ὑψηλός: Difference between revisions

|Definition=ή, όν (also <b class="b3">-ός, όν</b> Demetr.Troezen.<span class="bibl">1</span> Diels): Comp. and Sup. <b class="b3">-ότερος, -ότατος</b>, and irreg. <span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> -έστατος <span class="bibl">Paus.5.13.9</span>: (ὕψι, ὕψος): —[[high]], [[lofty]], θάλαμος <span class="bibl">Od.1.426</span>; πύργος <span class="bibl">Il.3.384</span>, etc.; of a [[highland]] country, χώρη ὀρεινὴ . . καὶ ὑψηλή <span class="bibl">Hdt. 1.110</span>; ὑψλὰ χωρία <span class="bibl">Th.3.97</span>; and [[ὑψηλά]] alone, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>732c</span>; <b class="b3">ἐφ' ὑψηλοῦ εἶναι, καθῆσθαι</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.5.4</span>, <span class="bibl">Luc. <span class="title">Rh.Pr.</span>6</span>; ἐν ὑψηλῷ τινι καταστάς <span class="bibl">Plu.<span class="title">Eum.</span> 17</span>; ἀπὸ ὑψηλοῦ κρεμασθείς <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>175d</span>; ἀφ' ὑψηλοτέρου καθορῶντες <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>6.2.29</span>; <b class="b3">ἐποικοδομήσαντες ὑψηλότερον [τὸ τεῖχος</b>] <span class="bibl">Th.7.4</span>. Adv., -λῶς καθήμενος <span class="bibl">Pherecr. 64</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., [[high]], [[lofty]], [[stately]], [[proud]], <b class="b3">ὄλβος, ἀρεταί, κλέος</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.22</span>, <span class="bibl">5.1</span>, <span class="bibl"><span class="title">P.</span>3.111</span>; τέχνη θεσπεσία τις καὶ ὑ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthd.</span>289e</span>; ὑ. καὶ χαύνη ἐλπίς <span class="bibl">Id.<span class="title">Ep.</span>341e</span>; <b class="b3">ὑψηλὰ κομπεῖν</b> talk [[high]] and boastfully, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1230</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> of persons, opp. [[δυσδαίμων]], <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>418</span>; ἀφ' ὑψηλῶν βραχὺν ᾤκισε <span class="bibl">Id.<span class="title">Heracl.</span>613</span> (lyr.); ἐπὶ τοῖς ἐμοῖς κακοῖς ὑ. εἶναι <span class="bibl">Id.<span class="title">Hipp.</span>730</span>; ἐπὶ τούτοις ὑ. ἐξαρεῖν αὑτόν <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>494d</span>, cf. <span class="bibl">And.3.7</span>, <span class="bibl">Aeschin.2.174</span>; [δαίμονα] ὑ. αἴρειν <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>555</span>; τὸ νέον ἅπαν ὑ. καὶ θρασύ Metrod.<span class="title">Fr.</span>57; αὑτὸν παρέχειν -ότερον λημμάτων <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span> 25</span>; ὑ. τῷ ἤθει <span class="bibl">Plu.<span class="title">Dio</span>4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> [[upraised]], i.e. [[mighty]], ἐν βραχίονι -λῷ <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span>6.1</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> of poets, [[sublime]], Longin.40.2; <b class="b3">τὰ -ότερα</b> the [[loftier]], [[sublimer]] thoughts or language, Id.43.3; <b class="b3">ὑ. λέξις, λόγος</b>, <span class="bibl">D.H.<span class="title">Lys.</span> 13</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Per.</span>5</span>. Adv. -λῶς Gal.10.12.</span>

