3,273,036
edits
Οἰδίπους: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "S.''OC''" to "S.''OC''"
m (Text replacement - " " to "") |
|||
| (11 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=Oidipous | |Transliteration C=Oidipous | ||
|Beta Code=*oi)di/pous | |Beta Code=*oi)di/pous | ||
|Definition=[ῐ], ὁ, (οἰδέω, πούς) | |Definition=[ῐ], ὁ, ([[οἰδέω]], [[πούς]]) [[Oedipus]], i.e. [[the swollen-footed]]. cf. E. ''Ph.''27: gen. Οἰδίποδος Apollod.3.6.3 (but in Trag. always [[Οἰδίπου]], as if from [[Οἰδίπος]], which occurs in ''AP''7.429 (Alc.)): acc. [[Οἰδίπουν]] Trag., later Οἰδίποδα Plu.2.193d, Paus.9.2.4, etc.: voc. Οἰδίπου [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]'' 405, ''OC''557, cf. Choerob. ''in Theod.''1.210 H., and Οἰδίπους [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''740, al., Choerob. [[l.c.]]:—collat. form Οἰδιπόδης, ὁ, gen. Οἰδιπόδαο Il.23.679, Od.11.271, Hes. ''Op.''163; Dor. contr. Οἰδιπόδα Pi.''P.''4.263, and in lyr. passages of Trag., A.''Th.''725, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''496, ''Ant.''380; Ion. [[Οἰδιπόδεω]] [[Herodotus|Hdt.]]4.149: acc. [[Οἰδιπόδαν]] in lyr., A.''Th.''752, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''222: dat. Οἰδιπόδῃ Thebaïs 2: voc. Οἰδιπόδα [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1195 (lyr.):—Adj. Οἰδιπόδειος, α, ον, or ος, ον, [[of Oedipus]], Plu.''Sull.''19, Paus.9.18.5 (ubi vulg. -ποδία): [[Οἰδιπόδεια]] (vulg. -ια), τά, [[the tale of Oedipus]], Id.9.5.11; or <b class="b3">Οἰδιπόδεια, ἡ,</b> Arist.''Fr.''628, ''IG''14.1292ii 11, Sch.E.''Ph.''1760. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=Οἰδίποδος (ὁ) ; <i>voc.</i> [[Οἰδίπους]] <i>ou</i> Οἰδίπου, <i>dat.</i> Οἰδίποδι, <i>acc.</i> Οἰδίπουν <i>ou</i> Οἰδίποδα;<br />Œdipe, <i>fils de Laïos et de Jocaste</i>.<br />'''Étymologie:''' [[οἰδέω]], [[πούς]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''Οἰδίπους:''' ποδος, эп. που, πόδᾱ, πόδᾱο, ион. πόδεω ὁ (acc. Οἰδίποδα и Οἰδίπουν, voc. [[Οἰδίπους]] и Οἰδίπου) Эдип (сын фиванского царя Лаия и Иокасты - у Hom. Эпикасты, - невольно убивший отца и женившийся на своей матери; отец Этеокла, Полиника, Антигоны и Исмены) Hom. etc. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''Οἰδίπους''': [ῐ]. ὁ, ([[οἰδέω]], ποὺς) ὁ ἔχων τοὺς πόδας ἐξῳδηκότας, πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 718, Εὐρ. Φοίν. 25. - γεν. Οἰδίποδος, (ἀλλὰ παρὰ τραγ. ἀείποτε Οἰδίπου, ὡς εἰ ἐξ ὀνομ. Οἴδιπος, ἥτις ἀπαντᾷ ἐν Ἀνθ. Π. 7. 429), αἰτ. Οἰδίπουν, Τραγ., μεταγ. Οἰδίποδα Παυσ. 9. 