3,274,216
edits
παρίημι: Difference between revisions
From LSJ
5
(31) |
(5) |
||
| Line 33: | Line 33: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=Α<br /><b>1.</b> [[αφήνω]] [[κάτι]] να πέσει [[δίπλα]] ή [[κοντά]] σε [[κάτι]]<br /><b>2.</b> [[αφήνω]] να πέσει [[κάτι]] από [[αμέλεια]]<br /><b>3.</b> [[παρέρχομαι]], [[παραλείπω]] [[κάτι]]<br /><b>4.</b> [[περνώ]] [[κάτι]] [[χωρίς]] να το προσέξω, [[αδιαφορώ]] για [[κάτι]] («τά παθήματα παρεῑσ' ἐάσω», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>5.</b> [[παραμελώ]] να [[κάνω]] [[κάτι]] («παρέντα τοῡ μὲν τὸ φρόνιμον ἐγκωμιάζειν, τοῡ δὲ τὸ ἄφρον ψέγειν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>6.</b> (για τον χρόνο) [[αφήνω]] να περάσει<br /><b>7.</b> [[χαλαρώνω]], [[μετριάζω]] την [[ένταση]]<br /><b>6.</b> [[παραλύω]], [[αδυνατίζω]] («[[οἶνος]] παρίησι», Διογ. Λαέρ.)<br /><b>9.</b> [[μετριάζω]], [[λιγοστεύω]] («λύπης δ' ἀφαίρει καὶ πόσει πάρες χόλον», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>10.</b> [[εγκαταλείπω]], [[παρατώ]] [[κάτι]] («ἅς οἱ πατέρες... ἡμῑν παρέδοσαν μελέτας... μὴ παρῶμεν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>11.</b> [[παύω]] να [[μεταχειρίζομαι]] [[κάτι]]<br /><b>12.</b> (σχετικά με [[ποινή]]) [[καθιστώ]] πιο ήπια, τήν [[ελαφρύνω]]<br /><b>13.</b> [[συγχωρώ]] σε κάποιον μία [[πράξη]] του<br /><b>14.</b> [[παραδίδω]], [[παραχωρώ]]<br /><b>15.</b> [[δίνω]] το [[δικαίωμα]] σε κάποιον να κάνει [[κάτι]], του [[επιτρέπω]] («ἄλλω δὲ παρήσομεν οὐδενὶ ναυαρχέειν», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>16.</b> [[επιτρέπω]] τη [[διέλευση]] ή την είσοδο κάποιου σε έναν χώρο<br /><b>17.</b> (μεσ. και παθ.) <i>παρίεμαι</i><br />α) [[εξασθενώ]], [[αδυνατίζω]]<br />β) απαλλάσσομαι από [[υποχρέωση]]<br />γ) [[παραιτούμαι]] από [[αξίωμα]], [[δικαίωμα]]<br />δ) (για πανδοχέα) [[δέχομαι]] πελάτη)<br />ε) [[επιζητώ]], [[επιδιώκω]] την [[εύνοια]] κάποιου<br />στ) [[ζητώ]] [[κάτι]] από κάποιον, [[εκλιπαρώ]]<br />ζ) [[ζητώ]] [[συγνώμη]] για [[κάτι]]<br />η) [[απαιτώ]], [[αξιώνω]] («τοῡτο ἡμῶν [[δέομαι]] καὶ παρίεμαι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>18.</b> (η μτχ. αρσ. παθ. παρακμ.) <i>παρειμένος</i><br />α) ο [[παραλυμένος]] σωματικά<br />β) ο [[νωθρός]] πνευματικά.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>παρ</i>(<i>α</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[ἵημι]] «[[ρίπτω]], [[αφήνω]]»]. | |mltxt=Α<br /><b>1.</b> [[αφήνω]] [[κάτι]] να πέσει [[δίπλα]] ή [[κοντά]] σε [[κάτι]]<br /><b>2.