 3, 1, 12; ἄρχοντα ἡμῖν καθίστησι Plat. Rep. X, 606 d; Folgde überall, ὑπάτους Pol. 1, 16, 1, pass. ὕπατοι κατασταθέντες 1, 17, 6, [[ἀγορανόμος]] καθεσταμένος, zum Aedil gemacht, 10, 4, 6; λαφυροπώλας, als eine Behörde, Xen. An. 7, 7, 56; ἄλλοις τινὰ δικάζειν Cyr. 1, 3, 6; τοῖς παισὶν ἐπίτροπον, den Kindern einen Vormund bestellen, Plat. Legg. VI, 766 d; κληρονόμον, zum Erben einsetzen, IX, 856 e; ἐγγυητάς, Bürgen stellen, XI, 937 b, wie Ar. Eccl. 1064; δικαστάς, Richter einsetzen, zu Richtern aufstellen, Plut. 917. Vgl. [[παράδειγμα]], ein Beispiel aufstellen, Isocr. 2, 31; νόμους, Gesetze aufstellen, geben, Eur. Or. 890; πολιτείαν, den Staat einrichten, die Staatsverfassung ordnen, Plat. Legg. I, 640 d; τὴν δημοκρατίαν καὶ τὰ δικαστήρια Arist. pol. 2, 10; übh. einrichten, anordnen, καὶ διοικεῖν τι Plut. Pomp. 42; so auch διάπλοον καθίστασαν Aesch. Pers. 374; τὰς κόρας, die Pupillen seines Schielenden) in die richtige Lage bringen, Alexis Ath. VIII, 340 a. – d) ähnlich sind die Verbindungen εἰς μοναρχίαν αὐτόν, in die Alleinherrschaft einsetzen, Eur. Suppl. 352, εἰς [[ἀρχήν]] Lys. 12, 5. 26, 8, εἰς μείζο υς τιμάς Plat. Rep. VII, 537 d, ἐπὶ τὰς ἀρχάς Isocr. 12, 134, ἐπὶ πολλῶν [[NT|N.T.]], an welche sich der so geläufige Gebrauch ἔς τί τινα καθιστάναι reih't, in eine Lage, einen Zustand [[versetzen]], ἐς ἀπορίαν, Plat. Soph. 238 d, ἐς φόβον, in Verlegenheit, Furcht versetzen, Thuc. 2, 81, εἰς ἀθυμίαν Plat. Legg. V, 731 a; Lys. 12, 4 u. sehr oft bei Oratt., εἰς κινδύνους, εἰς διαβολὰς καὶ εἰς κινδύνους, Lys. 13, 17; εἰς συμφοράς Isocr. 4, 113, in's Unglück bringen, stürzen; εἰς ταπεινότητα 4, 118; εἰς ἀτιμίαν 97; εἰς ἐρημίαν [[φίλων]] Plat. Phaedr. 232 d; εἰς αἰσχύνην, εἰς ὀνείδη, Soph. 230 d Menez. 246 d; εἰς φιλίαν Ep. VII, 328 d; εἰς δόξαν Euthyd. 305 d; selten ἐν ἀκινδύνῳ τοὺς φίλους καθιστᾶσι, Xen. Cyr. 4. 5, 28, wie τὴν πόλιν ἐν πολέμῳ Plat. Menez. 242 a. – e) εἰς δίκην τινὰ καταστῆσαι, Einen vor Gericht ziehen, anklagen, Xen. An. 5, 7, 34; εἰς ἀγῶνα [[περί]] τινος Plat. Apol. 24 c; Is. 1, 5 Dem. 24, 7 u. sonst; ἑαυτὸν εἰς κρίσιν, sich vor Gericht stellen, Thuc. 1, 131. – f) seltener ist der inf. dabei, καταστῆσαι φεύγειν, zum Fliehen bringen, Thuc. 4, 84. Häufiger aber mit einem adject., wie reddere, [[wozu machen]], als Einen hinstellen, ψευδῆ ἐμαυτὸν τῇ πόλει οὐ καταστήσω Soph. Ant. 653; Eur. Andr. 636; τὴν εὐλογίαν φανερὰν σημείοις, durch Zeichen kund thun, Thuc. 2, 42; ὑμᾶς ἀπιστοτέρους ἐς τοὺς ἄλλους 1, 68; vgl. Xen. An. 7, 7, 23; ἐντιμότερόν τινα, d. i. mehr ehren, 6, 1, 18; ἐμὲ ἔρημον καὶ ἄπορον κατέστησεν Plat. Phil. 16 b; ἡ [[ἐπιθυμία]] ἀμνήμονά τινα καθίστησι, sie läßt ihn vergessen, Antiph. 