Anonymous

εἰλύω: Difference between revisions

From LSJ
184 bytes removed ,  10 June 2020
m
no edit summary
(1b)
mNo edit summary
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=eilyo
|Transliteration C=eilyo
|Beta Code=ei)lu/w
|Beta Code=ei)lu/w
|Definition=<span class="bibl">Arat.432</span>: fut. <b class="b3">εἰλύσω [ῡ</b>] <span class="bibl">Il.21.319</span>:—Med., part. <b class="b3">εἰλῡόμενος</b>, impf. <b class="b3">εἰλῡόμην</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>702</span> (lyr.), <span class="bibl">291</span>:—Pass., pf. <b class="b3">εἴλῡμαι</b>, Ep. 3pl. <b class="b3">εἰλύαται</b>, plpf. <b class="b3">εἴλῡτο</b>, <span class="bibl">Il.5.186</span>, <span class="bibl">Od.20.352</span>, <span class="bibl">Il.16.640</span>. [ῡ always in Hom. exc. in <b class="b3">εἰλῠᾰται</b>, also in S.; ῠ in Metag. (v. infr.), and late Ep., <span class="bibl">Arat.432</span>, <span class="bibl">Nic.<span class="title">Al.</span>18</span> (but <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> εἰλῡμένα <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>754</span>).]:—<b class="b2">enfold, enwrap</b>, Act. once in Hom., κὰδ δέ μιν αὐτὸν εἰλύσω ψαμάθοισι <span class="bibl">Il.21.319</span>; ὀλίγη δέ μιν εἰλύει ἀχλύς Arat. l. c.:—Pass., <b class="b2">to be wrapped, covered</b>, βοέῃς εἰλυμένω ὤμους <span class="bibl">Il.17.492</span>; εἰλυμένοι αἴθοπι χαλκῷ <span class="bibl">18.522</span>; νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους <span class="bibl">5.186</span>; αἵματι καὶ κονίῃσιν εἴλῡτο <span class="bibl">16.640</span>; εἴλυτο δὲ πάνθ' ἁλὸς ἄχνῃ <span class="bibl">Od.5.403</span>; νυκτὶ μὲν ὑμέων εἰλύαται κεφαλαί <span class="bibl">20.352</span>, cf. <span class="bibl">Il.12.286</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Pass., after Hom., = [[ἰλυσπάομαι]], <b class="b2">crawl, wriggle along</b>, of a lame man, εἰλῡόμην δύστηνον ἐξέλκων πόδα <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>291</span>; <b class="b3">εἰλυόμενος, παῖς ἄτερ ὡς… τιθήνας</b> ib.<span class="bibl">702</span>; of a shoal of fish, <span class="bibl">Metag. 6.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in <span class="bibl">Theoc.25.246</span> <b class="b3">εἰλυθείς</b> is used like [[ἐλυσθείς]] in Hom., <b class="b2">rolled up, crouching</b>; but <b class="b3">εἰλυμένος</b> is part. of <b class="b3">ἐλύω</b> (q. v.) in <span class="bibl">A.R. 3.296</span>.</span>
|Definition=<span class="bibl">Arat.432</span>: fut. [[εἰλύσω [ῡ]]] <span class="bibl">Il.21.319</span>:—Med., part. [[εἰλῡόμενος]], impf. [[εἰλῡόμην]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>702</span> (lyr.), <span class="bibl">291</span>:—Pass., pf. [[εἴλῡμαι]], Ep. 3pl. [[εἰλύαται]], plpf. [[εἴλῡτο]], <span class="bibl">Il.5.186</span>, <span class="bibl">Od.20.352</span>, <span class="bibl">Il.16.640</span>. [ῡ always in Hom. exc. in [[εἰλῠᾰται]], also in S.; ῠ in Metag. (v. infr.), and late Ep., <span class="bibl">Arat.432</span>, <span class="bibl">Nic.<span class="title">Al.</span>18</span> (but <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> εἰλῡμένα <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>754</span>).]:—[[enfold]], [[enwrap]], Act. once in Hom., κὰδ δέ μιν αὐτὸν εἰλύσω ψαμάθοισι <span class="bibl">Il.21.319</span>; ὀλίγη δέ μιν εἰλύει ἀχλύς Arat. l. c.:—Pass., to [[be wrapped]], [[be covered]], βοέῃς εἰλυμένω ὤμους <span class="bibl">Il.17.492</span>; εἰλυμένοι αἴθοπι χαλκῷ <span class="bibl">18.522</span>; νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους <span class="bibl">5.186</span>; αἵματι καὶ κονίῃσιν εἴλῡτο <span class="bibl">16.640</span>; εἴλυτο δὲ πάνθ' ἁλὸς ἄχνῃ <span class="bibl">Od.5.403</span>; νυκτὶ μὲν ὑμέων εἰλύαται κεφαλαί <span class="bibl">20.352</span>, cf. <span class="bibl">Il.12.286</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Pass., after Hom., = [[ἰλυσπάομαι]], [[crawl]], [[wriggle along]], of a lame man, εἰλῡόμην δύστηνον ἐξέλκων πόδα <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>291</span>; [[εἰλυόμενος]], παῖς ἄτερ ὡς… τιθήνας ib.<span class="bibl">702</span>; of a [[shoal]] of [[fish]], <span class="bibl">Metag. 6.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in <span class="bibl">Theoc.25.246</span> [[εἰλυθείς]] is used like [[ἐλυσθείς]] in Hom., [[rolled up]], [[crouching]]; but [[εἰλυμένος]] is part. of [[ἐλύω]] (q. v.) in <span class="bibl">A.R. 3.296</span>.</span>
