3,274,919
edits
θηλή: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "wet-nurse" to "wet nurse"
(17) |
m (Text replacement - "wet-nurse" to "wet nurse") |
||
| (24 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=thili | |Transliteration C=thili | ||
|Beta Code=qhlh/ | |Beta Code=qhlh/ | ||
|Definition=ἡ, (θῆσαι) < | |Definition=ἡ, ([[θῆσαι]])<br><span class="bld">A</span> [[teat]], [[nipple]], E.''Cyc.''56 (lyr.), Hp.''Epid.''5.101, [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''414a; τῶν μαστῶν ἡ θ., δι' ἧς… τὸ γάλα διηθεῖται [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''493a13; of animals, ib.500a24; <b class="b3">θ. πεφιλοτεχνημέναι</b> dumb [[teats]], Sor.1.115.<br><span class="bld">II</span> [[head]] of a pole, κοντοὶ σὺν θηλαῖς σιδηραῖς ''PLond.''3.1164h9 (iii A.D.). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1207.png Seite 1207]] (θάω), ἡ, Mutterbrust; Eur. Cycl. 56; Plat. Crat. 414 a u. A.; θηλὴν ἐπέχειν τινί Agathocl. bei Ath. IX, 376 a; eigtl. die Warze, dah. θηλαὶ μαστῶν Arist. H. A. 2, 8. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1207.png Seite 1207]] (θάω), ἡ, Mutterbrust; Eur. Cycl. 56; Plat. Crat. 414 a u. A.; θηλὴν ἐπέχειν τινί Agathocl. bei Ath. IX, 376 a; eigtl. die Warze, dah. θηλαὶ μαστῶν Arist. H. A. 2, 8. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ῆς (ἡ) :<br />[[bout du sein]], [[sein]], [[mamelle]].<br />'''Étymologie:''' R. Θα > Θαλ, sucer ; cf. <i>lat.</i> fellare ; v. [[θῆλυς]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''θηλή:''' ἡ [[сосок]], [[сосец]] (θηλαὶ μαστῶν Arst.; θηλὴν ὑπέχειν τοῖς βρέφεσι Plut.): δέξασθαι θηλαῖσι σπορὰς ἀρνῶν Eur. дать сосцы молодым ягнятам. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''θηλή''': ἡ, (θάω) τὸ [[μέρος]] τοῦ μαστοῦ [[ὅθεν]] ἐξέρχεται τὸ [[γάλα]], ἡ «ῥῶγα», Λατ. papilla, Εὐρ. Κύκλ. 56, Πλάτ. Κρατ. 414Α· τῶν μαστῶν ἡ θ., δι’ ἧς... τὸ [[γάλα]] διηθεῖται Ἀριστ. Ι. Ζ. 1. 12, 2, πρβλ. 2. 1, 38· ἐπὶ ζῴων, [[αὐτόθι]]. | |lstext='''θηλή''': ἡ, (θάω) τὸ [[μέρος]] τοῦ μαστοῦ [[ὅθεν]] ἐξέρχεται τὸ [[γάλα]], ἡ «ῥῶγα», Λατ. papilla, Εὐρ. Κύκλ. 56, Πλάτ. Κρατ. 414Α· τῶν μαστῶν ἡ θ., δι’ ἧς... τὸ [[γάλα]] διηθεῖται Ἀριστ. Ι. Ζ. 1. 12, 2, πρβλ. 2. 1, 38· ἐπὶ ζῴων, [[αὐτόθι]]. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η (ΑΜ [[θηλή]])<br /><b>φρ.</b> «[[θηλή]] του μαστού» — υποστρόγγυλη [[προεξοχή]] του μαστού, η [[ρώγα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> μικρό [[έπαρμα]] της επιφάνειας οργάνου του σώματος («θηλές της γλώσσας»)<br /><b>2.</b> [[προεκβολή]] τών επιδερμικών κυττάρων η οποία θεωρείται [[συχνά]] ως [[είδος]] τριχώματος<br /><b>αρχ.</b><br />(για [[κοντό]] άνθρωπο) το [[μέρος]] που προεξέχει, το [[κεφάλι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> ΙΕ [[ρίζα]] <i>dh</i><i>ē</i> «[[εκμυζώ]], [[θηλάζω]]», [[καθώς]] και τα [[θῆλυς]], [[θῆσθαι]] «[[θηλάζω]]» <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>l</i><i>ā</i>, όπως δείχνουν το μετονοματικό λατ. ρ. <i>f</i><i>ē</i><i>l</i><i>ā</i><i>re</i> «[[εκμυζώ]]» (<span style="color: red;"><</span> <i>f</i><i>ē</i><i>la</i> «[[θηλή]]») [[αλλά]] και το ουσ. <i>filius</i> «[[γιος]]» (<span style="color: red;"><</span> <i>f</i><i>ē</i><i>lius</i>), το λεττον. <i>dels</i> «[[γιος]]», το λιθ. <i>delĩ</i> «[[βδέλλα]]», το αρχ. άνω γερμ. <i>tila</i> «γυναικείο [[στήθος]]» κ.