2 α 7; βελτίω τὴν διάνοιαν Isocr. 1, 18; ἄκυρα τὰ γνωσθέντα Dem. 24, 9. Auch c. partic., κλαίοντά σε καταστήσει Eur. Andr. 636. – 2) intrans., perf. u. aor. II in denselben Verbindungen, meist geradezu als das Resultat der durch die trans. tempp. ausgedrückten Thätigkeit erscheinend, – a) hingebracht worden sein, [[hinkommen]]; καταστάντες ἐς Ῥήγιον Thuc. 3, 86; καταστάντες ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, nachdem sie zu den Regierenden gekommen waren, Her. 3, 46; vgl. [[ὅποι]] καθέσταμεν Soph. O. C. 23; ἐσσύμενοι δ' [[εἴσω]] κατέσταν Pind. P. 4, 135; καταστὰς ἐπὶ τὸ [[πλῆθος]] ἔλεγε, er trat auf, Thuc. 4, 84, wie καταστάντες ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας ἔλεγον Her. 3, 46; in λέξον καταστάς Aesch. Pers. 287 liegt auch zugleich das Ruhige, Gefaßte; vgl. καθεστηκὸς καὶ λεῖον [[πνεῦμα]] Ar. Av. 1001, [[θάλασσα]] καθεστηκυῖα, das ruhige Meer, Pol. 22, 14, 10, κατέστη ὁ [[θόρυβος]], der Lärm legte sich, beruhigte sich, Her. 3, 80; [[ἕως]] τὸ [[πρᾶγμα]] κατασταίη, bis die Sache abgemacht, beseitigt sei, Lys. 13, 25; μαίνεσθαι καὶ ἔξω τοῦ καθεστηκότος εἶναι Luc. Philops. 5. – So auch vom Alter, οἱ ἐν τούτῳ τῆς ἡλικίας καθεστῶτες Antiph. 2 α 1, ἡ καθεστῶσα [[ἡλικία]], das mittlere Alter, οἱ καθεστηκότες, Leute von mittlerem Alter. – b) als Wächter, Posten [[dastehen]], hingestellt worden sein, [[φύλαξ]] κατέστης Soph. O. C. 357, φυλακαὶ καθεστήκασι Ar. Av. 1161, φυλακὴ καθειστήκει Xen. An. 4, 5, 19; vgl. Plat. Rep. VI, 503 b. – c) zum König eingesetzt worden sein, in ein Amt eingetreten sein, [[δεσπότης]] ὑμῶν καθέστηκα Eur. Herc. Fur. 142, [[ὅταν]] καταστῶσιν οἱ ἄρχοντες, sobald die Archonten eingesetzt sind, ihr Amt angetreten haben, Plat. Rep. VIII, 543 b; [[στρατηλάτης]] [[νέος]] καταστάς Eur. Suppl. 1216; στρατηγοὶ καταστάντες Isocr. 4, 35; ἡ καθεστηκυῖα [[τιμή]] Dem. 34, 39. Auch ἐπεὶ εἰς τὴν βασιλείαν κατέστη, Xen. An. 1, 1, 3; von Richtern, οἱ καθεστῶτες ἐπὶ τῶν φονικῶν Plut. Rom. 20. – Bes. häufig von Gesetzen, οἱ καθεστῶτες νόμοι, die bestehenden Gesetze, Soph. Ant. 1100 Ar. Nubb. 1400 u. öfter in Prosa; auch vom Einrichten, Ordnen der Staatsangelegenheiten, τὸν νῦν κατεστεῶτα κόσμον Σπαρτιήτῃσι Her. 1, 65, vgl. καταστάντων εὖ τῶν πρηγμάτων 7, 132; ἐπειδὴ δ' ἡ [[πόλις]] εἰς ἓν ἦλθε (nach der Vertreibung der Dreißig) καὶ τὰ πράγματ' ἐκεῖνα κατέστη, und die Staatsangelegenheiten geordnet waren, Dem. 20, 11. Daher τὰ [[καθεστῶτα]] häufig = die bestehende Ordnung der Dinge, Dem. 20, 17; τὰ [[καθεστῶτα]] κινεῖν, eine Umwälzung vorhaben, Neuerungen machen, Pol. 2, 21, 3 u. öfter; vgl. τό τι κινεῖν τῶν [[τότε]] καθεστώτων Plat. Legg. VII, 798 b; ἥτις