γράμμα: Difference between revisions

|lstext='''γράμμα''': τό, ([[γράφω]]) ὅ,τι γράφεται· κατὰ πληθ. , αἱ γραμμαὶ ζωγραφήματός τινος ἢ εἰκόνος ,Εὐρ. Ἴωνι 1146, Θεόκρ.15.81· καθ᾿ ἑνικόν,ἰχνογράφημα ,[[εἰκών]] ,Πλάτ. Πολιτ. 472 D ,Κρατῖν. 430Ε,πρβλ. 431C· οὕτω κατὰ πληθ.,Ἀνθ.Π.6.352. ΙΙ. τὸ γεγραμμένον, γραπτὸν [[στοιχεῖον]] ,Λατ.litera, Ἡρόδ. 1.139,148,κτλ.· καὶ κατὰ πληθ., στοιχεῖα τοῦ ἀλφαβήτου , γραμμάτων τε συνθέσεις Αἰσχύλ. Πρ. 460,πρβλ. Θήβ. 434,468,660· [[ἐντεῦθεν]] , τὰ γράμματα ὁ [[ἀλφάβητος]], Ἡρόδ. 5.58,Πλάτ. Φίδρ. 275Α,κἑξ. γρ. Φοινίκια Σοφ. Ἀποσπ.460· γράμματα ἐπίστασθαι Πλάτ. Νόμ. 689D· μαθεῖν,ἔχω μάθει τὴν ἀνάγνωσιν , ὁ αὐτ. Πρωτ. 325Ε· ἐδίδασκες γράμματα , ἐγώ δ᾿ ἐφοίτων , σὺ ἦσο [[διδάσκαλος]] , ἐγὼ ἐδιδασκόμην, Δημ.315.8· παιδεύειν γράμματα Ἀριστ.Πολ. 8.3.1. β) [[ἔναρθρος]] [[ἦχος]], [[στοιχεῖον]] ,τὰ γρ. [[πάθη]] ἐστὶ τῆς φωνῆς ὁ αὐτ. Προβλ. 10.39· γράμματα φθέγγεσθαι [[αὐτόθι]] · πρβλ. Ζ.Μ. 2.16,15.,3.1,4,κ. ἀλλ. γ) παρὰ [[γράμμα]], διὰ μεταβολῆς ἑνὸς γράμματος,ὁ αὐτ. Ἠθ. Μ.1.6,2· τὰ παρὰ γρ.σκώμματα, λογοπαίγνια, ὁ αὐτ.Ρητ. 3.11.6. δ) ἐπιγραφὴ, Ἐπιγράμ. Ἑλλην.89.6,πρβλ. 114,κ. ἀλλ.· - παροιμ., εἰς [[πέλαγος]]· γράμματα γράψαι αὐτ. 1038.8. 2) [[φθόγγος]] ἢ ἠχος ἐν τῇ μουσικῇ, Ἀνθ. Π.11.78.3) μθηματικόν τι [[διάγραμμα]] , Ἐπιγρ. παρὰ Διογ. Λ.8.12.4) τὸ [[στοιχεῖον]] τὸ ἐπιγεγραμμένον ἐπὶ τῶν κλήρων τοὺς ὁποίους ἔσυρον οἱ δικασταί, Ἀριστοφ. Πλ. 277, Φιλόχ. 119. 5) [[τόνος]], Ἐτυμ.Μ.240.42,Ζωναρ. 6) σμικρόν τι βάρος (πρβλ. τὸ Γαλλικὸν gramme) ,Γεωπ.7.13,2. 7) [[διάταγμα]],Πλούτ. Τ.Γράκχ. 8. ΙΙΙ. κατὰ πληθ., σειρὰ γεγραμμένων χαρακτήρων ἢ στοιχείων, [[μέρος]] τι γεγραμμένον ,[[περικοπή]],κτλ., Ἡρόδ. 1.124· [[ἐντεῦθεν]] ,ὡς τὸ Λατ. literae, [[ἐπιστολή]], ὁ αὐτ.5.14, Αἰσχύλ.Ἀποσπ.317· γραμμάτων πτυχαὶ Σοφ. Ἀποσπ.150, [[συχν]]. παρ᾿ Εὐρ. Ι.Τ.,κτλ.· ἐπιγραφή, [[ἐπιτάφιος]], κτ. ὅμ., ἐκόλαψε ἐς τὸν τάφον γράμματα , λέγοντα τάδε Ἡρόδ. 1.187· στήλας ἔστησε δύο, ἐνταμὼν γρ. ὁ αὐτ.4.87,πρβλ. 91,Ἀνδοκ. 25.1,κτλ.· -βραχεῖά τις ἐπιγραφή, τὸ γνῶθι σεαυτόν, καλεῖται τὸ Δελφικὸν [[γράμμα]](καθ᾿ ἑνικόν), Πλάτ. Ἀλκ. Ι.124Α,πρβλ. Ξεν. Ἀπομν. 4.2.24.2) βιβλία ἢ ἔγγραφα παντὸς εἴδους , Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1050,Πλάτ. Γοργ. 484Α,κτλ.· τούτων τὰ γράμματα, τὰ ἔγγραφα πρὸς ἀπόδειξιν τούτων, Λυσ 901 ἐν τέλ., πρβλ. Ἀντιφ. 114, ἐν τέλ.· τά δημόσια γρ., τὰ δημόσια ἔγγραφα, decreta, παρὰ Δημ. 243.25·-[[κατάλογος]] ποσοτήτων δανεισθεισῶν, Δημ. 1202.3· [[ἡμερολόγιον]] ,Πλάτ. Νόμ. 995D, Δημ.950.10· [[κατάλογος]],Ξεν.