μωρός: Difference between revisions

|Definition=ά, όν, Att. [[μῶρος]] Hdn.Gr.1.192: [[μῶρος]] as fem., E.''Med.''61, but acc.<br><span class="bld">A</span> [[μῶραν]] Herod.5.17 ([[si vera lectio|s. v.l.]]):—[[dull]], [[sluggish]], of the nerves, Hp.''Genit.''2; χειμῶνος ἀρχομένου μωροὶ γίνονται οἱ ἐργάται [τῶν σφηκῶν] [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''628a6.<br><span class="bld">2</span> of persons, [[dull]], [[stupid]], μωροῦ φωτὸς ἅδε βουλά Simon.57.6, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''220, 470, Isoc.5.94, [[LXX]] ''Si.''18.18, al., ''Ev.Matt.''7.26, etc.: Comp. in [[proverb|prov.]], [[μωρότερος Μορύχου]] Sophr.74: Sup., X.''An.''3.2.22.<br><span class="bld">b</span> in a religious sense, λαὸς μωρός καὶ [[ἀκάρδιος]] [[LXX]] ''Je.''5.21,al.<br><span class="bld">3</span> of things, δέδοικα μῶρον πυραύστου μόρον A.''Fr.''288; μῶρόν ἐστι τοὐγχείρημά σου [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''540; [[τὸ μωρόν]] = [[folly]], E.''Hipp.'' 966; τὸ μωρόν τοῦ θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί ''1 Ep.Cor.''1.25; μῶρα [[φρονεῖν]], μῶρα [[φωνεῖν]], μῶρα [[δρᾶν]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''594, ''OT''433, ''Ant.''469; μῶρα… μῶρος λέγει E.''Ba.''369, cf. [[LXX]] ''Is.''32.6; μ. [[βουλεύεσθαι]] Ar.''Ec.''474.<br><span class="bld">b</span> [[μωρά ἀνάγκη]] = [[blind necessity]], Epicur.''Nat.''101 G.<br><span class="bld">4</span> of [[taste]], [[insipid]], [[flat]], Com. Adesp.596, Diocl.Fr.138, Dsc.4.19.<br><span class="bld">II</span> Adv. [[μώρως]] X.''An.''7.6.21. (Cf. Skt. mūrás '[[idiot]]'.)

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0226.png Seite 226]] att. μῶρος, vgl. Arcad. 96, 13, Eust. u. A., eigtl. stumpf, träge, stumpfsinnig, daher übh. [[dumm]], [[töricht]], [[einfältig]]; Aesch. frg. 298; οὐκ ἔστιν οὕτω μῶρος, ὃς [[θανεῖν]] ἐρᾷ, Soph. Ant. 220, u. öfter von Menschen; aber auch von Sachen, οὐχὶ μῶρόν ἐστι τοὐγχείρημά σου, O. R. 540; μῶρά μοι δοκεῖς φρονεῖν, Ai. 591; τὸ [[μῶρον]], die Torheit, Eur. Hipp. 966 u. öfter; Plat. Lach. 197 a Legg. IX, 857 d; τοῦτο μωρότατον πεποιήκασιν, Xen. An. 3, 2, 13; [[NT|N.T.]]; im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[φρόνιμος]], Luc. u. Plut.; auch von Sinneneindrücken, bes. fade von Geschmack, Diosc. – Das adv. tadelt Poll. 5, 121; Xen. An. 7, 6, 21 schreibt Krüger οὕτω μωρὸς ἐξαπατώμενος. (Die Ableitung der Alten von μὴ ὁρᾶν ist unwahrscheinlich.)

