3,276,901
edits
ἐμβάλλω: Difference between revisions
From LSJ
4
(11) |
(4) |
||
| Line 36: | Line 36: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=(AM [[ἐμβάλλω]])<br /><b>1.</b> [[βάζω]], [[ρίχνω]] [[κάτι]] [[μέσα]] σε [[κάτι]] [[άλλο]]<br /><b>2.</b> [[μπήγω]], [[σφηνώνω]]<br /><b>3.</b> (για [[πλοίο]]) [[κάνω]] [[εμβολή]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «[[εμβάλλω]] σε σκέψεις, σε [[ανησυχία]] κ.λπ.» — [[προκαλώ]] σκέψεις, ανησυχίες κ.λπ.<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[αφήνω]] [[κάτι]] να πέσει<br /><b>2.</b> [[ακουμπώ]], [[τοποθετώ]]<br /><b>3.</b> [[προκαλώ]] τη [[γένεση]], [[εμπνέω]]<br /><b>4.</b> [[εκσφενδονίζω]]<br /><b>5.</b> (για εξαρθρωμένο ή σπασμένο [[μέλος]]) [[επαναφέρω]], [[ανατάσσω]], [[τοποθετώ]] στη [[θέση]] του<br /><b>6.</b> (για φυτά) [[φυτεύω]]<br /><b>7.</b> [[ρίχνω]] σε κάποιον [[κάτι]]<br /><b>8.</b> [[παρεμβάλλω]] [[λέξη]] ή [[γράμμα]] ή [[μήνα]]<br /><b>9.</b> (για [[σπίτι]]) [[γκρεμίζω]]<br /><b>10.</b> (για τάφρο) [[ανασκάπτω]]<br /><b>11.</b> [[πληρώνω]], [[συνεισφέρω]], [[καταβάλλω]]<br /><b>12.</b> [[καταγγέλλω]] ένοχο<br /><b>13.</b> [[κάνω]] [[επιδρομή]], [[εισβάλλω]]<br /><b>14.</b> <b>γεν.</b> επιτίθεμαι, [[ενσκήπτω]], [[εισέρχομαι]] ορμητικά<br /><b>15.</b> (για [[νερό]]) [[ορμώ]], [[προσκρούω]] σε [[κάτι]]<br /><b>16.</b> [[κωπηλατώ]]<br /><b>17.</b> (για ποταμό) [[εκβάλλω]], χύνομαι<br /><b>18.</b> [[επιβάλλω]]<br />ΙΙ. <b>μέσ.</b><br /><b>1.</b> [[ρίχνω]] [[κάτι]] [[μέσα]] («ἐμβαλοῡ εἰς τὸ πλοῑον [[ἅλας]]»)<br /><b>2.</b> [[πέφτω]] με τα μούτρα<br /><b>3.</b> επιβιβάζομαι στο [[πλοίο]]<br /><b>4.</b> επιδίδομαι, [[καταγίνομαι]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἐμβάλλω]] τὴν χεῑρά τινι» — [[δίνω]] το [[χέρι]] σε κάποιον, του [[σφίγγω]] το [[χέρι]]<br />β) «[[ἐμβάλλω]] χεῑρα δεξιάν» — [[δίνω]] το δεξί μου [[χέρι]] ως [[διαβεβαίωση]] ότι θα τηρήσω την υπόσχεσή μου. | |mltxt=(AM [[ἐμβάλλω]])<br /><b>1.</b> [[βάζω]], [[ρίχνω]] [[κάτι]] [[μέσα]] σε [[κάτι]] [[άλλο]]<br /><b>2.</b> [[μπήγω]], [[σφηνώνω]]<br /><b>3.</b> (για [[πλοίο]]) [[κάνω]] [[εμβολή]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «[[εμβάλλω]] σε σκέψεις, σε [[ανησυχία]] κ.λπ.» — [[προκαλώ]] σκέψεις, ανησυχίες κ.λπ.<br /><b>αρχ.</b><br />Ι. 1. [[αφήνω]] [[κάτι]] να πέσει<br /><b>2.</b> [[ακουμπώ]], [[τοποθετώ]]<br /><b>3.</b> [[προκαλώ]] τη [[γένεση]], [[εμπνέω]]<br /><b>4.</b> [[εκσφενδονίζω]]<br /><b>5.</b> (για εξαρθρωμένο ή σπασμένο [[μέλος]]) [[επαναφέρω]], [[ανατάσσω]], [[τοποθετώ]] στη [[θέση]] του<br /><b>6.</b> (για φυτά) [[φυτεύω]]<br /><b>7.</b> [[ρίχνω]] σε κάποιον [[κάτι]]<br /><b>8.</b> [[παρεμβάλλω]] [[λέξη]] ή [[γράμμα]] ή [[μήνα]]<br /><b>9.</b> (για [[σπίτι]]) [[γκρεμίζω]]<br /><b>10.</b> (για τάφρο) [[ανασκάπτω]]<br /><b>11.</b> [[πληρώνω]], [[συνεισφέρω]], [[καταβάλλω]]<br /><b>12.</b> [[καταγγέλλω]] ένοχο<br /><b>13.</b> [[κάνω]] [[επιδρομή]], [[εισβάλλω]]<br /><b>14.</b> <b>γεν.