Κύρ. 7.4,12·-καθ᾿ ἑνικόν, [[ἔγγραφος]] λογαριασμὸς πρὸς ἐξόφλησιν , Εὐαγγ. κ. Λουκ. ιϚ',7· [[σημείωσις]] [[ἰδιόχειρος]], Ἰώσηπ. Ἀρχ. Ι.18.6,3. 3) γράμματά τινος, ὃ ἐ. [[σύγγραμμα]], [[βιβλίον]] , [[πραγματεία]], Ξεν. Ἀπομν. 4.2,1· οὕτω τὸ ἑνικ. παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, Πλάτωνος ἓν τὸ περὶ ψυχῆς γρ. Καλλ. Ἐπ. 24, πρβλ. Ἀνθ. Π.9.63· -τὸ ἑνικὸν [[ὡσαύτως]] δηλοῖ [[χωρίον]] πραγματείας ἢ συγγράματος , Πλάτ. Παρμεν.128Α-D· ἄρθρον συνθήκης, Θουκ. 5. 29. 4) γραπτοὶ κανόνες, κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι Ἀριστ.Πολ.3.16,6· ἡ ἐκ τῶν γρ. [[θεραπεία]] [[αὐτόθι]] 7· οὕτω , κατὰ γράμματα ἄρχειν [[αὐτόθι]] 2.10,11· ἡ κατὰ γρ. [[πολιτεία]] [[αὐτόθι]] 3.15,4· οἱ κατὰ τὰ γρ. νόμοι, οἱ γραπτοί καὶ κατὰ κοινήν ἀπόφασιν νόμοι, κατ᾿ ἀντίθεσιν πρὸς τὰ ἔθιμα, [[αὐτόθι]] 3.16.9. IV. ἐν τῷ πληθ. [[ὡσαύτως]], γράμματα, [[παιδεία]],ὡς τὸ μαθήματα , Πλάτ. Ἀπολ.26D,κτλ.

|dgtxt=-ματος, τό<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. [[γράθμα]] <i>IG</i> 4.506.1 (Argos V a.C.) en <i>SEG</i> 11.302, <i>An.Ox</i>.1.102; [[γράσσμα]] <i>IG</i> 4.554.4 (Argos VI a.C.); eol. tard. γρόππα Balbill.28.11; γάρμα <i>PLond</i>.1687.20 (VI d.C.)<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[letra como signo gráfico del alfabeto]] τὰ οὐνόματα ... τελευτῶσι πάντα ἐς τὠυτὸ γ. Hdt.1.139, αἱ ῥαφαὶ πεφυκυῖαι ἐν τῇ κεφαλῇ ὡς γ. τὸ ταῦ γράφεται Hp.<i>VC</i> 1, cf. Hdt.1.148, Plu.2.767d, D.C.56.29.4, <i>Epit</i>.7.9.9, γράμμαθ' ἑπτά· δραπέτα ref. a las siete letras con que marcaban a fuego a los esclavos fugitivos, Hsch., γράμματα ἐνυφασμένα letras bordadas</i> en los vestidos ofrecidos a Ártemis Brauronia <i>IG</i> 2².1514.8 (IV a.C.)<br /><b class="num">•</b>tb. en plu. [[letras]], [[caracteres]], [[escritura]] γραμμάτων τε συνθέσεις uniones de letras</i>, e.d. escritura</i> A.<i>Pr</i>.460, de la escritura jeroglífica (pero cf. III) Εἶσις ἐγὼ ... γράμματα εὗρον ... τά τε ἱερὰ καὶ τὰ δημόσια γράμματα <i>IKyme</i> 41.6 (III a.C.), τὸ ... ψήφισμα ... ἀναγράψαι ... τοῖς τε ἱεροῖς καὶ ἐγχωρίοις καὶ Ἑλληνικοῖς γράμμασιν <i>OGI</i> 90.54 (Roseta II a.C.), cf. <i>PTeb</i>.980.5 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>en reflexiones lingüíst. γράμματα δὲ λέγεται διὰ τὸ γραμμαῖς καὶ ξυσμαῖς τυποῦσθαι D.T.630.27, op. φθόγγοι Diog.Oen.21.4.12, op. στοιχεῖον: στοιχεῖον ... ἐστιν αὐτὴ ἡ [[ἐκφώνησις]] καὶ ὁ φθόγγος, οὗ τὸ γ. σημεῖον ἢ τύπος ἢ σχῆμα Ammon.