δέκα: Difference between revisions

|Definition=οἱ, αἱ, τά, indecl., <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[ten]], <span class="bibl">Il.2.372</span>, <span class="bibl">Od.9.160</span>, etc.; [[οἱ δέκα]] [[the Ten]], <span class="bibl">Isoc.18.6</span>; ἡ τῶν δ. τυραννίς <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>41.2</span>; also [[οἱ δέκα]] = the [[Attic]] [[orator]]s, <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VS</span>2.1.14</span>; <b class="b3">τὰ δέκα [ἔτη] ἀφ' ἥβης</b> those who are [[ten]] years past <span class="bibl">20</span> (the age of [[military]] [[service]]), <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>3.4.23</span>; [[δέκα ἄνδρες]] = Lat. [[decemviri]], <span class="bibl">App.<span class="title">Hann.</span>56</span>: compds. (not in early writers, but usu. in Hellenistic Gr.) δεκᾰ-είς, <span class="title">Tab.Heracl.</span>2.34, <span class="bibl">Plu. <span class="title">Num.</span>3</span>: δεκαδύο, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>5.509.10</span> (iii B.C.), <span class="title">IG</span>22.1013.31 (ii/i B.C.), <span class="bibl">Plu. <span class="title">Cat.Mi.</span>44</span>, <span class="bibl"><span class="title">Act.Ap.</span>19.7</span>: δεκατρεῖς, <span class="bibl">D.47.77</span>,81, <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>644.5</span> (i A.D.): δεκατέσσαρες, α, <span class="bibl">Plb.1.36.11</span>, etc.; Delph. δεκατέτορες <span class="title">SIG</span>241<span class="title">A</span>2 (iv B.C.): δεκαπέντε, <span class="bibl"><span class="title">PRev.Laws</span>12.17</span> (iii B.C., prob.), <span class="bibl">D.S.2.13</span> codd.; Thess. δεκαπέμπε <span class="title">IG</span>9(2).553.13 (Larisa, i B.C.): δεκαέξ, <span class="title">Tab.Heracl.</span>2.40,<span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.379.6</span> (iii B.C.), <span class="bibl">LXX<span class="title">Ge.</span>46.18</span>, <span class="bibl">Str.2.5.42</span>: δεκαεπτά, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>5.509.13</span> (iii B.C.), v.l. in <span class="bibl">D.S.12.36</span>, <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span>5.11.4</span>, <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>1.114</span>, etc.: δεκαοκτώ, <span class="title">IG</span> 2.1054.47, <span class="bibl">Cleonid.<span class="title">Harm.</span>2</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>13.11</span>: δεκαεννέα, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.396.12</span> (iii B.C.), <span class="bibl">D.S.12.71</span>, Plu.2.932b:—hence δεκα-έννατος, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[nineteenth]], ἡμέρα <span class="bibl">Lyd.<span class="title">Ost.</span>18</span>.</span>

