κνῖσα: Difference between revisions

|Definition=Ep.κνίση [<b class="b3">ῑ], ης, ἡ</b>, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">steam and odour of fat</b> which exhales from roasting meat, [[smell]] or <b class="b2">savour of a burnt sacrifice</b> (<b class="b3">ἡ λιπαροῦ θυμίασις</b>, opp. <b class="b3">λιγνύς</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>387b6</span>, cf. <span class="bibl">388a5</span>); κνίση δ' οὐρανὸν ἷκεν ἑλισσομένη περὶ καπνῷ <span class="bibl">Il.1.317</span>; κνίσην δ' ἐκ πεδίου ἄνεμοι φέρον οὐρανὸν εἴσω <span class="bibl">8.549</span>, cf.<span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>193</span>, <span class="bibl">1517</span>: generally, [[odour of savoury meat]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ach.</span>1045</span> (lyr.), <span class="bibl">Alex.261.4</span>; αἱ ἐκ τῶν αἱμάτων καὶ σαρκῶν κ. <span class="bibl">Porph. <span class="title">Abst.</span>2.42</span>; of eructations, Xenocr. ap. <span class="bibl">Orib.2.58.152</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">that which causes this smell, fat caul</b> (cf. <b class="b3">κνῖσα· ἐπίπλους</b>, <span class="title">AB</span>1095), in which the flesh of the victim was wrapped and burnt, μηρούς τ' ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν <span class="bibl">Il.1.460</span>, cf. <span class="bibl">Od.18.45</span>, <span class="bibl">119</span>, etc.; κνίσῃ τε κῶλα συγκαλυπτά <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>496</span>:—<b class="b3">κνίσσα, κνίσση</b> are incorrect forms, cf. Hdn.Gr.<span class="bibl">2.901</span>, al.</span>

{{ls

|lstext='''κνῖσα''': Ἐπικ. κνίση, ης, ἡ, Λατ. nidor, ὁ λιπαρὸς ἀτμὸς ἢ «ἀχνὸς» καὶ ἡ ὀσμὴ ὀπτωμένου κρέατος, ἡ ἐκ τῶν θυμάτων ἀναφερομένη [[ἀναθυμίασις]], ἥτις εὐηρέστει τοὺς Θεούς, (ἡ λιπαροῦ θυμιάσις, διακεκριμένη ἀπὸ τῆς λιγνύος, Ἀριστ. Μετεωρ. 4. 9, 28, πρβλ. 34), συχνὸν παρ’ Ὁμ.· κνίση δ’ οὐρανὸν ἷκεν ἑλισσομένη περὶ καπνῷ Ἰλ. Α. 317· κνίσην δ’ ἐκ πεδίου ἄνεμοι φέρον οὐρανὸν [[εἴσω]] Θ. 549· πρβλ. τὴν διακωμῴδησιν τοῦτου ἐν Ἀριστοφ. Ὄρν. 193, 1517· [[καθόλου]] ἡ ὀσμὴ εὐχύμου κρέατος, ὁ αὐτ. ἐν Ἀχαρν. 1045, Ἄλεξ. ἐν Ἀδ. 1. 4. ΙΙ. τὸ προξενοῦν τὴν ὀσμὴν ταύτην καὶ ἀτμόν, δηλ. ὡς τὸ [[δημός]], τὸ παχὺν ἐπίπλουν, ἐν ᾧ ἡ σὰρξ τοῦ θύματος ἐτυλίσσετο καὶ ἐκαίετο, αὐτὸ τὸ [[λίπος]] τοῦ ἱερείου, μηρούς τ’ ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν Ἰλ. Α. 460, πρβλ. Ὀδ. Σ. 45, 119, κτλ· κνίσῃ τε κῶλα συγκαλυπτὰ Αἰσχύλ. Πρ. 496. ― Κνίσα, κνίση, δι’ ἑνὸς σ [[εἶναι]] ὀρθότεροι τύποι ἀντὶ τῶν κοινῶν [[κνίσσα]], κνίσση, οὓς εἰσήγαγον οἱ ἀντιγραφεῖς ἀγνοοῦντες ὅτι τὸ ι ἦν φύσει [[μακρόν]]), Δράκων σ. 21. 4, Ἠρῳδιαν. παρ’ Εὐσταθ. 49. 31., 1766. 30., 1810. 30· κατὰ [[ταῦτα]] οἱ νεώτεροι ἐκδόται ἀποκατέστησαν τοὺς δι’ ἑνὸς σ τύπους, ἴδε Elmsl. εἰς Ἀριστοφ. Ἀχ. 1045.