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 20: Line 20:
}}
}}
{{DGE
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> εἱλ- Hdn.<i>Epim</i>.48, Basil.M.32.1304D; ἰλ- Apollon.<i>Lex</i>.s.u. ἰλύσω, Hsch.s.uu. ἰλύει, ἰλύσαι; ἐλ- Sch.Hes.<i>Op</i>.430a, Sch.Opp.<i>H</i>.2.89; ἑλ- Sch.Opp.<i>H</i>.1.116<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῡ-]<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [act. impf. 3<sup>a</sup> sg. εἴλυεν Hsch.; med.-pas. ind. aor. [[ἐλύσθη]] <i>Il</i>.23.393, part. [[ἐλυσθείς]] <i>Il</i>.24.510, Opp.<i>H</i>.2.89, εἰλῡθείς Theoc.25.246, Opp.<i>H</i>.2.124, perf. 3<sup>a</sup> sg. εἴλυται <i>Il</i>.12.286, ἴλυται Hsch., 3<sup>a</sup> plu. εἰλύαται <i>Od</i>.20.352, <i>Il</i>.12.286 (cód.), ἰλύαται Hsch., 3.<sup>a</sup> sg. o plu. εἰλῦται <i>Il</i>.12.286 en Sch.Er.<i>ad loc</i>., Eust.904.53, plusperf. 3<sup>a</sup> sg. εἴλυτο <i>Il</i>.16.640]<br /><b class="num">I</b> intr., en v. med.-pas.<br /><b class="num">1</b> en tema de perf. [[estar envuelto]], [[estar cubierto]] c. dat. instrum. ἄλλα τε πάντα εἴλυται κατύπερθ', ὅτ' ἐπιβρίσῃ Διὸς ὄμβρος <i>Il</i>.12.286, εἴλυτο δὲ πάνθ' ἁλὸς ἄχνῃ <i>Od</i>.5.403, νυκτὶ ... εἰλύαται κεφαλαί <i>Od</i>.20.352, βελέεσσι καὶ αἵματι καὶ κονίῃσιν ἐκ κεφαλῆς εἴλυτο <i>Il</i>.16.640, εἰλυμένοι ... χαλκῷ <i>Il</i>.18.522, παῖδ' ὀλίγον δολίῃς εἰλυμένον ἐντροπίῃσι <i>h.Merc</i>.245, Ζεῦ ... εἰλυμένε κόπρῳ μηλείῃ poét. en Philostr.<i>Her</i>.29.3, βόαυλα ... εἰλυμένα καπνῷ A.R.3.1291<br /><b class="num">•</b>c. ac. de rel. indicando la parte envuelta y dat. instrum. νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους <i>Il</i>.5.186, cf. 17.492, χαίτῃς εἰλυμένος εὐρέας ὤμους <i>h.Ap</i>.450, λημηρῇ νεφέλῃ εἰλυμένος ὄσσε Heliod.<i>SHell</i>.472.11, c. ac. de la prenda que envuelve, de Hermes niño σπάργανον ἀμφ' ὤμοις εἰλυμένος <i>h.Merc</i>.151, c. gen. πελάγει νεφέων εἰλυμένῳ Arat.413<br /><b class="num">•</b>[[estar envuelto con vestiduras]] εὐκήλως εἰλυμένοι A.R.2.861.<br /><b class="num">2</b> en pres. y aor. [[deslizarse]], [[ir arrastrándose]] ῥυμὸς δ' ἐπὶ γαῖαν [[ἐλύσθη]] <i>Il</i>.23.393, λασίην ὑπὸ γαστέρ' [[ἐλυσθείς]] de Ulises escapando de la cueva de Polifemo <i>Od</i>.9.433, αὐτὸς ἂν τάλας εἰλυόμην, δύστηνον ἐξέλκων πόδα S.<i>Ph</i>.291, εἷρπε ... τότ' ἂν εἰλυόμενος, παῖς [[ἄτερ]] ὡς φίλας τιθήνας S.<i>Ph</i>.702, (κῦμα) βατίδων εἰλυομένων Metag.6.4, fig. de un veneno ἀμφὶ δὲ πρώτοις εἰλύεται στέρνοισι Nic.<i>Al</i>.18.<br /><b class="num">3</b> en aor. [[encogerse]] προπάροιθε ποδῶν Ἀχιλῆος [[ἐλυσθείς]] encogido, e.e., humillado ante los pies de Aquiles</i>, <i>Il</i>.24.510<br /><b class="num">•</b>[[enrollarse]], [[encogerse sobre sí mismo]], [[agazaparse]] de un león a punto de saltar εἰλυθέντος ὑπὸ λαγόνας τε καὶ ἰξύν Theoc.25.246, ἐνὶ ψαμάθοισιν [[ἐλυσθείς]] A.R.1.1034, ἐν πηλοῖσιν ἐλυσθεὶς ῥίμφ' ἔφορεν Opp.<i>C</i>.3.418, cf. Sch.<i>ad loc</i>., A.R.3.296, ὑπ' ὀστράκῳ εἰλυθεῖσα Opp.<i>H</i>.2.124, de una rana πηλοῖο κατ' εὐρώεντος ἐλυσθεὶς κέκλιται Opp.<i>H</i>.2.89, cf. en v. act., Hsch.<br /><b class="num">II</b> en v. act.<br /><b class="num">1</b> tr. [[envolver]], [[cubrir]], [[ocultar]] εἰ δὲ ... ὀλίγη δέ μιν εἰλύοι ἀχλὺς αὐτόν Arat.432, c. suj. de pers. y dat. instrum. πτύγματι ὀθονίου εἰλύσας Aët.9.42, cf. Hdn.<i>Epim</i>.48, Hsch.s.uu. ἰλύει, εἰλύσω.<br /><b class="num">2</b> c. gen. [[atraer]] ποταμὸς πυρὸς εἵλυεν [[ἔμπροσθεν]] [[αὐτοῦ]] Basil.l.c., cf. en v. med. εἰλύσθαι· ἕλκειν Hsch.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Es dud. si es un pres. <i>u̯elnu</i>- < *<i>H1u̯el-nH<sup>u̯</sup></i>-, cf. ai. <i>vṛnóti</i>- ‘envolver’, o secundario sobre perf. εἴλῡμαι < <i>u̯e-u̯lū-m</i>-; cf. [[γέλουτρον]] = Ϝέλυτρον, ai. <i>varutra</i>- ‘ropa de abrigo’, etc.