<i>Diff</i>.122, cf. Hsch., prov. εἰς πέλαγος σπέρμα βαλεῖν καὶ γράμματα γράψαι para lo que es inútil, Orác. en <i>TAM</i> 3(1).34D.18 (Termeso, imper.)<br /><b class="num">•</b>παρὰ γ. ... σκοπεῖν examinar letra por letra</i> Arist.<i>MM</i> 1185^b39, τὴν δ' ἀρετὴν παρὰ γ. διώκοντες persiguiendo la virtud literalmente</i> Crates Theb.<i>SHell</i>.347, τὰ παρὰ γ. σκώμματα los juegos de palabras</i> Arist.<i>Rh</i>.1412^a29, cf. 33<br /><b class="num">•</b>suponiéndose un sent. dif. del puramente gráfico ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα mirad con qué letras tan grandes os he escrito</i>, <i>Ep.Gal</i>.6.11, cf. Olymp.<i>in Alc</i>.182.22, sobre la interpretación gnóstica de las 24 letras del alfabeto, Hippol.<i>Haer</i>.6.46.<br /><b class="num">2</b> [[letra pronunciada]], [[sonido]] χρυσοῖς δὲ φωνεῖ γράμμασιν A.<i>Th</i>.434<br /><b class="num">•</b>esp. en la reflexión lingüíst. como [[representación de sonidos]] no necesariamente gráfica, casi fonema ἄφωνα φωνήεντα συλλαβὰς τιθεὶς ἐξηῦρον ἀνθρώποισι γράμματ' εἰδέναι E.<i>Fr</i>.578.3, δυνάμενον [[αὐτοῦ]] τὸ [[εἶδος]] τιθέναι εἴς τε τὰ γράμματα καὶ τὰς συλλαβάς al que es capaz de meter su forma (la del nombre de las cosas) en sonidos y sílabas</i> Pl.<i>Cra</i>.390e, γραμματικὴ ... ἐκ φωνηέντων καὶ ἀφώνων γραμμάτων κρᾶσιν ποιησαμένη Heraclit.B 10, τρίτον ... [[εἶδος]] γραμμάτων ... τὰ νῦν λεγόμενα ἄφωνα ἡμῖν de las consonantes, Pl.<i>Phlb</i>.18c, τὰ δὲ γράμματα πάθη ἐστὶ τῆς φωνῆς Arist.<i>Pr</i>.895^a12, φθέγγεσθαι τὰ γράμματα pronunciar los sonidos que representan las letras</i> Arist.<i>Pr</i>.895^a14, <i>PA</i> 660^a5, [[δυσήκοος]] ἡ τῶν γραμμάτων σύμπληξις de una expresión homérica cacofónica, Demetr.<i>Eloc</i>.48.<br /><b class="num">3</b> plu. [[alfabeto]] ξύλου ... τρυπηθέντος ὅσα γε τὰ στοιχεῖα τῶν γραμμάτων un madero con tantos agujeros como letras del alfabeto</i> Aen.Tact.31.20, τῶν Φοινίκων γράμματα el alfabeto fenicio</i> Hdt.5.58, cf. S.<i>Fr</i>.514, Φοίνικες δ' εὗρον γράμματ' ἀλεξίλογα los fenicios inventaron letras que ayudan al pensamiento</i> Critias B 2.10, γράμματα ... Ἀσσύρια signos asirios</i> Hdt.4.87, γράμμασι Λατίνοις en alfabeto latino</i> D.C.68.8.1<br /><b class="num">•</b>pero sg. κατὰ γ. [[por orden alfabético]] frec. en inscr. ἡ κατὰ γ. φυλακή lista o registro alfabético de guardianes</i>, <i>SIG</i> 569.22 (Cos III a.C.), κατὰ γ. ἀναγεγραμμένος ἑξὰν ἀπὸ τοῦ [[ἄλφα]] inscrito por orden alfabético a partir de la alfa</i>, <i>IC</i> 367.79 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>de ahí, por distribución alfabética [[distrito]] o [[barrio de una ciu.]] ἡ κατ' οἰκίαν ἀπογραφὴ [τοῦ β] ῆτα γράμματος Wilcken <i>Chr</i>.207.2 (III d.C.), cf. <i>POxy</i>.3756.2 (IV d.C.).