ἂν καθεστηκυῖα ᾐ [[πολιτεία]], welche Staatsverfassung gerade besteht, IV, 714 c; παρὰ τὸ καθεστὸς [[ἔθος]], gegen die bestehende, herrschende Sitte, Plat. Tim. 46 b; Thuc. 1, 76 οὐδὲ πρῶτοι τοῦ τοιούτου ὑπάρξαντες, ἀλλ' ἀεὶ καθεστῶτος, τὸν ἥσσω ὑπὸ τοῦ δυνατωτέρου κατείργεσθαι, es ist ein alter Brauch, herkömmlich, daß der Schwächere u. s. w. – d) in einen Zustand [[versetzt sein]], in eine Lage geraten sein; εἰς κινδύνους καταστάς Antiph. 2 γ 1, u. sonst oft; τῆς πόλεως εἰς ἀπορίαν καταστάσης Plat. Menez. 243 a; ἐν τοιαύτῃ τύχῃ Conv. 203 c; εἰς τὴν αὐτὴν τύχην Is. 2, 24; εἰς ἀγῶνά τινι Eur. Andr. 328; ἐν διαφορᾷ τινι Antiph. 1, 1; εἰς ἔχθραν πολλοῖς Plat. Polit. 308 a; εἰς ὁμόνοιαν κατέστη ἡ [[πόλις]] Lys. 18, 18; εἰς ἔλεγχον 16, 1; εἰς τοσαύτην μεταβολήν Isocr. 4, 60; ἐν μεγάλῃ δυσθυμίᾳ Pol. 1, 71, 2. – el von Processen, εἰς κρίσιν Aesch. 1, 192, εἰς ἀγῶνα Andoc. 1, 33. – f) wozu gemacht sein, dastehen als, τοῖς [[οἴκοθεν]] φίλοις ἐχθρὰ καθέστηκα Eur. Med. 507, [[δυστυχής]] Andr. 386, φονέα μέ φησι Λαΐου καθεστάναι, er sagt, ich stehe da als Mörder, sei der Mörder, Soph. O. R. 703; ὅς οἱ [[ἀντιστασιώτης]] κατεστήκεε Her. 1, 192; οἱ μὲν ἰητροὶ ὀφθαλμῶν κατεστέασι 2, 84; καταστῆναι πάντων τῶν καλῶν σωμάτων ἐραστήν Plat. Conv. 210 b; bei Sp. καθίσταται = γίγνεται, S. Emp. adv. log. 1, 130, καθεστάναι = εἶναι, ib. 50 u. oft; ὅσου κατέστη, wie viel es kostete, Plut. glor. Ath. 6. – 3) med., sich stellen, für sich hinstellen, einrichten, in denselben Verbindungen, ἀεὶ εἰς τὸ [[ὄπισθεν]] καθίσταντο κάλλιστα, sie stellten sich immer hinter ihn, Plat. Prot. 315 b; – πολιτείαν κατεστήσατο, er richtete den Staat ein, Isocr. 4, 39; τύραννον καταστησάμενοι παρὰ σφίσι αὐτοῖσι Her. 5, 92; ἐπειδὰν καταστήσησθε τοὺς ἄρχοντας Xen. An. 3, 1, 39; Pol. 9, 29, 10 u. sonst oft; – [[φρούρημα]] γῆς καθίσταμαι Aesch. Eum. 676; κρυφαῖον ἔκπλο υν, unternehmen, Pers. 377; – καθίστασθαι εἰς τὴν τάξιν Xen. An. 1, 8, 3, ἐπὶ τὸ ἐπιμελεῖσθαι 5, 9, 22, φύλακας 4, 5, 21; νόμον Ar. Eccl. 1041; εἰς πόλεμον τινὰ καὶ μάχην Eur. Herc. Fur. 1168; εἰς κινδύνους Andoc. 1, 3; – [[ἄπαρνος]] οὐδενὸς καθίστατο Soph. Ant. 431; [[ἔμφρων]] [[μόλις]] πως ξὺν χρόνῳ καθίσταται Ai. 299; oft wie die intrans. tempp. zu fassen; – fut. med. für pass., Xen. An. 1, 3, 9.