</b> [[αφήνω]] να πέσει [[κάτι]] από [[αμέλεια]]<br /><b>3.</b> [[παρέρχομαι]], [[παραλείπω]] [[κάτι]]<br /><b>4.</b> [[περνώ]] [[κάτι]] [[χωρίς]] να το προσέξω, [[αδιαφορώ]] για [[κάτι]] («τά παθήματα παρεῑσ' ἐάσω», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>5.</b> [[παραμελώ]] να [[κάνω]] [[κάτι]] («παρέντα τοῡ μὲν τὸ φρόνιμον ἐγκωμιάζειν, τοῡ δὲ τὸ ἄφρον ψέγειν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>6.</b> (για τον χρόνο) [[αφήνω]] να περάσει<br /><b>7.</b> [[χαλαρώνω]], [[μετριάζω]] την [[ένταση]]<br /><b>6.</b> [[παραλύω]], [[αδυνατίζω]] («[[οἶνος]] παρίησι», Διογ. Λαέρ.)<br /><b>9.</b> [[μετριάζω]], [[λιγοστεύω]] («λύπης δ' ἀφαίρει καὶ πόσει πάρες χόλον», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>10.</b> [[εγκαταλείπω]], [[παρατώ]] [[κάτι]] («ἅς οἱ πατέρες... ἡμῑν παρέδοσαν μελέτας... μὴ παρῶμεν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>11.</b> [[παύω]] να [[μεταχειρίζομαι]] [[κάτι]]<br /><b>12.</b> (σχετικά με [[ποινή]]) [[καθιστώ]] πιο ήπια, τήν [[ελαφρύνω]]<br /><b>13.</b> [[συγχωρώ]] σε κάποιον μία [[πράξη]] του<br /><b>14.</b> [[παραδίδω]], [[παραχωρώ]]<br /><b>15.</b> [[δίνω]] το [[δικαίωμα]] σε κάποιον να κάνει [[κάτι]], του [[επιτρέπω]] («ἄλλω δὲ παρήσομεν οὐδενὶ ναυαρχέειν», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>16.</b> [[επιτρέπω]] τη [[διέλευση]] ή την είσοδο κάποιου σε έναν χώρο<br /><b>17.</b> (μεσ. και παθ.) <i>παρίεμαι</i><br />α) [[εξασθενώ]], [[αδυνατίζω]]<br />β) απαλλάσσομαι από [[υποχρέωση]]<br />γ) [[παραιτούμαι]] από [[αξίωμα]], [[δικαίωμα]]<br />δ) (για πανδοχέα) [[δέχομαι]] πελάτη)<br />ε) [[επιζητώ]], [[επιδιώκω]] την [[εύνοια]] κάποιου<br />στ) [[ζητώ]] [[κάτι]] από κάποιον, [[εκλιπαρώ]]<br />ζ) [[ζητώ]] [[συγνώμη]] για [[κάτι]]<br />η) [[απαιτώ]], [[αξιώνω]] («τοῡτο ἡμῶν [[δέομαι]] καὶ παρίεμαι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>18.</b> (η μτχ. αρσ. παθ. παρακμ.) <i>παρειμένος</i><br />α) ο [[παραλυμένος]] σωματικά<br />β) ο [[νωθρός]] πνευματικά.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>παρ</i>(<i>α</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[ἵημι]] «[[ρίπτω]], [[αφήνω]]»]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''παρίημι:''' βʹ ενικ. <i>παριεῖς</i>, μέλ. [[παρήσω]], αόρ. αʹ [[παρῆκα]], γʹ πληθ. αορ. βʹ <i>παρεῖσαν</i>, μτχ. [[παρείς]], παρακ. [[παρεῖκα]] — Παθ., αορ. αʹ [[παρείθην]], απαρ. [[παρεθῆναι]], αόρ. βʹ [[παρείμην]], παρακ. [[παρεῖμαι]]·<br /><b class="num">I.