σχῆμα: Difference between revisions

|elnltext=σχῆμα -ατος, τό [~ἔχω] uiterlijke vorm als typisch kenmerk van iem. of iets van personen uiterlijke vorm, gestalte:; Ἱππομέδοντος σχῆμα de gestalte van Hippomedon Aeschl. Sept. 488; houding, gedrag:; προδείκνυμι σχῆμα een houding voordoen Hdt. 1.60.4; καθ’ Ἡρακλέα τὸ σχῆμα καὶ τὸ λῆμ’ ἔχων met de houding en het lef van Heracles Aristoph. Ran. 463; ἄφοβον... σχῆμ ( α ) onbevreesde houding Xen. Cyr. 6.4.20; τῷ σχήματι, τῷ βλέμματι, τῇ φωνῇ door houding, blik en stem Dem. 21.72; τοῖς σχήμασιν συναπεργαζόμενον (de handeling) met de bijbehorende houdingen realiserend Aristot. Poët. 1455a29; rol, manier (van optreden), handelwijze, stijl:; μεταλαβεῖν τὸ σχῆμα de rolverdeling wisselen [Plat.] Alc.1 135d; ἐν πατρός τε καὶ μητρὸς σχήμασι op de manier van vader en moeder Plat. Lg. 859a; τούτῳ δὴ κατῴκουν τῷ σχήματι in deze vorm leefden zij daar dus Plat. Criti. 112d; allure:. τύραννον σχῆμ’ ἔχων in koninklijke stijl Soph. Ant. 1169; τὸ τῆς ἀρχῆς ἐκείνης σχῆμα de glorie van dat rijk Plat. Lg. 685c. van zaken en abstracta uiterlijke of kenmerkende vorm: trag. ter omschrijving:; ὦ σχῆμα πέτρας δίπυλον o rots met dubbele ingang! Soph. Ph. 952; σχῆμα... Ἑλλάδος στολῆς het uiterlijk van Griekse kleding Soph. Ph. 223; τρίτον δὲ σχῆμα πολιτείας een derde staatsvorm Plat. Plt. 291d; τὸ τῆς κωμῳδίας σχῆμα πρῶτος ὑπέδειξεν hij heeft als eerste de specifieke vorm komedie laten zien Aristot. Poët. 1448b36; ongunstig uiterlijke schijn:. ἦν δὲ τοῦτο μὲν σχῆμα πολιτικὸν τοῦ λόγου αὐτοῖς dat was de voor de politiek bedoelde vorm van hun betoog Thuc. 8.89.3; οὐ σχήμασι ἀλλὰ ἀληθείᾳ niet voor de vorm, maar naar waarheid (de deugd erend) Plat. Epin. 989d; σχήματι ξενίας φιλανθρώπου onder het mom van vriendelijke gastvrijheid Plut. Dion 16.1. vorm, figuur, in allerlei contexten; dansfiguur:; σχήματα καὶ μέλη dansfiguren en zang Plat. Lg. 655a; gramm. vorm, figuur:; σχημάτων σύνθεσις combinatie van lettertekens Hp. Vict. 1.23; τὸ... σχῆμα τῆς λέξεως de vorm van het taalgebruik Aristot. Rh. 1408b21; ret.: τὰ σχήματα τῆς λέξεως manieren van spreken; stijlfiguren; milit. formatie:. εἰς τὸ αὐτὸ σχῆμα κατέστησεν... τὴν φάλαγγα hij stelde de slaglinie in dezelfde formatie op Xen. An. 1.10.10.