λίθος: Difference between revisions

|Definition=[ῐ], ου, o( (v. infr. <span class="bibl">11</span>), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[stone]], Hom., etc.; esp. of the [[stones]] thrown by [[warrior]]s, τρηχὺς λ., λ. ὀκριόεις, <span class="bibl">Il.5.308</span>, <span class="bibl">8.327</span>; also, [[stonequoit]], <span class="bibl">Od.8.190</span>; ἑλέσθαι… ἐκ γαίας λίθον <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>199.4</span>; of [[building]]-[[stone]]s, λίθοι βασιλικοί <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.423.28</span>, <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>499.20</span> (both iii B.C.): prov., [[ἐν παντὶ γάρ τοι σκορπίος φρουρεῖ λίθῳ]] = for a [[scorpion]] keeps watch in every [[stone]], [[lapide sub omni latet insidians nepa]] <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>37</span>; [[λίθον ἕψειν]] 'to lose one's labour', <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>280</span>; also of stupid persons, 'blockheads', λίθοι <span class="bibl">Id.<span class="title">Nu.</span>1202</span>, cf. <span class="bibl">Thgn.568</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Hp.Ma.</span>292d</span>, Gal.9.656; λ. τις, οὐ δούλη <span class="bibl">Herod.6.4</span>; [[προσηγορεύθη διὰ τὸ μὴ φρονεῖν λ]]., of Niobe, <span class="bibl">Philem.101</span>; ὥσπερ λίθον ζῆν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>494a</span> sq.; [[λίθῳ λαλεῖς]] prov. of [[ἀναίσθητοι]], <span class="bibl">Macar.5.61</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[stone]] as a substance, opp. wood, flesh, etc., ἐπεὶ οὔ σφι λ. χρὼς οὐδὲ σίδηρος <span class="bibl">Il.4.510</span>; [[λαοὺς δὲ λίθους ποίησε]] turned into [[stone]], [[petrified]], <span class="bibl">24.611</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>198c</span>; so [νῆα] θεῖναι λ. <span class="bibl">Od.13.156</span>; as an emblem of hard-heartedness, σοὶ δ' αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο <span class="bibl">23.103</span>, cf. <span class="bibl">Theoc.3.18</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> [[λίθος]], ἡ</b>, twice in Hom., <span class="bibl">Il.12.287</span>, <span class="bibl">Od.19.494</span>, just like masc., also in <span class="bibl">Theoc.7.26</span>, <span class="bibl">Bion <span class="title">Fr.</span>1.2</span>: later mostly of [[some special stone]], as the magnet is called [[Μαγνῆτις]] λ. by <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>567</span> (but ἡ λίθος simply in <span class="bibl">Democr.11k</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ph.</span> 267a2</span>, cf. v.l. <span class="bibl"><span class="title">de An.</span>405a20</span>); also [[Λυδία λ]]. by <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>800</span> (but in B.<span class="title">Fr.</span> 10 J. [[Λυδία]] λ. = [[touchstone]]); [[Ἡρακλεία λ]]. by <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ion</span>533d</span>, <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Fr.</span> 293</span>; so of a [[touchstone]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>486d</span>; ἡ διαφανὴς λ. a piece of [[crystal]] used for a burning-glass, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>767</span>, cf. <span class="bibl">Luc.<span class="title">Alex.