Anonymous

υἱός: Difference between revisions

From LSJ
6,960 bytes added ,  29 September 2017
42
(T21)
(42)
Line 36: Line 36:
{{Thayer
{{Thayer
|txtha=([[υἱός]] [[τοῦ]] ἀνθρώπου) ([[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ) [[son]] of God;<br /><b class="num">1.</b> in a [[physical]] [[sense]], in [[various]] applications: originating by [[direct]] [[creation]], [[not]] begotten by [[man]] — as the [[first]] [[man]] Adam, אֱלֹהִים בְּנֵי in the Sept. of ἄγγελοι Θεοῦ); in the [[highest]] [[sense]] Jesus Christ is called ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ as of a [[nature]] [[superhuman]] and closest to God: Hebrews , B. D. [[under]] the [[word]] Smith's Bible Dictionary, Son of God, and references in American edition)<br /><b class="num">3.</b> in a theocratic [[sense]]: of kings and magistrates, as vicegerents of God the [[supreme]] [[ruler]], υἱοί ὑψιτου, [[πρωτότοκος]] ([[namely]], [[τοῦ]] Θεοῦ), of the [[king]] of Israel, ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ [[pre-eminently]], as the [[supreme]] [[representative]] of God, and equipped for his Office [[with]] the fullness of the Holy Spirit, i. e. endued [[with]] [[divine]] [[power]] [[beyond]] [[any]] of the sons of men, Enoch 105,2. In the N. T. it is used of Jesus — in the utterances of the [[devil]], [[υἱός]] [[τοῦ]] ὑψίστου, ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ (ὁ) [[βασιλεύς]] [[τοῦ]] [[Ἰσραήλ]], ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ, [[Ἰησοῦς]] [[Χριστός]] [[υἱός]] [[τοῦ]] (L Tr WH [[margin]] [[omit]] [[τοῦ]]) Θεοῦ T WH [[text]] [[omit]] ([[see]] WH's Appendix, p. 23)); ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] εὐλογητοῦ, ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ ζῶντος, in ὁ [[υἱός]] μου ὁ [[ἀγαπητός]], R G L [[text]]); those whom God esteems as sons, whom he loves, protects and benefits [[above]] others: so of the Jews, υἱοί καί θυγατέρες [[τοῦ]] Θεοῦ, [[πρωτότοκος]] [[τοῦ]] Θεοῦ, those whose [[character]] God, as a [[loving]] [[father]], shapes by [[chastisement]], those [[who]] [[revere]] God as [[their]] [[father]], the [[pious]] worshippers of God, [[παῖς]] κυρίου),18; those [[who]] in [[character]] and [[life]] [[resemble]] God (υἱοί ὑπιστου; (cf. [[Epictetus]] dissert. 1,9, 6)): υἱοί ὑψίστου, υἱοί καί θυγατέρες, [[spoken]] of Christians, those [[who]] are governed by the Spirit of God, ὅσοι πνεύματι Θεοῦ ἄγονται, [[οὗτοι]] υἱοί [[εἰσί]] [[τοῦ]] Θεοῦ), [[repose]] the [[same]] [[calm]] and [[joyful]] [[trust]] in God [[which]] children do in [[their]] parents, [[ἀποκάλυψις]] [[τόν]] υἱῶν [[τοῦ]] Θεοῦ), cf. [[τέκνον]], b. γ (and references)), preeminently of "Jesus, as enjoying the [[supreme]] [[love]] of God, united to him in [[affectionate]] [[intimacy]], [[privy]] to his [[saving]] counsels, [[obedient]] to the Father's [[will]] in [[all]] his acts": ὁ [[υἱός]] τῆς ἀγάπης [[αὐτοῦ]] (i. e. God's), ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ ὁ [[μονογενής]] [[υἱός]], Tr WH [[μονογενής]] Θεός, L marginal [[reading]] ὁ μονογονης Θεοῦ ([[see]] [[μονογενής]] and references)); ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ ὁ μονογονης, [[μονογενής]]). It [[can]] [[hardly]] be doubted [[that]] a [[reverent]] [[regard]] for the [[transcendent]] [[difference]] [[which]] separates Christ from [[all]] those [[who]] by his [[grace]] are [[exalted]] to the [[dignity]] of sons of God led John [[always]] to [[call]] Christians τέκνα [[τοῦ]] Θεοῦ, [[not]] as Paul does υἱοί and τέκνα [[τοῦ]] Θεοῦ [[indiscriminately]]; the [[like]] [[reverence]] moved Luther to [[translate]] the plural υἱοί [[τοῦ]] Θεοῦ [[everywhere]] by Kinder Gottes; (cf., [[however]], [[τέκνον]], b. γ. and references). This [[appellation]] is [[not]] [[found]] in 2 Thessalonians , Philippians , Philemon , the Pastoral Epistles, [[nor]] in 1Peter or in the Epistle of James.