{{bailly

|btext=<i>mieux que</i> [[κνῖσσα]];<br />ης (ἡ) :<br /><b>1</b> odeur de la viande et de la graisse brûlées dans les sacrifices ; <i>en gén.</i> odeur, fumet d’un rôti ; <i>fig.</i> fumée (de la gloire);<br /><b>2</b> graisse des victimes.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>lat.</i> nidor.

|mltxt=η (AM κνῑσα, Α και επικ. τ. κνίση)<br /><b>1.</b> ο [[λιπαρός]] [[ατμός]], ο [[αχνός]] και η [[οσμή]] από το [[ψήσιμο]] του κρέατος («κνίση δ' οὐρανὸν ἶκεν ἑλισσομένη περὶ καπνῷ» — η [[κνίσα]] γύριζε [[γύρω]] από τον καπνό κι έφτανε στον ουρανό, <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> το [[λίπος]] με το οποίο τύλιγαν το [[κρέας]] και τα κόκαλα του σφαγίου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Οι συγγενείς τ. άλλων ΙΕ γλωσσών (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>nidor</i> «[[οσμή]] ψητού κρέατος» <span style="color: red;"><</span> <i>qnidos</i>, αρχ. νορβ. <i>hniss</i> «[[οσμή]] λίπους» <span style="color: red;"><</span> <i>qnid</i>-<i>to</i>) οδηγούν σε αρχικό ελλ. τ. <i>κνιδ</i>-<i>σᾱ</i>, που έδωσε τον επικ. τ. <i>κνίση</i> και μεταγενέστερα τον αττ. τ. <i>κνῖσă</i>. Η [[συγγένεια]], εξάλλου, του αρχ. νορβ. τ. <i>hniss</i> με το ρ. <i>hnitan</i> «[[αγγίζω]]» αποτελεί ισχυρή [[ένδειξη]] συγγένειας του [[κνῖσα]] με το [[κνίζω]] «[[ξύνω]]». Παρλλ. σημασιολογικά [[είναι]] και η [[συγγένεια]] του γοτθ. <i>stiggan</i> «[[αγγίζω]]» με το αρχ. άνω γερμ. <i>stinkan</i> «[[μυρίζω]] άσχημα». Το [[κνῖσα]] [[επομένως]] συνδέεται με το <i>κνῐζω</i>, εμφανίζοντας όμως μακρό [[φωνήεν]] -<i>ῑ</i>-, όπως ακριβώς και το [[κνίδη]] «[[τσουκνίδα]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[κνισαλέος]], [[κνισάριον]], [[κνισήεις]], [[κνισηρός]], [[κνιστός]], [[κνισώ]] / -<i>άω</i><br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[κνισώ]] / -<i>όω</i>, [[κνισώδης]], [[κνισωτός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[κνισοδιώκτης]], [[κνισοκόλαξ]], [[κνισολοιχία]], [[κνισολοιχός]], [[κνισοτηρητής]]<br /><b>μσν.</b><br />[[κνισοθύτης]]].