2, 4, Πλούτ., κτλ· κλητ. [[Οἰδίπους]] (Οἰδίπου [[ὡσαύτως]] μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Χοιροβοσκοῦ καὶ ὑπάρχει ἔν τισι τῶν τραγ. χωρίων ἐν τοῖς Ἀντιγράφοις, [[οἷον]] Σοφ. Ο. Τ. 405, Ο. Κ. 557, ἀλλ’ [[οὐδαμοῦ]] ἀπαιτεῖ αὐτὴν τὸ [[μέτρον]])· - ἰσοδύναμός τις [[τύπος]] Οἰδῐπόδης, ου, ὁ, [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. καὶ Ἡσ., ἀλλὰ μόνον ἐν τῇ γεν. Οἰδιπόδαο· Δωρ. Οἰδιπόδα Πίνδ. καὶ ἐν λυρ. χωρίοις τῶν τραγ. Αἰσχύλ. Θήβ. 725, Σοφ. Ο. Τ. 495, Ἀντ. 380· Ἰων. Οἰδιπόδεω Ἡρόδ.· αἰτ. Οἰδιπόδαν ἐν δακτυλικοῖς, Αἰσχύλ. Θήβ. 752, Σοφ. Ο. Κ. 222· κλητ. Οἰδιπόδα ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 1195 Λυρ.· - ἐπίθ. Οἰδιπόδειος, α, ον, ἢ ος, ον, ὁ ἀνήκων εἰς τὸν Οἰδίπουν, Πλουτ. Σύλλ. 19, Παυσ. 9. 18, 5 ([[ἔνθα]] κοινῶς -πόδιος)· Οἰδιπόδεια (κοινῶς ῑα), τὰ, ὁ [[μῦθος]] τοῦ Οἰδίποδος, ὁ αὐτ. 9, 5, 11· ἢ Οἰδιπόδεια, ἡ, Ἀριστ. Ἀποσπ. 585, Συλλ. Ἑπιγρ. 6129Β. 11, Σχόλ. εἰς Εὐρ. Φοιν. 1760. | |lstext='''Οἰδίπους''': [ῐ]. ὁ, ([[οἰδέω]], ποὺς) ὁ ἔχων τοὺς πόδας ἐξῳδηκότας, πρβλ. Σοφ. Ο. Τ. 718, Εὐρ. Φοίν. 25. - γεν. Οἰδίποδος, (ἀλλὰ παρὰ τραγ. ἀείποτε Οἰδίπου, ὡς εἰ ἐξ ὀνομ. Οἴδιπος, ἥτις ἀπαντᾷ ἐν Ἀνθ. Π. 7. 429), αἰτ. Οἰδίπουν, Τραγ., μεταγ. Οἰδίποδα Παυσ. 9. 2, 4, Πλούτ., κτλ· κλητ. [[Οἰδίπους]] (Οἰδίπου [[ὡσαύτως]] μνημονεύεται ὑπὸ τοῦ Χοιροβοσκοῦ καὶ ὑπάρχει ἔν τισι τῶν τραγ. χωρίων ἐν τοῖς Ἀντιγράφοις, [[οἷον]] Σοφ. Ο. Τ. 405, Ο. Κ. 557, ἀλλ’ [[οὐδαμοῦ]] ἀπαιτεῖ αὐτὴν τὸ [[μέτρον]])· - ἰσοδύναμός τις [[τύπος]] Οἰδῐπόδης, ου, ὁ, [[εἶναι]] ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. καὶ Ἡσ., ἀλλὰ μόνον ἐν τῇ γεν. Οἰδιπόδαο· Δωρ. Οἰδιπόδα Πίνδ. καὶ ἐν λυρ. χωρίοις τῶν τραγ. Αἰσχύλ. Θήβ. 725, Σοφ. Ο. Τ. 495, Ἀντ. 380· Ἰων. Οἰδιπόδεω Ἡρόδ.· αἰτ. Οἰδιπόδαν ἐν δακτυλικοῖς, Αἰσχύλ. Θήβ. 752, Σοφ. Ο. Κ. 222· κλητ. Οἰδιπόδα ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 1195 Λυρ.· - ἐπίθ. Οἰδιπόδειος, α, ον, ἢ ος, ον, ὁ ἀνήκων εἰς τὸν Οἰδίπουν, Πλουτ. Σύλλ. 19, Παυσ. 9. 18, 5 ([[ἔνθα]] κοινῶς -πόδιος)· Οἰδιπόδεια (κοινῶς ῑα), τὰ, ὁ [[μῦθος]] τοῦ Οἰδίποδος, ὁ αὐτ. 9, 5, 11· ἢ Οἰδιπόδεια, ἡ, Ἀριστ. Ἀποσπ. 585, Συλλ. Ἑπιγρ. 6129Β. 11, Σχόλ. εἰς Εὐρ. Φοιν. 1760. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=και Οιδίποδας, ο (Α [[Οἰδίπους]] και, παρλλ. τ., Οἰδιπόδης)<br />[[γιος]] του βασιλιά τών Θηβών Λαΐου και της Ιοκάστης, [[περιώνυμος]] [[γιατί]] παντρεύτηκε τη [[μητέρα]] του [[αφού]] σκότωσε τον [[πατέρα]] του.<br />[<b><span style="color: brown;"> | |mltxt=και Οιδίποδας, ο (Α [[Οἰδίπους]] και, παρλλ. τ., Οἰδιπόδης)<br />[[γιος]] του βασιλιά τών Θηβών Λαΐου και της Ιοκάστης, [[περιώνυμος]] [[γιατί]] παντρεύτηκε τη [[μητέρα]] του [[αφού]] σκότωσε τον [[πατέρα]] του.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Σύμφωνα με την [[παράδοση]], που αναφέρει ότι ο [[Οιδίπους]], [[μωρό]] [[ακόμα]] [[αφού]] τρυπήθηκε στα πόδια και φασκιώθηκε, εγκαταλείφθηκε από τους γονείς του σε ακατοίκητη [[περιοχή]] για να πεθάνει, το ανθρωπωνύμιο [[Οιδίπους]] [[πρέπει]] να ανάγεται σε α' συνθετικό <i>οιδι</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>οἰδῶ</i> «[[είμαι]] πρησμένος» ([[κατά]] τον τ. του <i>κυδι</i>-<i>άνειρα</i>, <b>πρβλ.