γαιήοχος: Difference between revisions

|Definition=(also [[γαιηοῦχος]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]), Dor. [[γαιάοχος]], ον, [[γαιάϝοχος]] ''IG''5(1).213 (Sparta, v B. C.):—[[epithet]] of [[Poseidon]],<br><span class="bld">A</span> [[earth-moving]], [[earth-carrying]], Il.13.43, al., A.''Th.''310(lyr.), cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1072(lyr.): [[Γαιάοχος]], abs., Il. 13.125, Pi.''O.''13.81, and so [[Γαιάϝοχος]] (v. supr.): also in plural, [[Γαάοχοι]], name of a [[contest]], ''IG''5(1).296.11 (Sparta).<br><span class="bld">2</span> ὠκεανὸς γ. ''App.Anth.''3.209.<br><span class="bld">II</span> [[protecting the country]], γαιάοχε παγκρατὲς Ζεῦ A.''Supp.''816(lyr.); γαιάοχόν τ' Ἄρτεμιν [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''160(lyr.).<br><span class="bld">2</span> = [[ἠπειρώτης]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] (In signf. ''1'' from [[γαῖα]] and <b class="b3">ϝεχ-</b>: <b class="b3">ϝοχ-</b>, cf. [[ὄχεα]], Lat. [[veho]], Skt. váhati, Germ. [[bewegen]], etc. In signf. ''ΙΙ'' from [[ἔχω]] ([[quod vide|q.v.]]).)

|auten=([[ἔχω]]): [[earth-holding]]; [[epithet]] of [[Poseidon]].

|mltxt=<b>(I)</b><br />[[γαιήοχος]], ο, η (Α)<br /><b>1.</b> [[εκείνος]] που σείει τη γη<br /><b>2.</b> (για τον ωκεανό) αυτός που περιβάλλει τη γη<br /><b>3.</b> αυτός που προστατεύει τη [[χώρα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Με τη σημ. «αυτός που προστατεύει τη γη» ως β' συνθετικό της λ. θεωρήθηκε ο -<i>οχος</i> <span style="color: red;"><</span> έχω ([[πρβλ]]. [[γηοχέω]] «[[κατέχω]] γη»). Άλλοι ερμήνευσαν τη λ. [[γαιήοχος]] ως <i>Γαῖαν ὀχεύων</i> ή <i>Γαῖα ὀχούμενος</i>, σύμφωνα με μια λατρευτική [[παράδοση]] [[κατά]] την οποία ο Ποσειδώνας, με τη [[μορφή]] ενός επιβήτορα ενώθηκε με τη [[Δήμητρα]] (θεά της γης) που είχε μεταμορφωθεί σε [[φοράδα]]. Πιο πιθανή φαίνεται η [[υπόθεση]], που στηρίζεται στον δωρικό τ. <i>γαιάFοχος</i>, ότι δηλ. το β' συνθετικό της λ. [[είναι]] -<i>Fοχος</i> <span style="color: red;"><</span> (ινδοευρ. [[ρίζα]]) <i>wegh</i>- «[[κινώ]], [[φέρω]], [[οδηγώ]]» ([[πρβλ]]. <i>Fέχω</i> «[[φέρω]]», λατ. <i>veh</i><i>ō</i> «[[φέρω]]», αρχ. <i>ινδ</i>. <i>vάhati</i> «οχούμαι»). Σύμφωνα μ' αυτή την [[ετυμολογία]] η λ. ερμηνεύτηκε ποικιλοτρόπως: α) «αυτός που οδηγεί το [[άρμα]] του (τρέχει) [[κάτω]] από τη γη» (Ποσειδώνας: [[θεός]] των ποταμών)<br />β) «αυτός που φέρνει τη γη (=[[Δήμητρα]]) στο [[σπίτι]] του, αυτός που παντρεύεται, δηλ. ο [[σύζυγος]] της Γαίας, άρα ο Ποσειδώνας». Τέλος, [[εξίσου]] ικανοποιητική φαίνεται και η [[άποψη]] που τονίζει τη σημ. «[[κινώ]], [[σείω]]» της ρίζας <i>wegh</i><br />[[πρβλ]]. λατ. <i>vex</i><i>ō</i> «[[σείω]]», γοτ. <i>gawigan</i> «[[θέτω]] σε [[κίνηση]], [[ταράσσω]]», στην οποία η [[ερμηνεία]] της λ. [[γαιήοχος]] «αυτός που σείει τη γη» ταιριάζει απόλυτα].

|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: Epithet of Poseidon, sec. of Zeus etc. (Il.), meaning uncertain, mostly taken as [[earthshaker]] (= [[ἐννοσίγαιος]], s. v.)<br />Other forms: Dor. [[γαιαοχος]], Lac. [[γαιάϜοχος]]<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Not with Borgeaud KZ 68, 221f. = <b class="b2">bringing home i. e. husband of Gaia</b> = [[Ποσειδῶν]] (s. v.). Kretschmer Glotta 5, 303 connected Poseidon [[ἵππιος]] who as a stallion united with Demeter, taking <b class="b3">Γαῖαν ὀχεύων</b> or <b class="b3">Γαίᾳ ὀχούμενος</b> in erotic sense, but there is no reason why [[ὀχέω]], [[ὀχεύων]] in this sense would have a F. Nilsson Gr. Rel. 1, 419 understood (as alternative, after Hesychius): [[faring below the earth]] (Poseidon as a river); improbable (<b class="b3">ὁ ἐπὶ τῆς γῆς ὀχοῦμενος</b>!). Mostly one follows Meillet (Mél. Ch. Adler, 249-255) and connects Goth. [[gawigan]] [[set in motion]]. - Cf. [[αἰγίοχος]] (s. [[αἰγίς]]).