<br /><b class="num">4</b> tb. plu. junto a los conceptos ‘aprender’, ‘saber’ [[las letras]] como exponente del hecho cultural de [[la lectura y la escritura]] μήτε γράμματα μήτε νεῖν ἐπίστασθαι prov. de los que no saben nada, Pl.<i>Lg</i>.689d, γράμματα μαθεῖν Democr.B 179, cf. Epicur.<i>Fr</i>.[13] 2, Phld.<i>Cont</i>.16.18, <i>PFlor</i>.382.79 (II d.C.) en <i>BL</i> 6.39, ἄπειροι γραμμάτων iletrados</i>, analfabetos</i> Pl.<i>Ap</i>.26d, cf. Heraclit.<i>Ep</i>.4, ([[ἄνθρωπος]]) ἐπιστάμενος γράμματα hombre que sabe leer y escribir</i> Hp.<i>Vict</i>.1.23, LXX <i>Is</i>.29.11, διδάσκειν γράμματα D.18.265, cf. D.C.75.5.1, Luc.<i>Nec</i>.17, τέτταρα ... ἃ παιδεύειν εἰώθασι, γράμματα καὶ γυμναστικὴν καὶ μουσικὴν καὶ ... γραφικήν Arist.<i>Pol</i>.1337^b24, cóm. ἤτοι τέθνηκεν ἢ διδάσκει γράμματα o ha muerto o está enseñando a leer</i> prov. de los miembros de la expedición a Sicilia <i>Com.Adesp</i>.20, cf. Hierocl.<i>Facet</i>.140, ἔλεγεν αὐτὰ γράμματα μὴ εἰδέναι <i>IG</i> 9²(1).755a.7, b.6, frec. en pap. la fórmula ἔγραψα ὑπὲρ [[αὐτοῦ]] μὴ εἰδότος γράμματα <i>PLond</i>.1164b.23, cf. f.38 (III d.C.), <i>PKöln</i> 85.9 (II d.C.), 100.29 (II d.C.), γράμματα op. ἀσκήσεις en el sent. de letras</i>, lectura</i> Vett.Val.412.23<br /><b class="num">•</b>aplicado esp. a la escritura λόγῳ τε καὶ γράμμασιν νομοθετηθέντα siendo establecidas las leyes de palabra y por escrito</i> Pl.<i>R</i>.425b, τέχνη δὲ ἡμῶν γράμματα nuestra profesión son las letras</i>, e.d. somos escribas de profesión</i>, <i>PTeb</i>.316.16 (I d.C.).<br /><b class="num">5</b> mús. [[notación musical]] ἡ τῶν γραμμάτων σύνθεσις Aristox.<i>Harm</i>.35.12, γράμματα τῶν λυρικῶν Λύδια καὶ Φρύγια <i>AP</i> 11.78 (Lucill.), τῶν ... τόνων ... ἐκ τῆς τῶν κ̅δ̅ γραμμάτων τάξεως Aristid.Quint.23.6, cf. 24.<br /><b class="num">6</b> gram. [[acento]], [[tilde]], <i>EM</i> 240.42G., Zonar.<br /><b class="num">7</b> [[letra]] en los guijarros para sorteo que sacaban los heliastas, de ahí [[suerte]] ἐν τῇ σορῷ νυνὶ λαχὸν τὸ γ. σου δικάζειν en la urna está ahora la suerte que te toca para ser juez</i> Ar.<i>Pl</i>.277, cf. Arist.<i>Ath</i>.64.4, Hsch.