</b> αρχ. άνω γερμ. <i>eittar</i> «[[πύον]]») και β' συνθετικό τη λ. [[πούς]] «[[πόδι]]» (<b>βλ.</b> και λ. [[οιδώ]])]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''Οἰδίπους:''' [ῐ], ὁ ([[οἰδέω]], [[πούς]]), ο Οιδίποδας, δηλ. αυτός που έχει πρησμένα πόδια (βλ. Σοφ. Ο.Τ. 718, Ευρ. Φοίν. 25)· γεν. <i>Οἰδίποδος</i>, [[αλλά]] στους Τραγ., <i>Οἰδίπου</i> (όπως αν προερχόταν από το <i>Οἴδιπος</i>), αιτ. <i>Οἰδίπουν</i>, κλητ. [[Οἰδίπους]]. | |lsmtext='''Οἰδίπους:''' [ῐ], ὁ ([[οἰδέω]], [[πούς]]), ο Οιδίποδας, δηλ. αυτός που έχει πρησμένα πόδια (βλ. Σοφ. Ο.Τ. 718, Ευρ. Φοίν. 25)· γεν. <i>Οἰδίποδος</i>, [[αλλά]] στους Τραγ., <i>Οἰδίπου</i> (όπως αν προερχόταν από το <i>Οἴδιπος</i>), αιτ. <i>Οἰδίπουν</i>, κλητ. [[Οἰδίπους]]. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: king of Thebes, son of Laios, who unknowing married his mother Iocaste after he had killed his father.<br />Other forms: (<b class="b3">-πος</b> AP), <b class="b3">-που</b>, <b class="b3">-πουν</b> (Hdt., trag.), <b class="b3">-ποδος</b> (Apollod.), <b class="b3">-ποδα</b> (Plu.); besides after the patronymics as metr. variants of <b class="b3">*Οἰδιπόδας</b>, <b class="b3">-ης</b>: gen. <b class="b3">-πόδαο</b>, <b class="b3">-πόδα</b>, acc. <b class="b3">-πόδαν</b> (ep. poet.), <b class="b3">-πόδεω</b> (Hdt.) etc.; see Schwyzer 582, Fraenkel Nom. ag. 2, 163 f., Sommer Nominalkomp. 38, Egli Heteroklisie 14 a. 17.<br />Derivatives: [[Οἰδιπόδεια]] f. [[the saga of Oidipus]] (Arist.; after <b class="b3">ἡ Όδύσσεια</b>), also <b class="b3">τὰ Οἰ-εια</b> <b class="b2">id.</b> (Paus.) from [[Οἰδιπόδειος]] adj. (Plu., Paus.).<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: Prop. "with swollen foot", with regular change [[i]] : [[ro]] in <b class="b3">Οἰδι-</b> and IE <b class="b2">*oid-ro-</b> in Germ., e.g. OHG [[eittar]], s. [[οἰδέω]]. Improbable on the meaning of the first element Schröder Gymnasium 63, 72 ff. (to OIcl. [[eista]] [[testicle]]); quite hypothetic Kretschmer Glotta 12, 59 f. (chthonic interpretation). | |etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: king of Thebes, son of Laios, who unknowing married his mother Iocaste after he had killed his father.<br />Other forms: (<b class="b3">-πος</b> AP), <b class="b3">-που</b>, <b class="b3">-πουν</b> (Hdt., trag.), <b class="b3">-ποδος</b> (Apollod.), <b class="b3">-ποδα</b> (Plu.); besides after the patronymics as metr. variants of <b class="b3">*Οἰδιπόδας</b>, <b class="b3">-ης</b>: gen. <b class="b3">-πόδαο</b>, <b class="b3">-πόδα</b>, acc. <b class="b3">-πόδαν</b> (ep. poet.), <b class="b3">-πόδεω</b> (Hdt.) etc.; see Schwyzer 582, Fraenkel Nom. ag. 2, 163 f., Sommer Nominalkomp. 