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> εἱλ- Hdn.<i>Epim</i>.48, Basil.M.32.1304D; ἰλ- Apollon.<i>Lex</i>.s.u. ἰλύσω, Hsch.s.uu. ἰλύει, ἰλύσαι; ἐλ- Sch.Hes.<i>Op</i>.430a, Sch.Opp.<i>H</i>.2.89; ἑλ- Sch.Opp.<i>H</i>.1.116<br /><br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῡ-]<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [act. impf. 3<sup>a</sup> sg. εἴλυεν Hsch.; med.-pas. ind. aor. [[ἐλύσθη]] <i>Il</i>.23.393, part. [[ἐλυσθείς]] <i>Il</i>.24.510, Opp.<i>H</i>.2.89, εἰλῡθείς Theoc.25.246, Opp.<i>H</i>.2.124, perf. 3<sup>a</sup> sg. εἴλυται <i>Il</i>.12.286, ἴλυται Hsch., 3<sup>a</sup> plu. εἰλύαται <i>Od</i>.20.352, <i>Il</i>.12.286 (cód.), ἰλύαται Hsch., 3.<sup>a</sup> sg. o plu. εἰλῦται <i>Il</i>.12.286 en Sch.Er.<i>ad loc</i>., Eust.904.53, plusperf. 3<sup>a</sup> sg. εἴλυτο <i>Il</i>.16.640]<br /><b class="num">I</b> intr., en v. med.-pas.<br /><b class="num">1</b> en tema de perf. [[estar envuelto]], [[estar cubierto]] c. dat. instrum. ἄλλα τε πάντα εἴλυται κατύπερθ', ὅτ' ἐπιβρίσῃ Διὸς ὄμβρος <i>Il</i>.12.286, εἴλυτο δὲ πάνθ' ἁλὸς ἄχνῃ <i>Od</i>.5.403, νυκτὶ ... εἰλύαται κεφαλαί <i>Od</i>.20.352, βελέεσσι καὶ αἵματι καὶ κονίῃσιν ἐκ κεφαλῆς εἴλυτο <i>Il</i>.16.640, εἰλυμένοι ... χαλκῷ <i>Il</i>.18.522, παῖδ' ὀλίγον δολίῃς εἰλυμένον ἐντροπίῃσι <i>h.Merc</i>.245, Ζεῦ ... εἰλυμένε κόπρῳ μηλείῃ poét. en Philostr.<i>Her</i>.29.3, βόαυλα ... εἰλυμένα καπνῷ A.R.3.1291<br /><b class="num">•</b>c. ac. de rel. indicando la parte envuelta y dat. instrum. νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους <i>Il</i>.5.186, cf. 17.492, χαίτῃς εἰλυμένος εὐρέας ὤμους <i>h.Ap</i>.450, λημηρῇ νεφέλῃ εἰλυμένος ὄσσε Heliod.<i>SHell</i>.472.11, c. ac. de la prenda que envuelve, de Hermes niño σπάργανον ἀμφ' ὤμοις εἰλυμένος <i>h.Merc</i>.151, c. gen. πελάγει νεφέων εἰλυμένῳ Arat.413<br /><b class="num">•</b>[[estar envuelto con vestiduras]] εὐκήλως εἰλυμένοι A.R.2.861.<br /><b class="num">2</b> en pres. y aor. [[deslizarse]], [[ir arrastrándose]] ῥυμὸς δ' ἐπὶ γαῖαν [[ἐλύσθη]] <i>Il</i>.23.393, λασίην ὑπὸ γαστέρ' [[ἐλυσθείς]] de Ulises escapando de la cueva de Polifemo <i>Od</i>.9.433, αὐτὸς ἂν τάλας εἰλυόμην, δύστηνον ἐξέλκων πόδα S.<i>Ph</i>.291, εἷρπε ... τότ' ἂν εἰλυόμενος, παῖς [[ἄτερ]] ὡς φίλας τιθήνας S.<i>Ph</i>.702, (κῦμα) βατίδων εἰλυομένων Metag.6.4, fig. de un veneno ἀμφὶ δὲ πρώτοις εἰλύεται στέρνοισι Nic.<i>Al</i>.18.