3,274,916
edits
ἐπεύχομαι: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "S.''OC''" to "S.''OC''"
m (Text replacement - "<b class="b2">([\w]+ [\w]+ [\w]+)<\/b>" to "$1") |
|||
| (31 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=epeychomai | |Transliteration C=epeychomai | ||
|Beta Code=e)peu/xomai | |Beta Code=e)peu/xomai | ||
|Definition= | |Definition=<span class="bld">A</span> [[pray]] or [[make a vow to]] a deity, c. dat., [[θεοῖς]], [[Διΐ]], Od.11.46, Il.6.475, etc.; but in [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1024, <b class="b3">ἐ. θεοῖς</b> [[give thanks to]] them: c. dat. et inf., [[pray to]] one that.., ἐπεύχετο πᾶσι θεοῖσι νοστῆσαι Ὀδυσῆα Od.14.423, 20.238, cf. S.''Ph.''1470, Ar.''Pax''1320 (anap.), etc.: without a dat., κατθανεῖν ἐπηυχόμην S.''Tr.''16; <b class="b3">ἐ. εὐορκοῦντι εἶναι ἀγαθά</b> Lexap.And.1.98, cf. Aeschin.3.111: c. acc. rei, [[pray for]], θανάτου μοῖραν A.''Ag.'' 1462 (lyr.): c. acc. cogn., ἐ. λιτάς [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''484; τοιαῦτα θεοῖς A.''Th.'' 280: later, c. acc. pers., ἐ. θεούς Aristaenet.2.2.<br><span class="bld">II</span> [[vow]], c. fut. inf., ἐ. θήσειν τροπαῖα A.''Th.''276.<br><span class="bld">III</span> [[imprecate upon]], μόρον.. Πελοπίδαις Id.''Ag.''1600, cf. 501, ''Ch.''112; ἀρὰς τοῖς ἀπειθοῦσιν Pl.''Criti.'' 119e: c. inf. ἐπεύχομαι [αὐτῷ] παθεῖν [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''249: abs., [[utter imprecations]], μὴ 'πεύξῃ πέρα Id.''Ph.''1286, cf. ''Tr.''809: rarely in good sense, ἐ. εὐτυχίαν τινί Plu.''Galb.''18; ἐ. τινὶ εὐτυχεῖν A.''Th.''481.<br><span class="bld">IV</span> [[exult over]], δοιοῖσιν ἐπεύξεαι Ἱππασίδῃσι Il.11.431: abs., 5.119.<br><span class="bld">2</span> c. inf., boast that.., c. aor. inf., μιγῆναι ''h.Ven.''287; fut., A.''Ag.''1262; pres., Id.''Eu.''58, etc.; <b class="b3">Ἄργος πατρίδ' ἐμὴν ἐ.</b> (''[[sc.]]'' [[εἶναι]]) E.''IT''508: c. part., <b class="b3">ἐ. ἐκφυγόν</b> [[boast]] that it has escaped, Pl.''Sph.''235c, cf. E.''Rh.''693 (reading [[θρασύς]]). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0918.png Seite 918]] 1) beten zu einer Gottheit, ihr Gelübde machen, θεοῖς, νοστῆσαι Ὀδυσῆα, zu den Göttern flehen, daß Odysseus zurückkehre, Od. 14, 423, wie Διΐ, Ἀρτέμιδι; so ματρί Pind. P. 3, 77; τοιαῦτ' ἐπεύχου μὴ φιλοστόνως θεοῖς Aesch. Spt. 261; Ἡλίῳ – ἐχθροὺς τίνειν Ag. 1296; Νύμφαις ἐπευξάμενοι νόστου σωτῆρας ἱκέσθαι Soph. Phil. 1456; τοῖσι θεοῖσιν διδόναι πλοῦτον τοῖς Ἕλλησιν Ar. Par 1285; τῷ θεῷ τὸ κεχαρισμένον αὐτῷ [[θῦμα]] [[ἑλεῖν]] Plat. Critia. 