|elnltext=καθ-ίστημι act. en med. met acc., causat., Ion. κατίστημι; sigm. aor. κατέστησα en med. κατεστησάμην, aor. pass. κατεστάθην; fut. καταστήσω, fut. pass. κατασταθήσομαι doen staan, neerzetten:; κρητῆρα... κάθιστα zet een mengvat neer Il. 9.202; νῆα κατάστησον zet het schip aan land Od. 12.185; κ. πόδα de voet neerzetten Eur. Ba. 184; (terug)zetten, (terug)brengen:. μ (ε) Πύλονδε καταστῆσαι mij in Pylos aan land zetten Od. 13.274; πρὶν ἐς φῶς σὸν καταστῆσαι βίον voordat ik jouw leven naar het licht (d.w.z. in veiligheid) heb gebracht Eur. Alc. 362; πάλιν αὐτὸν καταστήσειν ἐς τὸ τεῖχος σῶν καὶ ὑγιᾶ dat hij hem veilig en ongedeerd terug zou laten gaan naar het fort Thuc. 3.34.3; κ. ἐς ἔλεγχόν τινα iem. voor gerechtelijk onderzoek voorgeleiden Hdt. 1.209.5; κ. ἑαυτὸν ἐς κρίσιν zich beschikbaar stellen voor onderzoek Thuc. 1.131.2. aanstellen:; τύραννον καταστησάμενοι παρὰ σφίσι αὐτοῖσι nadat ze bij henzelf een alleenheerser hadden aangesteld Hdt. 5.92.α 2; εἰς τὸ προσφέρειν... καθίσταται hij wordt aangesteld om op te dragen NT Hebr. 8.3; met inf. van doel:; κατέστησε τύραννον εἶναι παῖδα τὸν ἑωυτοῦ hij stelde zijn eigen zoon aan om alleenheerser te zijn Hdt. 5.94.1; κυβερνᾶν κατασταθείς aangesteld om te sturen Xen. Mem. 1.7.3; instellen:; νόμους κ. wetten instellen Eur. Or. 892; οἱ καθιστάντες μουσικῇ... παιδεύειν degenen die muzikale opvoeding hebben ingesteld Plat. Resp. 410b; ook med.:; τοῦτο βουλευτήριον... φρούρημα γῆς καθίσταμαι deze raad stel ik in als bescherming van ons land Aeschl. Eum. 706; (milit.) opstellen:. εἰς τὸ αὐτὸ σχῆμα κατέστησεν ἀντίαν τὴν φάλαγγα hij stelde zijn falanx in dezelfde formatie ertegenover op Xen. An. 1.10.10. (in een bepaalde toestand) brengen, in orde brengen, regelen:; καθίστατο τὰ περὶ τὴν Μυτιλήνην ᾗ αὐτῷ ἐδόκει hij regelde de situatie bij Mytilene naar eigen inzicht Thuc. 3.35.2; met dubbele acc.:; ψευδῆ γ’ ἐμαυτὸν οὐ καταστήσω ik zal mijzelf niet tot leugenaar maken Soph. Ant. 657; ἄφωνον καθιστᾶσι καὶ ἄφρονα τὸν ἄνθρωπον zij maken de mens stom en dom Hp MS 10; κ. ἐς ἀπορίαν iem. tot radeloosheid brengen Thuc. 7.75.4; κ. εἰς ἀνάγκην in een noodsituatie brengen Lys. 3.3; met inf.:; κ. τινὰ φεύγειν iem. doen vluchten Thuc. 2.84; met acc. en ptc.: κλαίοντα κ. τινά iem. tot tranen brengen Eur. Andr. 635. tot stand brengen:. πάννυχοι... διάπλουν καθίστασαν de hele nacht lieten zij de schepen op en neer varen Aeschl. Pers. 382; τὴν ζόην καταστήσατο ἀπ’ ἔργων ἀνοσιωτάτων hij verdiende de kost met de meest gruwelijke praktijken Hdt. 8.105.1; τοῖς Λακεδαιμονίοις οὐκ ἂν... χάρις καθίσταιτο aan de Spartanen zal zeker geen dank gebracht worden Thuc. 4.86.5. intrans., Ion. κατίσταμαι; met stamaor. κατέστην of θη - aor. κατεστάθην; perf. καθέστηκα, Ion. κατέστηκα; fut. perf. καθεστήξω zich vestigen, ergens komen, met prep.:; κ. ἐς ὄψιν voor iem. verschijnen Hdt. 7.29.1; κ. ἐς Ῥήγιον zich in Rhegium vestigen Thuc. 3.86.5; καταστὰς ἐπὶ τὸ πλῆθος ἔλεγε hij verscheen in de volksvergadering en sprak Thuc. 4.84.2; perf. zich bevinden: ὅποι καθέσταμεν waar wij ons