3,274,216
edits
(5) |
(2b) |
||
Line 33: | Line 33: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''καταλύω:''' μέλ. -λύσω [ῡ] — Παθ., μέλ. <i>-λῠθήσομαι</i>, παρακ. <i>-λέλῠμαι</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[καταρρίπτω]], [[καταστρέφω]], σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ. <b>2. α)</b> λέγεται για [[πολιτικά]] συστήματα, [[διαλύω]], [[καταργώ]], [[καταστέλλω]], σε Ηρόδ., Αριστοφ. κ.λπ.· <i>κ. [[τύραννον]]</i>, [[καταργώ]], [[καθαιρώ]], σε Θουκ.· <i>κ. τινὰ τῆς ἀρχῆς</i>, σε Ξεν. — Παθ., [[τῶν]] ἄλλων καταλελυμένων στρατηγῶν, [[αφού]] καθαιρέθηκαν, σε Ηρόδ. <b>β)</b> [[διαλύω]], [[απολύω]], [[καταργώ]] πολιτικό ή στρατιωτικό [[σώμα]], <i>καταλύειν τὴν βουλὴν</i>, στον ίδ.· <i>τὸ ναυτικόν</i>, σε Δημ. <b>γ)</b> <i>τὴν φυλακὴν κ</i>., [[παραμελώ]] τη [[φύλαξη]], [[αμελώ]] τη [[φρούρηση]], σε Αριστοφ. <b>3. α)</b> [[τελειώνω]], [[φέρνω]] εις [[πέρας]], <i>βίοτον</i>, σε Ευρ.· <i>τὸν βίον</i>, σε Ξεν. <b>β)</b> <i>κ. τὴν εἰρήνην</i>, [[παραβιάζω]] την [[ειρήνη]], σε Αισχίν.· <b>γ)</b> <i>κ. τὸν πόλεμον</i>, [[τελειώνω]] τον πόλεμο, κάνω [[ειρήνη]], σε Θουκ., Ξεν. κ.λπ.· και απόλ. (ενν. <i>τὸνπόλεμον</i>) <i>καταλύειν τινί</i> ή [[πρός]] τινα, κάνω [[ειρήνη]] με κάποιον, σε Θουκ.· ομοίως και στη Μέσ., στον ίδ. κ.λπ.· καταλύεσθαι [[τὰς]] ἔχθρας, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[λύνω]] από τον [[ζυγό]], ξεζεύω, <i>ἵππους</i>, σε Ομήρ. Οδ.· τὸ [[σῶμα]] τοῦ ἀδελφέου κ., το [[κατεβάζω]] από το [[τείχος]] (στο οποίο [[επάνω]] κρέμονταν), σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> αμτβ., [[μένω]], [[διαμένω]], <i>παρ' ἐμοὶ καταλύει</i>, είναι φιλοξενούμενός μου, σε Πλάτ.· κ. [[παρά]] τινα, [[πηγαίνω]] και [[μένω]] μαζί με κάποιον, σε Θουκ.· απόλ., αναπαύομαι, σε Αριστοφ. — Μέσ., <i>θανάτῳ καταλυσαίμαν</i>, [[μακάρι]] να βρω [[ανάπαυση]] στον τάφο, σε Ευρ. | |lsmtext='''καταλύω:''' μέλ. -λύσω [ῡ] — Παθ., μέλ. <i>-λῠθήσομαι</i>, παρακ. <i>-λέλῠμαι</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[καταρρίπτω]], [[καταστρέφω]], σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ. <b>2. α)</b> λέγεται για [[πολιτικά]] συστήματα, [[διαλύω]], [[καταργώ]], [[καταστέλλω]], σε Ηρόδ., Αριστοφ. κ.λπ.· <i>κ. [[τύραννον]]</i>, [[καταργώ]], [[καθαιρώ]], σε Θουκ.· <i>κ. τινὰ τῆς ἀρχῆς</i>, σε Ξεν. — Παθ., [[τῶν]] ἄλλων καταλελυμένων στρατηγῶν, [[αφού]] καθαιρέθηκαν, σε Ηρόδ. <b>β)</b> [[διαλύω]], [[απολύω]], [[καταργώ]] πολιτικό ή στρατιωτικό [[σώμα]], <i>καταλύειν τὴν βουλὴν</i>, στον ίδ.· <i>τὸ ναυτικόν</i>, σε Δημ. <b>γ)</b> <i>τὴν φυλακὴν κ</i>., [[παραμελώ]] τη [[φύλαξη]], [[αμελώ]] τη [[φρούρηση]], σε Αριστοφ. <b>3. α)</b> [[τελειώνω]], [[φέρνω]] εις [[πέρας]], <i>βίοτον</i>, σε Ευρ.· <i>τὸν βίον</i>, σε Ξεν. <b>β)</b> <i>κ. τὴν εἰρήνην</i>, [[παραβιάζω]] την [[ειρήνη]], σε Αισχίν.