119 d; Folgde, wie πᾶσι θεοῖς, εὐτυχίαν μοι δοῦναι Dem. 18, 141; oft absolut, wie τάσδ' ἐπεύχεσθαι λιτάς Soph. O. C. 485; dazu, dabei flehen, Eur. Hec. 542. Erst Sp. auch mit dem acc. der Person, anflehen, θεούς Aristaen. 2, 2; Xen. Cyn. 1, 12. – Geloben, [[ἐπεύχομαι]] θήσειν τρόπαια Aesch. Spt. 258; – anwünschen, bes. etwas Böses, [[μόρον]] ἄφερτον Πελοπίδαις Aesch. Ag. 1582; [[ὅρκος]] μεγάλας ἀρὰς ἐπευχόμενος τοῖς ἀπειθοῦσι Plat. Critia. 119 e, vgl. Legg. XI, 931 b; καὶ ἐπεύχεται αὐτοῖς [[μήτε]] γῆν καρποὺς φέρειν Aesch. 3, 111, bei Sp. auch Gutes, wie εὐτυχίαν τινί Plut. Galb. 18. – 2) sich damit rühmen, prahlen, Il. 5, 119 u. öfter, δοιοῖσιν, Ἱππασίδῃσιν 11. 431; c. inf. Aesch. Ag. 1235; c. partic., Eum. 58; [[Ἄργος]] πατρίδ' ἐμήν. I. T. 508, μέγα [[θράσος]] Rhes. 693; ἣν [[οὔποτε]] ἐπεύξεταί τις ῥαστώνῃ παραλαβεῖν Plat. Epin. 991 c. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0918.png Seite 918]] 1) beten zu einer Gottheit, ihr Gelübde machen, θεοῖς, νοστῆσαι Ὀδυσῆα, zu den Göttern flehen, daß Odysseus zurückkehre, Od. 14, 423, wie Διΐ, Ἀρτέμιδι; so ματρί Pind. P. 3, 77; τοιαῦτ' ἐπεύχου μὴ φιλοστόνως θεοῖς Aesch. Spt. 261; Ἡλίῳ – ἐχθροὺς τίνειν Ag. 1296; Νύμφαις ἐπευξάμενοι νόστου σωτῆρας ἱκέσθαι Soph. Phil. 1456; τοῖσι θεοῖσιν διδόναι πλοῦτον τοῖς Ἕλλησιν Ar. Par 1285; τῷ θεῷ τὸ κεχαρισμένον αὐτῷ [[θῦμα]] [[ἑλεῖν]] Plat. Critia. 119 d; Folgde, wie πᾶσι θεοῖς, εὐτυχίαν μοι δοῦναι Dem. 18, 141; oft absolut, wie τάσδ' ἐπεύχεσθαι λιτάς Soph. O. C. 485; dazu, dabei flehen, Eur. Hec. 542. Erst Sp. auch mit dem acc. der Person, anflehen, θεούς Aristaen. 2, 2; Xen. Cyn. 1, 12. – Geloben, [[ἐπεύχομαι]] θήσειν τρόπαια Aesch. Spt. 258; – anwünschen, bes. etwas Böses, [[μόρον]] ἄφερτον Πελοπίδαις Aesch. Ag. 1582; [[ὅρκος]] μεγάλας ἀρὰς ἐπευχόμενος τοῖς ἀπειθοῦσι Plat. Critia. 119 e, vgl. Legg. XI, 931 b; καὶ ἐπεύχεται αὐτοῖς [[μήτε]] γῆν καρποὺς φέρειν Aesch. 3, 111, bei Sp. auch Gutes, wie εὐτυχίαν τινί Plut. Galb. 18. – 2) sich damit rühmen, prahlen, Il. 5, 119 u. öfter, δοιοῖσιν, Ἱππασίδῃσιν 11. 431; c. inf. Aesch. Ag. 1235; c. partic., Eum. 58; [[Ἄργος]] πατρίδ' ἐμήν. I. T. 508, μέγα [[θράσος]] Rhes. 693; ἣν [[οὔποτε]] ἐπεύξεταί τις ῥαστώνῃ παραλαβεῖν Plat. Epin. 991 c. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<b>I.</b> [[adresser une prière]] :<br /><b>1</b> prier, supplier : τινι qqn ; τι demander qch par une prière ; ἐπ. λιτάς SOPH adresser une prière ; τι θεοῖς ESCHL adresser une prière aux dieux ; κατθανεῖν ἐπηυχόμην SOPH je priais pour obtenir de mourir;<br /><b>2</b> [[rendre grâces par ses prières]] : θεοῖς SOPH aux dieux;<br /><b>3</b> faire vœu de, inf. fut.;<br /><b>4</b> [[exprimer un vœu]], [[un souhait]] <i>en mauv. part</i> : ἐπ. [[μόρον]] τινί ESCHL souhaiter la mort à qqn ; ἐπ. τινι avec un inf., souhaiter pour le malheur de qqn qu'une chose arrive;<br /><b>II.