38, Egli Heteroklisie 14 a. 17.<br />Derivatives: [[Οἰδιπόδεια]] f. [[the saga of Oidipus]] (Arist.; after <b class="b3">ἡ Όδύσσεια</b>), also <b class="b3">τὰ Οἰ-εια</b> <b class="b2">id.</b> (Paus.) from [[Οἰδιπόδειος]] adj. (Plu., Paus.).<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]<br />Etymology: Prop. "with swollen foot", with regular change [[i]]: [[ro]] in <b class="b3">Οἰδι-</b> and IE <b class="b2">*oid-ro-</b> in Germ., e.g. OHG [[eittar]], s. [[οἰδέω]]. Improbable on the meaning of the first element Schröder Gymnasium 63, 72 ff. (to OIcl. [[eista]] [[testicle]]); quite hypothetic Kretschmer Glotta 12, 59 f. (chthonic interpretation). | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 32: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''Οἰδίπους''': {Oidípous}<br />'''Forms''': (-πος ''AP''), -που, -πουν (Hdt., Trag.), -ποδος (Apollod.), -ποδα (Plu. u.a.); daneben nach den Patronymika als metr. Wechselformen von *Οἰδιπόδας, -ης : Gen. -πόδαο, -[[πόδα]], Akk. -πόδαν (ep. poet.), -πόδεω (Hdt.) usw.; näheres bei Schwyzer 582, Fraenkel Nom. ag. 2, 163 f., Sommer Nominalkomp. 38, Egli Heteroklisie 14 u. 17.<br />'''Derivative''': Davon Οἰδιπόδεια f. ‘Oidipus-Sage’ (Arist. u.a.; nach ἡ [[Ὀδύσσεια]]), auch τὰ Οἰεια [[ds]] (Paus.) von [[Οἰδιπόδειος]] Adj. (Plu., Paus.).<br />'''Etymology''' : Eig. "mit geschwollenem Fuß", [[Schwellfuß]] mit regelmäßigem Wechsel ''i'' : ''ro'' in Οἰδι- und idg. *''oid''-''ro''- in germ., z.B. ahd. ''eittar'', s. [[οἰδέω]]. Unwahrscheinlich über die Bed. des Vorderglieds Schröder Gymnasium 63, 72 ff. (zu aisl. ''eista'' [[Hode]]); ganz hypothetisch Kretschmer Glotta 12, 59 f. (chthonische Beziehung).<br />'''Page''' 2,358-359 | |ftr='''Οἰδίπους''': {Oidípous}<br />'''Forms''': (-πος ''AP''), -που, -πουν (Hdt., Trag.), -ποδος (Apollod.), -ποδα (Plu. u.a.); daneben nach den Patronymika als metr. Wechselformen von *Οἰδιπόδας, -ης: Gen. -πόδαο, -[[πόδα]], Akk. -πόδαν (ep. poet.), -πόδεω (Hdt.) usw.; näheres bei Schwyzer 582, Fraenkel Nom. ag. 2, 163 f., Sommer Nominalkomp. 38, Egli Heteroklisie 14 u. 17.<br />'''Derivative''': Davon Οἰδιπόδεια f. ‘Oidipus-Sage’ (Arist. u.a.; nach ἡ [[Ὀδύσσεια]]), auch τὰ Οἰεια [[ds]] (Paus.) von [[Οἰδιπόδειος]] Adj. (Plu., Paus.).<br />'''Etymology''': Eig. "mit geschwollenem Fuß", [[Schwellfuß]] mit regelmäßigem Wechsel ''i'': ''ro'' in Οἰδι- und idg. *''oid''-''ro''- in germ., z.B. ahd. ''eittar'', s. [[οἰδέω]]. Unwahrscheinlich über die Bed. des Vorderglieds Schröder Gymnasium 63, 72 ff. (zu aisl. ''eista'' [[Hode]]); ganz hypothetisch Kretschmer Glotta 12, 59 f. (chthonische Beziehung).<br />'''Page''' 2,358-359 | ||
}} | }} | ||