|txtha=([[υἱός]] [[τοῦ]] ἀνθρώπου) ([[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ) [[son]] of God;<br /><b class="num">1.</b> in a [[physical]] [[sense]], in [[various]] applications: originating by [[direct]] [[creation]], [[not]] begotten by [[man]] — as the [[first]] [[man]] Adam, אֱלֹהִים בְּנֵי in the Sept. of ἄγγελοι Θεοῦ); in the [[highest]] [[sense]] Jesus Christ is called ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ as of a [[nature]] [[superhuman]] and closest to God: Hebrews , B. D. [[under]] the [[word]] Smith's Bible Dictionary, Son of God, and references in American edition)<br /><b class="num">3.</b> in a theocratic [[sense]]: of kings and magistrates, as vicegerents of God the [[supreme]] [[ruler]], υἱοί ὑψιτου, [[πρωτότοκος]] ([[namely]], [[τοῦ]] Θεοῦ), of the [[king]] of Israel, ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ [[pre-eminently]], as the [[supreme]] [[representative]] of God, and equipped for his Office [[with]] the fullness of the Holy Spirit, i. e. endued [[with]] [[divine]] [[power]] [[beyond]] [[any]] of the sons of men, Enoch 105,2. In the N. T. it is used of Jesus — in the utterances of the [[devil]], [[υἱός]] [[τοῦ]] ὑψίστου, ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ (ὁ) [[βασιλεύς]] [[τοῦ]] [[Ἰσραήλ]], ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ, [[Ἰησοῦς]] [[Χριστός]] [[υἱός]] [[τοῦ]] (L Tr WH [[margin]] [[omit]] [[τοῦ]]) Θεοῦ T WH [[text]] [[omit]] ([[see]] WH's Appendix, p. 23)); ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] εὐλογητοῦ, ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ ζῶντος, in ὁ [[υἱός]] μου ὁ [[ἀγαπητός]], R G L [[text]]); those whom God esteems as sons, whom he loves, protects and benefits [[above]] others: so of the Jews, υἱοί καί θυγατέρες [[τοῦ]] Θεοῦ, [[πρωτότοκος]] [[τοῦ]] Θεοῦ, those whose [[character]] God, as a [[loving]] [[father]], shapes by [[chastisement]], those [[who]] [[revere]] God as [[their]] [[father]], the [[pious]] worshippers of God, [[παῖς]] κυρίου),18; those [[who]] in [[character]] and [[life]] [[resemble]] God (υἱοί ὑπιστου; (cf. [[Epictetus]] dissert. 1,9, 6)): υἱοί ὑψίστου, υἱοί καί θυγατέρες, [[spoken]] of Christians, those [[who]] are governed by the Spirit of God, ὅσοι πνεύματι Θεοῦ ἄγονται, [[οὗτοι]] υἱοί [[εἰσί]] [[τοῦ]] Θεοῦ), [[repose]] the [[same]] [[calm]] and [[joyful]] [[trust]] in God [[which]] children do in [[their]] parents, [[ἀποκάλυψις]] [[τόν]] υἱῶν [[τοῦ]] Θεοῦ), cf. [[τέκνον]], b. γ (and references)), preeminently of "Jesus, as enjoying the [[supreme]] [[love]] of God, united to him in [[affectionate]] [[intimacy]], [[privy]] to his [[saving]] counsels, [[obedient]] to the Father's [[will]] in [[all]] his acts": ὁ [[υἱός]] τῆς ἀγάπης [[αὐτοῦ]] (i. e. God's), ὁ [[Χριστός]] ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ ὁ [[μονογενής]] [[υἱός]], Tr WH [[μονογενής]] Θεός, L marginal [[reading]] ὁ μονογονης Θεοῦ ([[see]] [[μονογενής]] and references)); ὁ [[υἱός]] [[τοῦ]] Θεοῦ ὁ μονογονης, [[μονογενής]]). It [[can]] [[hardly]] be doubted [[that]] a [[reverent]] [[regard]] for the [[transcendent]] [[difference]] [[which]] separates Christ from [[all]] those [[who]] by his [[grace]] are [[exalted]] to the [[dignity]] of sons of God led John [[always]] to [[call]] Christians τέκνα [[τοῦ]] Θεοῦ, [[not]] as Paul does υἱοί and τέκνα [[τοῦ]] Θεοῦ [[indiscriminately]]; the [[like]] [[reverence]] moved Luther to [[translate]] the plural υἱοί [[τοῦ]] Θεοῦ [[everywhere]] by Kinder Gottes; (cf., [[however]], [[τέκνον]], b. γ. and references). This [[appellation]] is [[not]] [[found]] in 2 Thessalonians , Philippians , Philemon , the Pastoral Epistles, [[nor]] in 1Peter or in the Epistle of James.