<br /><b class="num">3</b> en aor. [[encogerse]] προπάροιθε ποδῶν Ἀχιλῆος [[ἐλυσθείς]] encogido, e.e., humillado ante los pies de Aquiles</i>, <i>Il</i>.24.510<br /><b class="num">•</b>[[enrollarse]], [[encogerse sobre sí mismo]], [[agazaparse]] de un león a punto de saltar εἰλυθέντος ὑπὸ λαγόνας τε καὶ ἰξύν Theoc.25.246, ἐνὶ ψαμάθοισιν [[ἐλυσθείς]] A.R.1.1034, ἐν πηλοῖσιν ἐλυσθεὶς ῥίμφ' ἔφορεν Opp.<i>C</i>.3.418, cf. Sch.<i>ad loc</i>., A.R.3.296, ὑπ' ὀστράκῳ εἰλυθεῖσα Opp.<i>H</i>.2.124, de una rana πηλοῖο κατ' εὐρώεντος ἐλυσθεὶς κέκλιται Opp.<i>H</i>.2.89, cf. en v. act., Hsch.<br /><b class="num">II</b> en v. act.<br /><b class="num">1</b> tr. [[envolver]], [[cubrir]], [[ocultar]] εἰ δὲ ... ὀλίγη δέ μιν εἰλύοι ἀχλὺς αὐτόν Arat.432, c. suj. de pers. y dat. instrum. πτύγματι ὀθονίου εἰλύσας Aët.9.42, cf. Hdn.<i>Epim</i>.48, Hsch.s.uu. ἰλύει, εἰλύσω.<br /><b class="num">2</b> c. gen. [[atraer]] ποταμὸς πυρὸς εἵλυεν [[ἔμπροσθεν]] [[αὐτοῦ]] Basil.l.c., cf. en v. med. εἰλύσθαι· ἕλκειν Hsch.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Es dud. si es un pres. <i>u̯elnu</i>- < *<i>H1u̯el-nH<sup>u̯</sup></i>-, cf. ai. <i>vṛnóti</i>- ‘envolver’, o secundario sobre perf. εἴλῡμαι < <i>u̯e-u̯lū-m</i>-; cf. [[γέλουτρον]] = Ϝέλυτρον, ai. <i>varutra</i>- ‘ropa de abrigo’, etc.
}}
}}
{{grml
{{grml
Line 26: Line 26:
}}
}}
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''εἰλύω:''' μέλ. εἰλύσω [ῡ] — Παθ., παρακ. <i>εἴλῡμαι</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[εἰλύαται]] [ῠ], υπερσ. [[εἴλυτο]] ([[εἴλω]])·<br /><b class="num">I.</b> [[τυλίγω]], [[περιτυλίγω]], σε Ομήρ. Ιλ. — Παθ., είμαι τυλιγμένος ή καλυμμένος, <i>νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους</i> κ.λπ., σε Όμηρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Παθ., επίσης [[ἰλυσπάομαι]], σέρνομαι ή [[περπατώ]] έχοντας λυγίσει σαν [[σκουλήκι]], λέγεται για [[κουτσό]] άνθρωπο, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> στον Θεόκρ. <i>εἰλυσθείς</i>, σημαίνει αυτός που έχει ανασηκωθεί, ο μαζεμένος.
|lsmtext='''εἰλύω:''' μέλ. εἰλύσω [ῡ] — Παθ., παρακ. <i>εἴλῡμαι</i>, Επικ. γʹ πληθ. [[εἰλύαται]] [ῠ], υπερσ. [[εἴλυτο]] ([[εἴλω]])·<br /><b class="num">I.</b> [[τυλίγω]], [[περιτυλίγω]], σε Ομήρ. Ιλ. — Παθ., είμαι τυλιγμένος ή καλυμμένος, <i>νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους</i> κ.λπ., σε Όμηρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Παθ., επίσης [[ἰλυσπάομαι]], σέρνομαι ή [[περπατώ]] έχοντας λυγίσει σαν [[σκουλήκι]], λέγεται για [[κουτσό]] άνθρωπο, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> στον Θεόκρ. <i>εἰλυσθείς</i>, σημαίνει αυτός που έχει ανασηκωθεί, ο μαζεμένος.
