3,270,297
edits
ὄρνυμι: Difference between revisions
From LSJ
5
(Bailly1_4) |
(5) |
||
| Line 18: | Line 18: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>impf.</i> [[ὤρνυν]], <i>f.</i> [[ὄρσω]], <i>ao.</i> ὦρσα, <i>ao.2</i> ὤρορον, <i>pf. intr.</i> [[ὄρωρα]];<br />faire se lever : ἠριγένειαν ἀπ’ Ὠκεανοῦ OD l’aurore du sein de l’Océan ; [[ἐξ]] εὐνῆς IL faire lever, chasser du gîte ; κύματα IL soulever les flots ; τινα [[ἐπί]] τινι, τινα [[ἀντία]] τινός IL exciter une personne contre une autre ; avec un inf. : μάχεσθαι IL pousser à combattre ; τινα ῥέξαι [[τι]] OD exciter qqn à faire qch;<br /><i><b>Moy.</b></i> ὄρνυμαι (<i>impf.</i> ὠρνύμην, <i>f.</i> ὀροῦμαι, <i>ao.2</i> [[ὠρόμην]], <i>pf.</i> [[ὄρωρα]]);<br /><b>1</b> se lever : εὔδειν OD pour aller dormir ; <i>en parl. de choses</i> [[πῦρ]] ὄρμενον IL feu qui s’est élevé, qui a pris naissance ; [[κῦμα]] ὀρνύμενον ESCHL flot soulevé ; <i>fig.</i> [[βοή]] [[ὀρώρει]] SOPH un cri s’élevait ; κακὰ [[ὀρώρει]] ESCHL des maux s’étaient élevés, étaient survenus;<br /><b>2</b> s’élancer [[ἐπί]] τινα, contre qqn : [[δοῦρα]] ὄρμενα [[πρόσσω]] IL javelines lancées en avant ; <i>simpl.</i> se mettre en mouvement <i>ou</i> en marche ; avec un inf. : [[ὦρτο]] πόλιν δ’ [[ἴμεν]] OD il se leva pour aller vers la ville ; πέτεσθαι IL s’élancer pour s’envoler ; avec un part. : [[ὄρσο]] κέων OD lève-toi pour aller te coucher ; [[εἰς]] ὅ [[κε]] μοι γούνατ’ [[ὀρώρῃ]] IL, OD tant que mes membres pourront se mouvoir.<br />'''Étymologie:''' R. Ὀρ, s’élever ; cf. <i>lat.</i> orior. | |btext=<i>impf.</i> [[ὤρνυν]], <i>f.</i> [[ὄρσω]], <i>ao.</i> ὦρσα, <i>ao.2</i> ὤρορον, <i>pf. intr.</i> [[ὄρωρα]];<br />faire se lever : ἠριγένειαν ἀπ’ Ὠκεανοῦ OD l’aurore du sein de l’Océan ; [[ἐξ]] εὐνῆς IL faire lever, chasser du gîte ; κύματα IL soulever les flots ; τινα [[ἐπί]] τινι, τινα [[ἀντία]] τινός IL exciter une personne contre une autre ; avec un inf. : μάχεσθαι IL pousser à combattre ; τινα ῥέξαι [[τι]] OD exciter qqn à faire qch;<br /><i><b>Moy.</b></i> ὄρνυμαι (<i>impf.</i> ὠρνύμην, <i>f.</i> ὀροῦμαι, <i>ao.2</i> [[ὠρόμην]], <i>pf.</i> [[ὄρωρα]]);<br /><b>1</b> se lever : εὔδειν OD pour aller dormir ; <i>en parl. de choses</i> [[πῦρ]] ὄρμενον IL feu qui s’est élevé, qui a pris naissance ; [[κῦμα]] ὀρνύμενον ESCHL flot soulevé ; <i>fig.</i> [[βοή]] [[ὀρώρει]] SOPH un cri s’élevait ; κακὰ [[ὀρώρει]] ESCHL des maux s’étaient élevés, étaient survenus;<br /><b>2</b> s’élancer [[ἐπί]] τινα, contre qqn : [[δοῦρα]] ὄρμενα [[πρόσσω]] IL javelines lancées en avant ; <i>simpl.</i> se mettre en mouvement <i>ou</i> en marche ; avec un inf. : [[ὦρτο]] πόλιν δ’ [[ἴμεν]] OD il se leva pour aller vers la ville ; πέτεσθαι IL s’élancer pour s’envoler ; avec un part. : [[ὄρσο]] κέων OD lève-toi pour aller te coucher ; [[εἰς]] ὅ [[κε]] μοι γούνατ’ [[ὀρώρῃ]] IL, OD tant que mes membres pourront se mouvoir.