</b> [[se glorifier de]], [[se vanter de]] : τινι, τι de qch.<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[εὔχομαι]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐπεύχομαι:'''<br /><b class="num">1</b> (тж. ἐ. λιτάς Soph.) молить(ся), обращаться с мольбой (θεῷ Hom., Pind. и θεῷ ποιεῖν τι Hom., Aesch., Soph., Arph., Plat., Dem., Plut.): ἐ. θανάτου μοῖραν Aesch. и κατθανεῖν ἐ. Soph. молиться о (чьей-л.) смерти; ἐ. τι θεοῖς Aesch. молиться о чем-л. богам;<br /><b class="num">2</b> [[обращаться с благодарственной молитвой]] (θεοῖς Soph.);<br /><b class="num">3</b> [[давать обет]], [[клятвенно обещать]] (θήσειν τρόπαια Aesch.);<br /><b class="num">4</b> (во враждебном смысле), [[желать]], [[призывать]], (на чью-л. голову) ([[μόρον]] τινί Aesch.): ἐ. [[ἀράς]] τινι Plat. посылать проклятия кому-л.; ἐ. [[παθεῖν]] [[ἅπερ]] τοῖσδε [[ἀρτίως]] [[ἠρασάμην]] Soph. пусть обрушатся на меня (досл. я желаю испытать) все те бедствия, которые я на этих (убийц) недавно призвал;<br /><b class="num">5</b> (редко в благожелат. смысле) желать (εὐτυχίαν τινί Plut.);<br /><b class="num">6</b> [[проклинать]]: μὴ ᾽πεύξῃ (= ἐπεύξῃ) [[πέρα]] Soph. не проклинай больше;<br /><b class="num">7</b> [[хвастаться]], [[хвалиться]] (τι Eur. и ποιεῖν τι HH, Aesch., Plat.): ἐ. τινι Hom. торжествовать над кем-л. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἐπεύχομαι''': Ἀποθ., [[εὔχομαι]], [[προσεύχομαι]], παρακαλῶ, δέομαι, [[ἱκετεύω]], | |lstext='''ἐπεύχομαι''': Ἀποθ., [[εὔχομαι]], [[προσεύχομαι]], παρακαλῶ, δέομαι, [[ἱκετεύω]], μετὰ δοτ., θεοῖς Διῒ Ὅμ., Ἡρόδ., κλπ.· ἀλλ’ ἐν Σοφ. Ο. Κ. 1024, ἐπεύχεσθαι θεοῖς, προσφέρειν αὐτοῖς εὐχαριστίας·- μετ’ ἀπαρ., [[ἱκετεύω]] τινὰ ἵνα..., ἐπεύχετο πᾶσι θεοῖσι νοστῆσαι Ὀδυσῆα Ὀδ. Ξ. 423, Υ. 238, πρβλ. Σοφ. Φιλ. ἐν τέλει, Ἀριστοφ. Εἰρ. 1230, κτλ.· κατθανεῖν ἐπηυχόμην Σοφ. Τρ. 16· ἐπ. εὐορκοῦντι [[εἶναι]] ἀγαθὰ Νόμ. παρ’ Ἀνδοκ. 13.22, πρβλ. Αἰσχίν. 69.15·- μετ’ αἰτ. πράγμ., [[εὔχομαι]] [[ὅπως]] μοι ἐπέλθῃ τι, μηδὲν θανάτου μοῖραν ἐπεύχου τοῖσδε βαρυνθεὶς Αἰσχύλ. Ἀγ. 1462· [[ὡσαύτως]] μετὰ συστοίχ. αἰτ., ἐπ. λιτὰς Σοφ. Ο. Κ. 484· τοιαῦτα θεοῖς Αἰσχύλ. Θήβ. 279·- βραδύτερον μετ’ αἰτ. προσώπου ἐπ. θεοὺς Ξεν. Ἐφ. 1. 12, Ἀρισταίν. 