}}
}}
{{elru
{{elru
Line 32: Line 32:
}}
}}
{{etym
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">wind around, envelop, cover</b> (Il.)<br />Other forms: (Arat. 432; <b class="b3">καταείλυον</b> v. l. Ψ 135 for <b class="b3">-νυον</b>, <b class="b3">-νυσαν</b>), perf. med. <b class="b3">εἴλυμαι</b> , fut. <b class="b3">κὰδ δέ</b> ... \/ <b class="b3">εἰλύσω Φ</b> 319, aor. <b class="b3">κατ-ειλύσαντε</b> (A. R. 3, 206); <b class="b3">εἰλύομαι</b> <b class="b2">wind itself and curl, sneak forward</b> (S. Ph. 291 and 702, [[swarm]] (Com.), aor. pass. <b class="b3">ἐλύσθη</b> [[rolled]], <b class="b3">ἐλυσθείς</b>, Theoc. 25, 246 therefor <b class="b3">εἰλυθείς</b>; A. R. 3, 296 <b class="b3">εἰλυμένος</b>).<br />Compounds: Some prefixed compounds: <b class="b3">κατ-ειλύω</b> (Hdt.), <b class="b3">δι-ειλυσθεῖσα</b> <b class="b2">sneaking through</b> (A. R. 4, 35), <b class="b3">ἐξ-ειλυσθέντες</b> (Theoc. 24, 17), <b class="b3">συν-ειλύω</b> (EM 333, 42).<br />Derivatives: From <b class="b3">ἐλυ-</b>: <b class="b3">ἔλυ-τρον</b> [[envelop]], [[shell]], [[container]] (Ion.-Att.) with <b class="b3">ἐλυτρόομαι</b> (Hp.); <b class="b3">ἔλυμα</b> <b class="b2">plough-beam</b> (Hes., length sec., s. below), in H. also = <b class="b3">νύσσα</b> (`turning point in a career') <b class="b3">καὶ τὸ ἱμάτιον</b>, cf. <b class="b3">εἴλυμα</b>; <b class="b3">ἔλυμος</b> a Phrygian pipe (S., Com.), in H. also [[envelop]]; <b class="b3">ἔλυστα ἄμπελος μέλαινα</b> H. (<b class="b3">-σ-</b> as in <b class="b3">ἐλύσθη</b>, s. below); deverbative <b class="b3">ἐλύσσει εἰλεῖται</b> H. - From <b class="b3">εἰλυ-</b>: <b class="b3">εἴλυμα</b> [[envelop]] (ζ 179 etc., cf. <b class="b3">ἔλυμα</b>); <b class="b3">εἰλυθμός</b> <b class="b2">hiding-place, hole</b> (Nic.), ap. H. = <b class="b3">ἕλκος</b>, <b class="b3">τρόμος</b> (to <b class="b3">εἰλύομαι</b>); <b class="b3">εἰλυός</b> = [[εἰλεός]] s. v.; <b class="b3">εἴλυσις</b> <b class="b2">sneaking forward</b> (sch. on <b class="b3">εἰλύομαι</b>); <b class="b3">εἰλύτας</b>, <b class="b3">ἐλλύτας</b> name of a cake' (inscr., H., <b class="b3">ἐλύτης</b> gramm.; s. Fraenkel Nom. ag. 1, 171f.); deverbat. <b class="b3">εἰλύσσεται εἰλεῖται</b> H. (cf. <b class="b3">ἐλύσσει</b>) with <b class="b3">εἰλυστήριον</b> (gloss.). - From <b class="b3">ἀλυ-</b> (zero grade): [[ἅλυσις]], [[ἀλύτας]], s. vv. - S. also <b class="b3">πέλλυτρον</b> and [[γολύριον]].<br />Origin: IE [Indo-European] [1140] <b class="b2">*u̯el-u-</b> [[envelop]], [[cover]]<br />Etymology: The gloss <b class="b3">γέλουτρον ἔλυτρον</b>, <b class="b3">ἤγουν λέπυρον</b> H. gives PGr. <b class="b3">Ϝέλυ-τρον</b>, identical with Skt. <b class="b2">varu-tra-</b> n. [[Obergewand]] (gramm.). <b class="b3">εἰλύω</b> can be from PGr. <b class="b3">*Ϝελ-ν-ύ-ω</b> and agree with Skt. <b class="b2">vr̥ṇóti</b> [[envelop]], [[cover]] (IE <b class="b2">*u̯l̥-ne-u-ti</b>); but the Greek word is late and rare which makes the identification less probable, s. below. Disyllabic <b class="b3">Ϝελυ-</b> in <b class="b3">(Ϝ)ελύ-σ-θη</b> etc. (with analogical <b class="b3">-σ-</b>; Schwyzer 761) also in Arm. <b class="b2">gelu-m</b> [[turn]] (formation not certain) and in Lat. [[volvō]]; an iterative formation of it is Goth. [[walwjan]], OE [[wealwian]] <b class="b2">revolve (onself)</b>. Note <b class="b3">(Ϝ)έλυ-μα</b> with the same sec. long vowel as Lat. [[volūmen]]; further Arm. [[gelumn]] [[turning]]. - In the Greek system the perfect <b class="b3">εἴλυμαι</b> < <b class="b3">*Ϝέ-Ϝλυ-μαι</b> (with long vowel; <b class="b3">Ϝ-</b> uncertain s. Chantr. Gramm. hom. 1, 131 and Schwyzer 649e) was important; both in (late) <b class="b3">εἰλῦσαι</b> and <b class="b3">εἰλυσθείς</b> and in the many nouns in <b class="b3">εἰλυ-</b> it was decisive. - Ample discussion (partly diff.) in Solmsen Unt. 232ff.