</span>21</span>; χυτὴ λ. was perh. a kind of [[glass]], and so an older name for [[ὕαλος]], <span class="bibl">Epin.1.8</span> (the same thing as the ἀρτήματα λίθινα χυτά in <span class="bibl">Hdt.2.69</span>; cf. τὴν ὕαλον… ὅσα τε λίθων χυτὰ εἴδη καλεῖται <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>61c</span>); λ. = [[precious stone]] is fem. in <span class="bibl">Hp.<span class="title">Nat.Mul.</span>99</span>, <span class="title">IG</span>22.1421.92, 1460.21, but masc. in <span class="bibl">Hdt.2.44</span>, etc.; in the sense of [[marble]] mostly masc., λευκὸς λ. <span class="bibl">Id.4.87</span> (simply λίθος <span class="bibl">1.164</span>), <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>330</span> (λευκοὶ λ. is opp. πέτρινοι λ. <span class="title">Supp.Epigr.</span>4.446.8 (Didyma)); [[Πάριος]] λ. <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>4.81</span>, <span class="bibl">Hdt.3.57</span>; [[Ταινάριος]] λ. <span class="bibl">Str.8.5.7</span>; λ. [[Θάσιος]], [[Αἰγύπτιος]], etc., <span class="bibl">Paus.1.18.6</span>, etc.; κογχίτης <span class="bibl">Id.1.44.6</span>; κογχυλιάτης <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>3.4.10</span>; but Παρία λ. <span class="bibl">Theoc.6.38</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Am.</span>13</span>; cf. [[λυχνίας]], -ίτης; πώρινος λ</b>. [[tufa]], <span class="bibl">Hdt.5.62</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> collectively, πέφυκε λίθος… ἄφθονος, [[ἐξ οὗ]]… <span class="bibl">X.<span class="title">Vect.</span>1.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> [[gravestone]] (fem.), <span class="bibl">Call.<span class="title">Epigr.</span>8.1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> at Athens, [[λίθος]], ὁ</b>, was a name for various [[block]]s of stone used for rostra or [[platform]]s, as, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> the [[βῆμα]] (q.v.) of the Pnyx, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>683</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pax</span> 680</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ec.</span>87</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> another in the [[ἀγορά]] used by the [[κήρυκες]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Sol.</span>8</span>; prob. the same as ὁ πρατὴρ λ., on which the auctioneer stood when selling slaves, etc., <span class="bibl">Poll.3.78</span>, cf. <span class="bibl">126</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> an [[altar]] in the [[ἀγορά]], at which the Thesmothetae, arbitrators, and witnesses took their oaths, <span class="bibl">Philoch.65</span>, <span class="bibl">D.54.26</span> (restored from Harp. s.v. [[λίθος]]), <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>7.1</span>, <span class="bibl">55.5</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Sol.</span>25</span>; cf. [[λιθωμότης]]. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> two [[stones]] on which litigants stood in the Areopagus, <span class="bibl">Paus.1.28.5</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> [[piece on a draughtboard]], <span class="bibl">Alc.82</span>, <span class="bibl">Theoc. 6.18</span>, cf. γραμμή <span class="bibl">111.1</span>: hence pron., πάντα λίθον κινεῖν <span class="bibl">Zen.5.63</span> (who explains it differently). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">VI</span> Medic., [[stone]] in the [[bladder]], [[calculus]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>519b19</span>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Morb.</span>4.55</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">VII</span> [[Δία λίθον ὀμνύναι]], = Lat. [[Jovem lapidem jurare]], <span class="bibl">Plb.3.25.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">VIII</span> [[λίθοι χαλάζης]] = [[hailstones]], <span class="bibl">LXX <span class="title">Jo.</span>10.11</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IX</span> λ. ὁ οὐ λ. the [[philosopher]]s' [[stone]], Zos. Alch.<span class="bibl">p.122</span> B.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0045.png Seite 45]] 1) ὁ, der [[Stein]], Felsblock; τρηχύς, [[ὀκριόεις]], Il. 5, 308. 8, 327, [[ξεστός]], Odyss. 3, 406; ἐπεὶ οὔ σφι [[λίθος]] χρὼς οὐδὲ [[σίδηρος]], Il. 4, 510, vgl. 19, 494; σοὶ δ' αἰεὶ [[κραδίη]] στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο Od. 23, 103; so oft als Sinnbild des Unerbittlichen, Gefühllosen, Ar. Nubb. 1202, Plat. Hipp. mai. 292 d; vgl. auch ὥςπερ λίθον ζῆν, Gorg. 494 a; auch sprichwörtlich λίθῳ λαλεῖς, Paroemigr. App. 3, 68; vgl. Jacobs zu Ach. Tat. II, 815 ff. – Von der steinernen Wurfscheibe, Od. 8, 190; übh. Steine, welche die Kämpfenden auf einander schleudern, Hom. u. A.; μὴ βαλέτω με λίθῳ τραχεῖ [[φθόνος]], Pind. Ol. 8, 55; oft τοῖς λίθοις βάλλειν, Thuc. 4, 43; Xen. An. 5, 7, 19; τοῖς λίθοις τύπτειν ἐκ χειρός, Pol. 3, 13, 4; – λίθον τινὰ ποιεῖν, zu Stein machen, versteinern, Il. 24, 611 Od. 13, 156; μὴ αὐτόν με λίθον τῇ ἀφωνίᾳ ποιήσειε Plat. Conv. 198 c. – Sprichwörtliche Vrbdgn sind noch μηδ' εἰς πέτρας τε καὶ λίθους σπείρειν, Plat. Legg. VIII, 838 c; πάντα λίθον κινεῖν, eigtl. im Spiel jeden Stein ziehen (so sagt Theocr. 6, 18 τὸν ἀπὸ γραμμᾶς κινεῖ λίθον), d. i. Alles in Bewegung setzen, um einen Zweck zu erreichen; auch λίθον ἕψειν u. ähnl., s. Paroem. – In Athen ist ὁ ἐν τῇ πυκνὶ [[λίθος]] die steinerne Rednerbühne, von der herab die Redner zum Volk sprachen, B. A. 277, Oratt.; vgl. Ar. Ach. 683 Pax 680. – Auf der [[ἀγορά]] ist auch ὁ τοῦ [[κήρυκος]] [[λίθος]], auf welchen sich der Herold stellt, wenn er Etwas öffentlich ausruft, Plut. Sol. 8; – auf einem andern Steine, ἐν ἀγορᾷ πρὸς τῷ λίθῳ, mußte jeder Thesmothet schwören, Plut. Sol. 25; – u. im Areopag stand der Kläger auf einem Steine, Harpocr. – 2) ἡ [[λίθος]], bei Hom. = masc., von dem Wurfsteine, λίθοι θαμειαί, Il. 12, 287; στερεὴ [[λίθος]] Od. 19, 494. – Nach den Gramm. bes. die edleren, zur Politur u. feineren Bearbeitung geeigneten Steine, bes. Edelsteine, τὴν λίθον ταύτην ἑώρας τὴν καλήν, τὴν διαφανῆ, Ar. Nubb. 766; bei Her. 2, 44, σμαράγδου λίθου, ist das Genus nicht zu erkennen; bei Xen. ἦν ἡ κρηπὶς λίθου ξεστοῦ κογχυλιάτου, geglätteter Muschelmarmor, An. 3, 4, 10; ἡ Ἡρακλεία [[λίθος]], der Magnet, Plat. Ion 533 d; Sp. auch ἡ μαγνῆτις λ, ; – ὴ μαργαρῖτις λ., Ath. III, 93 b. – Der Probierstein, τούτων τινὰ τῶν λίθων, ᾗ βασανίζουσι τὸν χρυσόν Plat. Gorg. 486 d. – Auch der Grabstein, Anth.; – λίθων χυτὰ εἴδη, Plat. Tim. 61 b, wie συγ κυρκανήσας ἐν σκύφῳ χυτῆς λίθου Epinic. bei Ath. X, 432, eine Art Glasfluß; so ist auch Her. 2, 69 ἀρτήματα λίθινα χυτά zu erkl. – Der Blasenstein, Arist. H. A. 3, 15 u. Medic.