</b> επιτίθεμαι, [[ενσκήπτω]], [[εισέρχομαι]] ορμητικά<br /><b>15.</b> (για [[νερό]]) [[ορμώ]], [[προσκρούω]] σε [[κάτι]]<br /><b>16.</b> [[κωπηλατώ]]<br /><b>17.</b> (για ποταμό) [[εκβάλλω]], χύνομαι<br /><b>18.</b> [[επιβάλλω]]<br />ΙΙ. <b>μέσ.</b><br /><b>1.</b> [[ρίχνω]] [[κάτι]] [[μέσα]] («ἐμβαλοῡ εἰς τὸ πλοῑον [[ἅλας]]»)<br /><b>2.</b> [[πέφτω]] με τα μούτρα<br /><b>3.</b> επιβιβάζομαι στο [[πλοίο]]<br /><b>4.</b> επιδίδομαι, [[καταγίνομαι]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἐμβάλλω]] τὴν χεῑρά τινι» — [[δίνω]] το [[χέρι]] σε κάποιον, του [[σφίγγω]] το [[χέρι]]<br />β) «[[ἐμβάλλω]] χεῑρα δεξιάν» — [[δίνω]] το δεξί μου [[χέρι]] ως [[διαβεβαίωση]] ότι θα τηρήσω την υπόσχεσή μου. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἐμβάλλω:''' μέλ. <i>-βᾰλῶ</i>, παρακ. -[[βέβληκα]], αόρ. βʹ <i>ἐνέβᾰλον</i> (<i>ἐν</i>)·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ρίχνω]], [[ρίχνω]] μέσα, σε Ομήρ. Ιλ. κ.λπ.· ἐμβ. τινὰ εἰς τὸ [[δεσμωτήριον]], [[ρίχνω]] κάποιον μέσα στη [[φυλακή]], σε Δημ.· <i>ἔμβαλλε χεῖρα δεξιάν</i>, ως [[σημάδι]], [[εγγύηση]] καλής πίστης, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ἐμβ. τινί τι θυμῷ</i>, [[βάζω]] [[κάτι]] μέσα στο [[μυαλό]] κάποιου, σε Όμηρ.· ομοίως και <i>ἐμβ. ἵμερον</i>, [[μένος]] τινί, στον ίδ.· βουλὴν ἐμβ. [[περί]] τινος, [[δίνω]] [[συμβουλή]] σε κάποιον για [[κάτι]], [[συμβουλεύω]], σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> [[ρίχνω]] προς, πάνω ή [[εναντίον]] κάποιου, επιρίπτω, <i>νηῒ κεραυνόν</i>, σε Ομήρ. Οδ.· ἐμβ. [[πληγάς]], [[καταφέρνω]], [[επιφέρω]] χτυπήματα, σε Ξεν.· ἐμβ. [[πῦρ]], το [[χρησιμοποιώ]], σε Θουκ.· μεταφ., <i>ἐμβ. φόβον τινί</i>, [[προξενώ]] φόβο σε κάποιον, Λατ. incutere timorem, σε Ηρόδ. <b>II. 1. α)</b> αμτβ. (ενν. <i>στρατόν</i>), [[πραγματοποιώ]] [[επιδρομή]] ή [[εισβολή]], [[εισβάλλω]], [[εφορμώ]], στον ίδ. <b>β)</b> γενικά, [[συντρίβω]], [[παραβιάζω]], [[ξεσπώ]], εκρήγνυμαι, [[ορμώ]], [[εισορμώ]], σε Αισχίν.· <i>ἐμβάλωμεν εἰς ἄλλον λόγον</i>, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[χτυπώ]], [[πλήττω]], [[προσβάλλω]] [[πλοίο]] με το [[έμβολο]], [[εξαπολύω]] [[επίθεση]] ή το [[εμβολίζω]], με δοτ., σε Ηρόδ., Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> <i>κώπῃ ἐμβάλλειν</i> (ενν. <i>χεῖρας</i>), τοποθετούμαι στο [[κουπί]], Λατ. incumbere remis, σε Ομήρ. Οδ.· και το <i>ἐμβάλλειν</i> μόνο του, [[τραβώ]] [[κουπί]] [[δυνατά]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για ποταμό, [[αδειάζω]], χύνομαι, εκβάλλομαι, σε Πλάτ.<br /><b class="num">III. 1.</b> Μέσ., [[πετώ]] [[κάτι]] που ανήκει σε άλλον, σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., <i>ἐμβάλλεσθαί τι θυμῷ</i>, το [[βάζω]] στο [[μυαλό]] του, το [[λαμβάνω]] υπ' όψιν, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> με γεν., ἐμβάλλεσθε [[τῶν]] λαγῴων, ριχτείτε πάνω στο [[κρέας]] του λαγού, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">IV.</b> Παθ., λέγεται για πλοία, [[εξαπολύω]] [[επίθεση]], σε Θουκ. | |||
}} | }} | ||