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">wind around, envelop, cover</b> (Il.)<br />Other forms: (Arat. 432; <b class="b3">καταείλυον</b> v. l. Ψ 135 for <b class="b3">-νυον</b>, <b class="b3">-νυσαν</b>), perf. med. <b class="b3">εἴλυμαι</b> , fut. <b class="b3">κὰδ δέ</b> ... \/ <b class="b3">εἰλύσω Φ</b> 319, aor. <b class="b3">κατ-ειλύσαντε</b> (A. R. 3, 206); <b class="b3">εἰλύομαι</b> <b class="b2">wind itself and curl, sneak forward</b> (S. Ph. 291 and 702, [[swarm]] (Com.), aor. pass. <b class="b3">ἐλύσθη</b> [[rolled]], <b class="b3">ἐλυσθείς</b>, Theoc. 25, 246 therefor <b class="b3">εἰλυθείς</b>; A. R. 3, 296 <b class="b3">εἰλυμένος</b>).<br />Compounds: Some prefixed compounds: <b class="b3">κατ-ειλύω</b> (Hdt.), <b class="b3">δι-ειλυσθεῖσα</b> <b class="b2">sneaking through</b> (A. R. 4, 35), <b class="b3">ἐξ-ειλυσθέντες</b> (Theoc. 24, 17), <b class="b3">συν-ειλύω</b> (EM 333, 42).<br />Derivatives: From <b class="b3">ἐλυ-</b>: <b class="b3">ἔλυ-τρον</b> [[envelop]], [[shell]], [[container]] (Ion.-Att.) with <b class="b3">ἐλυτρόομαι</b> (Hp.); <b class="b3">ἔλυμα</b> <b class="b2">plough-beam</b> (Hes., length sec., s. below), in H. also = <b class="b3">νύσσα</b> (`turning point in a career') <b class="b3">καὶ τὸ ἱμάτιον</b>, cf. <b class="b3">εἴλυμα</b>; <b class="b3">ἔλυμος</b> a Phrygian pipe (S., Com.), in H. also [[envelop]]; <b class="b3">ἔλυστα ἄμπελος μέλαινα</b> H. (<b class="b3">-σ-</b> as in <b class="b3">ἐλύσθη</b>, s. below); deverbative <b class="b3">ἐλύσσει εἰλεῖται</b> H. - From <b class="b3">εἰλυ-</b>: <b class="b3">εἴλυμα</b> [[envelop]] (ζ 179 etc., cf. <b class="b3">ἔλυμα</b>); <b class="b3">εἰλυθμός</b> <b class="b2">hiding-place, hole</b> (Nic.), ap. H. = <b class="b3">ἕλκος</b>, <b class="b3">τρόμος</b> (to <b class="b3">εἰλύομαι</b>); <b class="b3">εἰλυός</b> = [[εἰλεός]] s. v.; <b class="b3">εἴλυσις</b> <b class="b2">sneaking forward</b> (sch. on <b class="b3">εἰλύομαι</b>); <b class="b3">εἰλύτας</b>, <b class="b3">ἐλλύτας</b> name of a cake' (inscr., H., <b class="b3">ἐλύτης</b> gramm.; s. Fraenkel Nom. ag. 1, 171f.); deverbat. <b class="b3">εἰλύσσεται εἰλεῖται</b> H. (cf. <b class="b3">ἐλύσσει</b>) with <b class="b3">εἰλυστήριον</b> (gloss.). - From <b class="b3">ἀλυ-</b> (zero grade): [[ἅλυσις]], [[ἀλύτας]], s. vv. - S. also <b class="b3">πέλλυτρον</b> and [[γολύριον]].<br />Origin: IE [Indo-European] [1140] <b class="b2">*u̯el-u-</b> [[envelop]], [[cover]]<br />Etymology: The gloss <b class="b3">γέλουτρον ἔλυτρον</b>, <b class="b3">ἤγουν λέπυρον</b> H. gives PGr. <b class="b3">Ϝέλυ-τρον</b>, identical with Skt. <b class="b2">varu-tra-</b> n. [[Obergewand]] (gramm.). <b class="b3">εἰλύω</b> can be from PGr. <b class="b3">*Ϝελ-ν-ύ-ω</b> and agree with Skt. <b class="b2">vr̥ṇóti</b> [[envelop]], [[cover]] (IE <b class="b2">*u̯l̥-ne-u-ti</b>); but the Greek word is late and rare which makes the identification less probable, s. below. Disyllabic <b class="b3">Ϝελυ-</b> in <b class="b3">(Ϝ)ελύ-σ-θη</b> etc. (with analogical <b class="b3">-σ-</b>; Schwyzer 761) also in Arm. <b class="b2">gelu-m</b> [[turn]] (formation not certain) and in Lat. [[volvō]]; an iterative formation of it is Goth. [[walwjan]], OE [[wealwian]] <b class="b2">revolve (onself)</b>. Note <b class="b3">(Ϝ)έλυ-μα</b> with the same sec. long vowel as Lat. [[volūmen]]; further Arm. [[gelumn]] [[turning]]. - In the Greek system the perfect <b class="b3">εἴλυμαι</b> < <b class="b3">*Ϝέ-Ϝλυ-μαι</b> (with long vowel; <b class="b3">Ϝ-</b> uncertain s. Chantr. Gramm. hom. 1, 131 and Schwyzer 649e) was important; both in (late) <b class="b3">εἰλῦσαι</b> and <b class="b3">εἰλυσθείς</b> and in the many nouns in <b class="b3">εἰλυ-</b> it was decisive. - Ample discussion (partly diff.) in Solmsen Unt. 232ff.
