ὑπήνεμος: Difference between revisions

|Definition=ὑπήνεμον, ([[ἄνεμος]])<br><span class="bld">A</span> [[sheltered from the wind]], S.''Ant.''411; ἀκτή Theoc.22.32; λιμήν Poll.1.100; ([[τόποι]]) [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[De Causis Plantarum|CP]]'' 3.6.9; opp. [[προσήνεμος]], [[ἐκ τοῦ ὑπηνέμου]] = on the [[leeside]], X.''Oec.''18.7; <b class="b3">ὑπηνέμους ποιεῖσθαι τὰς νεοττεύσεις</b> to make the [[nest]]s in [[sheltered]] [[place]]s, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''559a3; <b class="b3">ἐν ὑπηνέμοις</b> (''[[sc.]]'' [[τόποις]]) ib.568b26: metaph., [[gentle]], αὔρα E.''Cyc.''44 (lyr.).<br><span class="bld">II</span> [[swift as the wind]], APl.4.54; [[epithet]] of [[Mars]], ''Cat.Cod.Astr.''2.81.<br><span class="bld">III</span> = [[ὑπηνέμιος]] ([[idle]], [[empty]]) II.2, [[ἐπιθυμίαι]], [[δόξαι]], D.Chr.20.24 codd., Alciphr.2.2.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1205.png Seite 1205]] unter dem Winde, d. i. im Schutz vor dem Winde, Soph. Ant. 407; dem Winde nicht ausgesetzt, <span class="ggns">Gegensatz</span> [[προσήνεμος]], Xen. Oec. 18, 7; vgl. Arist. H. A. 6, 1. – Auch = windschnell, [[αὔρα]] Eur. Cycl. 44; – δόξαι, nichtig, Alciphr. 2, 2.

|elrutext='''ὑπήνεμος:'''<br /><b class="num">1</b> [[слабо дующий]], [[легкий]] ([[αὔρα]] Eur.);<br /><b class="num">2</b> [[защищенный от ветра]], [[подветренный]] (ἄκροι πάγοι Soph.; [[ἀκτή]] Theocr.): ὑπηνέμους ποιεῖν τὰς νεοττεύσεις Arst. вить гнезда в укрытых от ветра местах.

|lstext='''ὑπήνεμος''': -ον, ([[ἄνεμος]]) ὁ μὴ προσβαλλόμενος ὑπὸ ἀνέμου, ἀντίθετ. τῷ [[προσήνεμος]], Σοφ. Ἀντ. 511· [[ἀκτὴ]] Θεόκρ. 22. 32· λιμὴν Πολυδ. Α΄, 100· [[τόπος]] Θεοφρ. περὶ Φυτ. Αἰτ. 3. 6, 9· ἢν δέ τις, ἔφη, λικμᾷ ἐκ τοῦ ὑπηνέμου ἀρχόμενος; δῆλον, ἔφην ἐγώ, ὅτι εὐθὺς ἐν τῇ ἀχυροδόκῃ ἔσται τὰ ἄχυρα, θὰ πέσωσιν εἰς τὸν ἀχυρῶνα, Ξεν. Οἰκ. 18, 7· ὑπηνέμους ποιεῖν τὰς νεοττεύσεις, ποιεῖν τὰς φωλεὰς ἐν πεφυλαγμένοις ἀπὸ τοῦ ἀνέμου τόποις, Ἀριστ. περὶ Ζῴων Ἱστ. 6. 1, 6 ἐν ὑπηνέμοις (ἐξυπακ. τόποις) [[αὐτόθι]] 14, 11· - μεταφ., [[ἤπιος]], [[ἥσυχος]], [[ἐλαφρός]], [[αὔρα]] Εὐρ. Κύκλ. 44. ΙΙ. ταχὺς ὡς ὁ [[ἄνεμος]], Ἀνθ. Πλαν. 54. ΙΙΙ. = [[ὑπηνέμιος]] ΙΙ. 2, δόξαι, ἐπιθυμίαι Ἀλκίφρων 2. 2, 7. πρβλ. Δίωνα Χρυσόστ. 1. 499.

|mltxt=-η, -<i>ο</i> / [[ὑπήνεμος]], -ον, ΝΜ<br />[[απάνεμος]], προφυλαγμένος από τον άνεμο (α. «υπήνεμο [[λιμάνι]]» β. «ἐκβάντες δ' ἐπὶ θῖνα βαθὺν καὶ ὑπήνεμον [[ἀκτήν]]», Θεοκρ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «υπήνεμο [[κύμα]]»<br /><b>(μετεωρ.)</b> [[κυματοειδής]] [[διαμόρφωση]] τών αέριων ρευμάτων, η οποία εκδηλώνεται [[κατά]] την κατακόρυφη [[διεύθυνση]] στην υπήνεμη [[πλευρά]] τών οροσειρών<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ήπιος]], [[ελαφρός]] («[[ὑπήνεμος]] [[αὔρα]]», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> γρήγορος σαν τον άνεμο<br /><b>3.</b> [[ὑπηνέμιος]], [[μάταιος]] («ὑπήνεμοι ἐπιθυμίαι», Αλκίφρ.)<br /><b>4.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[ὑπήνεμος]]·[[απάνεμος]] [[τόπος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[υπηνέμως]] και <i>υπήνεμα</i> Ν<br />απάνεμα, με [[προστασία]] από τον άνεμο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ὑπ</i>(<i>ο</i>)- <span style="color: red;">+</span> -<i>ήνεμος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[ἄνεμος]]), <b>πρβλ.</b> <i>δı</i>-<i>ήνεμος</i>. Το -<i>η</i>- του τ. οφείλεται σε [[έκταση]] λόγω συνθέσεως. Το επίρρ. [[υπηνέμως]] μαρτυρείται από το 1824 στα <i>Έγγραφα Ελληνικής Κυβερνήσεως</i>].

{{mdlsj

|mdlsjtxt=ὑπ-ήνεμος, ον, [[ἄνεμος]]<br /><b class="num">I.</b> under the [[wind]], under [[shelter]] from it, Soph., Theocr.; ἐκ τοῦ ὑπηνέμου on the lee-[[side]], Xen.: metaph. [[gentle]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> [[swift]] as the [[wind]], Anth.

|woodrun=[[sheltered from the wind]]

|mantxt=(=αὐτός πού δέν προσβάλλεται ἀπό ἀνέμους). Ἀπό τό [[ὑπό]] + [[ἄνεμος]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.