2.2. II. ποιοῦμαι εὐχήν, «τάζω», «[[κάμνω]] τάμμα», μετ’ ἀπαρ. μέλλ., [[ἐπεύχομαι]] θήσειν τροπαῖα Αἰσχύλ. Θήβ. 276. ΙΙΙ. [[κατεύχομαι]], καταρῶμαι, [[μόρον]]… Πελοπίδαις ἐπεύχεται ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 1600, πρβλ. 501, Χο. 112· ἀρὰς τοῖς ἀπειθοῦσιν Πλάτ. Κριτίας 119Ε· μετ’ ἀπαρ., [[ἐπεύχομαι]] αὐτῷ παθεῖν Σοφ. Ο. Τ. 249· ἀπολ., ἐπαρὰς ποιοῦμαι, καταρῶμαι, μή ’πεύξῃ [[πέρα]] ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 1286. πρβλ. Τρ. 809·- σπανίως ἐπὶ καλῆς σημασίας, ἐπ. εὐτυχίαν τινὶ Πλουτ. Γάλβ. 18, πρβλ. Αἰσχύλ. Θήβ. 481. IV. καυχῶμαι ἐπί τινι, [[σήμερον]] ἢ δοιοῖσιν ἐπεύξεαι Ἱππασίδῃσι τοιώδ’ ἄνδρε κατακτείνας…, ἤ κεν κτλ, «[[σήμερον]] ἢ δυσὶν υἱοῖς τοῦ Ἱππάσου ἐπικαυχήσῃ ἄνδρας τοιούτους ἀνελὼν…, ἢ κτλ. (Θ. Γαζῆς) Ἰλ. Λ. 431· ἀπολ., Ε. 119. 2) μετ’ ἀπαρ., καυχῶμαι ὅτι…, Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀφρ. 287, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1262, Εὐμ. 58, κτλ.· Ἄργος πατρίδ’ ἐμὴν ἐπ. ἐξυπ. [[εἶναι]] Εὐρ. Ι. Τ. 508· μετὰ μετοχ., [[μήποτε]] ἐκφυγὸν ἐπεύξηται. καυχηθῇ ὅτι..., Πλάτ. Σοφ. 235C. 3) μετ’ αἰτ., τίς ὃς μέγα [[θράσος]] ἐπεύξεται χεῖρα φυγὼν ἐμάν; τίς [[εἶναι]] [[ἐκεῖνος]] [[ὅστις]] θὰ καυχηθῇ ἐπὶ τῇ μεγάλῃ τόλμῃ [[αὐτοῦ]] ὅτι διέφυγε τὴν χεῖρά μου; Εὐρ. Ρῆσ. 693. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 23: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[ἐπεύχομαι]] | |sltr=[[ἐπεύχομαι]] [[offer]] a [[prayer]] ἀλλ' ἐπεύξασθαι μὲν ἐγὼν [[ἐθέλω]] Ματρί (P. 3.77) c. inf. ἐ]πεύχο[μαι] δ' Οὐρανοῦ τ εὐπέπλῳ θυγατρὶ Μναμοσύνᾳ κόραισί τ εὐμαχανίαν διδόμεν Πα. 7B. 15. | ||
}} | }} | ||
{{eles | {{eles | ||
| Line 29: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[ἐπεύχομαι]] και κυπρ. τ. [[ὐεύχομαι]] (AM)<br />[[εύχομαι]], [[δέομαι]] για [[κάτι]]<br /><b>μσν.</b><br />[[προσκυνώ]] («ἵστανται ἐπευχόμενοι τοὺς δεσπότας»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ικετεύω]] (α. «καὶ ἐπεύχετο πᾱσι | |mltxt=[[ἐπεύχομαι]] και κυπρ. τ. [[ὐεύχομαι]] (AM)<br />[[εύχομαι]], [[δέομαι]] για [[κάτι]]<br /><b>μσν.</b><br />[[προσκυνώ]] («ἵστανται ἐπευχόμενοι τοὺς δεσπότας»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ικετεύω]] (α. «καὶ ἐπεύχετο πᾱσι θεοῖσιν νοστῆσαι», <b>Ομ. Οδ.</b><br />β. «[[δύστηνος]] αἰσὶ κατθανεῖν ἐπηυχόμην», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εύχομαι]] να συμβεί [[κάτι]] («μηδὲν θανάτου μοῖραν ἐπεύχου τοῖσδε βαρυνθείς», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[κάνω]] [[τάμα]] («ὧδ' [[ἐπεύχομαι]] θύσειν τροπαῖα», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>4.</b> [[καταριέμαι]]<br /><b>5.</b> [[υπερηφανεύομαι]], [[καυχιέμαι]] («[[Ἄργος]] πατρίδ' ἐμὴν [[ἐπεύχομαι]]» — [[καυχιέμαι]] ότι [[πατρίδα]] μου [[είναι]] το Άργος, <b>Ευρ.</b>). | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἐπεύχομαι:''' μέλ. <i>-ξομαι</i>, αποθ.,<br /><b class="num">I.</b> [[προσεύχομαι]] ή [[αφιερώνω]] σε [[θεότητα]], με δοτ., σε Όμηρ., Ηρόδ. κ.λπ.· με απαρ., [[ικετεύω]] κάποιον να..., σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· με αιτ. πράγμ., [[εύχομαι]] για, σε Αισχύλ.