φιλότιμος: Difference between revisions

|Definition=ον, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">loving honour</b> or <b class="b2">distinction, ambitious</b>, mostly in bad sense (cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>347b</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span> 1125b9</span>), <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>567</span>; τὸ μαντικὸν πᾶν σπέρμα φ. κακόν <span class="bibl">Id.<span class="title">IA</span>520</span>; joined with <b class="b3">φιλοχρήματος</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>68c</span>; with <b class="b3">φιλόνικος</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>551a</span>, etc.; also in good sense, φ. καὶ ἐλευθέριος <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>2.3.16</span>; φ. καὶ μεγαλόψυχοι <span class="bibl">Isoc.9.3</span>:—with abstr. Nouns (in both senses), εὐ χά <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>658</span> (lyr.); ἦθος <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>907</span>; σοφίαι φιλοτιμότεραι Κλεοφῶντος <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>679</span> (lyr.); αἱ φ. τῶν φύσεων <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>13.9</span>; βίος <span class="bibl">Lys. 2.16</span>; πολιτεία <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>545b</span>; <b class="b3">φ. ἐπί τινι</b> <b class="b2">emulous in regard to, eager for distinction in</b>... <b class="b3">ἐπὶ σοφία, ἐπ' ἀρετῇ</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Prt.</span>343c</span>, <span class="bibl"><span class="title">Lg.</span>744e</span>; περὶ τἀναγκαῖα φιλοτιμότατος <span class="bibl">Plb.9.20.6</span>; ἱππικὸν φιλοτιμότερον πρὸς ἀλλήλους περὶ ἀνδραγαθίας <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.Mag.</span>9.3</span>: c. inf., <b class="b3">φιλοτιμότατοι καλόν τι ποιεῖν</b> ib.<span class="bibl">2.2</span>: c. acc. modi, <b class="b3">τὰς ψυχὰς -ότεροι</b> ib.<span class="bibl">7.3</span>; -ότεροι τὰ ἤθη <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1391a22</span>: <b class="b3">τὸ φ</b>., = [[φιλοτιμία]], <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>22</span> (dub. l., anap.), <span class="bibl">342</span> (troch.), <span class="bibl">Th.2.44</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>841c</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">rejoicing in worship</b>, Νυκτὸς παῖδες <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>1033</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">prodigal, lavish</b>, λαμπρὸς καὶ φ. <span class="bibl">D.21.159</span>; <b class="b2">munificent, generous</b>, <b class="b3">πρός τινα</b> Aristeas 227 · περὶ ξένους <span class="bibl">Plu.<span class="title">Crass.</span>3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">φιλότιμος</b>, title of an official member of a guild or corporation at Histria, γερουσίας φ. <b class="b2">Analele Acad.Române</b> <span class="bibl">38.596</span>(pl.); so at Tomi, ὁ προστάτης καὶ δισφύλαρχος καὶ φ. <span class="title">Dacia</span>1.273. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> neut. pl., <b class="b2">gifts, endowments</b>, τὴν μὲν τοῖς ἑαυτῆς φ. κεκόσμηκεν Ἀφροδίτη <span class="bibl">Aristaenet.1.10</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Adv. -μως <b class="b2">ambitiously, emulously</b>, <span class="bibl">Lys.16.18</span>, <span class="bibl">Is.7.39</span>; <b class="b3">φ. πρός τινα ἔχειν</b> to vie <b class="b2">emulously</b> with... <span class="bibl">Pl.<span class="title">Chrm.</span>162c</span>; πρὸς ἀλλήλους <span class="bibl">Isoc.4.85</span>; <b class="b3">φ. ἔχειν πρός τι</b> to strive, exert oneself <b class="b2">eagerly</b> after a thing, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.6.26</span>, etc.; τὰ λοιπὰ συσπεύσας φ. <b class="b2">zealously</b>, PCair.Zen.62 (<b class="b2">b</b>) 8(iii B. C.); φ. πρὸς τοὺς λόγους διακεῖσθαι <span class="bibl">Isoc. 15.277</span>; <b class="b2">with public spirit, generously</b>, IG22.505.35, etc.: Comp. φιλοτιμότερον <span class="bibl">Lys.16.20</span>, <span class="bibl"><span class="title">PTeb.</span>23.10</span> (ii B. C.); or -οτέρως <span class="bibl">Isoc.9.5</span>: Sup. -ότατα <span class="bibl">Plu.<span class="title">Caes.</span>3</span>.</span>

|mltxt=-η, -ο / [[φιλότιμος]], -ον, ΝΜΑ<br /><b>το ουδ. ως ουσ.</b> <b>βλ.</b> [[φιλότιμο]]·|| <b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που έχει έντονο το [[συναίσθημα]] της φιλοτιμίας, της [[τιμής]], της αξιοπρέπειας<br /><b>2.</b> αυτός που καταβάλλει ευσυνείδητες προσπάθειες να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του ή να διακριθεί σε [[κάτι]] («[[είναι]] [[φιλότιμος]] και προσπαθεί»)<br /><b>3.</b> (για αισθήματα ή εκδηλώσεις) αυτός που δείχνει, που εκφράζει [[φιλοτιμία]] («φιλότιμη [[προσπάθεια]]»)<br /><b>4.</b> [[γενναιόψυχος]], [[γενναιόδωρος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (συν. με αρνητική σημ.) [[φιλόδοξος]]<br /><b>2.</b> [[φιλοχρήματος]]<br /><b>3.</b> [[φιλόνικος]]<br /><b>4.</b> [[σπάταλος]], [[άσωτος]]<br /><b>5.</b> [[πολύτιμος]], [[σεβαστός]]<br /><b>6.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[φιλότιμος]]<br />[[επώνυμο]] ή [[τίτλος]] αρχόντων στην Μικρά Ασία<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> «[[φιλότιμος]] ἐπί τινι» — αυτός που επιθυμεί να διακρίνεται σε [[κάτι]] (<b>Πλάτ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[φιλοτίμως]] ΝΑ, και <i>φιλότιμα</i> Ν<br />[[κατά]] τρόπο [[φιλότιμο]], με [[φιλοτιμία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>φιλ</i>(<i>ο</i>)- <span style="color: red;">+</span> -<i>τιμος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[τιμή]]), <b>πρβλ.</b> <i>ἀξιό</i>-<i>τιμος</i>].