ὑπερβατός: Difference between revisions

|mltxt=-ή, -ό / [[ὑπερβατός]], -ή, -όν, ΝΜΑ [[ὑπερβαίνω]]<br /><b>1.</b> αυτός τον οποίο μπορεί [[κανείς]] να υπερβεί, να ξεπεράσει<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[υπερβατό]] και <i>τὸ ὑπερβατὸν</i><br />(γραμμ.-ρητ.) [[σχήμα]] λόγου [[κατά]] το οποίο δύο λέξεις της πρότασης, οι οποίες συνδέονται [[στενά]] ή συναποτελούν ενιαίο [[σύνολο]], χωρίζονται και απομακρύνονται [[μεταξύ]] τους, με την [[παρεμβολή]] άλλων λέξεων, που [[είναι]] άσχετες ή, [[τουλάχιστον]] όχι τόσο συνδεδεμένες με αυτές, όπως λ.χ. στις φράσεις «με τη <i>δική</i> σου ήρθα στον κόσμο τη [[λατρεία]]» ή «μὴ λέγετε ὡς ὑφ' <i>ἑνὸς</i> τοιαῡτα πέπονθ' ἡ Ἑλλὰς <i>ἀνθρωπου</i>»<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[υπερβατό]] [[διάστημα]]»<br /><b>μουσ.</b> [[κάθε]] [[διάστημα]] μεγαλύτερο του συνεχούς διαστήματος δευτέρας<br />β) «[[σχήμα]] [[υπερβατό]]» — το [[υπερβατό]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που υπερβαίνει [[κάτι]], που προχωρεί πιο [[πέρα]] από [[κάτι]] («τὰ δ' ἔστι καὶ τῶνδ' ὑπερβατώτερα», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[ασυνήθιστος]], [[παράξενος]] («ὑπερβατὰ ἐνύπνια», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «νοήσεις ὑπερβαταί» — νοήματα που εκφέρονται σε αντίστροφες φράσεις (Διον. Αλ.). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ὑπερβατῶς</i> Α<br /><b>1.</b> [[σύντομα]], εν παρόδω<br /><b>2.</b> αντίστροφη [[σειρά]].