<br /><b class="num">•</b>de ahí [[sección]], [[grupo]] de heliastas ἐν ὁποίῳ γράμματι δειπνεῖ Ar.<i>Ec</i>.683.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>gener. [[conjunto de letras]], [[texto escrito]], [[escrito]] op. λόγος: οὐδ' ἂν γένοιτο γ. τοιοῦτον γραφῇ, οὐδ' ἂν λόγος δείξειεν E.<i>Fr</i>.1059.5, [[βυβλίον]] ἢ ἄλλο τι γ. Aen.Tact.31.2, más frec. plu. εὑρὼν δὲ ... τὸ [[βυβλίον]] ... τὰ δὲ γράμματα ἔλεγε τάδε Hdt.1.124, cf. E.<i>IT</i> 594, Aen.Tact.31.6, Plb.4.67.8, Charito 4.5.7, X.Eph.2.5.3, <i>AP</i> 12.202 (Strat.), de un oráculo τὰ Πυθοῖ δ' οὐκ ἐᾷ με γράμματα E.<i>Fr</i>.923<br /><b class="num">•</b>en esp. [[carta]], [[mensaje]] γραμμάτων πτυχὰς ἔχων S.<i>Fr</i>.144, cf. E.<i>IT</i> 793, γράφειν γράμματα escribir unas letras, una carta</i> Hdt.5.14, πέμπειν ... γράμματα enviar una carta</i> Pl.<i>Ep</i>.347c, cf. <i>IG</i> 2².103.8 (IV a.C.), Diog.Oen.63.1.7, Epicur.<i>Fr</i>.[49] 5, <i>IClaros</i> 1.M.1.28 (II a.C.), ἐπιδιδόναι τὰ γράμματα I.<i>AI</i> 18.182, λαβών μου τὰ γράμ[μα] τα εὐθέως γενοῦ <i>PKöln</i> 107.3 (I d.C.), τὰ βασιλικὰ γράμματα la correspondencia real</i> en tiempos de Filipo, Plb.18.33.2, διὰ γραμμάτων por carta</i>, <i>PGrenf</i>.1.30.5 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[comunicado oficial]] γράμματα ἀντιπαρήγγειλαν D.C.65.1.4.<br /><b class="num">2</b> lit. [[tratado]], [[obra]] καλῶς συνῆκας ὅλον τὸ γ. ὃ βούλεται has entendido muy bien lo que pretende el conjunto de la obra</i> Pl.<i>Prm</i>.128a, ἀκοῦσαι τῶν τοῦ Ζήνωνος γραμμάτων Pl.<i>Prm</i>.127c, cf. X.<i>Mem</i>.4.2.1, Ὁμήρειον ... γ. Call.<i>Epigr</i>.6.4, τὸ ξυνὸν Μουσῶν γ. καὶ Ἀντιμάχου <i>AP</i> 9.63 (Asclep.), cf. Call.<i>Epigr</i>.23.4, <i>GVI</i> 1881.2 (Sardes II/I a.C.), 1320.2 (Janto II/III d.C.), Herenn.Phil.<i>Sign</i>.43, Gal.18(2).928, Luc.<i>Lex</i>.1, <i>AP</i> 9.184, D.C.45.23.7, τὰ συγγράμματα ἐκάλουν οἱ παλαιοὶ γράμματα Ammon.<i>Diff</i>.122, muy frec. de textos sagrados o esotéricos, de los órficos, E.<i>Hipp</i>.954, γράμματα ... ἀπόκρυφα Call.<i>Fr</i>.468, τὰ ἱεροποιοῦντα καὶ θεοποιοῦντα γράμματα Clem.Al.<i>Prot</i>.9.87, τὰ ἱερὰ γράμματα las escrituras sagradas</i> del culto de Isis <i>OGI</i> 56.36 (Egipto III a.C.), <i>Hymn.Is</i>.23 (Maronea), cf. I.<i>Ap</i>.1.228, de la Biblia, I.<i>AI</i> 1.13, <i>Ap</i>.1.54, Ph.2.574, 2<i>Ep.Ti</i>.3.15, τὸ θεῖον γ. Gr.Thaum.<i>Pan.Or</i>.92, γράμματα Σιβύλλεια libros sibilinos</i> Plu.