ά. Ως β' συνθετικό απαντά με τις μορφές -<i>θηλής</i> και -<i>θηλος</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[θηλάζω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[θηλώ]], [[θηλονή]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[θηλαίος]], <i>θηλίτις</i>, [[θηλώδης]], [[θήλωμα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>νεοελλ.</b> [[θηλαλγία]], <i>θηληπρωκτόφυλλον</i>, <i>θηλυπώγων</i>, [[θηλοειδής]], [[θηλορραγία]]<br />(Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> <i>αγλαοθηλής</i>, [[αθηλής]], [[άθηλος]], <i>ελαιόθηλος</i>, [[εριθηλής]], [[εύθηλος]], [[λιπόθηλος]], [[νεοθηλής]], [[νεόθηλος]], [[ομόθηλος]]]. | |mltxt=η (ΑΜ [[θηλή]])<br /><b>φρ.</b> «[[θηλή]] του μαστού» — υποστρόγγυλη [[προεξοχή]] του μαστού, η [[ρώγα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> μικρό [[έπαρμα]] της επιφάνειας οργάνου του σώματος («θηλές της γλώσσας»)<br /><b>2.</b> [[προεκβολή]] τών επιδερμικών κυττάρων η οποία θεωρείται [[συχνά]] ως [[είδος]] τριχώματος<br /><b>αρχ.</b><br />(για [[κοντό]] άνθρωπο) το [[μέρος]] που προεξέχει, το [[κεφάλι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> ΙΕ [[ρίζα]] <i>dh</i><i>ē</i> «[[εκμυζώ]], [[θηλάζω]]», [[καθώς]] και τα [[θῆλυς]], [[θῆσθαι]] «[[θηλάζω]]» <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>l</i><i>ā</i>, όπως δείχνουν το μετονοματικό λατ. ρ. <i>f</i><i>ē</i><i>l</i><i>ā</i><i>re</i> «[[εκμυζώ]]» (<span style="color: red;"><</span> <i>f</i><i>ē</i><i>la</i> «[[θηλή]]») [[αλλά]] και το ουσ. <i>filius</i> «[[γιος]]» (<span style="color: red;"><</span> <i>f</i><i>ē</i><i>lius</i>), το λεττον. <i>dels</i> «[[γιος]]», το λιθ. <i>delĩ</i> «[[βδέλλα]]», το αρχ. άνω γερμ. <i>tila</i> «γυναικείο [[στήθος]]» κ.ά. Ως β' συνθετικό απαντά με τις μορφές -<i>θηλής</i> και -<i>θηλος</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[θηλάζω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[θηλώ]], [[θηλονή]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[θηλαίος]], <i>θηλίτις</i>, [[θηλώδης]], [[θήλωμα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>νεοελλ.</b> [[θηλαλγία]], <i>θηληπρωκτόφυλλον</i>, <i>θηλυπώγων</i>, [[θηλοειδής]], [[θηλορραγία]]<br />(Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> <i>αγλαοθηλής</i>, [[αθηλής]], [[άθηλος]], <i>ελαιόθηλος</i>, [[εριθηλής]], [[εύθηλος]], [[λιπόθηλος]], [[νεοθηλής]], [[νεόθηλος]], [[ομόθηλος]]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''θηλή:''' ἡ (*θάω), το [[τμήμα]] του στήθους που προσφέρεται για θηλασμό, [[θηλή]], [[ρώγα]], σε Ευρ., Πλάτ. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[motherbreast]], [[nipple]] (IA).<br />Compounds: As 2. member e. g. in <b class="b3">ἄ-</b>, <b class="b3">εὔ-</b>, <b class="b3">νεό-θηλος</b> (<b class="b3">-θηλής</b>).