|mltxt=οι, τα (AM [[δέκα]], οἱ αἱ, τά)<br />[[άθροισμα]] τόσων μονάδων όσα [[είναι]] τα δάχτυλα και τών δύο χεριών του ανθρώπου<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> [[χαρτί]] της τράπουλας με [[δέκα]] [[σημεία]] ([[δέκα]] [[σπαθί]], [[μπαστούνι]], [[κούπα]] ή [[καρό]])<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δέκα]] πληγές του Φαραώ» — οι [[δέκα]] θεομηνίες που ενέσκηψαν στην Αίγυπτο για να αναγκάσουν τον Φαραώ να επιτρέψει την [[έξοδο]] τών Εβραίων από τη [[χώρα]]<br />β) «[[δέκα]] εντολές» — οι εντολές του Μωσαϊκού νόμου<br />γ) «[[δέκα]], [[δέκα]]» — ανά [[δέκα]] («να μετρήσεις τα αντίτυπα [[δέκα]], [[δέκα]]»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>ως ουσ.</b> οἱ [[δέκα]] (άνδρες)<br />Αθηναίοι άρχοντες επί Πεισιστράτου<br /><b>2.</b> οἱ [[δέκα]]<br />οι Αττικοί ρήτορες<br /><b>3.</b> «οἱ [[δέκα]] ἀφ' ἥβης» — αυτοί που έχουν συμπληρώσει [[δέκα]] [[χρόνια]] από την [[εκπλήρωση]] της στρατιωτικής τους θητείας, όσοι [[είναι]] [[τριάντα]] ετών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[δέκα]] ανάγεται σε IE <i>dekm</i> <b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>decem</i>, αρχ. ινδ. <i>dάśa</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[δεκάκις]], [[δέκατος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δεκαχή]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[δεκανός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δεκάρι]], [[δεκαριά]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[δεκάβαθμος]], [[δεκαγράμματος]], [[δεκάγωνος]], [[δεκαδάκτυλος]], [[δεκάδραχμος]], [[δεκαεννέα]], [[δεκαέξι]], [[δεκαεπτά]], [[δεκαετής]], [[δεκάκλινος]], [[δεκάλιτρος]], [[δεκάλογος]], [[δεκάμετρος]], [[δεκάμηνος]], [[δεκαοκτώ]], [[δεκαπέντε]], [[δεκαπλάσιος]], [[δεκάπλευρος]], [[δεκαπλός]], [[δεκάποδος]], [[δεκάπους]], [[δεκάρχης]], [[δεκάσημος]], [[δεκάστιχος]], [[δεκάστυλος]], [[δεκασύλλαβος]], [[δεκατέσσερεις]], [[δεκατρείς]], [[δεκάχορδος]], [[δεκάχρονος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δεκαβάμων]], [[δεκάβοιος]], [[δεκαγονία]], [[δεκαδάρχης]], [[δεκάδαρχος]], [[δεκάδελτος]], [[δεκαδούχος]], [[δεκάδωρος]], [[δεκαείς]], [[δεκαέτηρος]], [[δεκακότυλος]], [[δεκακυμία]], [[δεκαμναίος]], [[δεκάμνους]], [[δεκαμοιρία]], <i>δεκάμορφος</i>, [[δεκαναΐα]], [[δέκανδρος]], [[δεκάπαλαι]], [[δεκάπλοκος]], [[δεκάπολις]], [[δεκάπτυχος]], [[δεκάρουρος]], <i>δεκάρταδος</i>, [[δεκάσπορος]], [[δεκαστάδιον]], [[δεκαστάτηρος]], [[δεκάστεγος]], [[δεκάσχημος]], <i>δεκάφνιος</i>, [[δεκάφυλος]], [[δεκάχαλκον]], [[δεκάχιλοι]], [[δεκάχορδος]], [[δεκάχρονος]], [[δεκέμβολος]], [[δεκέτηρος]], [[δεκέτης]], [[δεκήρης]], [[δεκώβολον]], [[δεκώρυγος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br /><i>δεκαδύω</i>, [[δεκαόργυιος]], [[δεκάπληγος]], [[δεκατάλαντος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[δεκακέφαλοι]], [[δεκάπλεθρος]], <i>δεκανομώ</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δεκάγραμμος]], [[δεκαγώνιο]], [[δεκάδιπλος]], [[δεκάεδρος]], [[δεκάζυγο]], [[δεκαήμερος]], [[δέκαθλο]], [[δεκάκερος]], [[δεκάκωπος]], <i>δεκάλοδος</i>, [[δεκαμελής]], [[δεκαμερής]], [[δεκάμερο]], [[δεκασέλιδος]], [[δεκασχιδής]], [[δεκάτομος]], [[δεκάφυλλος]], [[δεκαφώτιστος]], [[δεκάωρος]]. (Β' συνθετικό) [[δώδεκα]], [[ένδεκα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αυτόδεκα]], [[δυοκαίδεκα]], [[δυώδεκα]], [[εκκαίδεκα]], [[εννεακαίδεκα]], <i>εξκαίδεκα</i>, [[επτακαίδεκα]], [[οκτωκαίδεκα]], [[πεντεκαίδεκα]], [[συνδώδεκα]], [[συνεκκαίδεκα]], [[τεσσαρεσκαίδεκα]], <i>τεσσερεσκαίδεκα</i>, <i>τρεισκαίδεκακα</i>, [[τρισκαίδεκα]].

|elnltext=δέκα, indecl., tien; subst. τὰ δέκα ἀφ’ ἥβης de tien klassen vanaf dienstleeftijd (d.w.z. leeftijdsgroepen soldaten voor elke leeftijd tussen de 20 en 30 jaar);. οἱ δ. de Tien (tirannen, in Athene) Xen. Hell. 2.4.24.