<i>Caes</i>.60, Ἐφέσια γράμματα conjuros efesios</i> Plu.2.706e, Hsch.ε 101<br /><b class="num">•</b>gener. τὰ Ἀττικὰ γράμματα la literatura ática</i> Theopomp.Hist.154, τὰ Ἑλληνικὰ γράμματα I.<i>AI</i> 20.263<br /><b class="num">•</b>sg. [[capítulo]] de una obra τὸ δεύτερον γ. Gal.1.643<br /><b class="num">•</b>de los poemas homéricos divididos en 24 γράμματα o [[cantos]] Eust.6.4.<br /><b class="num">3</b> jur. gener. en plu. [[documento]] τὰ γράμματα ... τῆς ἐμῆς δίκης el texto de mi acusación</i> Ar.<i>Nu</i>.772, γράμματα γράφειν Antipho 1.30, εἰ ἠφάνιστο τὰ γράμματα, ἐκ ποίων γραμμάτων τὰς δίκας ἐλάγχανεν; D.36.21, τὰ δημόσια γράμματα los documentos oficiales</i> Decr. en D.18.55, I.<i>AI</i> 13.214, D.C.47.6.4, τὰ τιμητικὰ γράμματα las actas de los censores</i> D.H.4.22, μὴ τοῖς γράμμασι μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἔργοις τηρεῖν τὴν ... συμμαχίαν respetar el tratado de alianza no sólo en el texto sino también en los hechos</i> Plb.9.40.2, τὰ γράμματα τὰ τῇ ἀρχῇ προσήκοντα los documentos oficiales</i> D.C.72.24.2, cf. <i>PStras</i>.1.12 (IV d.C.), γράμματα βασιλικά documentos imperiales</i> Euagr.Schol.<i>HE</i> 1.3<br /><b class="num">•</b>en sg. [[cláusula]] de un tratado, Th.5.29, cf. γ. δημόσιον· ἡ [[διαθήκη]] Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[testamento]] γράμματα ... ἃ κατέλιπεν ἀποθνῄσκουσ' ἐκείνη D.41.9.<br /><b class="num">4</b> en cont. econ. gener. en plu. [[relación]], [[lista]], [[registro]] ἐπικαρπίαν ἐν γράμμασιν ἀποφέρειν llevar un registro del producto de la cosecha</i> Pl.<i>Lg</i>.955d, cf. Lys.32.14, Hsch.γ 886, de préstamos, deudas τὰ γράμματα τὰ ἀπὸ τῆς τραπέζης D.49.59, cf. D.C.71.32.2<br /><b class="num">•</b>[[pagaré]] αὐτῷ ... παρασχεῖν ἐπὶ γράμματι καὶ πίστει τῇ [[αὐτοῦ]] I.<i>AI</i> 18.156, cf. <i>Eu.Luc</i>.16.7, de una transacción ἂν μὴ προσῇ τὸ μετὰ ἀσφαλείας τινὸς καὶ γράμματος a menos que conste en la transacción alguna garantía escrita</i> D.Chr.65.14<br /><b class="num">•</b>[[contrato]] ἐδαπανήθησαν γραμμάτων μὲν δραχμαί <i>SEG</i> 2.582.6 (Teos III/II a.C.), γράμματα συναλλακτικά Vett.Val.15.30<br /><b class="num">•</b>gener. [[inventario]], [[catálogo]] del contenido de unos carros, X.<i>Cyr</i>.7.4.12.<br /><b class="num">5</b> [[inscripción]] κατὰ τὸ Δελφικὸν γ. γνῶναι ἐμαυτόν Pl.<i>Phdr</i>.229e, cf. <i>Chrm</i>.164d, X.<i>Mem</i>.4.2.24, γράμμ' ἐτύπωσε πέτρῳ <i>IG</i> 2².8494.9 (III a.C.), στήλην ἔστησε ... γράμματα ἐγγράψας λέγοντα τάδε Hdt.4.91, cf. And.3.12, Plb.4.33.2, Plu.