<br />Derivatives: <b class="b3">θηλώ τροφός</b>, [[τήθη]] (H., Plu.). - Denomin. verb [[θηλάζω]] [[suckle]], [[suck]] (IA Dor.) with [[θήλασμα]], [[θηλασμός]] <b class="b2">suck(l)ing</b> (Plu., pap.), [[θηλάστρια]] <b class="b2">(wet-)nurse</b> (S., Com.); also [[θηλαμών]] <b class="b2">id.</b> (Sophr., Thespis), prob. to <b class="b3">θηλά-σαι</b> after <b class="b3">τελά-σαι</b>: <b class="b3">τελα-μών</b> a. o.; here <b class="b3">θηλαμινοῦ νεογνοῦ</b>; <b class="b3">θήλαντο ἐθήλασαν</b> H. (correct?); cf. Bechtel Dial. 1, 361. Uncertain [[θηλονή]] [[wet nurse]] (Plu. 2, 278d).<br />Origin: IE [Indo-European] [241] <b class="b2">*dʰeh₁-</b> <b class="b2">suck(le)</b><br />Etymology: With [[θηλή]] agrees <b class="b2">*fēla</b>, seen in Lat. [[fēlāre]] [[suckle]] which must be [[motherbreat]], IE <b class="b2">*dhēlā</b>. From some such basis Latv. <b class="b2">dę̂ls</b> [[sun]], prop. "suckling", Lat. [[fīlius]] <b class="b2">id.</b> < <b class="b2">*fēlios</b>, Umbr. [[sif feliuf]] [[sues lactantes]] (sucking or [[suckling]]?, s. Benveniste BSL 45, 82f.), Lith. <b class="b2">dėlė̃</b> [[leech]]; with diff. ablaut Latv. [[dīle]] [[sucking calf]] (IE <b class="b2">*dhī-l-</b>), MIr. [[del]] [[nipple]], Germ., e. g. OHG [[tila]] f. [[female breast]] (IE <b class="b2">*dhi-l-</b>); unclear is Arm. [[dayl]], [[dal]] [[Biestmilch]]; Hübschmann Armen. Gr. 1, 437, Pedersen KZ 39, 406); on Lat. [[fēlīx]] [[fertile]] s. W.-Hofmann s. v. (also Nachträge). Cf.on [[θῆλυς]] and [[θῆσθαι]]. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[θηλή]], ἡ, [*θάω]<br />the [[part]] of the [[breast]] [[which]] gives [[suck]], the [[teat]], [[nipple]], Eur., Plat. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''θηλή''': {thēlḗ}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Mutterbrust]], [[Zitze]] (ion. att.).<br />'''Composita''': Als Hinterglied z. B. in ἄ-, εὔ-, [[νεόθηλος]] (-θηλής).<br />'''Derivative''': Davon [[θηλώ]]· [[τροφός]], [[τήθη]] (H., Plu.). — Denominatives Verb [[θηλάζω]] [[säugen]], [[saugen]] (ion. att. dor.) mit [[θήλασμα]], [[θηλασμός]] [[das Säugen]], [[Saugen]] (Plu., Pap.), [[θηλάστρια]] [[Amme]] (S., Kom.); auch [[θηλαμών]] ib. (Sophr., Thespis u. a.), wohl zu θηλάσαι nach τελάσαι: [[τελαμών]] u. a.; dazu θηλαμινοῦ· νεογνοῦ, θήλαντο· ἐθήλασαν H. (richtig?); vgl. Bechtel Dial. 1, 361. Unsicher [[θηλονή]] [[Amme]] (Plu. 2, 278d).<br />'''Etymology''': Zu [[θηλή]] stimmt das aus lat. ''fēlāre'' [[saugen]] zu erschließende *''fēla'' [[Mutterbrust]], idg. *''dhēlā''. Aus demselben oder einem ähnlichen Grundwort stammen noch lett. ''dę̂ls'' [[Sohn]], eig. "Säugling", lat. ''fīlius'' ib. < *''fēlios'', umbr. ''sif'' ''feliuf'' [[sues lactantes]] ([[saugende]] oder [[säugende]]?, s. Benveniste BSL 45, 82f.), lit. ''dėlė̃'' [[Blutegel]] u. a.; dazu mit anderem Ablaut lett. ''dīle'' [[saugendes Kalb]] (idg. *''dhī''-''l''-), mir. ''del'' [[Zitze]], germ., z. B. ahd. ''tila'' f. [[weibliche Brust]] (idg. *''dhĭ''-''l''-) u. a. m.; mehrdeutig ist arm. ''dayl'', ''dal'' [[Biestmilch]] (''dhəi''-''li''-?; Hübschmann Armen. Gr. 1, 437, Pedersen KZ 39, 406); zu lat. ''fēlīx'' [[fruchtbar]] s. W.-Hofmann s. v. (auch Nachträge). Vgl. zu [[θῆλυς]] und [[θῆσθαι]].<br />'''Page''' 1,670-671 | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=ρώγα μαστοῦ). Ἀπό τόν παρακ. [[τέθηλα]] τοῦ [[θάλλω]], ἀπό ὅπου καί οἱ λέξεις: [[θῆλυς]], [[τιθήνη]], [[θηλύνω]], θάω (=[[θηλάζω]]), [[τιτθός]], [[τίτθη]]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[nipple]]=== | |||
