ἀσπίς: Difference between revisions

|dgtxt=-ίδος, ἡ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῐ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [eol. nom. plu. ἄσπιδες Alc.140.11]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[escudo]] εὖ δ' ἀσπίδα θέσθω que (cada uno) prepare el escudo</i>, <i>Il</i>.2.382;<br /><b class="num">a)</b> del tipo micénico que cubría el cuerpo ἀμφιβρότη ... ἀ. <i>Il</i>.11.32, στρεφθεὶς γὰρ μετόπισθεν ἐν ἀσπίδος ἄντυγι πάλτο, τὴν αὐτὸς φορέεσκε ποδηνεκέ' ... <i>Il</i>.15.645, ἀ. ὀμφαλοέσση <i>Il</i>.6.118, cf. 4.448, c. el adj. εὔκυκλος parece referirse al mismo tipo de escudo <i>Il</i>.5.453, 797, 12.426, 13.715, 14.428;<br /><b class="num">b)</b> pequeño y redondo como el de época posterior (cf. c) ὑπὸ κρασὶν δ' ἔχον ἀσπίδας con los escudos bajo las cabezas</i>, <i>Il</i>.10.152, αἴνυτ' ἀπὸ στήθεσφι παναίολον ἀσπίδα τ' ὤμων <i>Il</i>.11.374;<br /><b class="num">c)</b> después de Homero [[escudo redondo]] de los hoplitas, a veces con referencia explícita, op. a πέλτη X.<i>Mem</i>.3.9.2, προδούσης με τῆς ἀσπίδος traicionándome el escudo</i> Plu.2.190b<br /><b class="num">•</b>gener. μεσσηγὺς κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος Hes.<i>Sc</i>.417, θαέομαι σαφὲς δράκοντα ποικίλον αἰθᾶς [[Ἀλκμᾶν]]' ἐπ' ἀσπίδος νωμῶντα Pi.<i>P</i>.8.46, κόιλαι ἄσπιδες Alc.l.c., cf. Tyrt.1.50, Mimn.12A, (πλοῖα) ἀσπίδος τρόπον κυκλοτερέα ποιήσαντες haciendo barcas de forma redonda como un escudo</i> Hdt.1.194, ἀσπίδος κύκλον A.<i>Th</i>.489, ὡς μάλιστα τῇ τοῦ ἐν δεξιᾷ παρατεταγμένου ἀσπίδι lo más próximo posible al escudo del situado a la derecha</i> Th.5.71, ὅσ' ἀ. [[ἔγχος]] θ' ἥδε σοι παμπησία E.<i>Io</i> 1305;<br /><b class="num">d)</b> de diversos tipos de escudo αἱ ἀσπίδες αἱ ξυλίναι αἱ Αἰγυπτίαι X.<i>An</i>.2.1.6, cf. Aen.Tact.29.11, 12, 37.6, ἀ. χαλκή [[LXX]] 1<i>Re</i>.17.6, Nonn.<i>D</i>.28.5, αἱ χρυσαῖ καὶ χαλκαῖ ἀσπίδες [[LXX]] 1<i>Ma</i>.6.39, ἀ. πετρήεσσα Nonn.<i>D</i>.45.196, ἡ πέλτη ἀ. ἐστιν ἴτυν οὐκ ἔχουσα Arist.<i>Fr</i>.498;<br /><b class="num">e)</b> [[escudo]] como ofrenda τὰς ἀσπίδας [[Διότιμος]] ἔδωκε D.18.114, cf. 45.85, <i>IG</i> 1³.354.82, 357.73 (ambas V a.C.), ἐπίσημον οὖν τὴν ἀσπίδ' εἰς τὴν τοῦ Διὸς στοὰν ἀνήθηκαν Men.<i>Fr</i>.459.1<br /><b class="num">•</b>[[escudo]] n. de una competición <i>IG</i> 14.746.18 (I/II d.C.), 739.10 (III d.C.), <i>IG</i> 2².3169.12 (III d.C.);<br /><b class="num">f)</b> en frases hechas: ἀσπίδα ῥίψας arrojando el escudo e.d. dándose a la fuga</i> Anacr.85, ἧν (ἀσπίδα) ... κάλλιπον Archil.12, ἀσπίδα ... ἀποβαλεῖν Ar.<i>V</i>.17, τὰς ἀσπίδας ἀποβαλεῖν Isoc.<i>Ep</i>.2.6<br /><b class="num">•</b>op. [[οἱ τὴν ἀσπίδα τιθέμενοι]] los que llevan el escudo e.d. los que sirven como soldados</i> Pl.<i>Lg</i>.756a, pero θέσθαι ... τὰς ἀσπίδας dejar los escudos en el suelo</i> para hacer un alto X.<i>HG</i> 2.4.12<br /><b class="num">•</b>ἐπειδὰν ... ἀ. ψοφῇ cuando el escudo resuene e.d. cuando se produzca el combate cuerpo a cuerpo</i> X.<i>An</i>.4.3.29<br /><b class="num">•</b>para calcular el material de guerra capturado en una victoria ἀσπίδας ἔλαβον ὡς διακοσίας X.