<i>Luc</i>.10, Balbill.l.c., Diog.Oen.101.11, <i>TAM</i> 3.3B.15 (Termeso II d.C.), Plu.2.874a, D.C.37.9.2, γράμματα δ' ἐν φλοιῷ γεγράψεται ref. a un mensaje de amor, Theoc.18.47, ἁγνὸν ἔθηκε γ. <i>IPh</i>.142.6 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[inscripción sepulcral]], [[epitafio]] ἐνεκόλαψε δὲ ἐς τὸν τάφον γράμματα λέγοντα τάδε Hdt.1.187, cf. <i>IG</i> 2².3765.11 (III d.C.).<br /><b class="num">6</b> plu. [[normas escritas]], [[leyes]] ἐὰν μὴ ἀπαγορεύσῃ δημόσια γράμματα a menos que los prohiban las leyes públicas</i> Sol.<i>Lg</i>.76a, cf. Pl.<i>Lg</i>.858e, τῶν γραμμάτων εἰρηκότων Ar.<i>Ec</i>.1050, κατὰ γράμματα ἄρχειν gobernar con arreglo a leyes</i> op. [[ἄνευ]] γραμμάτων Pl.<i>Plt</i>.293a, ἡ κατὰ γράμματα καὶ νόμους ἀρίστη πολιτεία Arist.<i>Pol</i>.1286^a15, cf. 1272^a38, οἱ κατὰ γράμματα νόμοι op. οἱ κατὰ τὰ ἔθη Arist.<i>Pol</i>.1287^b5, κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι curar según reglas escritas</i> Arist.<i>Pol</i>.1287^a34, cf. 40<br /><b class="num">•</b>en la Roma imper. ἱερὰ γράμματα edictos imperiales</i>, <i>IG</i> 12(5).132A.1 (Paros III d.C.), cf. <i>IGBulg</i>.4.2236.102 (Escaptopara, Tracia III d.C.)<br /><b class="num">•</b>tb. sg. τὸ γ. la ley de Moisés</i> ref. la circuncisión <i>Ep.Rom</i>.2.27, 29.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>téc. [[representación gráfica o figurativa]], [[dibujo]] en tapices ἐνῆν δ' ὑφανταὶ γράμμασιν τοιαίδ' ὑφαί E.<i>Io</i> 1146, en pintura, Pl.<i>R</i>.472d, en comparación c. la representación de los sonidos, Pl.<i>Cra</i>.430e, 431c, ποῖοι ζωογράφοι τἀκριβέα γράμματ' ἔγραψαν Theoc.15.81, γράμματα στικτά dibujos incisos</i>, e.d. tatuajes</i> LXX <i>Le</i>.19.28, cf. Hsch.<br /><b class="num">•</b>plu. genérico [[pintura]] Ἀπελλέω γράμματα Herod.4.73, ἐξ ἀταλᾶν χειρῶν ... γράμματα <i>AP</i> 6.352 (Erinn.), τὰ τῶν τοίχων γράμματα Luc.<i>Dom</i>.9, cf. Ael.<i>VH</i> 2.44, D.C.69.4.2, Procop.Gaz.<i>Ecphr</i>.157B, en geom., ref. al teorema de Pitágoras <i>AP</i> 7.119.<br /><b class="num">2</b> bot. y zool. [[mancha en forma de letra]] que presentan ciertas plantas, Ps.Apul.<i>Herb</i>.107.10, en la piel de los ciervos Poll.5.76.