|etymtx=Grammatical information: numeral<br />Meaning: [[ten]] (Il.)<br />Compounds: <b class="b3">ἕν-</b>, <b class="b3">δώ-</b>, also <b class="b3">δυώ-</b>, <b class="b3">δυό-</b>.<br />Derivatives: Inherited (s. below) [[δέκατος]] (Arc. Lesb. [[δέκοτος]] cf. Arc. [[δυώδεκο]]) [[tenth]]; f. [[δεκάτη]] (sc. [[μερίς]]) [[the tenth]] (Ion.-Att.) with [[δεκατεύω]] [[exact tithe]] (Ion.-Att.), with [[δεκάτευμα]] (Call.), [[δεκάτευσις]] (D. H.), [[δεκατεία]] (Plu.), [[δεκατευτής]] (Harp.) and [[δεκατευτήριον]] [[customhouse]] (X.); rare [[δεκατόω]] <b class="b2">id.</b> (Ep. Hebr.); [[δεκατός]] [[sentenced to a fine of one tenth of ones property]] (Cyren.), haplol. for <b class="b3">δεκα[τω]τός</b> or <b class="b3">δεκα[τευ]τός</b>; - [[δεκάτη]] (sc. [[ἡμέρα]]) <b class="b2">the tenth day of the month or after the birth of a child, when the name-giving occurred</b> (Ion.-Att.) with [[δεκαταῖος]] (Pl.) and [[δεκατισταί]] (Bithynia; s. Chantr. Form. 318f.). - [[δεκάς]], <b class="b3">-άδος</b> f. <b class="b2">decade, groop of ten, esp. soldiers</b>, [[δεκαδεύς]] [[member of a decade]] (X.) also [[president of a college of ten men]] (Trozen), [[δεκαδικός]] (Herm. Alex. in Phdr.), [[δεκαδιστής]], <b class="b3">-ίστρια</b> (Delos) = [[δεκατιστής]]; Thphr. Char. 27, 11 (s. Fraenkel Nom. ag. 2, 71). - [[δεκανός]] [[decurio]], [[surveyor]] with [[δεκανία]], [[δεκανικός]] (pap., cf. Mayser pap. 12 : 3, 88), Macedonian (v. Wilamowitz Glaube 2, 401 n. 2). - Isolated denomin. [[δεκάζω]] <b class="b2">bribe (the judges)</b> (Att.) s.v. with [[δεκασμός]] (D. H.)s. Oldfather P.-W. 13, 2398f. - Uncertain OAtt. [[δεκᾶν]] (IG 12, 919).<br />Origin: IE [Indo-European] [191] *deḱm̥ [[ten]].<br />Etymology: Gr. [[δέκα]], Lat. [[decem]], Skt. <b class="b2">dáśa</b> a.o. from IE <b class="b2">*déḱm</b>. Beside it a collektive <b class="b2">t-</b>formation (Sommer Zum Zahlwort 21 n. 1; also on [[δεκάκις]], <b class="b3">-ιν</b>) in Skt. <b class="b2">daśát</b>, Lith. <b class="b2">dẽšimt</b>, OCS <b class="b2">desętь</b>, Alb. <b class="b2">djetë</b> [[ten]], also in the ordinals [[δέκατος]], Lith. <b class="b2">dešim̃tas</b>, OCS <b class="b2">desętъ</b>, Goth. [[taihunda]] etc., IE <b class="b2">*déḱm̥tos</b> (but s. Meillet BSL 29, 29f.). Lat. [[decimus]], Skt. <b class="b2">daśamá-</b> however from <b class="b2">*dḱm̥mos</b>. - Collective [[δεκάς]] is a Greek innovation: on the suffix (= Hitt. <b class="b2">-ant</b>\/<b class="b2">d-</b>) Sommer Münch. Stud. z. Sprachwiss. 4, 1ff. - Lit. in W.-Hofmann s. [[decem]]; also Brandenstein Die erste idg. Wanderung (Wien 1936) 22. S. also [[εἴκοσι]] and [[ἑκατόν]].

|sngr='''原文音譯'''：dška 得卡<br />'''詞類次數'''：形容詞（27）<br />'''原文字根'''：十 相當於： （[[עֶשֶׂר]]&#x200E; / [[עֲשָׂרָה]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：十*，十個，十座。十，可以用來形容人事物時地：<br />1）指人（ 太25:1； 可10:41）<br />2）指財物（ 路15:8;  19:24 ,25）<br />3）指地方（ 路19:17）<br />4）指角（ 啓12:3;  13:1;  17:3）<br />5）指時間（ 啓2:10）與 （[[τάλαντον]]）或 （[[χιλιάς]]）合譯，意為：十千，一萬<br />'''同源字'''：1） （[[ἀποδεκατεύω]] / [[ἀποδεκατόω]]）獻上十分之 2） （[[δέκα]] / [[δεκαέξ]] / [[δεκαοκτώ]]）十 3） （[[δεκαδύο]]）十和二 4） （[[δεκαπέντε]]）十和五 5） （[[Δεκάπολις]]）低加波利，十座城 6） （[[δεκατέσσαρες]]）十和四 7） （[[δέκατος]]）十分之一 8） （[[δέκατος]]）第十的 9） （[[δεκατόω]]）付十分之一 10） （[[δώδεκα]]）二和十 11） （[[δωδέκατος]]）第十二 12） （[[δωδεκάφυλον]]）整體 13） （[[ἕνδεκα]]）十一 14） （[[ἑνδέκατος]]）第十一 15） （[[πεντεκαιδέκατος]]）五和第十 16） （[[τεσσαρεσκαιδέκατος]]）第十四<br />'''出現次數'''：總共（27）；太（3）；可（1）；路（13）；徒（1）；啓（9）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 十（14） 太25:28； 路13:4； 路13:11； 路13:16； 路14:31； 徒25:6； 啓2:10； 啓12:3； 啓13:1； 啓17:3； 啓17:7； 啓17:12； 啓17:12； 啓17:16；<br />2） 十個（10） 太20:24； 太25:1； 路15:8； 路17:12； 路19:13； 路19:13； 路19:16； 路19:24； 路19:25； 啓13:1；<br />3） 十個人（2） 可10:41； 路17:17；<br />4） 十座（1） 路19:17