ενάντιος: Difference between revisions

|mltxt=και εναντίος και ανάντιος, -α, -ο(ν) (AM [[ἐναντίος]], Μ και ἐνάντιος και ἀνάντιος)<br /><b>1.</b> (με εχθρ. σημ.) [[αντίθετος]], εχθρικά διακείμενος, [[δυσμενής]]<br /><b>2.</b> <b>ως ουσ.</b> [[αντίπαλος]], [[αντίδικος]], [[εχθρός]] («νίκας κατ' ἐναντίων δωρούμενος», τροπ. εκκλ.)<br /><b>3.</b> [[αντίθετος]], [[εχθρικός]], [[αντίπαλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b><br /><b>1.</b> «απ' εναντίας» ή [[απεναντίας]]<br />αντιθέτως, αντιστρόφως<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το εναντίο</i> ή [[απλώς]] <i>εναντίο</i><br />δυσμενές [[γεγονός]], απευκταίο [[συμβάν]] («να μη μάς έρθει κανένα εναντίο»)<br /><b>3.</b> <b>(ρητορ.)</b> τα [[εναντία]]<br />οι αντιθέσεις ως [[σχήμα]] λόγου<br /><b>4.</b> <b>(λογ.)</b> «ενάντιες έννοιες» — οι έννοιες που έχουν [[μεταξύ]] τους τέτοια [[σχέση]] ώστε όταν τίθεται η μία, αίρεται η [[άλλη]], [[αλλά]] όταν αίρεται η μία, δεν τίθεται κατ' ανάγκην η [[άλλη]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (για τον καιρό) μη [[ευνοϊκός]], [[αντίθετος]]<br /><b>2.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>το ενάντιο</i>(<i>ν</i>)<br />αντίθετα, αντίστροφα<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[αντιφατικός]] («τοῡτο τὸ [[κεφάλαιον]] ἐναντιώτατον ἑαυτῷ» — αντιφατικότατο, Αρμεν.)<br /><b>2.</b> [[αταίριαστος]] («καὶ ἐξέβαλε... τὰ ἐναντία καὶ ἄχρηστα εἰς τὰς κρίσεις», Βακτ. αρχιερ.)<br /><b>3.</b> [[δυσάρεστος]] («ἤφερα τοῡ [[πατέρα]] του μηνύματα ἐναντία», Αχιλλ.)<br /><b>4.</b> [[φοβερός]] («ἂν συνέβη κανένα κακὸν ἐνάντιο», Σουμμ.)<br /><b>5.</b> (για τροφές) [[βλαβερός]] («[[οὔτε]] νὰ τρώγῃς ἐνάντια πράγματα», Αγαπ.)<br /><b>6.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> α) [[συμφορά]], [[δυστυχία]]<br />β) [[μειονέκτημα]] («ἵνα δηλώσω τῷ... βασιλεῑ τὰ καλά... καὶ τὰ ἐναντία», Σφραντζ.)<br />γ) [[αντίρρηση]] («[[δίχως]] τινὸς ἐναντίου» — [[χωρίς]] [[καμιά]] [[αντίρρηση]]»)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) <i>τὸ ἐνάντιον</i> και «εἰς [[τοὐναντίον]]» — αντίθετα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>(γεωμ.)</b> α) «αἱ κατ' [[ἐναντίον]] τοῡ παραλληλογράμμου πλευραί» — οι πλευρές που κείνται η μία [[απέναντι]] της άλλης<br />β) «αἱ κατ' [[ἐναντίον]] πλευραί» — οι [[απέναντι]] τομές της υπερβολής<br /><b>2.</b> γεν. αυτός που βρίσκεται [[αντίκρυ]], [[απέναντι]], [[αντιμέτωπος]]<br /><b>3.</b> ενώπιον, κατ' ενώπιον, [[μπροστά]], [[απέναντι]] (α. «[[ἐναντίον]] πατρί», Ευριπ.<br />β. «τοῑς προσώποις ἐναντίοις κειμένοις», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>4.</b> (με ρ. κινήσ. σημαντ.) ο ερχόμενος από την [[απέναντι]], την αντίθετη [[κατεύθυνση]] (και για άνεμο) αυτός που πνέει από την αντίθετη [[κατεύθυνση]]<br /><b>5.</b> (για πράξεις ή ιδιότητες) ο εκ διαμέτρου [[αντίθετος]], ο [[αντίστροφος]]<br /><b>6.</b> αυτός που παρουσιάζει κωλύματα, που εμποδίζει («[[ἀλλά]] κἀκείνοισι ταῡτ' ἐναντία» — αυτά [[είναι]] εμπόδια και για κείνους, <b>Σοφ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>(φιλοσ.)</b> α) <i>τὰ ἐναντία</i><br />αυτά που έχουν αντίθετες ιδιότητες, π.χ. το θερμό και το ψυχρό<br />β) «ἐναντίαι ἀποφάνσεις ή προτάσεις» — καθολικές κρίσεις στις οποίες καταφάσκεται στη μία αυτό που αποφάσκεται στην [[άλλη]]<br /><b>8.</b> <b>φρ.</b> α) «ἐκ τοῡ [[ἐναντίον]]» (αντίθ. «εκ πλαγίου»), «ἐξ ἐναντίας», «ἐξ ἐναντίου», «ἀπ' ἐναντίας», «κατὰ τὰ ἐναντία» — κατ' αντίθετη [[διεύθυνση]]<br />β) «ὁ δι' ἐναντίας» — ο [[αντίδικος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>εναντίως</i><br />[[εναντίον]], [[ενάντια]], αντίθετα<br /><b>μσν.</b><br />σε [[βάρος]] κάποιου.