μαλθακός: Difference between revisions

{{grml

|mltxt=-ή, -ό (AM [[μαλθακός]], -ή, -όν, Α αιολ. τ. αρσ. μόλθακος)<br /><b>1.</b> [[μαλακός]], [[απαλός]], [[τρυφερός]] («μαλθακαὶ πλευραί», <b>[[Πολυδ]].</b>)<br /><b>2.</b> [[άτολμος]], [[λιγόψυχος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />ασκληραγώγητος<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[κίναιδος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αδύνατος]], [[ασθενικός]] («καὶ τὸ [[ξίφος]] οὐ [[δύναμαι]] κατέχειν, ἀλλ' ἤδη [[μαλθακός]] εἰμι», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[πράος]], [[ήσυχος]], [[γλυκύς]] (α. «μαλθακὸν ὀμμάτων [[βέλος]]», <b>Αισχύλ.</b><br />β. «λόγοισι μαλθακοῑς», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> (για [[φωτιά]]) [[σιγανός]]<br /><b>4.</b> (για τον πόνο, την [[οδύνη]], τη [[θλίψη]] <b>κ.λπ.</b>) [[μέτριος]], όχι [[έντονος]]<br /><b>5.</b> (για οίνο) [[αδύνατος]]<br /><b>6.</b> (για [[νερό]] τών ελών) αυτός που μένει [[ακίνητος]], αυτός που λιμνάζει<br /><b>7.</b> (για ρυθμό) [[άτονος]], [[χαλαρός]]<br /><b>8.</b> (για την καιρική [[κατάσταση]]) [[εύκρατος]] («μαλθακὸν [[ἔτος]]... ἄπνουν καὶ θερμόν», Ιπποκρ.)<br /><b>9.</b> (για [[έδαφος]]) [[ομαλός]], [[λείος]]<br /><b>10.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ μαλθακόν</i><br />α) η [[μαλθακότητα]] («πρὸς τὸ μαλθακὸν τοῡ βίου», <b>Ευρ.</b>)<br />β) ήρεμη [[διάθεση]], [[πραότητα]], [[γλυκύτητα]]<br /><b>11.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>μαλθακόν</i><br />ήπια, [[γλυκά]]<br /><b>12.</b> <b>φρ.</b> «μαλθακόν τι [[ἐνδίδωμι]]» — [[υποχωρώ]] από [[δειλία]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[μαλθακώς]] (Α <i>μαλθακῶς</i>)<br />[[μαλακά]], απαλά<br /><b>αρχ.</b><br />ήπια, ήρεμα, [[γλυκά]] («σκληρὰ μαλθακῶς λέγειν», <b>Σοφ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. ανάγεται πιθ. στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>m</i>|<i>d</i>^h- της ΙΕ ρίζας <i>meldb</i>- «[[απαλός]], [[μαλακός]]» (<b>[[πρβλ]].</b> αρχ. ινδ. <i>mard</i>^h<i>a</i>-<i>ti</i>, <i>mrd</i>^h<i>ati</i> «[[υποχωρώ]], [[μαλακώνω]]», αρχ. ισλδ. <i>mildr</i> «[[μαλθακός]]») <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>ακός</i> (του οποίου το -<i>α</i>- μπορεί να προέρχεται από <i>n</i>, <b>[[πρβλ]].</b> [[μάλθων]]). Συνδέεται με τους τ. [[ἀμαλδύνω]] «[[μαλακώνω]]», <i>βλαδύς</i>, [[ἀμβλύς]], [[ἀμαλός]] «[[μαλακός]], [[αδύνατος]]», [[μέλδομαι]] «[[λειώνω]]». Υπάρχει [[επίσης]] φανερή [[αντιστοιχία]] [[μεταξύ]] τών τ. [[μαλθακός]] και [[μαλακός]], οι οποίοι πιθανότατα έχουν αλληλοεπηρεαστεί στον σχηματισμό τους.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[μάλθα]], [[μαλθακότητα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μαλθάζω]], [[μαλθαίνω]], [[μαλθακεύομαι]], [[μαλθακία]], [[μαλθάκινος]], [[μαλθακύνω]], [[μαλθάκων]], [[μαλθάσσω]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[μαλθακίζομαι]], [[μαλθακώδης]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μαλθακώνω]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[μαλθακευνία]], [[μαλθακόφωνος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[μαλθακόσαρκος]]].

}}