|lstext='''λίθος''': [ῐ], -ου, (ἴδε κατωτ.), ὡς καὶ νῦν, [[λίθος]], Ὅμ.· [[μάλιστα]] ἐπὶ τῶν λίθων οὓς ἔρριπτον οἱ πολεμισταί, τρηχὺς λ., λ. [[ὀκριόεις]] Ἰλ. Ε. 308, Θ. 327· [[ὡσαύτως]], [[δίσκος]] [[λίθινος]], Ὀδ. Θ. 190· ἑλέσθαι... ἐκ γαίας λίθον Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 196. 4· - παροιμ., ἐν παντὶ γάρ τι [[σκορπίος]] φρουρεῖ λίθῳ Σοφ. Ἀποσπ. 35· λίθον ἕψειν, ἐπὶ ματαιοπονίας, Ἀριστοφ. Σφ. 280· - [[ὡσαύτως]], ἐπὶ ἠλιθιότητος, λίθοι, «ἀναίσθητοι» (Σχόλ.), Ἀριστοφ. Νεφ. 1202, πρβλ. Πλάτ. Ἱππ. Μείζ. 292D· προσηγορεύθη διὰ τὸ μὴ φρονεῖν [[λίθος]], ἐπὶ τῆς Νιόβης, Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 16· λίθου βίον ζῆν Πλάτ. Γοργ. 494Α κἑξ.· λίθῳ λαλεῖν Παροιμιογρ. 2) [[λίθος]] ὡς [[οὐσία]], ὡς ὕλη, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[ξύλον]], τὴν σάρκα, κτλ., [[ἐπεὶ]] οὔ σφι [[λίθος]] χρὼς οὐδὲ [[σίδηρος]] Ἰλ. Δ. 510, πρβλ. Θέογν. 568· λίθον τινὰ ποιῆσαι ἢ [[θεῖναι]], μετατρέψαι εἰς λίθον, ἀπολιθῶσαι, Ἰλ. Ω. 611, Ὀδ. Ν. 156, Πλάτ. Συμπ. 198C· ὡς [[ἔμβλημα]] σκληρᾶς καρδίας, σοὶ δ’ ἀεὶ [[κραδίη]] στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο Ὀδ. Ψ. 103, πρβλ. Θεόκρ. 3. 18. ΙΙ. [[λίθος]], ἡ, παρ’ Ὁμ. δίς, Ἰλ. Μ. 287, Ὀδ. Τ. 494, ἀκριβῶς ὡς τὸ ἀρσ., ὡς καὶ ἐν Θεοκρ. 7. 26, Βίωνι 11. 2· -ἀλλὰ [[μετέπειτα]] τὸ θηλ. ἦτο ἐν χρήσει ἐπὶ ἰδιαιτέρου τινὸς εἴδους λίθου, ὡς π.χ. ὁ μαγνήτης καλεῖται Μαγνῆτις [[λίθος]], ὑπὸ Εὐρ. ἐν Ἀποσπ. 571 (ἀλλ’ [[ἁπλῶς]]: [[λίθος]] ἐν Ἀριστ. Φυσ. 8. 10, 9, πρβλ. διάφ. γραφ. π. Ψυχῆς 1. 2, 17)· [[Λυδία]] [[λίθος]], ὑπὸ Σοφ. ἐν Ἀποσπ. 886· Ἡρακλεία [[λίθος]], ὑπὸ Πλάτ. ἐν Ἴωνι 533D· [[οὕτως]], ἐπὶ δοκισμαστικοῦ λίθου, ὁ αὐτ. ἐν Γοργ. 486D· ἡ διαφανὴς [[λίθος]], [[τεμάχιον]] κρυστάλλου ἐν χρήσει πρὸς ἀνάφλεξιν διὰ τῆς συγκεντρώσεως ἡλιακῶν ἀκτίνων, Ἀριστοφ. Νεφ. 767· χυτὴ [[λίθος]] ἦτο [[ἴσως]] [[εἶδος]] ὑάλου, καὶ [[ἑπομένως]] τὸ ἀρχαιότερον [[ὄνομα]] ἀντὶ τοῦ [[ὕαλος]], Ἐπίνικ. ἐν «Μνησιπτολέμῳ» 1 (τὸ αὐτὸ καὶ ἁρτήματα λίθινα χυτὰ παρ’ Ἡροδ. 2. 