3,274,919
edits
ἄρτος: Difference between revisions
From LSJ
6
(T21) |
(6) |
||
| Line 27: | Line 27: | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=ἄρτου, ὁ (from ἈΡΩ to [[fit]], [[put]] [[together]] (cf. Etym. Magn. 150,36 — [[but]] [[doubtful]])), [[bread]]; [[Hebrew]] לֶחֶם;<br /><b class="num">1.</b> [[food]] [[composed]] of [[flour]] [[mixed]] [[with]] [[water]] and [[baked]]; the Israelites made it in the [[form]] of an [[oblong]] or [[round]] [[cake]], as [[thick]] as [[one]]'s [[thumb]], and as [[large]] as a [[plate]] or [[platter]] (cf. Winer s RWB [[under]] the [[word]] Backen; (BB. DD.)); [[hence]], it [[was]] [[not]] [[cut]], [[but]] [[broken]] ([[see]] [[κλάσις]] and [[κλάω]]) T Tr WH [[omit]]; L brackets), ἄρτοι τῆς προθέσεως, loaves [[consecrated]] to Jehovah, [[see]] [[πρόθεσις]]; on the [[bread]] used at the [[love]]-feasts and the [[sacred]] [[supper]] (Winer's Grammar, 35), cf. לֶחֶם, [[food]] of [[any]] [[kind]]: ὁ [[ἄρτος]] [[τῶν]] τέκνων the [[food]] served to the children, ἄρτον [[φαγεῖν]] or ἐσθίειν to [[take]] [[food]], to [[eat]] (לֶחֶם אֲכֹל) (Winer's Grammar, 33 (32)): ἄρτον [[φαγεῖν]] [[παρά]] τίνος to [[take]] [[food]] supplied by [[one]], [[τόν]] ἑαυτόν ἄρτον ἐσθίειν, to [[eat]] the [[food]] [[which]] [[one]] has procured for [[himself]] by his [[own]] labor, [[μήτε]] ἄρτον ἐσθίον, [[μήτε]] [[οἶνον]] πίνων, abstaining from the [[usual]] [[sustenance]], or using it [[sparingly]], τρώγειν [[τόν]] ἄρτον [[μετά]] τίνος to be [[one]]'s [[table]]-[[companion]], his [[familiar]] [[friend]], [[τόν]] ἄρτον [[τοῦ]] Θεοῦ, [[τόν]] ἄρτον ἐκ [[τοῦ]] οὐρανοῦ, ὁ [[ἄρτος]] τῆς ζωῆς, as the Divine [[λόγος]], [[come]] from [[heaven]], [[who]] containing in [[himself]] the [[source]] of [[heavenly]] [[life]] [[supplies]] [[celestial]] [[nutriment]] to souls [[that]] [[they]] [[may]] [[attain]] to [[life]] [[eternal]]. | |txtha=ἄρτου, ὁ (from ἈΡΩ to [[fit]], [[put]] [[together]] (cf. Etym. Magn. 150,36 — [[but]] [[doubtful]])), [[bread]]; [[Hebrew]] לֶחֶם;<br /><b class="num">1.</b> [[food]] [[composed]] of [[flour]] [[mixed]] [[with]] [[water]] and [[baked]]; the Israelites made it in the [[form]] of an [[oblong]] or [[round]] [[cake]], as [[thick]] as [[one]]'s [[thumb]], and as [[large]] as a [[plate]] or [[platter]] (cf. Winer s RWB [[under]] the [[word]] Backen; (BB. DD.)); [[hence]], it [[was]] [[not]] [[cut]], [[but]] [[broken]] ([[see]] [[κλάσις]] and [[κλάω]]) T Tr WH [[omit]]; L brackets), ἄρτοι τῆς προθέσεως, loaves [[consecrated]] to Jehovah, [[see]] [[πρόθεσις]]; on the [[bread]] used at the [[love]]-feasts and the [[sacred]] [[supper]] (Winer's Grammar, 35), cf. לֶחֶם, [[food]] of [[any]] [[kind]]: ὁ [[ἄρτος]] [[τῶν]] τέκνων the [[food]] served to the children, ἄρτον [[φαγεῖν]] or ἐσθίειν to [[take]] [[food]], to [[eat]] (לֶחֶם אֲכֹל) (Winer's Grammar, 33 (32)): ἄρτον [[φαγεῖν]] [[παρά]] τίνος to [[take]] [[food]] supplied by [[one]], [[τόν]] ἑαυτόν ἄρτον ἐσθίειν, to [[eat]] the [[food]] [[which]] [[one]] has procured for [[himself]] by his [[own]] labor, [[μήτε]] ἄρτον