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
Line 38: Line 38:
}}
}}
{{FriskDe
{{FriskDe
|ftr='''εἰλύω''': {eilúō}<br />'''Forms''': (Arat. 432; καταείλυον v. l. Ψ 135 für -νυον, -νυσαν), Perf. Med. εἴλυμαι (ep. seit Il.), Fut. κὰδ δέ ... / εἰλύσω Φ 319, Aor. κατειλύσαντε (A. R. 3, 206); εἰλύομαι [[sich winden und krümmen]], [[sich fortschleppen]], [[vorwärtskriechen]] (S. ''Ph''. 291 und 702, von den mühsamen Bewegungen des verwundeten Philoktetes), [[kribbeln]] (Kom., von einem Fischschwarm), Aor. Pass. [[ἐλύσθη]] [[rollte]], [[ἐλυσθείς]] [[sich krümmend]], [[windend]], [[duckend]] (ep. seit Il.; Theok. 25, 246 dafür εἰλυθείς; A. R. 3, 296 εἰλυμένος); [[umhüllt]], [[bedeckt]] (A. R., Opp.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[umwinden]], [[umhüllen]], [[bedecken]];<br />'''Composita''' : Vereinzelte Präfixkomposita: [[κατειλύω]] (s. oben, -υμένος Hdt.), διειλυσθεῖσα [[durchkriechend]] (A. R. 4, 35), ἐξειλυσθέντες [[hinauskriechend]] (Theok. 24, 17), [[συνειλύω]] [[zusammenrollen]] (''EM'' 333, 42).<br />'''Derivative''': Ableitungen: 1. Aus ἐλυ-: ἔλυ-τρον [[Hülle]], [[Schale]], [[Futteral]], [[Behälter]] (ion. att.) mit ἐλυτρόομαι (Hp.); [[ἔλυμα]] [[Pflugbaum]] (Hes., Vokallänge sekundär, s. unten), nach H. auch = [[νύσσα]] ([[Wendepunkt der Laufbahn]]) καὶ τὸ [[ἱμάτιον]], vgl. [[εἴλυμα]]; [[ἔλυμος]] Bez. einer phrygischen Pfeife (S., Kom.), nach H. auch [[Futteral]]; ἔλυστα· [[ἄμπελος]] [[μέλαινα]] H. (-σ- wie in [[ἐλύσθη]], s. unten); Deverbativum [[ἐλύσσει]]· εἰλεῖται H. — 2. Aus εἰλυ-: [[εἴλυμα]] [[Hülle]] (ζ 179 usw., vgl. [[ἔλυμα]]); [[εἰλυθμός]] [[Schlupfwinkel]], [[Höhle]] (Nik.), nach H. = [[ἕλκος]], [[τρόμος]] (zu εἰλύομαι); [[εἰλυός]] = [[εἰλεός]] s. d.; [[εἴλυσις]] [[das Vorwärtskriechen]] (Sch., zu εἰλύομαι); [[εἰλύτας]], ἐλλύτας N. eines Kuchens, "Brezel" (Inschr., H., ἐλύτης Gramm.; s. Fraenkel Nom. ag. 1, 171f.); Deverbativum [[εἰλύσσεται]]· εἰλεῖται H. (vgl. [[ἐλύσσει]]) mit [[εἰλυστήριον]] (Gloss.). — 3. Aus ἀλυ- (Schwachstufe): [[ἅλυσις]], ἀλύτας, s. dd. — S. noch [[πέλλυτρον]] und [[γολύριον]].<br />'''Etymology''' : Die Hesychglosse [[γέλουτρον]]· [[ἔλυτρον]], [[ἤγουν]] [[λέπυρον]] ergibt urgr. ϝέλυτρον, das mit aind. ''varu''-''tra''- n. [[Obergewand]] (Gramm.) formal identisch ist. Ebenso kann das Präsens [[εἰλύω]] für urgr. *ϝελν-ύω stehen und damit bis auf die sekundäre Hochstufe und die abweichende Flexionsweise zu aind. ''vr̥ṇóti'' [[umhüllen]], [[bedecken]] genau stimmen (idg. Grundform *''u̯l̥''-''ne''-''u''-(''ti''), vgl. (ϝ)άλυσις); das späte und sporadische Auftreten von [[εἰλύω]], -ομαι ist indessen einer unmittelbaren Gleichsetzung nicht ganz günstig, vgl. unten. Das zweisilbige ϝελυ- in (ϝ)ελύσ-θη usw. (mit analogischem -σ-; Schwyzer 761) erscheint noch in arm. ''gelu''-''m'' [[drehen]] (Bildung nicht eindeutig) und in dem thematischen Wurzelpräsens lat. ''volvō''; eine Iterativbildung davon ist got. ''walwjan'', ags. ''wealwian'' ‘(sich) wälzen’. Zu bemerken noch (ϝ)έλυμα mit derselben sekundären Vokallänge und derselben Bildungsweise wie lat. ''volūmen''; dazu noch arm. ''gelumn'' [[Drehung]] (dessen ''u'' auch zum Suffix gehören kann; vgl. die kritischen Bemerkungen bei Bq 225 A. 1). — Bei der Gestaltung des griechischen Formensystems hat das reduplizierte Perfekt εἴλυμαι aus *ϝέϝλυμαι (mit langvokalischer einsilbiger Schwundstufe und unklaren Spuren des ϝ-, s. Chantraine Gramm. hom. 1, 131 und Schwyzer 649e) eine entscheidende Rolle gespielt; sowohl für die späten εἰλῦσαι und εἰλυσθείς wie für die zahlreichen Nomina auf εἰλυ- war es maßgebend; auch εἰλύσω und sogar [[εἰλύω]], -ομαι lassen sich daraus erklären. — Ausführliche Behandlung (teilweise abweichend) bei Solmsen Unt. 232ff.; weiteres s. 2. [[εἰλέω]].<br />'''Page''' 1,461-462