<br />'''Étymologie:''' R. Ὀρ, s’élever ; cf. <i>lat.</i> orior. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ὄρνῡμι:''' ή -ύω, προστ. <i>ὄρνῠθι</i>, <i>ὄρνῠτε</i>· γʹ ενικ. και πληθ. παρατ. [[ὤρνυεν]], <i>-υον</i>, μέλ. [[ὄρσω]], αόρ. αʹ [[ὦρσα]], Ιων. γʹ ενικ. [[ὄρσασκε]]· αόρ. βʹ με αναδιπλ., <i>ὤρορα</i> — Μέσ., <i>ὄρνῠμαι</i>, παρατ. <i>ὠρνύμην</i>, μέλ. <i>ὀροῦμαι</i>, γʹ ενικ. <i>ὀρεῖται</i>· αόρ. βʹ [[ὠρόμην]], γʹ ενικ. [[ὤρετο]], συνηρ. [[ὦρτο]], Επικ. γʹ πληθ. <i>ὄροντο</i>, [[ὀρέοντο]]· προστ. [[ὄρσο]] ή [[ὄρσεο]], Ιων. [[ὄρσευ]]· γʹ ενικ. υποτ. <i>ὄρηται</i>· απαρ. [[ὄρθαι]], συνηρ. αντί <i>ὀρέσθαι</i>· μτχ. <i>ὀρόμενος</i>, [[ὄρμενος]] — στη Μέσ. ανήκει επίσης ο παρακ. [[ὄρωρα]] ([[άπαξ]] [[ὤρορε]]), και γʹ ενικ. υπερσ. [[ὀρώρει]], [[ὠρώρει]]· στον Όμηρ. επίσης, Παθ. [[τύπος]] [[ὀρώρεται]] = [[ὄρωρε]], υποτ. [[ὀρώρηται]] (<i>*</i>√<i>ὌΡΩ</i>· είναι η [[ρίζα]] από την οποία σχηματίζονται οι περισσότεροι τύποι).Σημασία που προκύπτει από τη [[ρίζα]]· [[κινώ]], [[ανακινώ]], [[διεγείρω]], στον ίδ.<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για σωματική [[κίνηση]], [[ενθαρρύνω]], [[παροτρύνω]], [[διεγείρω]], εξεθερίζω, σε Ομήρ. Ιλ., Ησίοδ.· με απαρ., <i>Ζεὺςὦρσε μάχεσθαι</i>, τον παρότρυνε να πολεμήσει, σε Ομήρ. Ιλ. — Μέσ., με παρακ. [[ὄρωρα]], κινούμαι, αναδεύομαι, εἰς ὅ κε.. μοι φίλα γούνατ' [[ὀρώρῃ]], εφόσον τα [[μέλη]] μου έχουν τη [[δύναμη]] να κινηθούν, σε Όμηρ.· προστ. αορ. αʹ [[ὄρσεο]], [[ὄρσευ]], [[ὄρσο]], κουνήσου! [[εμπρός]]! σήκω! στον ίδ.· με εχθρική [[σημασία]], [[εφορμώ]], [[ορμώ]] με [[μανία]], σε Ομήρ. Ιλ., Αισχύλ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[σηκώνω]], κάνω κάποιον να σηκωθεί, [[ξυπνώ]] κάποιον, [[καλώ]], [[φέρνω]] στο φως, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για ζώα, [[εξερεθίζω]], [[τρέπω]] σε [[φυγή]], [[κυνηγώ]], σε Όμηρ. — Μέσ., σηκώνομαι, [[αναπηδώ]], [[ιδίως]] από το [[κρεβάτι]], στον ίδ.· στον Μέσ. παρακ., ὤρορεθεῖος [[ἀοιδός]], σε Ομήρ. Οδ.· με απαρ., σηκώνομαι να κάνω [[κάτι]], ετοιμάζομαι να κάνω [[κάτι]], [[ὦρτο]] [[ἴμεν]], στο ίδ.· [[ὦρτο]] [[Ζεὺς]] [[νιφέμεν]], άρχισε ή ξεκίνησε να χιονίζει, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> [[επιφέρω]], [[εξεγείρω]], Λατ. ciere, λέγεται για καταιγίδες και τα όμοια, που επιφέρουν οι θεοί, σε Όμηρ., Αισχύλ.· ομοίως, <i>ὄρσαι ἵμερον φόβον</i>, [[μένος]], <i>πόλεμον</i> κ.λπ., σε Όμηρ. — Μέσ., [[ανατέλλω]], εγείρομαι, Λατ. [[orior]], σε Ομήρ. Ιλ.· ὄρνυται [[πένθος]], [[στόνος]] κ.λπ.· στο ίδ., [[δοῦρα]] ὄρμενα [[πρόσσω]], τα βέλη πετούσαν προς τα [[μπρος]], στο ίδ. | |||
}} | }} | ||