|lstext='''μωρός''': -ά, -όν, Ἀττ. μῶρος (Ἀρκάδ. 69. 13), μῶρος ὡς θηλ., Εὐρ. Μήδ. 60· ― [[κυρίως]] [[νωθρός]], [[ἀμβλύς]], ἄτονος, ἐπὶ τῶν νεύρων, Ἱππ. 232. 25· χειμῶνος ἀρχομένου μ. γίνονται οἱ ἐργάται τῶν σφηκῶν Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 41, 4. 2) ἐπὶ τοῦ νοῦ, [[ἀμβλύς]], [[νωθρός]], [[ἀνόητος]], [[ἄφρων]], Σιμωνίδ. 6. 7, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 303· ἐπὶ προσώπων, Σοφ. Ἀντ. 220, 470, κτλ.· ― τὸ [[μωρόν]], [[μωρία]], [[ἀνοησία]], Εὐρ. Ἱππ. 966. ΙΙ. ἐπὶ πραγμάτων, Σοφ. Ο. Τ. 540, κτλ.· μῶρα φρονεῖν, φωνεῖν, δρᾶν, λέγειν ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 594, ἐν Ο. Τ. 433, ἐν Ἀντ. 469, Εὐρ. Βάκχ. 369· βουλεύεσθαι Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 474. 2) ἐπὶ γεύσεως, [[ἀνούσιος]], [[ἄνοστος]], Λατ. fatuus, Κωμικ. Ἀνών. 220, Διοσκ. 4. 19. ΙΙΙ. Ἐπίρρ. [[μώρως]] καὶ [[μωρῶς]], ἀσυνέτως, ἀνοήτως, εὐήθως, Ξεν. Ἀν. 7. 6, 21, Πολυδ. Ε΄, 121, κλ. (Ἐντεῦθεν: [[μωρία]], [[μωραίνω]], [[μωρόομαι]]· πρβλ. Λατιν. [[morus]], [[morio]], [[morosus]]· ὁ Pictet παραβάλλει τὴν λέξιν πρὸς τὸ τῶν Βεδῶν mûras (stultus)).

|txtha=μωρά, [[μωρόν]] (on the [[accent]] cf. Winer's Grammar, 52 (51); Chandler §§ 404,405), [[foolish]]: [[with]] [[τυφλός]], T Tr WH [[text]] [[omit]]; L brackets μωροί); τό [[μωρόν]] τοῦ Θεοῦ, an [[act]] or [[appointment]] of God deemed [[foolish]] by men, Wisdom of Solomon, ζητήσεις, נָבָל (cf. [[impious]], [[godless]] ([[because]] [[such]] a [[man]] neglects and despises [[what]] relates to [[salvation]]), מורֶה, [[rebel]]) expressive of condemnation; cf. מורום). (the Sept. for נָבָל, כְּסִיל, [[Aeschylus]], [[Sophocles]], others.))