|lstext='''ὑψηλός''': ή, όν· συγκρ. καὶ ὑπερθ. -ότερος, -ότατος, καὶ ἀνωμάλως, -έστατος διάφ. γραφ. ἐν Παυσ. 5. 13, 9· (ὕψι, [[ὕψος]])· ― ὡς καὶ νῦν, [[ὑψηλός]], Λατιν. altus, sublimis, Ὅμηρ., Ἡρόδ., Τραγ., κλπ.· [[θάλαμος]] Ὀδ. Α. 426· [[πύργος]] Ἰλ. Γ. 384, κλπ.· ἐπὶ χώρας, [[χώρα]] ὀρεινή… καὶ ὑψηλὴ Ἡρόδ. 1. 110· ὑψηλὰ χωρία Θουκ. 3. 97· καὶ μόνον ὑψηλά, Πλάτ. Νόμ. 732C· ἐφ’ ὑψηλοῦ [[εἶναι]] Ξεν., Λουκ., κλπ.· ἐν ὑψηλῷ [[εἶναι]] Πλουτ. Εὐμεν. 17· ἀφ’ ὑψηλοῦ κρεμασθῆναι Πλάτ. Θεαίτ. 175D· ἀφ’ ὑψηλοτέρου καθορᾶν Ξεν. Ἑλλ. 6. 2, 29· ὑψηλότερον οἰκοδομεῖν [τὸ [[τεῖχος]]] Θουκ. 7. 4. ― Ἐπίρρ., καθήμενον ὑψηλῶς ὑπὸ σκιαδείῳ Φερεκράτης ἐν «Ἱπνῷ» 1. ΙΙ. μεταφορ., [[ὑψηλός]], [[μέγας]], [[λαμπρός]], [[ὄλβος]], ἀρεταί, [[κλέος]] Πινδ. Ο. 2. 38., 5. 1, Π. 3. 196, κλπ.· [[τέχνη]] θεσπεσία τις καὶ ὑψ. Πλάτ. Εὐθύδ. 289Ε· ὑψ. καὶ χαύνη ἐλπὶς ὁ αὐτ. ἐν Ἐπιστ. 341Ε· ὑψηλὰ κομπεῖν Σοφ. Αἴ. 1230. 2) ἐπὶ προσώπων, ἀντίθετ. τῷ [[δυσδαίμων]], Εὐρ. Ἑλ. 418· ἀφ’ ὑψηλῶν βραχὺν ᾤκισε ὁ αὐτ. ἐν [[Ἡρακλ]]. 613· ἐπὶ τοῖς ἐμοῖς κακοῖς ὑψ. [[εἶναι]] ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 730· ἐπὶ τούτοις ὑψ. ἐξαίρειν αὑτὸν Πλάτ. Πολ. 494D· πρβλ. Ἀνδοκ. 24. 18, Αἰσχίν. 51. 24· οὕτω, [[πνεῦμα]] ὑψηλὸν αἴρειν Εὐρ. Ἱκ. 555· ἑαυτὸν ὑψηλότερον λημμάτων παρέχειν Λουκ. Νιγρ. 25· ὑψ. τῷ ἤθει Πλουτ. Δίων 4. 3) ἐπὶ ποιητῶν, ἔχων [[ὕψος]] λόγου ἢ ἐννοιῶν, Λογγῖν. 40. 2· τὰ ὑψηλότερα, αἱ ὑψηλότεραι ἔννοιαι ἢ φράσεις, ὁ αὐτ. 43. 3· ὑψ. [[λέξις]], [[λόγος]] Διον. Ἁλ. π. Λυσ. 13, Πλουτ. Περικλ. 5.

|sltr=[[ὑψηλός]] (-οῖο, -όν; -ᾶς, -άν, -ᾶν, -αῖς; -όν acc.: superl. -οτάτων.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[lofty]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> lit. ἵκοντο δ' ὑψηλοῖο πέτραν ἀλίβατον Κρονίου (O. 6.64) Παρνασσίαις πέτραις ὑψηλαῖς (Pae. 2.98) ὑψηλὰν πόλιν ἀμφινέμονται (Akragas) fr. 119. 2.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> met. [[ὅταν]] θεοῦ [[μοῖρα]] πέμπῃ ἀνεκὰς ὄλβον ὑψηλόν pr. (O. 2.22) ὑψηλοτάτων ἀέθλων (O. 4.3) ὑψηλᾶν ἀρετᾶν (O. 5.1) [[κλέος]] εὑρέσθαι ὑψηλὸν (P. 3.111) τετείχισται δὲ [[πάλαι]] [[πύργος]] ὑψηλαῖς ἀρεταῖς ἀναβαίνειν (I. 5.45) ὑψηλαῖς πραπίδεσσι (of Kadmos) Δ. 2. 2. ψαλμὸν ἀντίφθογγον ὑψηλᾶς ἀκούων πακτίδος fr. 125. 3.

|txtha=ὑψηλή, ὑψηλόν ([[ὕψι]] on [[high]], [[ὕψος]]) (from [[Homer]] [[down]]), [[high]]; [[lofty]];<br /><b class="num">a.</b> [[properly]], of [[place]]: [[ὄρος]], R G L brackets; [[τεῖχος]], τά ὑψηλά (the heights of [[heaven]]; the Sept. for מָרום, A. V. on [[high]]; cf. Buttmann, § 124,8d.), [[exalted]] on [[high]]: ὑψηλότερος [[τῶν]] οὐρανῶν (made [[higher]] [[than]] the heavens), of Christ [[raised]] to the [[right]] [[hand]] of God, [[μετά]] βραχίονος ὑψηλοῦ, [[with]] a [[high]] (uplifted) [[arm]], i. e. [[with]] [[signal]] [[power]], Sept. [[often]] ἐν βραχίονι ὑψηλῷ for נְטוּיָה בִּזְרועַ, as in [[eminent]], exulted: in [[influence]] and honor, ὑψηλά φρονεῖν, to [[set]] the [[mind]] on, to [[seek]], [[high]] things (as honors and [[riches]]), to be aspiring, L marginal [[reading]] T Tr WH; T WH marginal [[reading]]; (Lucian, Icaromen. 11, Hermot. 5).