|ftr='''εἰλύω''': {eilúō}<br />'''Forms''': (Arat. 432; καταείλυον v. l. Ψ 135 für -νυον, -νυσαν), Perf. Med. εἴλυμαι (ep. seit Il.), Fut. κὰδ δέ ... / εἰλύσω Φ 319, Aor. κατειλύσαντε (A. R. 3, 206); εἰλύομαι [[sich winden und krümmen]], [[sich fortschleppen]], [[vorwärtskriechen]] (S. ''Ph''. 291 und 702, von den mühsamen Bewegungen des verwundeten Philoktetes), [[kribbeln]] (Kom., von einem Fischschwarm), Aor. Pass. [[ἐλύσθη]] [[rollte]], [[ἐλυσθείς]] [[sich krümmend]], [[windend]], [[duckend]] (ep. seit Il.; Theok. 25, 246 dafür εἰλυθείς; A. R. 3, 296 εἰλυμένος); [[umhüllt]], [[bedeckt]] (A. R., Opp.).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[umwinden]], [[umhüllen]], [[bedecken]];<br />'''Composita''' : Vereinzelte Präfixkomposita: [[κατειλύω]] (s. oben, -υμένος Hdt.), διειλυσθεῖσα [[durchkriechend]] (A. R. 4, 35), ἐξειλυσθέντες [[hinauskriechend]] (Theok. 24, 17), [[συνειλύω]] [[zusammenrollen]] (''EM'' 333, 42).<br />'''Derivative''': Ableitungen: 1. Aus ἐλυ-: ἔλυ-τρον [[Hülle]], [[Schale]], [[Futteral]], [[Behälter]] (ion. att.) mit ἐλυτρόομαι (Hp.); [[ἔλυμα]] [[Pflugbaum]] (Hes., Vokallänge sekundär, s. unten), nach H. auch = [[νύσσα]] ([[Wendepunkt der Laufbahn]]) καὶ τὸ [[ἱμάτιον]], vgl. [[εἴλυμα]]; [[ἔλυμος]] Bez. einer phrygischen Pfeife (S., Kom.), nach H. auch [[Futteral]]; ἔλυστα· [[ἄμπελος]] [[μέλαινα]] H. (-σ- wie in [[ἐλύσθη]], s. unten); Deverbativum [[ἐλύσσει]]· εἰλεῖται H. — 2. Aus εἰλυ-: [[εἴλυμα]] [[Hülle]] (ζ 179 usw., vgl. [[ἔλυμα]]); [[εἰλυθμός]] [[Schlupfwinkel]], [[Höhle]] (Nik.), nach H. = [[ἕλκος]], [[τρόμος]] (zu εἰλύομαι); [[εἰλυός]] = [[εἰλεός]] s. d.; [[εἴλυσις]] [[das Vorwärtskriechen]] (Sch., zu εἰλύομαι); [[εἰλύτας]], ἐλλύτας N. eines Kuchens, "Brezel" (Inschr., H., ἐλύτης Gramm.; s. Fraenkel Nom. ag. 1, 171f.); Deverbativum [[εἰλύσσεται]]· εἰλεῖται H. (vgl. [[ἐλύσσει]]) mit [[εἰλυστήριον]] (Gloss.). — 3. Aus ἀλυ- (Schwachstufe): [[ἅλυσις]], ἀλύτας, s. dd. — S. noch [[πέλλυτρον]] und [[γολύριον]].<br />'''Etymology''' : Die Hesychglosse [[γέλουτρον]]· [[ἔλυτρον]], [[ἤγουν]] [[λέπυρον]] ergibt urgr. ϝέλυτρον, das mit aind. ''varu''-''tra''- n. [[Obergewand]] (Gramm.) formal identisch ist. Ebenso kann das Präsens [[εἰλύω]] für urgr. *ϝελν-ύω stehen und damit bis auf die sekundäre Hochstufe und die abweichende Flexionsweise zu aind. ''vr̥ṇóti'' [[umhüllen]], [[bedecken]] genau stimmen (idg. Grundform *''u̯l̥''-''ne''-''u''-(''ti''), vgl. (ϝ)άλυσις); das späte und sporadische Auftreten von [[εἰλύω]], -ομαι ist indessen einer unmittelbaren Gleichsetzung nicht ganz günstig, vgl. unten. Das zweisilbige ϝελυ- in (ϝ)ελύσ-θη usw. (mit analogischem -σ-; Schwyzer 761) erscheint noch in arm. ''gelu''-''m'' [[drehen]] (Bildung nicht eindeutig) und in dem thematischen Wurzelpräsens lat. ''volvō''; eine Iterativbildung davon ist got. ''walwjan'', ags. ''wealwian'' ‘(sich) wälzen’. Zu bemerken noch (ϝ)έλυμα mit derselben sekundären Vokallänge und derselben Bildungsweise wie lat. ''volūmen''; dazu noch arm. ''gelumn'' [[Drehung]] (dessen ''u'' auch zum Suffix gehören kann; vgl. die kritischen Bemerkungen bei Bq 225 A. 1). — Bei der Gestaltung des griechischen Formensystems hat das reduplizierte Perfekt εἴλυμαι aus *ϝέϝλυμαι (mit langvokalischer einsilbiger Schwundstufe und unklaren Spuren des ϝ-, s. Chantraine Gramm. hom. 1, 131 und Schwyzer 649e) eine entscheidende Rolle gespielt; sowohl für die späten εἰλῦσαι und εἰλυσθείς wie für die zahlreichen Nomina auf εἰλυ- war es maßgebend; auch εἰλύσω und sogar [[εἰλύω]], -ομαι lassen sich daraus erklären. — Ausführliche Behandlung (teilweise abweichend) bei Solmsen Unt. 232ff.; weiteres s. 2. [[εἰλέω]].<br />'''Page''' 1,461-462
}}
}}