ὠρύομαι: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=[[ὠρύομαι]], ΝΑ<br /><b>1.</b> (για άγριο ζώο, [[ιδίως]] για λύκο ή [[σκύλο]]) [[βγάζω]] άγρια [[φωνή]], [[ουρλιάζω]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[κραυγάζω]] σαν άγριο [[θηρίο]] (α. «από το [[πρωί]] ωρύεται [[έξαλλος]] σε όλους» β. «[[ὥσπερ]] ἀπόπληκτοι... ὠρύονται», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για [[λιοντάρι]]) [[βρυχώμαι]]<br /><b>2.</b> (για την [[θάλασσα]]) [[παφλάζω]] άγρια<br /><b>3.</b> <b>(μτβ.)</b> [[θρηνώ]] κάποιον με κραυγές, με ουρλιαχτά («κεῑνον μὲν περὶ παῑδα φίλοι κύνες ὠρύσαντο», Βίων).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. <i>ὠ</i>-<i>ρύ</i>-<i>ομαι</i> ανάγεται στη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] ηχομιμητικής ΙΕ ρίζας (<i>ә</i>)<i>reu</i>- «[[ουρλιάζω]]» (<b>[[πρβλ]].</b> <i>ἐ</i>-<i>ρεύ</i>-<i>γ</i>-<i>ομαι</i> [II], <i>ὀ</i>-<i>ρυ</i>-<i>μαγδός</i>) και συνδέεται με τα αρχ. ινδ. <i>rauti</i> και <i>ruvati</i>, αρχ. σλαβ. <i>roνο</i>, <i>ruti</i> και με τα λατ. ουσ. <i>rumor</i> «[[φήμη]]» και <i>ravis</i> «[[βράχνιασμα]]». Οι συγγενικοί τ. <i>ἐ</i>-<i>ρεύ</i>-<i>γ</i>-<i>ομαι</i> «[[μουγγρίζω]], [[βρυχώμαι]]» και <i>ὀ</i>-<i>ρυ</i>-<i>μαγδός</i> «[[ισχυρός]] [[θόρυβος]]» εμφανίζουν εκφραστική ουρανική [[παρέκταση]] -<i>γ</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> <i>ὠρυ</i>-<i>γ</i>-<i>ή</i>, <i>ὠρυ</i>-<i>γ</i>-<i>μός</i>) και προθεματικά φωνήεντα <i>ε</i>- και <i>ο</i>-, αντίστοιχα, που οφείλονται στην ύπαρξη λαρυγγικού φθόγγου στη [[ρίζα]]. Στο ρ. <i>ὠ</i>-<i>ρύ</i>-<i>ομαι</i> προβλήματα παρουσιάζει ο [[αρκτικός]] [[μακρός]] [[φωνηεντισμός]] <i>ω</i>-, τον οποίο άλλοι ερμηνεύουν ως εκφραστική [[έκταση]] του βραχέος φωνήεντος, ενώ, κατ' άλλους, οφείλεται σε [[επίδραση]] του λαρυγγικού φθόγγου στο προθεματικό [[φωνήεν]] <i>ο</i>- (<i>ә</i>₁<i>r</i>&GT; <i>ἐρ</i>- και <i>ο</i>-<i>ә</i>₁<i>r</i>- &GT; <i>ὠρ</i>-)].

}}