<br /><b class="num">IV</b> unidad de peso y monetaria [[gramo]] lat. <i>scrupulum</i> equiv. a un tercio de dracma, dos óbolos o un cuarto de <i>solidus</i> Androm. en Gal.13.114, <i>Carm.de Pond</i>.9, χρυσίου καθαροῦ γράμματα τέσσερας <i>PCol</i>.138.30 (IV d.C.), cf. 7, 140.8 (IV d.C.), <i>PLips</i>.62.2.27 (IV d.C.), <i>PPanop</i>.15.15 (IV d.C.), <i>POxy</i>.3420.44 (IV d.C.), 3635.3 (V d.C.), <i>SB</i> 12397.6 (V/VI d.C.), <i>Gp</i>.7.13.2, Isid.<i>Etym</i>.16.25.12.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> N. verbal deriv. de la r. de [[γράφω]] que presenta var. en el suf., cf. [[γράσσμα]] < *γράφ-σ-μα, [[γράθμα]] c. dental aspirada.

|elrutext='''γράμμα:''' ατος τό<b class="num">1)</b> черта, линия; рисунок (ὑφανταὶ γράμμασι ὑφαί Eur.; γράμμασιν τὰ ὀνόματα ἀπεικάζειν Plat.);<br /><b class="num">2)</b> письменный знак, буква ([[λίθος]] γραμμάτων Ἀσσυρίων [[πλέος]] Her.);<br /><b class="num">3)</b> знак числа, цифра (ὧραι γράμμασι δεικνύμεναι Anth.);<br /><b class="num">4)</b> музыкальный знак, нота (γράμματα τῶν λυρικῶν Αύδια καὶ [[Φρύγια]] Anth.);<br /><b class="num">5)</b> математический чертеж Diog. L.;<br /><b class="num">6)</b> изображение, картина (ζῳογράφοι γράμματ᾽ ἔγραψαν Theocr.);<br /><b class="num">7)</b> pl. алфавит, письменность (οἱ Φοίνικες ἐσήγαγον ἐς τοὺς Ἓλληνας γράμματα Her.);<br /><b class="num">8)</b> pl. умение читать и писать, грамота (γράμματα διδάσκειν Dem. или παιδεύειν Arst.);<br /><b class="num">9)</b> преимущ. pl. надпись, письмена (ἐς τὸν τάφον γράμματα ἐγκολάψαι Her.): τὸ ἐν Δελφοῖς γ. Plat. дельфийская надпись (т. е. «познай самого себя»);<br /><b class="num">10)</b> pl. письменное послание, письмо (γράφειν γράμματα πρός τινα Her.): ὁ πρὸς τοῖς γράμμασι τεταγμένος Polyb. письмоводитель, писец, секретарь;<br /><b class="num">11)</b> pl. запись, перечень, список (sc. τῶν ἐν ἑκάστῃ τῇ ἁμάξη χρημάτων Xen.);<br /><b class="num">12)</b> pl. письменные документы (τὰ [[δημόσια]] γράμματα Dem.): τούτων τὰ γράμματα ἀπέδειξεν Lys. в доказательство этого он представил документы;<br /><b class="num">13)</b> pl. государственные акты, указы, грамоты (γράμματα καὶ νόμοι Plat., Arst.; φυλάττειν τὰ γράμματα καὶ τὰ ψηφίσματα Arst.): οἱ κατὰ τὰ γράμματα νόμοι Arst. писаные законы;<br /><b class="num">14)</b> pl. писаное правило (κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι Arst.);<br /><b class="num">15)</b> преимущ. pl. сочинение, книга (γράμματα ποιητῶν τε καὶ σοφιστῶν Xen.; τὸ γ. Ἀντιμάχου Anth.);<br /><b class="num">16)</b> науки, просвещение (γραμμάτων [[ἄπειρος]] Plat.);<br /><b class="num">17)</b> поздн. (лат. [[scripulum]]) грамм (мера веса = 1/24 унции).