|mltxt=-ή, -ὁ (ΑΜ [[μωρός]], -ά, -όν, Α αττ. τ. μῶρος, -ον, Μ και [[ἄμωρος]], -ον)<br /><b>1.</b> (και ως ουσ. για πρόσ.) [[ανόητος]], [[κουτός]], [[άμυαλος]], [[ελαφρόμυαλος]]<br /><b>2.</b> (για πράγματα ή για ενέργειες) αυτός που δείχνει [[μωρία]] ή προέρχεται από [[μωρία]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[μωρό]]<br />(μτφ) (για ενήλικο) α) πνευματικά [[ανώριμος]] ή [[εύπιστος]], [[αφελής]]<br />β) [[θωπευτικός]] [[χαρακτηρισμός]] αγαπημένου προσώπου<br />(<b>νεοελλ.-μσν.</b>)<br /><b>1.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <i>η μωρή</i><br />χρησιμοποιείται ως επιφων. [[έκφραση]], [[συνήθως]] με επιτιμητική ή προσβλητική [[χροιά]] («τί θέλεις, μωρή Άννα;»)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> [[βρέφος]], [[νήπιο]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> διανοητικά [[καθυστερημένος]]<br /><b>2.</b> (για τη [[σοφία]] του Θεού) αυτή που εμφανίζεται ανόητη ή πολύ απλοϊκή στα μάτια τών απίστων<br />(μσν. -αρχ.) <b>θρησκ.</b> αυτός που δεν έχει [[επίγνωση]] του αληθινού Θεού («λαὸς μωρὸς καὶ [[ἀκάρδιος]]», ΠΔ)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για τα [[νεύρα]]) [[άτονος]], [[νωθρός]], [[χαλαρός]]<br /><b>2.</b> (για [[γεύση]]) [[ανούσιος]], [[άνοστος]]<br /><b>3.</b> (το ουδ. ως ουσ) τὸ [[μῶρον]]<br />η [[ανοησία]] (α. «μῶρα φρονεῖν», <b>Σοφ.</b><br />β. «μῶρα δρᾶν», <b>Σοφ.</b><br />γ. «μῶρα βουλεύεσθαι», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «μωρὰ [[ἀνάγκη]]» — αναπόδραστη [[ανάγκη]] <b>(Επίκ.)</b><br /><b>5.</b> <b>παροιμ.</b> «μωρότερος Μορύχου» — λεγόταν για πολύ ανόητο άνθρωπο. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>μωρώς</i> και [[μωρά]] (ΑΜ μωρῶς Α αττ. τ. μώρως, Μ και [[μωρά]])<br />με τρόπο που αρμόζει σε [[μωρό]], ανόητα, απερίσκεπτα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η παλαιότερη [[άποψη]], [[κατά]] την οποία η λ. συνδέεται με αρχ. ινδ. <i>m</i><i>ū</i><i>ra</i>- «[[ανόητος]]» πιθ. <span style="color: red;"><</span> ΙΕ <i>m</i><i>ō</i>(<i>u</i>)- / <i>m</i><i>ū</i>- (για τη [[μετάπτωση]] <i>ō</i>: <i>ū</i> <b>πρβλ.</b> [[ζωμός]]: [[ζύμη]]), έχει εγκαταλειφθεί. Για τον τονισμό του αττ. τ. <i>μῶρος</i> <b>πρβλ.</b> [[μοχθηρός]] - <i>μόχθηρος</i>, [[πονηρός]] - [[πόνηρος]]. Την λ. [[μωρός]] δανείστηκε η λατ. με τη [[μορφή]] <i>morus</i>, -<i>a</i>, -<i>um</i> και <i>morio</i>, -<i>ionis</i>. Ο τ. <i>ἄ</i>-<i>μωρος</i> με προθετικό [[φωνήεν]] <i>α</i>- ([[πρβλ]]. [[ἀπάρθενος]], [[ἄρηχος]]). Η [[μετάβαση]] της λ. [[μωρός]] από τη σημ. «[[ανόητος]]» στη σημ. «[[βρέφος]], [[νήπιο]]» για το ουδ. [[μωρό]](<i>ν</i>) ήταν εύκολη και αναμενόμενη. Ο [[χαρακτηρισμός]] του «ανόητου», [[καθώς]] και ετυμολογικά δηλώνει τον «άνουν, τον στερούμενο νου, λογικής, ορθής κρίσης», μπορεί εύκολα να μεταφερθεί στα βρέφη. Έτσι, από τις φράσεις [[μωρόν]] [[βρέφος]], [[μωρόν]] νήπιον</i>, [[μωρόν]] [[παιδίον]], [[μωρόν]] [[τέκνον]], [[κατά]] [[παράλειψη]] του ουσιαστικού, προσέλαβε η λ. [[μωρόν]] τη σημ. «[[βρέφος]], [[νήπιο]]» (<b>πρβλ.</b> και τη σημασιολογική [[εξέλιξη]] του [[νήπιος]]). Για τη [[χρήση]] της κλητικής [[μωρέ]], ως [[επιφώνημα]], <b>βλ. λ.</b> <i>βρε</i>. Για τη σημ. που έλαβαν οι τ. [[μωρός]] / [[μωρόν]] ως α' συνθετικά <b>βλ. λ.</b> <i>μωρ</i>(<i>ο</i>)-.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[μωραίνω]], [[μωρία]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μωρεύω]], [[μωρίζω]], <i>μώρως</i>, [[μωρούμαι]]<br /><b>μσν.</b><br />[[μωρικός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[μώρα]], [[μωρότητα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Για συνθ. με α' συνθετικό [[μωρός]] <b>βλ. λ.</b> <i>μωρ</i>[[ο]]-). (Β' συνθετικό) [[οξύμωρος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δριμύμωρος]], [[παντόμωρος]], [[παράμωρος]], [[υπόμωρος]]].