{{elru

|elrutext='''κνῖσα:''' и [[κνίσσα]], эп.-ион. [[κνίση]] (ῑ) ἡ<br /><b class="num">1)</b> чад сжигаемого жира, запах сжигаемых жертв: κ. οὐρανὸν ἷκεν Hom. благоухание жертвоприношений возносилось к небу;<br /><b class="num">2)</b> запах жареного: ἀποκτενεῖς λιμῷ με καὶ τοὺς γείτονας κνίσῃ Arph. голодом и запахом жареных кушаний ты замучишь меня и соседей;<br /><b class="num">3)</b> тук, жир: γαστὴρ ἐμπλείη κνίσης τε καὶ αἵματος Hom. (козий) желудок, наполненный жиром и кровью (род колбасы); κνίσῃ κῶλα συγκαλυπτά Aesch. обложенные жиром члены (жертвенного животного).

|elnltext=κνῖσα -ης, ἡ, Ion. κνίση geurende vetdamp (van gebraden vlees bij offers), offergeur:. κνίση δ ’ οὐρανὸν ἷκεν de geurende damp van de offers reikte tot de hemel Il. 1.317. vet (dat bij het offer het vlees omhult):. μηρούς... κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν zij bedekten de schenkelstukken met vet Il. 1.460; κνίσῃ... κῶλα ξυνκαλυπτά de met vet bedekte dijstukken Aeschl. PV 496.

|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">steam and odour of fat, smell and savour of burnt sacrifice, fat caul</b> (Il., Arist., hell.).<br />Other forms: ep. <b class="b3">κνίση</b>. Also <b class="b3">κνῖσος</b> n. (Kom. Adesp. 608, Sch.), after <b class="b3">λίπος</b> a. o.<br />Compounds: Compp., e. g. <b class="b3">πολύ-κνισος</b> <b class="b2">with rich smell of the sacrifice</b> (A. R.).<br />Derivatives: <b class="b3">κνισήεις</b> (κ 10, Pi.), <b class="b3">κνισωτός</b> (A. Ch. 485), <b class="b3">κνισηρός</b> (Achae. 7) <b class="b2">smelling of fat</b>, <b class="b3">κνισώδης</b> [[id]], [[fett]] (Arist., Gal.), <b class="b3">κνισαλέος</b> (H.), <b class="b3">κνισός</b> (Ath. 3, 115e; = <b class="b3">κνισήεις</b>. Denomin. verbs: <b class="b3">κνισάω</b> <b class="b2">fill with the smell...</b> (E., Ar.), <b class="b3">κνισόομαι</b>, <b class="b3">-όω</b> <b class="b2">be changed into the smell..., give the smell...</b> (Arist., Ph.).<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably], PGX [probably a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Lat. [[nīdor]] m. <b class="b2">smell of roasted meat, vapour, smoke</b>, which can come from <b class="b2">*cnīdōs</b>, makes for <b class="b3">κνίση</b>, from where secondarily <b class="b3">κνῖσα</b> (Solmsen Wortforschung 238), an <b class="b2">s-</b>stem based <b class="b3">*κνιδσ-α</b> possible, from IE. <b class="b2">*knīdos-</b> n.; cf. on <b class="b3">ἕρση</b>. Close is OWNo. [[hniss]] n. <b class="b2">strong smell, bad taste in eating</b>, IE. <b class="b2">*knid-to-</b>. As this without doubt belongs to [[hnītan]] <b class="b2">push against</b> (cf. Goth. [[stigqan]] [[push]] = OHG [[stincan]] [[stink]]), one assumes also for [[nīdor]] and <b class="b3">κνῖσα</b> a comparable origin, i.e. connection with <b class="b3">κνίζω</b>. As for <b class="b3">κνίδη</b> we have however for <b class="b3">κνῖσα</b> and [[nīdor]] to start from a longvovalic form. - From Celtic perh. here Ir. a. Welsh [[cnes]] [[skin]] (IE. <b class="b2">*knid-tā</b>; cf. OWNo. [[hniss]]; on the meaning Vendryes WuS 12, 243). - See Bq, Bechtel Lex. s. <b class="b3">κνίση</b>, W.-Hofmann s. [[nidor]]; s. also on <b class="b3">-κναίω</b>. - The long vowel is quite problematic for IE; is the word rather Pre-Greek?