Afrikaans: tepel, nippel; Albanian: thithkë; Arabic: حَلَمَة; Armenian: պտուկ, կրծքապտուկ; Aromanian: gurgulj; Asturian: pezón; Azerbaijani: məmə, əmzik; Basque: titiburo, erro; Belarusian: сасок; Bengali: স্তনবৃন্ত; Breton: beg ar vronn; Bulgarian: зърно; Burmese: နို့သီးခေါင်း, နို့သီး; Catalan: mugró; Chinese Cantonese: 𢆡頭, 𢆡头, 乳頭, 乳头; Mandarin: 乳頭, 乳头, 奶頭, 奶头; Min Nan: 奶頭; Coptic: ⲭⲉⲗⲙⲓ, ϭⲓ; Crimean Tatar: emşek; Czech: bradavka, prsní bradavka; Danish: brystvorte; Dupaningan Agta: pugang; Dutch: [[tepel]]; Erzya: потебря; Esperanto: cico, mampinto; Estonian: nibu; Faroese: vørta, bróstvørta; Finnish: nänni, nisä; French: [[mamelon]], [[téton]], [[tétin]]; Galician: teto, mamila, bico de teta, bico do peito; Gallurese: capitùgnulu; Georgian: დვრილი, კერტი, ძუძუსთავი, ძუძუს თავი; German: [[Nippel]], [[Brustwarze]]; Greek: [[ρώγα]], [[θηλή]]; Ancient Greek: [[θηλή]], [[ἀκρομάσθιον]], [[θρόμβος]], [[ῥάξ]], [[τιτθός]]; Hawaiian: maka waiū, maka; Hebrew: פִּטְמָה; Hindi: चूची, चुचुक; Hungarian: mellbimbó; Icelandic: brjóstvarta, geirvarta; Ido: mamilo; Indonesian: pentil, puting susu; Interlingua: papilla; Irish: sine; Italian: [[capezzolo]]; Japanese: 乳首, 乳頭, ニップル; Kazakh: емшек; Khmer: បណ្ឌិកា, ក្បាលដោះ; Korean: 젖꼭지, 유두, 젖; Kurdish Northern Kurdish: sermemik, serçiçik; Kyrgyz: эмчек; Lao: ຫົວນົມ; Latin: [[papilla]]; Latvian: krūts zirnītis; Lithuanian: spenẽlis, spenys; Macedonian: брадавица, пупка; Malay: dot; Maltese: beżżula; Manchu: ᡨᡠ᠋ᠮᡳᡥᠠ; Maori: kōmata; Mongolian: хөхний товч, хөхний толгой; Norwegian Bokmål: brystvorte, patte, nippel; Nynorsk: brystvorte, patte, nippel; Old English: delu; Pashto: مېمی; Persian: نوک پستان, سرپستان, حلمه, داره; Pitjantjatjara: ipi kaḻka, ipi mulya; Polish: sutek, brodawka sutkowa; Portuguese: [[mamilo]]; Romagnol: cavdël; Romanian: sfârc, gurgui, țâță, mamelon; Romansch: chavadè, cavadi, tgavadi, tgavadel, chavdè, mamilla; Russian: [[сосок]], [[соска]]; Sardinian Campidanese: cimingioni, semingioni; Sassarese: cabigiu; Scottish Gaelic: sine, ceann-na-cìche; Serbo-Croatian Cyrillic: сисак, брадавица; Roman: sisak, bradavica; Sicilian: capicchiu, capicchia; Slovak: prsná bradavka, bradavka; Slovene: prsna bradavica; Spanish: [[pezón]]; Swahili: chuchu class; Swedish: bröstvårta, nippel, spene; Tagalog: utong; Tajik: нӯги пистон, дора; Tamil: காம்பு, முலைக்காம்பு, ஒஞ்சி; Tatar: имчәк; Telugu: చనుముక్కు; Thai: หัวนม; Tibetan: ནུ་རྡོག; Turkish: meme başı, meme ucu, göğüs ucu şişe emziği, emzik; Turkmen: emjek; Ukrainian: сосок; Urdu: چوچی; Uyghur: ئەمچەك; Uzbek: emchak; Vietnamese: núm vú; Volapük: blötatät; Walloon: mamuron, teton; Wolof: cus; Yiddish: אָפּל | |||
}} | }} | ||