{{etym

|etymtx=1.<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[stupid]], [[obtuse]], [[foolish]] (IA.).<br />Other forms: Att. [[μῶρος]] (prob. from the voc.; Schwyzer 380 and 383)<br />Compounds: Compp., most late, e.g. [[μωρολόγος]] [[who speaks stupidities]] with [[μωρολογία]], [[μωρολογέω]], [[μωρολόγημα]] (Arist.), [[ὑπόμωρος]] [[rather stupid]] (Luc.).<br />Derivatives: [[μωρία]], Ion. [[μωρίη]] f. [[stupidity]] (IA.), <b class="b3">μωρίαι ἵπποι καὶ βοῦς ὑπὸ Ἀρκάδων</b> H. (sg. [[μωρίας]] m. like [[ἐρυθρίας]] a.o.; meaning as NGr. [[ἄλογο]] = [[ἵππος]]), [[Μωρίων]] (Arc. Gramm.; to be rejected Heubeck Beitr. z. Namenforsch. 1, 281: to [[Μυρίνη]] etc.). Denominat.: 1. [[μωραίνω]] [[be stupid]], [[foolish]] (A., E., X., Arist.), [[play the fool]], [[make foolish]], pass. [[become insipid]] (LXX, NT) with [[μώρανσις]] = [[μωρία]] (Sch.). -- 2. [[μωρόομαι]] [[become]] [[insipid]] (Hp.). -- 3. [[μωρεύω]] = [[μωραίνω]] (LXX). -- 4. [[μωρίζω]] [[be stupid]] (Gal.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Not well explained. Since Pictet (s. Curtius 338) usually connected with Skt. <b class="b2">mūrá-</b> [[foolish]] (?; rather <b class="b2">erschütterlich = invalid</b> after Thumb -Hauschild Hb. des Sanskrit I: 1, 271 n.) connected with ablaut <b class="b2">ō(u</b>): [[ū]] . Brugmann Festschr. Thomsen 6 connects <b class="b2">mūrá-</b> with Skt. <b class="b2">mū́ka-</b>'dumb' (s. [[μυκός]]). With words of this meaning we must reckon with deviations and crosses, which makes the comparison more difficult. -- Lat. LW [loanword] [[mōrus]] [[mad]], [[silly]], s. W. -Hofmann [[sub verbo|s.v.]] Ngr. [[μωρό]] [[nursling]] (Andriotis Glotta 25, 17).<br />2.<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[ὀξύ]], [[μάταιον]], [[ἀμβλύ]] H.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: On the gloss [[ὀξύ]] Leumann, Hom. Wörter 272 n. 18.

|ftr='''μωρός''': {mōrós}<br />'''Forms''': att. [[μῶρος]] (wohl aus dem Vok.; Schwyzer 380 und 383)<br />'''Meaning''': [[dumm]], [[stumpfsinnig]], [[töricht]] (ion. att.).<br />'''Composita''': Kompp., meist spät, z.B. [[μωρολόγος]] [[der Dummheiten spricht]] mit -[[λογία]], -λογέω, -λόγημα (Arist., hell. u. sp.), [[ὑπόμωρος]] [[etwas dumm]] (Luk.).<br />'''Derivative''': Davon [[μωρία]], ion. -ίη f. [[Dummheit]], [[Torheit]] (ion. att.), [[μωρίαι]]· ἵπποι καὶ [[βοῦς]] ὑπὸ Ἀρκάδων H. (sg. μωρίας m. wie [[ἐρυθρίας]] u.a.; Bed. wie ngr. ἄλογο = [[ἵππος]]), Μωρίων (Ark. Gramm.; abzulehnen Heubeck Beitr. z. Namenforsch. 1, 281: zu [[Μυρίνη]] usw.). Denominativa: 1. [[μωραίνω]] [[stumpfsinnig]], [[töricht sein]] (A., E., X., Arist. u.a.), [[töricht machen]], [[als Torheit erweisen]], Pass. [[töricht]], [[unschmackhaft werden]] (LXX, NT) mit [[μώρανσις]] = [[μωρία]] (Sch.). — 2. [[μωρόομαι]] ‘dumm, stumpfsinnig werden mit [[μώρωσις]] (Hp.). — 3. [[μωρεύω]] = [[μωραίνω]] (LXX). — 4. [[μωρίζω]] [[dumm sein]] (Gal.).<br />'''Etymology''': Nicht sicher erklärt. Seit Pictet (s. Curtius 338) gewöhnlich mit aind. ''mūrá''- [[stumpfsinnig]], [[töricht]] ( ?; vielmehr ‘erschütterlich = gebrechlich’ nach Thumb -Hauschild Hb. des Sanskrit I: 1, 271 A.) verbunden mit Ablaut ''ō''(''u''): ''ū'' (vgl. zu [[μῶμος]]). Brugmann Festschr. Thomsen 6 zieht ''mūrá''- zu aind. ''mū́ka''-’stumm' (s. μυκός). Bei Wörtern dieser Bedeutung ist mit Entgleisungen und Kreuzungen zu rechnen, was den Vergleich erschwert. — Lat. LW ''mōrus'' [[närrisch]], [[albern]], s. W. -Hofmann [[sub verbo|s.v.]] Ngr. μωρό [[Säugling]] (Andriotis Glotta 25, 17).<br />'''Page''' 2,285

|mantxt=ἤ [[μῶρος]] (=[[ἠλίθιος]], [[ἀνόητος]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[μωρία]] (=[[ἀνοησία]]), [[μωραίνω]], [[μώρανσις]], [[μωρολογία]], [[μωρόομαι]] -οῦμαι, (=[[γίνομαι]] [[νωθρός]]), [[ὀξύμωρος]], [[μωρόσοφος]] (=ὁ ἀνόητα [[σοφός]]). • 145 N