}}
{{grml
|mltxt=ο / [[υἱός]], ΝΜΑ, και [[άχρηστος]] τ. [[υἱεύς]], και βοιωτ. τ. [[ὑειός]], και λακων. τ. υἱύς, και ὑός, και ὑύς, και Fhιός και συνηρ. τ. ὕς, Α<br />(<b>[[λόγιος]] τ.</b>)<br /><b>1.</b> το [[αρσενικό]] [[παιδί]], ο [[γιος]] (α. «[[θετός]] [[υιός]]» β. «Ἕκτορ, υἱὲ Πριάμοιο», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) <b>εκκλ.</b> «ο [[υιός]] του ανθρώπου» — ο Ιησούς [[Χριστός]] (ΚΔ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[άσωτος]] [[υιός]]»<br />(από την ευαγγελική [[παραβολή]]) [[γιος]] που σπατάλησε αλόγιστα όλη την πατρική [[περιουσία]] ζώντας έκλυτη ζωή<br />β) «[[νόθος]] [[υιός]]» — [[γιος]] που γεννήθηκε από μη νόμιμο γάμο<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>(σπάν.)</b> [[γέννημα]] ζώου («ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὄνον καὶ πῶλον υἱὸν ὑποζυγίου», ΚΔ)<br /><b>2.</b> <b>η κλητ.</b> <i>υἱέ</i><br />[[προσφώνηση]] συγγραφέα σε αναγνώστη<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «υἱοὶ τῶν Ἀχαιῶν» — οι Αχαιοί (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) «υἱὸς εἰρήνης» — ο Ιησούς [[Χριστός]]<br />γ) «υἱοὶ ἀνθρώπων» και «υἱοὶ θεοῡ» — οι άνθρωποι (ΚΔ)<br />δ) «δάμου [[υἱός]]» και «υἱὸς πόλεως» και «υἱὸς Ἑλλάδος» — τιμητικοί τίτλοι <b>επιγρ.</b><br />ε) «Θεοῡ [[υἱός]]»<br />(στους Ρωμαίους) πατρωνυμικό του Αυγούστου <b>πάπ.</b>.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[υἱός]] και [[μάλιστα]] η αρχική της [[μορφή]] που μαρτυρείται στη δωρική διάλ. <i>υἱύς</i>, ανάγεται στην ΙΕ ρηματική [[ρίζα]] <i>s</i><i>ū</i>- «[[γεννώ]], [[φέρνω]] στον κόσμο» (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. sūte «[[φέρνω]] στον κόσμο» και <i>suta</i> «[[γιος]], αυτός που έχει έλθει στον κόσμο», αρχ. ιρλδ. <i>suth</i> «[[γέννηση]]»). Οι τ. με σημ. «[[γιος]]» στις διάφορες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες έχουν σχηματιστεί από τη [[ρίζα]] <i>s</i><i>ū</i>- [[είτε]] με [[επίθημα]] -<i>yu</i>- (<b>πρβλ.</b> ελλ. <i>υἱύς</i>, τοχαρ. Β' soy, τοχαρ. Α' <i>se</i>, <i>seyo</i>) [[είτε]] με έρρινο [[επίθημα]] -<i>nu</i>- (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>s</i><i>ū</i><i>nuh</i>, αβεστ. <i>hunuš</i>, λιθουαν. <i>s</i><i>ū</i><i>nus</i>, αρχ. σλαβ. <i>synŭ</i>, γοτθ. <i>sunus</i>, αγγλοσαξ. <i>sunu</i> απ' όπου τα αγγλ. <i>sun</i>, γερμ. <i>Sohn</i>). Η Λατινική και η Κελτική, [[ωστόσο]], δεν μαρτυρούν τ. σχετικούς με τους προηγούμενους: αρχ. ιρλδ. <i>macc</i>, λατ. <i>filius</i> (από όπου τα γαλλ. <i>fils</i>, ιταλ. <i>figlio</i>), ενώ σε άλλες γλώσσες μαρτυρούνται και τ. συνώνυμοι από [[άλλη]] [[ρίζα]]: αρχ. ινδ. <i>putrah</i>, αβεστ. <i>puθrό</i> (<b>βλ. λ.