· <b>γ)</b> <i>κ. τὸν πόλεμον</i>, [[τελειώνω]] τον πόλεμο, κάνω [[ειρήνη]], σε Θουκ., Ξεν. κ.λπ.· και απόλ. (ενν. <i>τὸνπόλεμον</i>) <i>καταλύειν τινί</i> ή [[πρός]] τινα, κάνω [[ειρήνη]] με κάποιον, σε Θουκ.· ομοίως και στη Μέσ., στον ίδ. κ.λπ.· καταλύεσθαι [[τὰς]] ἔχθρας, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[λύνω]] από τον [[ζυγό]], ξεζεύω, <i>ἵππους</i>, σε Ομήρ. Οδ.· τὸ [[σῶμα]] τοῦ ἀδελφέου κ., το [[κατεβάζω]] από το [[τείχος]] (στο οποίο [[επάνω]] κρέμονταν), σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> αμτβ., [[μένω]], [[διαμένω]], <i>παρ' ἐμοὶ καταλύει</i>, είναι φιλοξενούμενός μου, σε Πλάτ.· κ. [[παρά]] τινα, [[πηγαίνω]] και [[μένω]] μαζί με κάποιον, σε Θουκ.· απόλ., αναπαύομαι, σε Αριστοφ. — Μέσ., <i>θανάτῳ καταλυσαίμαν</i>, [[μακάρι]] να βρω [[ανάπαυση]] στον τάφο, σε Ευρ. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''καταλύω:''' (pass.: fut. καταλῠθήσομαι, pf. καταλέλῠμαι)<br /><b class="num">1)</b> развязывать, распрягать (ἵππους Hom.);<br /><b class="num">2)</b> отвязывать, т. е. снимать (τὸ [[σῶμα]], sc. τοῦ ἀνακρεμαμένου Her.);<br /><b class="num">3)</b> сносить, разрушать ([[πολίων]] κάρηνα Hom.; πόλιν, τείχη Eur.; ναόν NT);<br /><b class="num">4)</b> ломать, сокрушать (Διὸς τὴν δύναμιν Arph.; τὸ [[κράτος]] τῆς [[βουλῆς]] Plut.);<br /><b class="num">5)</b> ниспровергать, подрывать (τὴν δημοκρατίαν Arph.; τὸ [[πλῆθος]] Lys.; τὴν πολιτείαν Dem.): εἰ μὴ [[ἕξει]] τὰ [[ἐπιτήδεια]] ἡ [[στρατιά]], καταλύσεται ἡ [[ἀρχή]] Xen. если армия не будет иметь продовольствия, власть (полководца) падет;<br /><b class="num">6)</b> свергать (τύραννον Thuc., Plut.); смещать (τινὰ τῆς ἀρχῆς Xen.): καταλυθῆναι τῆς ἀρχῆς Her. лишиться власти;<br /><b class="num">7)</b> распускать (τὴν βουλήν Her.; τῶν [[πόλεων]] τὰ βουλευτήρια Thuc.; τὸ [[ναυτικόν]] Dem.);<br /><b class="num">8)</b> упразднять, отменять (τοὺς νόμους Polyb.; νόμον NT);<br /><b class="num">9)</b> выводить из строя (τὸν ἱππέα Xen.);<br /><b class="num">10)</b> тж. med. кончать, прекращать, оканчивать (τὸν πόλεμον Thuc.; στάσιν Arph.; τὸ [[πλεῖν]] Dem.; τὸν βίον Xen., Plut.; τὴν φυλακήν Arph.; τὸν λόγον Aeschin.; ἄσκησιν ὑπὸ [[γήρως]] Plut.): κ. τὴν εἰρήνην Aeschin. нарушать мир; ἐν τῷ καταλύειν Arst. в конце, при окончании; κ. πόλεμόν τινι или πρός τινα Thuc., Plut. прекращать войну с кем-л.; καταλύεσθαι τὰς ἐχθρας Her. прекращать взаимные раздоры; καταλελυμένης τῆς ἡλικίας Arst. на склоне жизни;<br /><b class="num">11)</b> тж. med. заключать мир (τινί Her., Thuc.);<br /><b class="num">12)</b> (ср. 1) останавливаться (для отдыха), искать убежища, находить пристанище ([[παρά]] τινα Thuc. и [[παρά]] τινι Dem.; [[Μεγαροῖ]] Plat.; εἰς [[πανδοχεῖον]] Plut.): θανάτῳ καταλύσασθαι Eur. найти себе отдых в могиле. | |||
}} | }} |