</b> [[αφήνω]] [[κάτι]] να παραπέσει, [[αφήνω]] να πέσει, να περάσει, σε Σοφ., Ευρ. — Παθ., [[παρείθη]] [[ποτὶ]] γαῖαν, χαμήλωσε, πλησίασε τη γη, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[παραβλέπω]], [[παραμελώ]], [[παραλείπω]], [[αποκλείω]], Λατ. [[omitto]], σε Ηρόδ., Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[αγνοώ]], [[αψηφώ]], [[αδιαφορώ]], [[εγκαταλείπω]], Λατ. praetermittere, σε Ηρόδ., Αισχύλ.· <i>τὰ παθήματα παρεῖσ' ἐάσω</i>, σε Σοφ.· ομοίως στην Παθ., [[πόθος]] παρεῖτο, στον ίδ.· [[παρεθῆναι]], σε Δημ.<br /><b class="num">3.</b> με απαρ., [[παραλείπω]], [[αμελώ]] να κάνω, σε Πλάτ. κ.λπ.· και με [[άρνηση]] επαναλαμβανόμενη, μὴ [[παρῇς]] τὸ μὴ οὐ φράσαι, σε Σοφ.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για τον χρόνο, [[αφήνω]] να περάσει, να διαβεί, <i>τὸν χειμῶνα</i>, σε Ηρόδ.· <i>τὸν καιρόν</i>, σε Θουκ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[χαλαρώνω]], [[ελαττώνω]], [[μετριάζω]], [[γόον]], <i>χόλον</i>, σε Ευρ. — Παθ., [[παραλύω]], [[εξασθενίζω]], εξαντλούμαι, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> <i>τοῦ ποδὸς παριέναι</i>, [[λασκάρω]] το [[σχοινί]] του ιστίου, βλ. [[πούς]], II. 2· ομοίως μεταφ., τοῦ μετρίου [[παρείς]], χάνω την [[αίσθηση]] του μέτρου, το [[εγκαταλείπω]], σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[μειώνω]] την [[τιμωρία]], [[συγχωρώ]], [[εξιλεώνω]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">IV. 1.</b> [[υποχωρώ]], [[παραχωρώ]], Λατ. concedere, <i>νίκην τινί</i>, σε Ηρόδ., Αττ.· [[αφήνω]] [[κάτι]] σε κάποιον [[άλλο]], σοὶπαρεὶς [[τάδε]], σε Σοφ.· παρῆκεν [[ὥστε]] [[βραχέα]] μοι δεῖσθαι φράσαι, με απάλλαξε απ' το να πω [[πολλά]], στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[επιτρέπω]], [[αφήνω]], [[δίνω]] την [[άδεια]], με δοτ. προσ. και απαρ., <i>ἄλλῳ παρήσομεν ναυμαχήσειν</i>, σε Ηρόδ.· απόλ. με ενν. απαρ., σε Σοφ.<br /><b class="num">V.</b> [[επιτρέπω]] να περάσει, [[αφήνω]] να περάσει, [[επιτρέπω]] την είσοδο, [[αποδέχομαι]], σε Ηρόδ., Ευρ. κ.λπ.· ομοίως, Παθ. παρακ. με Μέσ. [[σημασία]], βαρβάρους εἰς [[τὰς]] ἀκροπόλεις παρεῖνται, τους έχουν επιτρέψει τη [[διάβαση]] μέσα στις ακροπόλεις τους, σε Δημ.<br /><b class="num">VI. 1.</b> Μέσ., <i>παρίεσθαί τινα</i>, [[προσπαθώ]] να κερδίσω την [[εύνοια]] κάποιου, να αποσπάσω τη συγκατάθεσή του, [[εξασφαλίζω]] τη συναίνεσή του, σε Σοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[ικετεύω]], [[εκλιπαρώ]] για συγχώρεση, [[οὐδέν]] [[σου]] παρίεμαι, δεν ζητώ [[τίποτα]] από εσένα, σε Πλάτ.· ζητώ μια [[χάρη]], στον ίδ.· <i>παριέμεσθα</i>, ζητάμε [[συγγνώμη]], σε Ευρ. | |||
}} | }} | ||