ἐσθίον, [[μήτε]] [[οἶνον]] πίνων, abstaining from the [[usual]] [[sustenance]], or using it [[sparingly]], τρώγειν [[τόν]] ἄρτον [[μετά]] τίνος to be [[one]]'s [[table]]-[[companion]], his [[familiar]] [[friend]], [[τόν]] ἄρτον [[τοῦ]] Θεοῦ, [[τόν]] ἄρτον ἐκ [[τοῦ]] οὐρανοῦ, ὁ [[ἄρτος]] τῆς ζωῆς, as the Divine [[λόγος]], [[come]] from [[heaven]], [[who]] containing in [[himself]] the [[source]] of [[heavenly]] [[life]] [[supplies]] [[celestial]] [[nutriment]] to souls [[that]] [[they]] [[may]] [[attain]] to [[life]] [[eternal]]. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=ο (AM [[ἄρτος]])<br /><b>1.</b> το [[ψωμί]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «ο [[επιούσιος]] [[άρτος]]» — οι καθημερινές ανάγκες διατροφής<br />β) <b>μτφ.</b> «Ο Άρτος της ζωής» — ο [[Χριστός]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο [[άρτος]] της Θείας Ευχαριστίας<br /><b>2.</b> ο [[άρτος]] που χρησιμοποιείται στην [[αρτοκλασία]]<br /><b>3.</b> το [[κομμάτι]] του άρτου που προσφέρεται στους πιστούς<br /><b>αρχ.</b><br /><b>[[συνήθως]] στον πληθ.</b> το [[ψωμί]] από [[σιτάρι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβ. ετυμολ. Έχει υποστηριχτεί ότι ο τ. [[άρτος]]<br />[[είναι]] ουσιαστικοποιημένο ρηματικό [[επίθετο]] <i>αρτός</i>, που ανάγεται στη [[ρίζα]] <i>αρ</i>- του ρ. [[αραρίσκω]]. Με το ρ. αυτό συνδέεται ο τ. [[άρτος]], μέσω της σημασίας «[[παρασκευάζω]], [[ετοιμάζω]]» (για το [[ψωμί]] που έχει ζυμωθεί), [[αλλά]] και μέσω της κύριας σημασίας του ρ. «[[συνάπτω]], [[προσαρμόζω]]» (για το [[ψωμί]] που έχει τοποθετηθεί στον φούρνο). Κατ' άλλους, ο τ. [[άρτος]] [[είναι]] [[δάνειο]] από ιραν. <i>άrta</i> «[[αλεύρι]]» (<b>[[πρβλ]].</b> αβεστ. <i>aša</i> «αλεσμένος», νεώτ. περσ. <i>άrδ</i> «[[αλεύρι]]» (ΙΕ. [[ρίζα]] <i>αl</i>- «[[αλέθω]]», <b>[[πρβλ]].</b> <i>αλώ</i>). Τέλος, η [[σύνδεση]] της λ. με βασκ. <i>arto</i> «[[ψωμί]] από αραβόσιτο» και ισπ. <i>artal</i> «[[είδος]] πίτας» οδήγησε στην [[υπόθεση]] ότι πρόκειται για λ. που ανάγεται σε προ-ινδοευρωπαϊκό γλωσσικό [[υπόστρωμα]]. Ο τ. [[άρτος]], που χρησιμοποιείται [[προς]] [[δήλωση]] της πιο βασικής τροφής του ανθρώπου, μαρτυρείται από τους αρχαιοτάτους χρόνους, ενώ στη νέα Ελληνική έχει γενικά αντικατασταθεί από τη λ. [[ψωμί]] και η [[χρήση]] του ως απλού έχει περιοριστεί στην εκκλησιαστική [[ορολογία]] («καθαγιασμένος [[άρτος]]» — <b>[[πρβλ]].</b> [[οίνος]] -[[κρασί]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <i>αρτίδιον</i><br /><b>αρχ.</b><br />[[αρτίσκος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[αρτοποιός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αρτοκόπος]], [[αρτολάγανον]], [[αρτόμελι]], [[αρτόπωλις]], [[αρτοσιτώ]], [[αρτοστροφώ]], [[αρτοτροφία]], [[αρτοφαγώ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[αρτοδαισία]], [[αρτοδότης]], [[αρτόκλασμα]], [[αρτουργός]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[αρτοκλασία]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αρτεργάτης]], [[αρτοβιομηχανία]], [[αρτοπλασία]], [[αρτοσφραγίδα]], [[αρτόψωμα]]]. | |||
}} | }} | ||