69· πρβλ. τὴν ὕαλον... ὅσα τε λίθων χυτὰ εἴδη καλεῖται Πλάτ. Τίμ. 61Β). - κατὰ τοὺς Γραμμ. ὁ [[πολύτιμος]] [[λίθος]] ἦτο ἀείποτε γένους θηλ., ὡς παρ’ Ἱππ. 584. 41· ἀλλ’ ὁ κανὼν δὲν [[εἶναι]] [[ἀπόλυτος]], ἴδε Ἡρόδ. 2. 44, Λουκ. Εἰκ. 11, κτλ.· [[μάλιστα]] τὸ θηλ. [[εἶναι]] [[κυρίως]] ποιητ., Ἰακώψιος ἐν Ἀνθ. Π. σ. 137· - ἐπὶ τῆς σημασίας τοῦ μαρμάρου, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἀρσενικῶς, λευκὸς λ. Ἡρόδ. 4. 87 ([[ἁπλῶς]] [[λίθος]], 1. 164), Σοφ. Ἀποσπ. 307· Πάριος λ. Πινδ. Ν. 4. 130, Ἡρόδ. 3. 57· Ταινάριος λ. Στράβ. 367· [[Θάσιος]], [[Αἰγύπτιος]], κτλ., Παυσ. 1. 18, 6· [[κογχίτης]] Παυσ. 1. 44, 6· [[κογχυλιάτης]] Ξεν. Ἀν. 3. 4, 10· ἀλλὰ Παρία λ. Θεόκρ. 6. 38, Λουκ. Ἔρωτ. 13, πρβλ. [[λυχνίας]], -ίτης· -περιληπτικῶς, πέφυκε [[λίθος]]... [[ἄφθονος]], ἐξ οὗ... Ξεν. Πόρ. 1, 4. ΙΙΙ. [[ἐπιτάφιος]] [[λίθος]] (θηλ.), Καλλ. Ἐπιγράμμ. 7. 1. IV. ἐν Ἀθήναις, [[λίθος]] (ἀρσ.) ἐκαλεῖτο καὶ τὸ βῆμα, 1) τὸ βῆμα τῆς Πνυκός, Ἀριστοφ. Ἀχ. 683, Εἰρ. 680, Ἐκκλ. 87. 2) ἕτερον ἐν τῇ ἀγορᾷ, ᾧ ἐχρῶντο οἱ κήρυκες, Πλουτ. Σόλων 8· πιθανῶς τὸ αὐτὸ καὶ ὁ πρατὴρ λ., ἐφ’ οὗ ἱστάμενος ὁ τῆς δημοπρασίας κήρυξ ἐπώλει δούλους κτλ., Πολυδ. Γ΄, 78, πρβλ. 126· [[ὅθεν]] tribuni empti de lapide παρὰ Cic. Pis. 15. 3) βωμὸς ἐν τῇ ἀγορᾷ, παρ’ ᾧ οἱ Θεσμοθέται ὡρκίζοντο, Ἑρμηνευτ. εἰς Δημ. 1265. 6, Πλουτ. Σόλων 25· πρβλ. [[λιθωμότης]]. 4) τὸ [[ὕψωμα]] ἐπὶ τοῦ Ἀρείου Πάγου, ἐφ’ οὗ ὁ [[κατήγορος]] ἵστατο, Ἁρπ. V) καὶ τὸν ἀπὸ γραμμῆς κινεῖ λίθον, «ἡ [[λέξις]] μεταφορικῶς ἀπὸ τῶν παιζόντων τὸ κοινολέκτως λεγόμενον [[ζατρίκιον]]· ἐκεῖνο γὰρ [[ὅταν]] πολλὰ ποιήσαντες οὐ δύνωνται [[ἑτέρως]] νικῆσαι τὸν ὅμοιον παίκτορα, κινοῦσι καὶ τὸν ἀπὸ γραμμῆς λίθον, τὸν οὕτω βασιλέα καλούμενον» (Σχόλ.), Θεόκρ. 6. 18., ἴδε γραμμὴ ΙΙΙ. 1· [[ἐντεῦθεν]] παροιμ., πάντα λίθον κινεῖν, προσπαθῶ παντὶ τρόπῳ νὰ κερδήσω, Παροιμιογρ. σ. 363, ἴδε Elmsl. εἰς [[Ἡρακλ]]. 1002. IV. [[πέτρα]] τῆς κύστεως, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 15, 2, ἴδε Foës. Oecon. Hipp. VII. [[λίθος]] τις ἐν χρήσει κατὰ τοὺς Ρωμαϊκοὺς ὅρκους, Δία λίθον Πολύβ. 3. 25, 6, πρβλ. Κικ. Fam. 7. 12.