bevinden. Soph. OC 23. aantreden:; δεσπότης καθέστηκα ik sta hier als jullie meester Eur. HF 142; ὅταν καταστῶσιν οἱ ἄρχοντες wanneer de regeerders zijn aangetreden Plat. Resp. 543b; milit. perf. opgesteld staan:; φρουρὴ ἐν αὐτῷ κατεστήκεε daar stond een grenspost opgesteld Hdt. 7.59.1; overdr.:; οἱ πρόβουλοι καθεστᾶσιν ἐπὶ τοῖς βουλευταῖς de adviseurs vormen een tegenwicht tegen de leden van de raad Aristot. Pol. 1299b 37; perf. vastgesteld zijn, vaststaan:; οἱ καθεστῶτες νόμοι de bestaande wetten Soph. Ant. 1113; βροτοῖσιν ὃς καθέστηκεν νόμος de wet die voor de stervelingen vast staat Eur. Hipp. 91; ἐν τῇ καθεστηκυῖᾳ ἡλικίᾳ in de kracht van ons leven Thuc. 2.36.3; zijn:; οἱ μὲν γὰρ ὀφθαλμῶν ἰητροὶ κατεστᾶσι sommigen zijn oogartsen Hdt. 2.84; φονέα με φησί... καθεστάναι hij beweert dat ik de moordenaar ben Soph. OT 703; τίνι τρόπῳ καθέστατε; in welke toestand bevinden jullie je? Soph. OT 10; ptc. subst.: τὰ καθεστῶτα de toestand Soph. Ant. 1160; οἱ καθεστηκότες de mannen van middelbare leeftijd Hp. Aph. 1.13; τὰ τότε καθεστῶτα de toenmalige gebruiken Plat. Lg. 798b; ἔξω... τοῦ καθεστηκότος buiten zinnen Luc. 34.5. (in een bepaalde situatie) komen, worden:; φύλαξ δέ μου πιστὴ κατέστης jij bent een trouwe wachter voor mij gebleken Soph. OC 356; ἀνάγκη ἄν εἴη τὴν ναυμαχίαν πεζομαχίαν καθίστασθαι dan zou het onvermijdelijk zijn dat de zeeslag in een veldslag veranderde Thuc. 2.89.8; geneesk.:; οὖρα... οὐδὲν καθισταμένα de urine zonder bezinksel Hp. Epid. 1.2; met gen.:; πλέον ἢ ὅσου ἐμοὶ κατέστησαν meer dan de prijs waarop het (het timmerhout) mij was komen te staan And. 2.11; met prep.:; ἀντὶ φίλου πολέμιον κ. van vriend tot vijand worden Hdt. 1.87.3; ἐν ἀσφαλεῖ καθίσταιντο αὐτῶν αἱ ἀπολογίαι dat hun verdediging dan een veilige basis heeft Hp MS 2; ἐς μάχην κ. in gevecht raken Hdt. 3.45.2; ἐς φόβον καταστάντων aan angst ten prooi gevallen Thuc. 2.81.6; ook met aor. pass.:; οἳ τότε Τιτήνεσσι κατέσταθεν ἐν δαῒ λυγρῇ die toen in een fel gevecht belandden met de Titanen Hes. Th. 674; als perifrase:; ἄπαρνος δ’ οὐδενὸς καθίστατο zij ontkende niets Soph. Ant. 435; κρυπτὸς καταστάς zich verborgen hebbend Eur. Andr. 1064; pregn.: tot rust komen, bedaren:; λέξον καταστάς spreek wanneer je tot rust gekomen bent Aeschl. Pers. 295; ἐπείτε δὲ κατέστη ὁ θόρυβος toen het rumoer bedaard was Hdt. 3.80.1; πνεῦμα... καθεστηκός een rustige wind Aristoph. Ran. 1003; geneesk. herstellen:. ἢν μὲν ἐν μηνὶ καθιστῆται als men in een maand herstelt Hp. Vict. 3.76; τὸ οἴδημα μὴ καθιστάμενον als de zwelling niet slinkt Hp. Prog. 7. tot stand komen, ontstaan:. εὐθὺς καθισταμένου meteen bij het uitbreken (van de oorlog) Thuc. 1.1.1.