</b> [[παῖς]]). Το όνομα [[υἱός]] είχε αρχικά [[θέμα]] με βραχύ -<i>υ</i>-: κρητ. <i>υἱύς</i>, αττ. <i>ὑύς</i> και με [[συναίρεση]] <i>ὕς</i>. Οι αρχικοί τ. της αιτ. του ενικού <i>ὑιύν</i> και του πληθ. <i>ὑιύνς</i> μαρτυρούνται [[επίσης]] στην κρητική διάλ. Στον Όμηρο έχουμε γεν. ενικού <i>υἷος</i>, δοτ. <i>υἷι</i> (με βαρυτονία πιθ. λόγω αιολικής προέλευσης τών τ.) και γεν. πληθ. <i>υἱῶν</i>. Κατ' [[αναλογία]], [[επίσης]], [[προς]] τα συμφωνόληκτα, σχηματίστηκαν αιτ. ενικού <i>υἷα</i> και πληθ. <i>υἷας</i>. Η δοτ. πληθ. [[υἱάσι]] και ως [[προς]] τον φωνηεντισμό -<i>α</i>- και ως [[προς]] τον τονισμό ερμηνεύεται κατ' [[αναλογία]] [[προς]] το <i>πατράσι</i>. Είναι πιθανόν, [[ωστόσο]], ότι μερικές πτώσεις διέθεταν και προκαταληκτικό φωνηεντισμό -<i>ε</i>-: ονομ. πληθ. <i>υἱέες</i> / <i>υἱεῖς</i>. Το [[φωνήεν]] -<i>ε</i>-, [[μάλιστα]], φαίνεται ότι επεκτάθηκε και [[έτσι]] έχουμε: γεν. εν. <i>υἱέος</i>, δοτ. εν. <i>υἵεϊ</i> / <i>υἱεῖ</i>, αιτ. εν. <i>υἱέα</i> και αιτ. πληθ. <i>υἱέας</i> (αττ. <i>υἱεῖς</i> [[κατά]] το <i>πήχεις</i>), δοτ. πληθ. <i>υἱέσι</i>. Τελικά, η λ. προσχώρησε στη θεματική [[κλίση]] με φωνηεντισμό -<i>ο</i>- ([[υἱός]], <i>υἱοῦ</i>, <i>υἱῷ</i>, [[υἱόν]], <i>υἱοί</i>, <i>υἱῶν</i>, <i>υἱοῖς</i>, <i>υἱούς</i>) ήδη από τον Όμηρο, ενώ τόσο το [[θέμα]] σε -<i>ε</i>- όσο και το [[θέμα]] σε -<i>ο</i>- φαίνεται ότι σχηματίστηκαν για να αποφευχθεί η διαδοχική [[παρουσία]] τών δύο -<i>υ</i>-. Στη Νέα Ελληνική, [[τέλος]], χρησιμοποιείται η λ. [[γιος]] ([[υιός]]&GT; [[υγιός]]&GT; [[γιος]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[υιικός]], [[υιότητα]] (-<i>ης</i>)<br /><b>αρχ.</b><br /><i>ὑιάφιον</i>, [[ὑΐδιον]], [[υἱδοῦς]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br /><i>υἱῶ</i><br /><b>μσν.</b><br /><i>υἱοῦμαι</i>, [[υἱωνός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α συνθετικό) [[υιοθεσία]], [[υιοκτόνος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[υἱαρχία]], [[υἱόθρεπτος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br /><i>υἱοπάτωρ</i>, <i>υἱοποιοῦμαι</i><br /><b>μσν.</b><br /><i>υἱοποιός</i>, <i>υἱοπρεπής</i>, [[υἱοτοκία]]<br />(Β' συνθετικό) <b>νεοελλ.</b> [[ακριβογιός]], [[καλογιός]], [[μοναχογιός]], [[παραγιός]], [[ψυχογιός]]].
}}
}}