Albanian: budalla; Arabic: أَحْمَق‎, غَبِيّ‎, سَفِيهٌ‎, مُغَفَّل‎; Armenian: հիմար, տխմար, ապուշ; Asturian: neciu, ñeciu; Azerbaijani: ağılsız, axmaq; Belarusian: дурны; Bengali: মূর্খ; Breton: sod; Bulgarian: неразумен, глупав; Burmese: မိုက်မဲ; Catalan: ximple; Cherokee: ᎤᎸᏓᎴᏍᎩ; Chinese Cantonese: 傻, 笨; Mandarin: 笨, 傻, 蠢, 愚蠢的; Chuukese: tiparoch; Czech: pošetilý, hloupý; Danish: tåbelig, dum; Dutch: [[onverstandig]], [[dom]]; Esperanto: malsaĝa, stulta; Estonian: rumal, narr, tobe, loll; Faroese: býttur, býttisligur, óvitskutur, fávitskutur; Finnish: houkkamainen; French: [[sot]], [[stupide]], [[bête]], [[idiot]]; Galician: necio; Georgian: სულელი; German: [[dumm]], [[närrisch]], [[töricht]]; Gothic: 𐌳𐍅𐌰𐌻𐍃, 𐌿𐌽𐍆𐍂𐍉𐌸𐍃; Greek: [[ανόητος]]; Ancient Greek: [[ἀβέλτερος]], [[ἀδόλεσχος]], [[ἀκαίριος]], [[ἄκαιρος]], [[ἀλίθιος]], [[ἀλιτόφρων]], [[ἀλόγιστος]], [[ἄνοος]], [[ἄνους]], [[ἀπειράγαθος]], [[ἄσοφος]], [[ἀσύφηλος]], [[ἀφραδής]], [[ἄφρενος]], [[ἄφρων]], [[βαβύρτας]], [[εὐήθης]], [[εὐηθικός]], [[ἠλίθιος]], [[κακόβουλος]], [[κακοφραδής]], [[κεπφαττελεβῶδες]], [[κεπφαττελεβώδης]], [[κέπφος]], [[κεπφώδης]], [[κωφός]], [[λαθίφρων]], [[μάταιος]], [[μωρός]], [[νενίηλος]], [[νηπύτιος]], [[νήφρων]], [[φλύαρος]], [[φλυαρώδης]]; Hebrew: מטופש‎, טיפשי‎; Hindi: मूर्ख; Hungarian: buta; Icelandic: heimskur; Ido: dessaja; Irish: leibideach, díchéillí, aimhghlic; Italian: [[babbeo]], [[sciocco]]; Japanese: 愚かな, 馬鹿げた, 馬鹿な; Kabuverdianu: tolobásku; Khmer: ភ្លើ; Korean: 어리석다, 둔하다; Ladino: bovo; Latin: [[fatuus]], [[stultus]], [[morus]], [[ineptus]]; Latvian: muļķīgs, dumjš, neprātīgs; Lithuanian: kvailas, neprotingas; Luxembourgish: domm, topeg; Macedonian: глупав; Manx: ommidjagh, blebbinagh, neuhushtagh, meecheeallagh, sou-cheayllagh, bolvaneagh; Maori: manuware, nenekara, rūrūwai, heahea, wawau; Norwegian Bokmål: tåpelig, dum; Oromo: gowwaa; Ottoman Turkish: خفیف‎; Persian: احمق‎, ببو‎; Polish: niemądry, głupi; Portuguese: [[idiota]], [[tolo]]; Romanian: prost, tont, nerod; Russian: [[глупый]], [[дурацкий]], [[дурной]], [[идиотский]]; Sardinian Campidanese: bovu, bacciloi, lolloi, managu, mengòsu; Logudorese: dòndoro, ménzu, menzosu, bovu; Scottish Gaelic: amaideach, faoin; Serbo-Croatian Cyrillic: будаласт, глуп; Roman: budalast, glup; Sidamo: gowwa; Slovak: pochabý, hlúpy; Slovene: neumen, butast, trapast; Spanish: [[tonto]], [[necio]], [[imprudente]]; Swedish: dåraktig, dum; Telugu: మూర్ఖ, పిచ్చి; Thai: โง่; Tocharian A: āknats; Tocharian B: aknātsa; Turkish: ahmak, akılsız, aptalca, enayice, sersem, angut; Ukrainian: дурний; Urdu: مورکھ‎; Vietnamese: dại dột; Volapük: fopik; Yiddish: נאַריש‎