· επίσης με συστ. αντ., <i>ἐπ. λιτάς</i>, σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[καταριέμαι]], <i>τί τινι</i>, σε Αισχύλ.· με απαρ., [[ἐπεύχομαι]] ([[αὐτῷ]]) [[παθεῖν]], σε Σοφ.· απόλ., [[καταριέμαι]], [[εκφράζω]] ή [[ξεστομίζω]] κατάρες, στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> [[καυχιέμαι]] για [[κάτι]], <i>τινι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">IV.</b> [[κομπάζω]], [[καυχιέμαι]], [[περηφανεύομαι]] ότι, με απαρ., σε Ομηρ. Ύμν., σε Αισχύλ. κ.λπ. | |lsmtext='''ἐπεύχομαι:''' μέλ. <i>-ξομαι</i>, αποθ.,<br /><b class="num">I.</b> [[προσεύχομαι]] ή [[αφιερώνω]] σε [[θεότητα]], με δοτ., σε Όμηρ., Ηρόδ. κ.λπ.· με απαρ., [[ικετεύω]] κάποιον να..., σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· με αιτ. πράγμ., [[εύχομαι]] για, σε Αισχύλ.· επίσης με συστ. αντ., <i>ἐπ. λιτάς</i>, σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[καταριέμαι]], <i>τί τινι</i>, σε Αισχύλ.· με απαρ., [[ἐπεύχομαι]] ([[αὐτῷ]]) [[παθεῖν]], σε Σοφ.· απόλ., [[καταριέμαι]], [[εκφράζω]] ή [[ξεστομίζω]] κατάρες, στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> [[καυχιέμαι]] για [[κάτι]], <i>τινι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">IV.</b> [[κομπάζω]], [[καυχιέμαι]], [[περηφανεύομαι]] ότι, με απαρ., σε Ομηρ. Ύμν., σε Αισχύλ. κ.λπ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mdlsj | ||
| | |mdlsjtxt=fut. ξομαι<br />Dep.<br /><b class="num">I.</b> to [[pray]] or make a vow to a [[deity]], c. dat., Hom., Hdt., etc.:—c. inf. to [[pray]] to one that . ., Od., etc.:—c. acc. rei, to [[pray]] for, Aesch.: also, c. acc. cogn., ἐπ. λιτάς Soph.<br /><b class="num">II.</b> to [[imprecate]] a [[curse]] [[upon]], τί τινι Aesch.; c. inf., [[ἐπεύχομαι]] [[αὐτῷ]] [[παθεῖν]] Soph.: absol. to [[utter]] imprecations, Soph.<br /><b class="num">III.</b> to [[glory]] [[over]], τινι Il.<br /><b class="num">IV.</b> to [[boast]] that, c. inf., Hhymn., Aesch., etc. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elmes | ||
| | |esmgtx=[[rogar]], [[dirigir una súplica]] a la divinidad c. dat. σοι ἐπεύχομαι, τῇ δεσποίνῃ τοῦ παντὸς κόσμου <b class="b3">a ti te suplico, señora del cosmos entero (ref. a Mene) </b> P VII 788 c. ac. ὅτι ἐπεύχομαι ἅγιον θεὸν ἐπὶ Ἄμμων <b class="b3">porque yo suplico al sagrado dios, por Amón</b> P IV 3028 abs. γράφε ζμύρνῃ ἐπευξάμενος, ὃ ποιεῖς ἢ ὃ θέλεις <b class="b3">escribe con mirra, suplicando, lo que haces o lo que quieres</b> P VIII 57 ἐπευξάμενος αἶρε κατὰ δύο δύο (τὰ φύλλα) <b class="b3">al hacer la súplica toma las hojas de dos en dos</b> P XXIV 18 | ||
}} | }} | ||