<i>HG</i> 1.2.3;<br /><b class="num">g)</b> en sg. c. prep. significando [[por la parte del escudo]] e.d. [[por la izquierda]] Πρόνοον πρῶτον [[βάλε]] δουρὶ φαεινῷ στέρνον γυμνωθέντα παρ' ἀσπίδα hirió con la refulgente lanza primero a Prónoo que dejaba al descubierto el pecho por la parte del escudo</i>, <i>Il</i>.16.400, παρ' ἀσπίδος A.<i>Th</i>.624, παρ' ἀσπίδα X.<i>An</i>.4.3.26, ἐπ' ἀσπίδα X.<i>Cyr</i>.7.5.6, ἐξ ἀσπίδος Plb.11.23.5;<br /><b class="num">h)</b> c. prep. y un numeral [[en fondo]] ἐπ' ἀσπίδας δὲ πέντε μὲν καὶ εἴκοσι Θηβαῖοι ἐτάξαντο los tebanos se colocaron de veinticinco escudos en fondo</i> Th.4.93, ἵστασθαι ... ἐπὶ τρεῖς ἀσπίδας Ar.<i>Fr</i>.72, ἐπὶ μιᾶς ἀσπίδος en hilera</i>, en fila india</i> Isoc.6.99, τὴν πεζῆν στρατιὰν παρατεταγμένην οὐκ ἐπ' ὀλίγων ἀσπίδων la infantería formada no en pocas filas</i> Th.7.79;<br /><b class="num">i)</b> [[παρ' ἀσπίδα]] = [[junto al escudo]] e.d. [[en el combate]] [[παρ' ἀσπίδα στῆναι]] = [[resistir]], [[aguantar]] en el [[combate]]</i> E.<i>Med</i>.250, στάντες παρ' ἀσπίδα E.<i>Ph</i>.1001, παρ' ἀσπίδα βέβηκας E.<i>Ph</i>.1073, παρ' ἀσπίδ' ἐκπονῶν E.<i>Or</i>.653, E.<i>Hel</i>.734<br /><b class="num">•</b>[[ἐς ἀσπίδ' ἥξειν]] = [[ir al combate]]</i> E.<i>Ph</i>.1326;<br /><b class="num">j)</b> como señal [[ἀναδέξαι]] ἀσπίδα Hdt.6.115, ἆραι ἀσπίδα X.<i>HG</i> 2.1.27, Ἄρης ... ἀσπίδα τύψεν ἀκωκῇ δούρατος Call.<i>Del</i>.136.<br /><b class="num">2</b> sg. colectivo [[cuerpo de ejército]] ὀκτακισχιλίη ἀ. Hdt.5.30, πολλὴν ἀθροίσας ἀσπίδ' [[Ἀργείων]] E.<i>Ph</i>.78<br /><b class="num">•</b>[[cuerpo de ejército de hoplitas]] op. [[πελτασταί]]: ἀ. μυρία καὶ τετρακοσία X.<i>An</i>.1.7.10.<br /><b class="num">II</b> fig. [[protección]], [[cobijo]] οὗτος γὰρ ἡμῖν ἀ. οὐ σμικρὰ θράσους A.<i>A</i>.1437, ἀσπίδ' ἀποβέβληκεν οὗτος τοῦ βίου ref. a la παρρησία Nicostr.Com.30, Ἡλιωδόρου τὴν ἀσπίδα προσλαβεῖν ref. a un orador, Lib.<i>Or</i>.62.47, λήμψεται ἀσπίδα ἀκαταμάχητον ὁσιότητα tomará como escudo invencible la santidad</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.5.19.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>cierto [[recipiente]] [[εὐκύκλωτος]] ἀσπίς Aristopho 13.2.<br /><b class="num">2</b> [[saliente]] o [[picaporte]] de una [[puerta]] <i>IG</i> 4.1484.79 (Epidauro).<br /><b class="num">IV</b> zool.<br /><b class="num">1</b> [[áspid de Egipto o de Cleopatra]], [[Coluber haié]] Hdt.4.191, Nic.<i>Th</i>.158, Ph.2.570, Ael.<i>NA</i> 10.31, D.C.51.11.2<br /><b class="num">•</b>en juego de palabras con I 2 Ar.<i>V</i>.23.<br /><b class="num">2</b> gener. [[áspid]], [[serpiente venenosa]], [[víbora]] ἀσπίδων ὑπὸ τὰ χείλη [[LXX]] <i>Ps</i>.13.3, ὁ οἶνος ... θυμὸς ἀσπίδων [[ἀνίατος]] [[LXX]] <i>De</i>.32.33, ᾠὰ ἀσπίδων ἔρρηξαν [[LXX]] <i>Is</i>.59.5.<br /><b class="num">3</b> [[el zoofito]] <i>[[Pennatula rubra]]</i> Arist.<i>HA</i> 532^b22.<br /><b class="num">V</b> [[adorno en forma de áspid]], <i>OGI</i> 90.43 (Roseta II a.C.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Etim. dud.; quizá rel. c. σπιδέος y σπίδιος q.u. deriv. de *ἀν-σπις, o c. Ϝασ-σπιδ- de Ϝασ- ‘[[piel]]’, pero no hay huellas de Ϝ. Tb. se ha rel. c. aaa. <i>aspa</i> ‘[[álamo]]’. Lo más prob. es que sea un prést.