|mltxt=-ή, -ό / [[ὑψηλός]], -ή, -όν, ΝΜΑ, και [[ψηλός]] και [[αψηλός]] Ν, θηλ. και -ός Α<br /><b>1.</b> (συν. σε [[σύγκριση]] με τον [[μέσο]] όρο) αυτός που έχει μεγάλο ύψος (α. «υψηλό [[ανάστημα]]» β. «τὴν δ' ἐκίχανεν πύργῳ ἐφ' ὑψηλῷ», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (με τοπ. σημ.) αυτός που βρίσκεται σε αρκετό από την [[θάλασσα]] ύψος, [[ορεινός]]<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> α) [[μεγάλος]], [[μεγαλειώδης]], [[εξαίρετος]], [[υπέροχος]], ηθικά και πνευματικά [[ανώτερος]] (α. «[[υψηλά]] φρονήματα» β. «[[τέχνη]] θεσπέσια τις καὶ ὑψηλή», <b>Πλάτ.</b>)<br />β) (<b>για πρόσ.</b>) εξέχων (α. «[[είναι]] υψηλό [[πρόσωπο]]» β. «[[ὅταν]] δ' ἀνὴρ πράξῃ κακῶς [[ὑψηλός]]», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (για [[αξίωμα]] ή κοινωνική [[θέση]]) [[ανώτερος]]<br /><b>2.</b> ο προερχόμενος από [[βασιλική]] [[γενιά]], [[βασιλικός]], [[πριγκιπικός]]<br /><b>3.</b> (για ήχο ή [[φωνή]]) [[οξύς]]<br /><b>4.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το υψηλό</i><br />(για νοήματα, θεωρίες ή πράξεις) η [[ηθική]] και πνευματική [[ανωτερότητα]]<br /><b>5.</b> (το ουδ. του τ. [[ψηλός]] στον πληθ. ως ουσ.) τα [[ψηλά]]<br /><b>ναυτ.</b> α) τα [[έξαλα]] του πλοίου<br />β) τα ανώτερα ή τα [[ελαφρά]] από τα τριγωνικά [[ιστία]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «αφ' υψηλού» — με [[υπεροψία]], ακατάδεκτα<br />β) «καθ' υψηλήν επιταγήν»<br />([[λόγια]] έκφρ.) [[κατά]] [[διαταγή]] ανώτατης αρχής<br />γ) «Υψηλή Πύλη»<br />(την [[εποχή]] τών σουλτάνων) i) τα ανάκτορα του σουλτάνου<br />ii) <b>συνεκδ.</b> η τουρκική [[κυβέρνηση]]<br />δ) «υψηλή [[τάση]]»<br /><b>(ηλεκτρολ.)</b> [[τάση]], [[δηλαδή]] [[διαφορά]] δυναμικού, η οποία ανέρχεται σε αρκετά κιλοβόλτ, από μερικές δεκάδες έως μερικές εκατοντάδες<br />ε) «υψηλή [[συχνότητα]]»<br /><b>(ραδιοηλ.)</b> [[συχνότητα]] που έχει [[πάνω]] από 3 μεγαχέρτς, [[δηλαδή]] 3 εκατομμύρια [[χερτς]], και φθάνει ώς τα 30 μεγαχέρτς, [[δηλαδή]] 30 εκατομμύρια [[χερτς]]<br />στ) «πολύ υψηλή [[συχνότητα]]»<br /><b>(ραδιοηλ.)</b> [[συχνότητα]] που έχει [[πάνω]] από 30 μεγαχέρτς, [[δηλαδή]] [[πάνω]] από 30 εκατομμύρια [[χερτς]], και φθάνει ώς τα 300 μεγαχέρτς ή 300 εκατομμύρια [[χερτς]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για συγγραφέα) αυτός που χαρακτηρίζεται από την [[μεγαλοπρέπεια]] του λόγου του, την [[ηθική]] και πνευματική [[ανωτερότητα]] τών εννοιών του<br /><b>2.</b> (με προθέσεις, όπως [[πρός]], <i>ἀπό</i>, <i>ἐν</i> <b>κ.λπ.</b>) σε αρκετό ύψος, [[ψηλά]] (α. «ἐν ὑψηλῷ [[εἶναι]]», <b>Πλούτ.</b><br />β. «ἰλιγγιῶν τε ἀφ' ὑψηλοῡ κρεμασθείς», <b>Πλάτ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[υψηλώς]]/ <i>ὑψηλῶς</i> ΝΜΑ, και [[υψηλά]] και [[ψηλά]] και <i>αψηλά</i> Ν<br /><b>1.</b> σε μεγάλο ύψος<br /><b>2.</b> [[προς]] τα [[πάνω]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «με το [[μέτωπο]] [[ψηλά]]» — με [[θάρρος]] ή με [[περηφάνια]]<br />β) «οι [[υψηλά]] ιστάμενοι» — ανώτατοι αξιωματούχοι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ὕψι</i> «[[ψηλά]]» <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ηλός</i> (<b>πρβλ.</b> <i>σφριγ</i>-<i>ηλός</i>, <i>χαμ</i>-<i>ηλός</i>)].

|woodrun=[[boastful]], [[exalted]], [[majestic]], [[mountainous]], [[proud]], [[conceiled]], [[high in air]], [[high sounding]], [[of horns]], [[puffed up]]