|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> Lat. [[nidor]], the [[steam]] and [[odour]] [[which]] exhales from roasting [[meat]], the [[savour]] and [[steam]] of [[burnt]] [[sacrifice]], [[which]] ascends up to [[heaven]] as a [[gift]] to the gods, Hom.<br /><b class="num">II.</b> that [[which]] caused [[this]] [[smell]] and [[steam]], i. e. the fat, in [[which]] the [[flesh]] of the [[victim]] was wrapped and [[burnt]], μηρούς τ' [[ἐξέταμον]] [[κατά]] τε κνίσῃ ἐκάλυψαν Il.

|ftr='''κνῖσα''': {knĩsa}<br />'''Forms''': ep. [[κνίση]]<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Fettdampf]], [[Opfergeruch]], [[die fette Netzhaut]] (ep. poet. seit Il., Arist., hell. u. sp. Prosa).<br />'''Composita''' : Kompp., z. B. [[πολύκνισος]] [[mit reichem Opfergeruch]] (A. R.).<br />'''Derivative''': Davon mehrere Adjektiva: [[κνισήεις]] (κ 10, Pi.), [[κνισωτός]] (A. ''Ch''. 485), [[κνισηρός]] (Achae. 7) [[fettdampfend]], [[voll Opfergeruch]], [[κνισώδης]] [[fettdampfend]], [[fett]] (Arist., Gal. usw.), [[κνισαλέος]] (H.), [[κνισός]] (Ath. 3, 115e; nach dem Adj. auf -[[σός]]) = [[κνισήεις]]. Denominative Verba: [[κνισάω]] [[mit Opfergeruch anfüllen]] (E., Ar. usw.), κνισόομαι, -όω [[in Fettdampf verwandelt werden]], [[Fettdampf abgeben]], [[mit Fettdampf anfüllen]] (Arist., Ph. usw.). — Nebenform [[κνῖσος]] n. (''Kom''. ''Adesp''. 608, Sch.), nach [[λίπος]] u. a.<br />'''Etymology''' : Lat. ''nīdor'' m. [[Bratenduft]], [[Brodem]], [[Qualm]], das für *''cnīdōs'' stehen kann, macht für [[κνίση]], woraus sekundär [[κνῖσα]] (Solmsen Wortforschung 238), eine auf einen ''s''-Stamm zurückgehende Grundform *κνιδσα wahrscheinlich, von idg. *''qnīdos''- n.; vgl. zu [[ἕρση]]. Nahe kommt awno. ''hniss'' n. [[starker Geruch]], [[ekelhafter Geschmack beim Essen]], idg. *''qnĭd''-''to''-. Da dies unzweifelhaft zu ''hnītan'' [[anstoßen]] gehört (vgl. u. a. got. ''stigqan'' [[stoßen]] = ahd. ''stincan'' [[stinken]]), wird auch für ''nīdor'' und [[κνῖσα]] ein ähnlicher Ursprung, somit auch Verwandtschaft mit [[κνίζω]], nahegelegt. Wie für κνί̄δη ist aber für [[κνῖσα]] und ''nīdor'' von einer langvokalischen Hochstufe auszugehen. — Aus dem Keltischen wahrscheinlich hierher ir. u. kymr. ''cnes'' [[Haut]] (idg. *''qnĭd''-''tā''; vgl. awno. ''hniss''; zur Bedeutung Vendryes WuS 12, 243). — Lit. bei Bq, Bechtel Lex. s. [[κνίση]], W.-Hofmann s. ''nidor''; s. noch zu [[-[[κναίω]].<br />'''Page''' 1,885